2012 rok - Powiat pszczyński - Pszczyna

A - ANHALTOWIERód władający Pszczyną w XVIII i XIX wieku. Pierwszym władcą tego rodu był Książe Fryderyk Erdmann Anhalt-Kothen, który w Pszczynie utworzył swójdwór, odbudował zniszczenia wojny 7-letniej, uruchomił pierwsze kopalnie węgla kamiennego na Górnym Śląsku, huty szkła i cynku oraz manufakturysukiennicze w Pszczynie i doprowadzając dobra pszczyńskie do wielkiego rozkwitu.B - BRAMA WYBRAŃCÓWNajstarsza (1687 r.) zachowana do dziś w niezmiennej formie cześć kompleksu zamkowego w Pszczynie. W bramie tej znajdowały się pomieszczenia dlastraży zamkowej, którzy wybierani spośród okolicznych chłopów, nazywani byli „wybrańcami”.C - PSZCZYŃSKI FESTIWAL CERAMIKIabcdefghijklmnopZainicjowana przez Stowarzyszenie Artystyczne Plessart, jedyna w regionie impreza poświecona ceramice. Wpisała się już na stałe w kalendarzkulturalny powiatu. Każdego roku oferuje swoim uczestnikom coraz ciekawszy wachlarz atrakcji. Festiwal to przede wszystkim pokaz sztuki i rzemiosłaceramicznego od podstaw tworzenia po działania artystyczne.D - DREWNIANA ARCHITEKTURA SAKRALNADrewniane kościółki w powiecie pszczyńskim można zobaczyć w Pielgrzymowicach, Łące, Wiśle Małej, Grzawie, Miedźnej, Ćwiklicach i Górze. Zabytkite świadczą o wysokim kunszcie tutejszych cieśli; wraz z otoczeniem które niemal nie zmieniło się od wieków, stanowią bogate akcenty w krajobraziei są chętnie odwiedzane przez turystów.E - EKOLOGIA I REZERWATY PRZYRODYPowiat pszczyński, pełen lasów i wód, uznawany jest za zielone płuca Śląska. W Nadleśnictwie Kobiór znajdują się dwa rezerwaty przyrody: BabczynaDolina, która obejmuje ochroną zespół boru trzcinnikowego z wieloma gatunkami mszaków i roślin naczyniowych oraz rezerwat „Żubrowisko” powołanyw celu ochrony gatunkowej żubra. Część lasów na terenie gminy Suszec należy do parku krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe RudWielkich.F - FOLKLOR ZIEMI PSZCZYŃSKIEJJednym z ważniejszych zadań realizowanych w powiecie jest dbałość o dziedzictwo kulturowe. Stąd też istnienie wielu zespołów folklorystycznych, któreczęsto uświetniają imprezy okolicznościowe.W wielu wioskach w powiecie powstały zespoły , które z powodzeniem prezentują dawne zwyczaje, pieśni związane z kulturą ludową tej ziemi. Bardziejznane działają we Frydku, Woli, Jankowicach, Rudołtowicach, Pszczynie, Goczałkowicach- Zdroju, Jarząbkowicach czy Radostowicach.Corocznie w scenerii pszczyńskiego skansenu odbywa się święto miłośników folkloru – Spotkania Pod Brzymem- w którym to uczestniczy kilkadziesiątzespołów ludowych z całego regionu, a także Mały Brzym, kierowany do dziecięcych zespołów folklorystycznych.G - GMINY POWIATU PSZCZYŃSKIEGOPowiat pszczyński tworzy 6 gmin: Goczałkowice-Zdrój, Miedźna, Kobiór, Pszczyna, Pawłowice i Suszec. Siedzibą władz powiatu jest miasto Pszczyna.H - HERB POWIATUHerb powiatu przedstawia złotą głowę orła na niebieskim tle, po obu jej stronach znajdują się po trzy biało-czerwone róże ułożone naprzemian,te sześć kwiatów to symbole sześciu gmin tworzących dzisiejszy powiat pszczyński Elementy herbu nawiązują do przeszłości oraz łączą się z fragmentemherbu województwa śląskiego, na którego terenie powiat się znajduje.I - IZBA U TELEMANNANazwa tej kameralnej sali koncertowej pochodzi od XVIII wiecznego mistrza muzyki barokowej, Philipa Telemana który gościł w pszczyńskim zamku.Izba jest miejscem odbywania się koncertów