Hrvatski filmski ljetopis, broj 26 (2001) - Hrvatski filmski savez
Hrvatski filmski ljetopis, broj 26 (2001) - Hrvatski filmski savez
Hrvatski filmski ljetopis, broj 26 (2001) - Hrvatski filmski savez
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hrvat. film. ljeto, Zagreb / god 7 (<strong>2001</strong>), br. <strong>26</strong>, str. 132 do 150 Kukuljica, M.: Nove elektronske tehnologije...<br />
nolo{kom unapre|enju ovog medija, stalno su stvarali nova<br />
tehni~ka i tehnolo{ka unapre|enja i to na:<br />
— tehni~kim sredstvima za proizvodnju filma,<br />
— samoj filmskoj vrpci,<br />
— u laboratorijskoj opremi za kopiranje,<br />
— za razvijanje i izradbu <strong>filmski</strong>h kopija,<br />
— za izradbu zamjenskog izvornog filmskog gradiva,<br />
— i za uvjete prikazivanja filmskog gradiva.<br />
Napredak filmske tehnologije ali i svijest o potrebi ~uvanja<br />
originalnog negativa slikovnog i zvu~nog zapisa, doveo je do<br />
promjene nedopustivog pona{anja u nijemom razdoblju kinematografskog<br />
medija 1920-ih i 1930-ih godina, kad su se<br />
kopije radile izravno iz originalnog negativa a rezultat je uvijek<br />
bio uni{tenje originalnog negativa.<br />
Na podru~ju filmske tehnologije najva`nije otkri}e bilo je<br />
uvo|enje postupka izradbe zamjenskog izvornog filmskog<br />
gradiva: dublpozitiva i dublnegativa za crnobijeli film, te interpozitiva<br />
i internegativa za film u boji. Na taj na~in omogu}eno<br />
je kopiranje filmova bez kori{tenja i nepotrebnog<br />
o{te}ivanja originalnog negativa koji je bio u filmskoj kameri<br />
pri snimanju pojedinog filmskog djela. S dana{njim saznanjima<br />
i svije{}u o posljedicama neprimjerenog kori{tenja originalnog<br />
negativa odre|enog filmskog djela, on bi se trebao<br />
koristiti samo za izradbu zamjenskih izvornih materijala koji<br />
omogu}avaju izradbu kopija i presnimavanje na elektronski<br />
zapis. Zbog nedostatka financijskih sredstava u mnogim manjim<br />
i siroma{nijim zemljama proizvo|a~i filmskog gradiva<br />
ne pridr`avaju se ovog osnovnog tehni~kog standarda i ne<br />
izra|uju zamjensko izvorno filmsko gradivo i sve kopije rade<br />
izravno iz originalnog negativa. 7<br />
Ne smijemo zaboraviti da su u pojedinim zemljama uni{tavali<br />
originalne negative slikovnog i zvu~nog zapisa nakon<br />
{to su filmske kopije presnimljene na elektronski zapis. Bilo<br />
je to nedavnih sedamdesetih godina (SAD, Velika Britanija)<br />
a u drugima zemljama krajem osamdesetih i ~ak po~etkom<br />
devedesetih godina. Na filmskoj vrpci sustavno su se snimali:<br />
dokumentarni materijali, `urnali, vijesti i dr. To je uglavnom<br />
filmsko gradivo na 16 mm preokretnoj filmskoj vrpci s<br />
odvojenim zvu~nim zapisima na magnetofonskim vrpcama<br />
ili perfo vrpci. Njihova za{tita i restauracija je vrlo spora,<br />
zbog selotejpskih spojnica, tra`i veliki <strong>broj</strong> stru~njaka, specijalizirane<br />
laboratorije i velika materijalna sredstva.<br />
Op}a kulturna razina i odnos prema filmu, ponovno otkri}e<br />
filmske umjetnosti zahvaljuju}i sustavnom radu <strong>filmski</strong>h arhiva,<br />
restauriranja zna~ajnih <strong>filmski</strong>h djela svjetskog filma,<br />
prikazivanja klasi~nih <strong>filmski</strong>h djela na televizijskim mre`ama<br />
{irom svijeta, po~ela je mijenjati odnos prema filmskom<br />
mediju i on postaje neizostavnim dijelom nacionalnog ali i<br />
svjetskog kulturnog naslije|a. Istodobno mijenja se postupno<br />
i odnos producenata prema filmskom gradivu.<br />
corder8 i pre-recorded cassettes) i izuma videokaseta koje su<br />
neovisne o televizijskom programu i telekinirane na modernoj<br />
i kvalitetnoj opremi. Otvorilo se novo tr`i{te za ku}nu<br />
