y tincer - Hafan gwefan gymunedol Trefeurig

Y TINCER MAWRTH 2008LLANDRECIGYDDBOW STREETEich cigydd lleolPen-y-garnFfôn 828 447Llun: 9-4.30Maw-Sad 8.00-5.30Gwerthir ein cynnyrch mewnrhai siopau lleolTreftadaeth LlandreCawsom y fraint o glywed CynogDafis, cyn AS ac AC, yn sôn amei atgofion am wleidyddiaethCymru. Mae hyn yn dechrau o’iddyddiau cynnar yn Aberystwythlle ‘roedd ei dad yn weinidog.Roedd yn lle da i dyfu i fyny, digono le i chwarae ar y stryd gan nadoedd llawer o geir ar yr hewl yn ypedwardegau.Er hynny buan y sylweddoloddfod yna fawr o gynnydd yn ydref, dim mart, dim marchnada ‘r harbwr yn edwino. Dimond addysg oedd yn cynyddu- paratoi’r ieuenctid talentog iymfudo.Rhannodd ei atgofion inaw pennod, yn cyfateb adigwyddiadau nodedig ynei fywyd. Un o’r rhain oeddymddangosiad Roderic BowenAS ar falconi Gwesty’r Pluyn Aberaeron, yn derbyncymeradwyaeth y dorf ar ôl ennilletholiad 1950 a 1951 ac yn gwneudtipyn o argraff ar y crwt - fynnalicsen i fod!Er bod Plaid Cymru ynymgyrchu’n galed yn yr adegyma roedd dim llwyddiant hyd at1966. Ond ym 1962 cafwyd darlithdyngedfennol gan Saunders Lewisar “Dynged yr Iaith”. Teimlai rhaierbyn hyn yn anobeithiol caelunrhyw lwyddiant trwy ffyrddcyfansoddiadol ac fe aeth Cynogac eraill ati i sefydlu Cymdeithasyr Iaith i fynnu statws i’r iaith trwyweithredu’n uniongyrchol.Yn ystod y 1960 a 1970au bunifer o brotestiadau di-drais felpeintio sloganau, arwyddiondwyieithog, sianel radio, sianeldeledu a nifer fawr o aelodau yncael eu dwyn i’r llysoedd a rhai i’rcarchar.Yna yn sydyn fe enilloddGwynfor Evans is-etholiadCaerfyrddin ym 1966, sedd gyntafy Blaid, ond fe’i collwyd ym1970. Bu’r refferendwm 1979 amrywfaint o hunanlywodraeth iGymru a hyrwyddwyd gan Lafura’r Blaid yn fethiant trychinebus.Fe ddaeth Thatcher yn BrifWeinidog ym 1979 ac yn ei thymorail godwyd cenedlaetholdeb yn ywlad. Cafodd S4C ei sefydlu ym1982, streic y glowyr ym 1984,cwotau llaeth ym 1983 a chwtogugrantiau i sefydliadau megis IGER,a phwysigrwydd yr amgylcheddyn dod yn fwy amlwg.Erbyn 1992 roedd y Blaid hebwneud fawr o argraff ar etholwyrCeredigion a sylwodd einsiaradwr fod rhaid ymddiddori einmewnfudwyr uniaith os am ennilly sedd. Gan fod llawer ohonyntyn aelodau o’r Blaid Werdd dowdi gytundeb i uno er mwyn ennill ysedd gyda Cynog yn ymgeisydd.Ac felly y bu a dybIwyd y bleidlaisa disodlwyd Geraint Howells.Fe ddisgrifiodd y tymor cyntaffel llais yn y diffeithwch, gan eifod yn hyrwyddo dyheuiadauamgylcheddol yn ogystal âpholisïau’r Blaid. Ond roedddigwyddiadau eraill ar waithgyda’r Blaid Lafur mewn grymac aelod blaenllaw Ron Davies yncydweithio i ennill refferdwm 1997am Gynulliad i Gymru.Ail etholwyd Cynog i San Steffanym 1997, ond ymddiswyddoddyn 2000 i roi mwy o’i amser i’rCynulliad. Fe’i etholwyd fel aelodcanolog o’r Cynulliad ym 1999 acymddeolodd ym 2003.Fel canlyniad i adroddiadComiswm Richard pasiwydDeddf Llywodraeth Cymru 2006i ehangu pwerau’r Cynulliad.Cytunodd y glymblaid Llafur /Plaid Cymru i gynnal refferdwmi gadarnhau’r newidiadau hynerbyn etholiad 2011. PenodwydSyr Emyr Jones Parry i arwaingrãp i hyrwyddo y newidiadauarfaethedig.Yn y cyfarfod nesaf ar Ebrill 24 fefydd Gerald Morgan yn darlithioar y testun – Pobl LlanfihangelGenau’r-glyn yn yr 17eg Ganrif- yn Ysgoldy Bethlehem am 7.30.Croeso i bawb.Gwellhad buanDymunwn wellhad buan i GwendaJames, Lluarth, Taigwynion,sydd wedi derbyn llawdriniaethyn Ysbyty Gobowen. Hefyd iMargaret Thomas, Sãn y Nant,sydd wedi cael llawdriniaeth yngNghaerdydd;ac i Hugh Hughes, Bugeildy, LônGlanfred, sydd wedi bod yn yrysbyty yn ddiweddar.CydymdeimladCydymdeimlwn â theulu DorothyDavies, Caerolwg gynt, LônGlanfred, ar golli mam.Merched Y Wawr,Llanfihangel Genau’r-GlynAeth aelodau’r Gangen allan oBethlehem ac i lawr i Glwb Golffy Borth ac Ynys-las i’w cyfarfodym mis Chwefror. Nid i chwaraegolff, ond yn hytrach i wledda ac iddathlu Gãyl Ddewi. Croesawydyr aelodau gan ein Llywydd, Mrs.Glenys Evans, ac anfonwyd eincyfarchion at un o’n haelodau– Mrs. Gwenda James - a oeddyn yr ysbyty yng Ngobowen.Cawsom bryd o fwyd ardderchogwedi ei baratoi i ni yn y Clwba mwynhawyd yr achlysura’r sgwrsio yn dilyn y wledd.Edrychwn ymlaen yn awr at gaelymuno â Changen Penrhyn-cochyn Neuadd y Penrhyn nos Iau, 13Mawrth.GenedigaethLlongyfarchiadau i Helen a JohnAtkinson ar ddod ym fam-gu a tadcuam y tro cyntaf. Ganwyd Emily iRichard a Susan yn Llundain.SymudDymuniadau gorau i Llinos Hunt,Ben a Siôn sydd wedi symud oGelli Fach, Clos y Ceiliog i Maes yCrugiau, Aberystwyth.