ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده اﻗﺘﺼﺎد ﺳﯿﺎﺳﯽ

توسعۀ شیوۀ تولید سرمایه داری،‏ رشد تکنیک و افزایش چشمگیر بارآوری کار علاوه بر عوارض یاد شده در همه جا طولانیشدن هر چه بیشتر روزانۀ کار را نیز به دنبال آورد.‏ شاید این مسئله در نگاه اول مقداری عجیب جلوه کند.‏ اما از سرمایه داریجز انسانیت و حق و حقوق انسانی هیچ چیز دیگر بعید نیست.‏ واقعیت این است که روزانۀ کار موکول به قوای جسمانی کارگر تامرز معینی قابل تطویل است.‏ هیچ کارگری نمی تواند همۀ شبانه روز را به طور مستمر و متوالی برای کارفرما کار کند،‏ حال بههر میزان که کار شاق تر و فرساینده تر باشد،‏ کارگر نیز زودتر انرژی و توان جسمی خود را از دست می دهد و قادر به انجامروزانۀ کار کمتری است.‏ ماشین به دلیل تأثیرش در تسهیل نسبی انجام کارهای سخت به کارگر امکان می داد که در قیاس بادورۀ قبل بتواند مدت بیشتری از روز را کار کند.‏ سرمایه داران از این فرصت نیز برای مکیدن خون کارگران و تاراج آخرین رمقحیات آنان بهره می گرفتند و به یمن ورود ماشین ها به بازار،‏ روزانۀ کار را تا حداکثر ممکن طولانی می ساختند .ماشین از یک سوی بارآوری نیروی کار را وسیعاً‏ افزایش می داد و شرایطی پدید می آورد که کارگر در کوتاهترین زمانبیشترین حجم محصول یا ارزش را تولید کند و از سوی دیگر حرص سیری ناپذیر سرمایه داران برای بهره کشی هر چه بیشتراز کار کارگران رادامن می زد.‏ کارفرمایان از همه سو در تلاش افتادند تا به کمک ماشین بخش لازم روزانۀ کار کارگر را بهنازلترین میزان ممکن کاهش و متقابلاً‏ بخش اضافی آن را تا سرحد امکان افرایش دهند.‏ ماشینی که عمر مفیدش مثلاً‏ 12سال با روز کارهای 8 ساعته بود،‏ اگر حتی 6 سال اما با روز کارهای 16 ساعته فرسوده می شد،‏ باز هم برای سرمایه داران درقیاس با حالت اول سودآوری بسیار کلان تری داشت.‏ به این دلیل روشن که سرمایه دار صاحب ماشین در مدت 6 سال بهاندازۀ 12 سال ارزش اضافی ناشی از کار کارگران را به چنگ می آورد.‏سرمایه با انحلال ماشین و همۀ دستاوردی علمی وتکنیکی بشر در پیکرۀ خودبارآوری نیروی کار را بی هیچ وقفه و درنگ بالا و بالاتر برد.‏ این امر در شرایطی که هر روز خیلکثیری از دهقانانِ‏ خلع ید شده راهی بازار کار بودند،‏ به طور طبیعی پیدایش ارتش وسیعی از بیکاران را هم به دنبال می آورد.‏پدیده ای که از بیخ و بن مخلوق کار کارگر بود،‏ یعنی سرمایه گام به گام از پلکان عرش قدرت بالا می رفت،‏ به نیروی قاهرمافوق کارگر استحاله می شد،‏ بر تخت قدرت خدایی جلوس می کرد و از این جا پیرامون همۀ هست و نیست کارگر و کلکارگران امر و نهی می کرد.‏ در همین راستا ابزار کارنیز که اینک دیگر سرمایه و فقط سرمایه بود به رقیب تا پای جان اوتبدیل می شد.‏کار را از کارگر می گرفت و او را به ورطۀ گرسنگی و مرگ پرتاب می کرد .به این حقیقت شفاف باید توجه کرد که ماشینفی نفسه در بیکار سازی کارگران یا پرتاب آنان به ورطۀ بی نانی هیچ نقشینداشت.‏ ماشین بارآوری نیروی کار را بالا می برد،‏ به افزایش محصول کار حداکثر کمک را می کرد.‏ ماشین می توانست درخدمت بهبود زندگی و آسایش بیشتر کارگر قرار گیرد.‏ معضل نه در ماشین بلکه در ژرفنای شیوۀ تولید سرمایه داری نهفته بود .ماشین به صورت سرمایه همراه با بالا بردن بارآوری نیروی کار،‏ ارزش استفادۀ نیروی کار کارگر و لاجرم ارزش مبادلۀ این