ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده اﻗﺘﺼﺎد ﺳﯿﺎﺳﯽ

در اینجا می بینیمکه صنعت اتوموبیل سازی ژاپن حتی بدون این که روزانۀ کار کارگران را در قیاس با سابق طولانی ترساخته باشد حجم و نرخ ارزش اضافی ناشی از استثمار آنان را بهمثال زیر باز هم گویاتر است .طور بسیار چشمگیری افزایش داده است .هر دستگاه گوشی تلفن موبایل در شرکت های عظیم صنعتیساخت موبایلتا اوایل دهۀقرن پیش با حدود8 ساعت90کار تولید می شد.‏ این میزان در اواخر دهۀ مذکور به هرتولید کنندۀ موبایل3160دقیقه یک دستگاه تغییر یافت و به این ترتیب بارآوری کار کارگرانبرابر شد.‏ فرض کنیم که هزینۀ تولید هر گوشی تلفن موبایل در انحصارات صنعتی یاد شده60000تومان باشد و از این رقمتومان سهم اجزای متشکلۀ سرمایۀ ثابت وتومان 30000بهای نیروی کار بوده باشد.‏30000همچنین فرض را بر این گذاریم که هر دستگاه موبایل حدودتومان90000 به فروش رسیده باشد.‏ با توجه به اینمفروضات،‏ تغییرات حاصلدر میزان و نرخ ارزش اضافی مربوط به این دووضعیت کاملا متمایز را می توان به این شرح برآوردکرد .در حالت نخست،‏ یک کارگر در طول روز یک تلفن همراه تولید کرده و اضافه ارزشی به میزان30000 تومان پدید آوردهاست.‏ نرخ ارزش اضافی در این وضعیت حدوداست.‏ در حالت دوم،‏ کارگر مذکور در هر3 دقیقه یک دستگاه و در%100قریب طول روز160 موبایل را مونتاژ و آمادۀ تحویل ساخته است.‏ به این ترتیب،‏ همان کارگر با دریافت همان میزاندستمزد،‏ اضافه ارزشی حدود 160 برابر سابق را برای صاحبان سرمایه ایجاد کرده است.‏نرخ استثمار یا نرخارزش اضافیتولید شده توسط وی در حالت اخیر رقمی خیره کننده و نجومی به میزان% 160 000است.‏ در بارۀ این که آیا کل این ارزشاضافی یکجا به طور واقعی توسط یک کارگر این انحصاراتتولید می شود،‏ آیا می توان نرخ استثمار نیروی کار را به ویژهدرلحظۀ کنونی تاریخ سرمایه داری در مورد این یا آن کارگر منفرد،‏ کارگران این یا آن واحد صنعتی جداگانه،‏ یا حتی اینکشور و آن کشور مجزا محاسبه کرد یا نه،‏ و بالاخره در بارۀ این پرسش که رابطۀ میان نرخ استثمار کارگری که موبایل»نوکیا»‏ و«‏ اریکسون»‏یا بالاترین محصول صنعتی فرامدرن را در نقطه ای از جهان تولید و مونتاژ می کند با نرخ استثمارتوده های وسیع طبقۀ کارگر بین المللی چگونه است،‏ بعداً‏به تفصیل صحبت خواهیم کرد .با توجه به آنچه در بالا گفته شد،‏ افزایش میزان و نرخ ارزش اضافی می تواند به دو طریق صورت پذیرد : یا باید طولروزانۀ کار را بالا برد و یا باید بارآوری نیروی کار را افزایش داد.‏ طریق نخست،‏ که ارزش اضافی مطلق نام دارد،‏ بیشترساز و کار سرمایه در دوران ظهور و نشو و نمای اولیۀ شیوۀ تولید سرمایه داری را نشان می دهد.‏ در این رابطه نیز بعداً‏ بیشترتوضیح خواهیم داد.‏روش دوم به ارزش اضافی نسبی موسوم است.‏ این روش نیازمند تحول در شرایط فنی و اجتماعیکار و لاجرم متحول شدن مستمر خودِ‏ شیوۀ تولیداست .