zabavu (ku}ni video). Sljede}i korak u razvoju elektronskog<br />
medija jest pojava i nagli porast kabelske televizije (cabel television)<br />
koja ima bolju kvalitetu slike od svih zemaljskih televizijskih<br />
mre`a (terrestrial broadcast) {to je u programskom<br />
natjecanju s glomaznim nacionalnim televizijskim ku-<br />
}ama dovelo do ponovnog otkri}a i enormnog kori{tenja<br />
filmskog arhivskog gradiva da bi se kontinuirano mogao<br />
proizvoditi zahtjevni kablovski televizijski program.<br />
Brzi razvoj me|unarodnog televizijskog tr`i{ta dovodi do<br />
globalizacije u distribuciji filmova (global distribution of<br />
films) na videu ili za prikazivanje na ku}nom videu. Pojava<br />
videodisca9 ve}a kvaliteta i bolji prijenos slikovnog i zvu~nog<br />
zapisa, elektronska tehnologija u~inila je jo{ jedan korak u<br />
stvaranju optimalnih vrijednosti u prijenosu kvalitetne slike<br />
i zvuka. @elja za {to kvalitetnijom reprodukcijom audiovizualnih<br />
zapisa na tr`i{tu videa za ku}nu uporabu rasla je zajedno<br />
s istom `eljom i {to boljom prezentacijom filmova u kinodvoranama,<br />
koje nastoje prikazati {to kvalitetnije kopije,<br />
uvodi se digitalni zvu~ni sustav (Dolby). Dolazi do natjecanja<br />
klasi~nog na~ina prikazivanja filmova i prikazivanja putem<br />
elektronskih medija.<br />
Sve ovo utjecalo je i podiglo razinu i kvalitetu za{tite filmskog<br />
gradiva jer samo iz kvalitetnih izvornih materijala, kvalitetne<br />
laboratorijske obrade i boljih prijenosa na elektronski<br />
medij bilo je mogu}e zadovoljiti ovaj op}i trend prema {to<br />
kvalitetnijoj slici i zvuku. To je podiglo svijest ne samo <strong>filmski</strong>h<br />
arhiva ve} i proizvo|a~a filma, dovelo do njihovog druga~ijeg<br />
odnosa prema filmskom gradivu a posljednjih godina,<br />
{to sam naveo kao podatak, dolazi i do osnivanja specijaliziranih<br />
<strong>filmski</strong>h arhiva pri <strong>filmski</strong>m studijima, velikim<br />
ameri~kim producentima i distributerima.<br />
Rezultat natjecanja izme|u elektronskih medija i filmske industrije<br />
posebno u ameri~koj kinematografiji rezultirao je,<br />
posljednjih dvadeset godina, snimanjem velikih produkcijski<br />
i financijski zahtjevnih filmova, mega-hitova. Svaka premijera<br />
pored nezapam}ene propagandne kampanje istodobno je<br />
audiovizualni doga|aj koji pretpostavlja uporabu cinemaskopa,<br />
stereofonskog zvuka sa spektakularnim vizualnim i<br />
zvu~nim efektima. Ovo usmjerenje nastavljeno je stvaranjem<br />
novih oblika digitalne tehnologije i televizije visoke rezolucije<br />
(digital i high definition television) koja se pred 15 godina<br />
pojavila na ameri~kom ali i europskom tr`i{tu. Prvo je<br />
kori{tena za specijalne efekte u velikim <strong>filmski</strong>m projektima,<br />
za televizijske reklame i programe. Tehnika prijenosa filmskog<br />
zapisa na elektronski zapis (telekiniranje) postoji ve}<br />
30 godina od primitivne faze ali s vremenom obje tehnologije<br />
razvijale su se paralelno.<br />
2. Videotehnologija i razne generacije<br />
3. Restauracija filmskog gradiva uz pomo}<br />
digitalnog medija<br />
elektronskih zapisa<br />
1970-ih godina na podru~ju audiovizualnih medija zbio se<br />
novi va`an doga|aj, do{lo je do {iroke primjene elektronske,<br />
videotehnologije i to uvo|enjem videorekordera (video re-<br />
<strong>Hrvatski</strong> <strong>filmski</strong> <strong>ljetopis</strong> <strong>26</strong>/<strong>2001</strong>.<br />
133<br />
10<br />
Restauracija i rekonstrukcija filma uz uporabu elektronskog<br />
medija zbiva se na mikro razini gdje se koriste prednosti digitalnog<br />
sustava za rekonstrukciju pojedina~nog filmskog<br />
kvadrata (frame). Digitalno restauriranje filmskog gradiva
Change language