Hrvatski filmski ljetopis, broj 26 (2001) - Hrvatski filmski savez
Hrvatski filmski ljetopis, broj 26 (2001) - Hrvatski filmski savez
Hrvatski filmski ljetopis, broj 26 (2001) - Hrvatski filmski savez
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Hrvat. film. ljeto, Zagreb / god 7 (<strong>2001</strong>), br. <strong>26</strong>, str. 132 do 150 Kukuljica, M.: Nove elektronske tehnologije...<br />
vrpcu (output). Za usporedbu ta cijena bila bi prihvatljiva<br />
kad bi se spustila s 2 na 0,30 funti po jednom kvadratu, {to<br />
bi bilo blizu cijene cjelovitog procesa restauracije fotografskokemijskom<br />
metodom.<br />
Paul Read nudi <strong>filmski</strong>m arhivima drugu soluciju koju oni<br />
te{ko prihva}aju a to je da se ide na skeniranje s rezolucijom<br />
televizijskog emitiranja (720 pixela), udvostru~avanje <strong>broj</strong>a<br />
linija u prijenosu na filmsku vrpcu uporabom softwarea koji<br />
to omogu}uje, dakle na oko 1.500 pixela po jednoj liniji i cijena<br />
bi bila dvije funte po kvadratu za ~itavu proceduru, ili<br />
48 funti po sekundi ili 100 funti po metru. Za dugometra`ni<br />
igrani film prosje~ne du`ine od 2.800 metara to iznosi<br />
280.000 funti. Jo{ predstoje tro{kovi razvijanja negativa,<br />
izradba interpozitiva i internegativa i kopije filma, daljnjih<br />
od 35.000 do 55.000 DM. Usporedbe radi ponovimo ve}<br />
izneseni podatak da klasi~na restauracija fotografskokemijskim<br />
postupkom (izradba novog interpozitiva, internegativa,<br />
nulte, korekcijske i sigurnosne kopije) iznosi do 55.000<br />
DM.<br />
3.1.8. Vrsta filmske vrpce koja se rabi pri prijenosu<br />
digitalnog zapisa na film<br />
Filmska vrpca koja se koristi pri prijenosu korigiranog digitalnog<br />
zapisa na film jest negativ u boji, ili crnobijeli negativ,<br />
a rekorderi sa sporijom ekspozicijom koriste osjetljiviji negativ<br />
koji se koristi pri snimanju filma (camera film stock).<br />
3.1.9. Restauracija izblije|enih filmova u boji<br />
Ukoliko do|e do izblje|ivanja originalnog negativa a nema<br />
interpozitiva ili kvalitetne kopije s finim zrnom u dobrom<br />
stanju, primjena restauracije uporabom fotokemijskog procesa<br />
nije mogu}a i rezultat }e biti istovjetan stanju izblije|enog<br />
originalnog negativa. Uz kvalitetno zamjensko izvorno<br />
filmsko gradivo mogu}e je fotografskokemijskom metodom<br />
uz veliku stru~nost posti}i rezultate koji su gotovo jednaki<br />
originalu. 19 Ukoliko je jedna boja potpuno nestala, tada fotografskokemijski<br />
postupak ne mo`e pomo}i u restauriranju<br />
filmskog gradiva ve} samo digitalna metoda restauriranja.<br />
Digitalna restauracija izblije|enih filmova u boji vrlo je djelotvorna.<br />
Manje izblje|ivanje mo`e se jednostavno korigirati<br />
i na telekinu. Ako je rije~ o ve} spomenutom skeneru Spirit<br />
nije potrebno film dodatno dora|ivati na ra~unalnoj radnoj<br />
stanici. Ja~e izblije|en film u kojem je izblijedila jedna ili<br />
~itava boja filma, tra`i vrlo slo`eni rad i primjenu sofisticiranih<br />
softwarea, kao {to su Inferno ili Domino, i boja se vra}a<br />
filmu kvadrat po kvadrat. Suradnja sa specijalistom na ra~unalnoj<br />
radnoj stanici ili telekinu izuzetno je va`na jer bez<br />
specificiranja zadataka na restauraciji filmskog gradiva i preciznih20<br />
uputa o korekcijama i kvaliteti boje koja se mora<br />
ostvariti on mo`e restaurirati dvobojne filmove iz dvadesetih<br />
godina da izgledaju kao suvremeni filmovi ra|eni na Eastman<br />
color filmskoj vrpci.<br />
4. Dosezi i ograni~enja fotografskokemijske metode<br />
restauracije filmskog gradiva<br />
