Rezime - komunikacija

NADNACIONALNA ISKUŠENJA EVROPE NACIJA: NACIONALNA VEĆINA I STRATEGIJE...južnoslovenskih kultura prema neizvesnom postojanju jugoslovenske kulture. Kada je,pak, reč o Južnim Slovenima, po svemu sudeći, na delu su dva paralelna toka:etnogeneza i pseudoetnogeneza. Drugim rečima iskazano, na južnoslovenskom tlu je naglomupotrebom političkih sredstava, a ne postepenom kulturnom kristalizacijom,konstruisano nekoliko novih nacija. Meñu starim, ili pored starih južnoslovenskihnaroda Srba, Hrvata i Slovenaca - koji su, uzgred rečeno, iz plemenske osnove nastaliu srednjem veku - u proteklih stotinak godina, naročito u titoističkom periodu, niklo jejoš nekoliko “nacionalnih entiteta” a potom i nacija i nacionalnosti. Partijskimdekretima je stvoreno nekoliko pseudoetnosa i pseudonacija koje su, po ideološkoj ipolitičkoj zakonitosti potrebe svog republickog upotpunjavanja, istakle ciljevesociokulturnog uposebljavanja. 245 Nove “nacije” iziskivale su nove nacionalne kulture;novostečeni politicki subjektiviteti zahtevali su dodatnu kulturnu subjektivizaciju.Političko generisanje kulture vršeno je iz raspoloživog materijala, tako su nastalepolitizovane kulturne tvorevine u naciolikom obliku.Analizujući sudbinu “državno i kulturno neauktuelizovanih naroda” udoskorašnjem jugoslovenskom ambijentu, antorpolog i etnolog Bojan Jovanović jeuočio: “Pod tim jakim ideološkim i političkim prekrivačem, osporavanjem istorije,nužnosti evolutivnog rasta i postupnog preobražaja proizvoljno su stvarane novenacije, Muslimana, Makedonaca i Crnogoraca, uspostavljeni paradržavni entiteti iiscrtavane nove granice. (...) Iako nacionalno transcendira etničko, nove nacije uosporavanju svojih realnih etničkih osnova, nude mitologizaciju prošlosti koja kaovažeća istina postaje i njihova mitska sadašnjost. Put preko mitske sadašnjosti doistorijske aktuelizacije nacionalnog pokazuje se kao nacionalističko bespuće.” 246 BojanJovanović, suprotno citiranom Šulceu, mogućnost nacionalističkog zabasavanjaprepoznaje, pre svega, u nasilnim dezintegrativnim procesima rastakanja starihevropskih, tj. južnoslovenskih nacija i stvaranju novih i nedovoljno različitihnacionalnih “entiteta”. Dok Šulce u naporu matičnih nacija da se odupru dezintegracijii očuvaju ugrožene periferne delove, vidi “integralni nacionalizam”, Bojan Jovanović“nacionalističko bespuće” uočava u naporima odvojenih delova etnosa da ponište izaborave svoje istorijske etničke onove.Pseudokultura je u sebi kontradiktorna, neautentična i konfliktna, ona namičepozajmljenu obrazinu kulturnog identiteta u razdvojenim povorkama secesionogkarnevala. Politička i ideološka mehanika pseudokulturne geneze ne temelji se naevolutivnim procesima kulturnog pluralizovanja. Naprotiv, u vapijućem nedostatkuvlastitog identiteta i nesposobnosti da ga evolutivno razviju, elite političke moćipseudoetnosa i pseudonacija prisvajaju kulturni identitet drugog i različitog, najčešćeonoga etnosa i nacije iz koje su nastale i od koje su se odvojile. U drugom korakukulturnog udaljavanja, ono iz čega se kroz sukobe izdvojilo tumači se kao drugačije,245 Uporedi: Stamatović Aleksandar, Istorijske osnove nacionalnog identiteta Crnogoraca 1918-1953, Srpskaradikalna stranka, Zips, Beograd, 2000; takoñe, Ičević Dušan, Crnogorska nacija, Forum za etničke odnose,Beograd, 1998, posebno poglavlja “Kulturno oblikovanje nacije”, 124-128, i “Crnogorski kulturniidentitet”, str. 128-135.246 Jovanović Bojan, Klopka za dušu, Anahronike I, glava “Tragedija balkanskih Eskima”, str. 105. i 107,Stilos, Novi Sad, 2002.378