Raporti Vjetor 01 janar 2006 - Banka Qendrore e Republikës së ...

AQBKRaport Vjetor 20063. Ekonomia e KosovësNë vitin 2006, ekonomia e Kosovës u rimëkëmbë nga stagnimi i vitit paraprak duke shënuar njërritje të PBB-së reale prej 3.0%. Ndrsyhe nga rritja e vitit 2004, rritja në 2006 është mbështeturkryesisht nga investimet e sektorit privat. Investimet e sektorit privat kanë qenë kryesisht tëmbështetura nga kreditë e sektorit bankar dhe investimet e huaja direkte. Pavarësisht nga rënia esektorit të donatorë, ‘përbërja vendore’ e PBB-së ka shënuar një rritje prej 5%, e cila është ekrahasueshme me rritjen e PBB-së reale në EJL.Edhe pse është e qartë se Kosova ka nevojë për një shkallë më të lartë të rritjes ekonomike për tëadresuar sfidat me të cilat përballet – dhe financimin e infrastrukturës publike, si dhe reduktimin epapunësisë – niveli i rritjes ekonomike në vitin 2006 duhet të konsiderohet si inkurajuese, për shkakse është arritur përkundër efekteve kufizuese që kanë rezultuar nga nga reduktimi i ndihmës sëdonatorëve (nga 426 milion euro në 343 milion euro) si dhe reduktimi i shpenzimeve të kapitale tëqeverisë.Në përgjithësi, niveli i çmimeve në Kosovë mbetet stabil. Shkalla e inflacionit në 2006 ishte 0.7%, qëështë më i ultë sesa mesatarja në EJL. Një nga arsyet e stabilitetit të çmimeve është përdorimi ivalutës euro. Sidoqoftë, niveli i çmimeve në Kosovë deri në një masë është i ndikuar nga praniandërkombëtare dhe ndihmës së donatorëve, e cila ka ndikim edhe në çmimet e tregtueshme dhe jotë tregtushme. Si rrjedhojë, zvogëlimi i dukshëm i pranisë ndërkombëtare ka ndikuar në nivelin eçmimeve në aspektin afatmesëm.Për shkak të mungesës së kapaciteteve huamarrëse, si vendore ashtu edhe ndërkombëtare, epoashtu edhe mungesa e istrumenteve për të financuar deficitin buxhetor, Qeveria duhet të ndjekpolitikat restriktive fiskale në mënyrë që të ruaj deficitin buxhetor që mund të financohet ngateprica fiskale e akumuluar që nga viti 2000. Realizimi i buxhetit të vitit 2006 paraqet tepricën prej3.4%të PBB-së, për shkak të të hyrave fiskale shtesë dhe zërave të pashpenzuar buxhetor, përderisadeficitet e viteve 2004-2005 janë financuar nga tepricat buxhetore të viteve paraprake. Nevojitenreformat të mëtutjeshme në kuptimin e zgjerimit të bazës tatimore si dhe rregullimet eshpenzimeve në mënyrë t’i përmbushin nevojat për investime për adresimin e shumë problemevestrukturale të ekonomisë.Për shkak të mungesës së infrastrukturës adekuate, niveli i papunësisë në Kosovë është njëra ngaçështjet më brengosëse të ekonomisë. Shifrat e papunësisë lëvizin prej rreth 30% (FMN, 2004) derinë 40% (ESK, 2006). Kosova ka një popullsi relativisht të re, prandaj nevojitet shumë më shumëinvestim për të zbutur shkallën e papunësisë. Zgjidhja e statusit politik të Kosovës, por mbi tëgjitha avancimi i kornizës ligjore të biznesit që bazohet në sundimin e ligjit si dhe reformatstrukturale, përpjekja substanciale për përmirësimin e arsimit dhe trajnimit, modernizimi iinfrastrukturës publike, me një ndërlidhje të duhur me partnerët afaristë, etj, do të ndihmontekrijimin e një mjedisi të volitshëm për investime. Për më tepër, rimëkëmbja e bujqësisë, minieravedhe sektorit të energjisë, të cilët kanë qenë forcë shtytëse për ekonominë e Kosovës, e edhe mëshumë zhvillimi i nënkontraktimeve, janë të rëndësishme për realizimin afatmesëm ekonomik.15AQBK- Autoriteti Qendror Bankar i Kosovës