Политичко акциона и правна рамка за човекови права Фокус на ...

3.2 Македонска правна и политичкарамка за специфични области што сеоднесуваат на социјалната инклузија иборбата против сиромаштијата3.2.1 Законодавство и политичко акционарамка за работни односиПосебни видови заштита и правазагарантирани со Законот за работнитеодноси:• Заштита на работниците при бременост иродителство;• Забрана за извршување работа за времена бременост и по породување;• Посебна заштита за време на бременост,„право на платено отсуство од работапоради бременост, породилно отсуство иродителство“;• Право на работничките да се вратат насвојата работа по отсуство од работапоради бременост, породување иродителство;• Право на користење отсуство од работазаради родителство од страна на таткотоили старателот на детето;• Право на скратено работно време зародител на дете со посебни образовнипотреби и пречки во развојот;• Заштита на работници помлади од 18години;• Заштита на инвалиди со право напрофесионална рехабилитација;• Посебна заштита на постари работници;• Мирно решавање на индивидуални иколективни работни спорови;• Прашања што се однесуваат наработнички синдикати и сојузи наработодавци;• Право на вработените за слободноосновање работнички синдикати ичленување во нив, под услови пропишанисо статутот или правилата на тиеработнички синдикати;• Колективни договори;• Права и обврски за време на штрајк;• Право на штрајк на работничкитесиндикати и нивните сојузи, со цел даги заштитат своите членови во односна економските и социјалните праваповрзани со работните односи.• Други закони што се однесуваат наработните односи:• Закон за заштита и здравје при работа• Закон за инспекција на трудот• Закон за вработување и осигурување вослучај на невработеност• Закон за мирно решавање на работнитеспорови• Закон за волонтерството• Закон за агенциите за привремениЗаконот за работните односи ги регулира работните односимеѓу вработените и работодавците, кои се воспоставени врзоснова на склучување договор за вработување.Овој закон ги регулира сите релевантни аспекти на работнитеодноси на вработените, како што се вработени во органина државната власт, единиците на локалната самоуправа,институциите, јавните компании, фондови, бироа, организациии други правни и физички лица што вработуваат работници,освен доколку е поинаку пропишано со друг закон.Законот детално ги регулира посебните обврски и права и наработодавците и на вработените при склучување договор завработување и обврските што се однесуваат на вршењето наработата. Важно за овој закон е тоа што тој претставува правнаоснова за основање на Економскиот социјален совет.Во овој контекст и во однос на споменатите колективнидоговори, треба да се земе предвид и дека постои Општколективен договор за приватниот сектор на полето наекономијата.Исто таков договор постои и во јавниот сектор и сеоднесува на органите на државната власт и други државниоргани, органите на единиците на локалната самоуправа,институциите, јавните компании, бироа, агенции, фондовии други правни субјекти што вршат активности од јавенинтерес 1 30. Ваквиот вид општи колективни договори директносе применуваат и се задолжителни за вработените и заработодавците во обата сектора.Овие договори ги регулираат правата и обврските на дветестрани. Тие може да содржат правила за регулирање наработните договори, нивната содржина и прекинување, какои други прашања што се однесуваат на работните односи, 2 31.Што се однесува до Економскиот социјален совет на РепубликаМакедонија, треба да се забележи дека тој е основан содоговор меѓу Владата, претставниците на работничкитесиндикати и претставниците на сојузи на вработени натериторијата на Република Македонија.Негова цел е да „определи и да постигне хармонизираниактивности, фокусирајќи се на заштита и унапредувањена економските и социјалните права, кои се од интерес наработниците и на работодавците, преземање на усогласениекономски, развојни и социјални политики, поттикнувањена социјален дијалог, склучување и имплементирање наколективни договори и нивно усогласување со мерките наекономските, развојните и социјалните политики“.30. Склучен меѓу Владата на Република Македонија и Конфедерацијатана слободни синдикати на 16 јануари 1995 година, „Службен весник наРепублика Македонија“, бр. 62/05.31. Во моментов постојат 17 колективни гранкови договори кои гидефинираат најважните прашања поврзани со работните односиТРЕТ ДЕЛПолитичко акциона и правна рамка за човекови права со фокусна социјалната инклузија и намалувањето на сиромаштијата37