muzyki dawnej oraz poezji śpiewanej. Znajduje się tu ekspozycja zabytkowych instrumentów muzycznych.J - JEZIORO GOCZAŁKOWICKIENajwiększy w Polsce zbiornik retencyjny, oprócz zaopatrywania w wodę stał się także siedliskiem wielu gatunków roślin i ptaków. Dzięki swoim waloromobszar ten wpisano na listę obszarów chronionych NATURA 2000.K - KOLEKCJE PRYWATNEDzięki zamiłowaniu mieszkańców powiatu powstało kilka prywatnych kolekcji. Zarówno Prywatna Kolekcja Państwa Szenderów, Pana Tadeusza Żyły jaki Muzeum Regionalne „Smolarnia” zawierają eksponaty przypominające o dawnym życiu na ziemi pszczyńskiej.L - LUTNIA - chór mieszanyNa terenie powiatu, w mieście Pszczyna ma swoją siedzibę najstarszy polski chór na Górnym Śląsku. Pszczyński chór mieszany „Lutnia” istnieje już ponad100 lat. Chór ten można usłyszeć na wielu pszczyńskich uroczystościach, zarówno kościelnych jak i świeckich.Ł - ŁOWIECTWOSpośród wielu atrakcji regionu nie sposób pominąć łowieckich tradycji. Bogactwo naturalne lasów jak fauna, flora czy też inne osobliwości naturysprawiły, że pośród leśnych ścieżek znaleźć można wiele zabytków architektury, kultu, sztuki łowieckiej, gdzie najważniejszym jest zameczek myśliwskiw Promnicach.M - MUZEUM PRASY ŚLĄSKIEJMuzeum Prasy Śląskiej to jedyne tego typu muzeum w Polsce, znajduje się u wylotu ulicy Piastowskiej, głównej ulicy handlowej w Pszczynie. Ekspozycjamuzealna ukazuje dzieje prasy śląskiej od jej początków do roku 1939. Jako jedyne w kraju muzeum czasopiśmiennictwa gromadzi zabytkowe maszynyi urządzenia drukarskie.N - NADLEŚNICTWO KOBIÓRNadleśnictwo Kobiór zostało utworzone w roku 1820, jednak udokumentowana historia Lasów Pszczyńskich sięga roku 1179, kiedy to książę krakowskiKazimierz Sprawiedliwy darował tutejsze ziemie księciu raciborskiemu Mieszkowi I. Głównym gatunkiem lasotwórczym w Nadleśnictwie jest sosnazwyczajna. Na terenie Nadleśnictwa mieści się wiele rezerwatów ścieżek rowerowych i edukacyjno – dydaktycznych.O - OŚRODKI SPORTOWEDo dyspozycji mieszkańców i turystów są liczne ośrodki, hale sportowe i baseny w gminach, lodowiska i ścianki wspinaczkowe oraz kompleksy boisk,w tym o sztucznej nawierzchni, słowem – tereny powiatu pszczyńskiego stanowią doskonałą bazę dla rozwoju i turystyki i rekreacji, a także corazlepszą – do uprawiania sportu i to nie tylko na poziomie amatorskim. Liczne stajnie i ośrodki rekreacji konnej zapewniają aktywny wypoczynekw siodle, a z myślą o zwolennikach jazdy na rolkach czy deskorolkach tuż obok skansenu powstał skatepark.Miłośnicy sportów wodnych na terenie powiatu pszczyńskiego znajdą kilka miejsc gdzie mogą w sposób aktywny spędzić swój wolny czas. Fanomsportów wodnych polecamy odwiedzenie Ośrodka Rehabilitacyjno- Wypoczynkowego „Gwaruś” w Suszcu oraz Ośrodka Sportów Wodnych w Łące, gdzieswoich sił spróbować można w dziedzinach takich jak żeglarstwo, windsurfing czy kitesurfing.P - PARK PSZCZYŃSKIDzisiejsza kompozycja parkowa pochodzi z drugiej połowy XIX wieku. Blisko 160 hektarowy teren składa się z trzech oddzielnych części. Jego sercem jestPark Zamkowy. Dwie pozostałe części – Park Dworcowy i Zwierzyniec, zwany również dziką promenadą- przylegają do niego od wschodu i zachodu.Amatorów spacerów przyciągają do Parku Zamkowego ukryte pośród bukowego, dębowego i sosnowego starodrzewia romantyczne alejki, łukowemostki, stawy w stylu angielskim, wysepki oraz malownicze rozlewiska rzeki Pszczynki.

