ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده اﻗﺘﺼﺎد ﺳﯿﺎﺳﯽ

ه بانباشت شده به دست می آید.‏ در اینجا شاید در نگاه اول چنین تصور گردد که پس سرمایه داران و اقتصاددانان این طبقه درمحاسبۀ نرخ سود سرمایه هایشان به قیاس میان آن بخش از سرمایه که در یک چرخۀ معین تولید یا در طول مثلاً‏ یکسالتولید و بازتولید پیش ریز کرده اند،‏ با کل سود حاصل سالانه بسنده می کنند.‏ به طور مثال،‏ ممکن است پنداشته شودکه صاحبان سرمایه در مثال بالا برای محاسبۀ نرخ سود خویش فرمول زیر را به= 2/286 = %229210000000 ‏(تقسیم بر)‏کار می گیرند :480000000اما واقعیت امر چنین نیست.‏ منظور سرمایه داران از نرخ سودنه قیاس سود سالانه یا سود حاصل در یک چرخه تولید باسرمایۀ ثابت به کار رفته در این سال یا در این چرخۀ تولید بلکه مقایسه ارزش اضافی تولید شده در این فاصله با کل سرمایهپیش ریز شده است.‏ سرمایه دار به کل سرمایۀ انباشت شده می اندیشد،‏ مستقل از این که این سرمایه در جریان تولید جاریتماماً‏ به محصول جدید تبدیل شده باشد یا این که فقط جزئی از آنصورت استهلاک سرمایۀ ثابت،‏ در طی این فرایند،‏ بهقالب کالای تازه درآمده باشد.‏ در نتیجه،‏ نرخ سود سرمایه بالا به جای فرمول پیشین به طور واقعی از فرمول زیر تبعیتمی کند= 0/48 = %48:1000000000 ‏(تقسیم بر)‏480000000این که اقتصاد سیاسی سرمایه داری به محاسبۀ نرخ سود این چنین نگاه می کند،‏ در واقع هیچ پدیدۀ عجیبی نیست.‏ درتوضیحات پیشین دیدیم که تمامی آن بخش از سرمایه ثابت که به طور مستقیم در یک چرخۀ تولید یا یک دورۀ یکسالهتولید به کالا تبدیل می گردد،‏ همه و همه بی هیچ کم و کاست در جریان کار کارگر برای صاحب سرمایه بازآفریده شدهو از طریق متراکم شدن در محصول کار نوین برای او باقی می ماند.‏ به عبارت دیگر،‏ ارزش این بخش سرمایه یکجا و بدونهیچ افت و آفتی به کالای جدید تحت مالکیت سرمایه دار منتقل شده است.‏ اگر به همین نکته با دقت لازم توجه گردد،‏ آنگاهکاملاً‏ روشن خواهد بود که چرا سرمایه دار در محاسبۀ نرخ سودش به کل سرمایه انباشت شده و نه فقط به بخش مصرفشده و مستهلک شده این سرمایه،‏ در یک چرخۀ تولید یا یک دور انباشت،‏ می اندیشد.‏ او که حتی تا آخرین ریال سهممصرف و مستهلک شده را دریافت کرده است اما بازهم نرخ سود مطلوب آن را مطالبه می کند،‏ بسیار طبیعی است که برایبخش مستهلک و مصرف نشدهنیز همان نرخ سود را توقع داشته باشد .