Filmski arhivi, <strong>filmski</strong> arhivisti i restauratori posljednjih godina<br />
po~inju realizirati svoje te`nje da u restauraciji i rekonstrukciji<br />
<strong>filmski</strong>h djela, posebice iz nijemog razdoblja, ostvare<br />
takve rezultate koji to novo restaurirano filmsko gradivo<br />
<strong>Hrvatski</strong> <strong>filmski</strong> <strong>ljetopis</strong> <strong>26</strong>/<strong>2001</strong>.<br />
sasvim pribli`avaju po svojim osnovnim karakteristikama<br />
izvorniku.<br />
4.1. Pobolj{anja tehni~ke i tehnolo{ke prirode filma<br />
Pobolj{anja ostvarena posljednjih godina u ~itavom procesu<br />
restauracije filmskog gradiva posebno su dala zna~ajne i<br />
»vidljive« rezultate u fotografskokemijskoj metodi i to izradbom<br />
novih zamjenskih izvornih materijala bitno bolje kvalitete<br />
uz uporabu:<br />
— pobolj{anih strojeva za kopiranje,<br />
— posebno postupno — kora~no kopiranje (step contact),<br />
— mokro kopiranje (wet gate printing),<br />
— boljom kvalitetom novih <strong>filmski</strong>h vrpci za snimanje i razvijanje,<br />
— kvalitetnijim le}ama za opti~ko kopiranje,<br />
— te novim mogu}nostima koje pru`a digitalna tehnologija.<br />
Sve su to pomo}na sredstva koja trebaju omogu}iti <strong>filmski</strong>m<br />
arhivistima i restauratorima da iz originalnih negativa u lo-<br />
{em fizi~kom stanju izvuku maksimum, pobolj{aju njihovo<br />
stanje i ostvare njihovu trajnu za{titu, kao i prezentaciju u<br />
obliku i na na~in na koji su prezentirani u vrijeme nastanka<br />
(po{tivanje formata, brzine i strukture slikovnog zapisa).<br />
Filmski arhivisti pod za{titom (preservation) filmskog gradiva<br />
podrazumijevaju poduzimanje svih dostupnih i poznatih<br />
metoda za{tite i restauracije koje imaju za cilj {to dulje zadr-<br />
`ati sve informacije koje u sebi nose originalni negativi slikovnog<br />
i zvu~nog zapisa.<br />
U restauriranju filmskog gradiva, <strong>filmski</strong> arhivisti i pored<br />
svoje stru~nosti, znanja, uspjelog rekonstruiranja starih metoda<br />
ru~ne izradbe boje, strojeva za laboratorijsku obradu i<br />
kopiranje filmskog gradiva iz nijemog razdoblja kinematografije,<br />
kad je rije~ o novijem filmskom gradivu snimljenom<br />
od pedesetih do sedamdesetih godina, nailaze ~esto na nepremostive<br />
pote{ko}e. Ukoliko originalni negativ odre|enog<br />
filmskog djela u boji nije ~uvan u tri separacije a boja je<br />
izblijedila, nemogu}e je klasi~nom fotografskokemijskom<br />
metodom povratiti boju, prema tome takvo filmsko gradivo<br />
propada bez mogu}nosti zaustavljanja procesa. Ako je filmska<br />
vrpca puna te{kih mehani~kih o{te}enja, dubokih ogrebotina,<br />
razrezana zbog nestru~nog kopiranja ili projiciranja<br />
nije mogu}e restaurirati sve informacije koje je film imao u<br />
izvornom obliku.<br />
4.2. Ograni~enja i dugogodi{nja pasivnost sustava<br />
<strong>filmski</strong>h arhivskih institucija<br />
Istina, koje su svjesni svi <strong>filmski</strong> arhivisti i restauratori filma<br />
usprkos pove}ane brige za uvjete trajne pohrane filmskog<br />
gradiva i pa`ljivijeg rukovanja <strong>filmski</strong>m gradivom, jest ograni~enost<br />
fotografskokemijske metode restauriranja filmskog<br />
gradiva, nestabilnost filmskog medija te ukupni u~inci pohrane<br />
i rukovanja <strong>filmski</strong>m gradivom tijekom godina.<br />
Naj~e{}i su i ostaju nezaobilaznim problemima u za{titi filmskog<br />
gradiva:<br />
— ostaci i lo{i u~inci raznih kemijskih postupaka,<br />
— postupna kontaminacija filmskog gradiva,<br />
137
Change language