R - REPLIKA SCHRONU BOJOWEGOProwadzone wiosną i latem 1939r. przygotowania do obrony Polski w wojnie z Niemcami pozostawiły po sobie liczne ślady na terenie Pszczyny i okolic,które możemy podziwiać do dzisiaj. Składają się na nie liczne okopy z wnękami strzeleckimi, schroniska przed ogniem artylerii, żelbetonowe schronybojowe, ciągnące się przez ziemię pszczyńską od rzeki Gostynki na północy po Wisłę na południu.Replika schronu drewniano – ziemnego powstała przy Trzech Dębach, jest to rekonstrukcja schronu bojowego do ognia na wprost.S - SKANSEN - „ZAGRODA WSI PSZCZYŃSKIEJ”Atrakcja Parku Dworcowego znajduje się we wschodniej części parku, można tu zobaczyć najcenniejsze zabytki drewnianej architektury ludowejz okolicznych wsi. We wnętrzach obiektów można zobaczyć ich autentyczne wyposażenie charakterystyczne dla regionu pszczyńskiego.stuwzżT - TURYSTYKA ROWEROWAZiemia pszczyńska gęsto poprzecinana ścieżkami rowerowymi, pieszymi i edukacyjnymi kryje w sobie wiele atrakcyjnych propozycji dla turystykochającego czynny wypoczynek.Turystyka rowerowa stała się najpopularniejszą ogólnodostępną formą rekreacji i krajoznawstwa. Trasy rowerowe wiodą przez zielone, ekologiczne tereny,ciekawe pod względem regionalnej tradycji, historii i zabytków. Większość z nich przebiega przez kompleksy leśne: Lasy Kobiórskie i Pszczyńskie.U - UZDROWISKO GOCZAŁKOWICE – ZDRÓJNajwiększy atut gminy Goczałkowice – Zdrój, Założone w 1860 roku przez czteroosobową spółkę po odkryciu tu złóż solanki. Dziś istnieje tu WojewódzkiOśrodek Reumatologiczno-Rehabilitacyjny, bazujący na złożach borowiny i solanki. W uzdrowisku wyróżnia się budynek Starej Pijalni z początkówXX wieku. Działa od 1862 r. na bazie miejscowych złóż borowiny i solanki, specjalizuje się w leczeniu chorób narządu ruchu oraz niektórych choróbneurologicznych. Swoim kuracjuszom zapewnia szeroką gamę zabiegów, ponadto ośrodek posiada pełną infrastrukturę leczniczą i techniczną. Można turównież skorzystać z wizyt w grocie solnej oraz krioterapii.W - WYDARZENIA KULTURALNEPowiat pszczyński niejednego może zainspirować bujnie rozwijającym się życiem kulturalnym. W Pszczynie, jak również w sąsiednich gminach, odbywasię wiele cyklicznych imprez, przyciągających sympatyków nie tylko z kraju, ale również z zagranicy.Dbałość o dziedzictwo kulturowe regionu jest jednym z ważniejszych zadań realizowanych przez miejscowe samorządy i podlegające im instytucjeoraz przez stowarzyszenia, parafie i koła gospodyń wiejskich. Stanowią one pieczę nad działalnością zespołów regionalnych, patronują i organizująróżnorodne konkursy i imprezy folklorystyczne.Największymi cyklicznymi imprezami w powiecie pszczyńskim są: „Wieczory u Telemanna” – będące festiwalem muzyki barokowej; „Spotkania podBrzymem” i „Mały Brzym” – będące świętem kultury ludowej; „Powiatowy konkurs potraw regionalnych”, „Gminno – Powiatowe Dożynki”; coroczny„Wielki Piknik Pszczyński” oraz „Żubrowisko – przegląd amatorskich zespołów młodzieżowych”. W ciągu roku poszczególne gminy zapraszają naswoje własne święta takie, jak: „Dni Pszczyny”, „Dni Goczałkowic-Zdroju”, „Dni Kobióra”, „Dni Pawłowic” oraz Festiwal Folklorystyczny Dorosłych wrazz „Festiwalem Folklorystycznym Dzieci i Młodzieży Gminy Miedźna”. Towarzyszą im zawsze liczne imprezy kulturalne i sportowe.Z - ZAMEK PSZCZYŃSKI - Muzeum Zamkowe w PszczynieMuzeum Zamkowe w Pszczynie istnieje od ponad 60 lat. Jest jednym z najcenniejszych muzeów- rezydencji w Polsce i jednym z nielicznych w EuropieŚrodkowej, które zachowały swe historyczne, bogate wyposażenie, odtwarzające wnętrza książęcej rezydencji z początku XX w. Od północy do muzeumprzylega piękny park krajobrazowy utrzymany w stylu angielskim. Placówka ta za przeprowadzone prace konserwatorskie i restauracyjne otrzymałaprestiżową nagrodę w konkursie Europa Nostra 1995. Warto też podkreślić, że Muzeum Zamkowe otrzymało główną nagrodę w XII Edycji OgólnopolskiegoKonkursu „Modernizacja Roku 2007” za zrealizowany projekt „Renowacja kompleksu zamkowego w Pszczynie”.Ż - ŻUBRYŻubry w lasach pszczyńskich żyją od blisko 150 lat. Na Śląsk trafiły z Puszczy Białowieskiej w roku 1865, sprowadzone przez księcia pszczyńskiego JanHenryk XI Hochberga. Obecnie żubry można spotkać w dwóch miejscach, mianowicie w zamkniętym prawie 10-hektarowym rezerwacie w Jankowicach,niedaleko Pszczyny, gdzie w 2006r. otwarto Ośrodek Edukacji Ekologicznej „Pszczyńskie żubry” oraz w niedawno powstałej Pokazowej ZagrodzieŻubrów. Zagroda ta znajduje się nieopodal pszczyńskiej starówki i zamku, w części parku zwanej „Zwierzyniec”. Na blisko 10 hektarach wybudowanodwie zagrody wraz z infrastrukturą. Zwierzęta można oglądać z pomostu widokowego, na który osoby niepełnosprawne mogą wyjechać windą.W zagrodzie, obok żubrów, można jeszcze zobaczyć muflony, jelenie, daniele i sarny. Niezapomnianych wrażeń dostarczy także przygotowanyw konwencji trójwymiarowej film o żubrach.Starostwo Powiatowe w PszczynieWydział Promocji Powiatu i Integracji Europejskiej43-200 Pszczynaul. 3 Maja 10tel. 32 449 23 00tel./fax 32 449 23 45www.powiat.pszczyna.plpowiat@powiat.pszczyna.plPszczyna 2012Powiat Pszczyński od A do Z