уж<strong>и</strong>вањето <strong>на</strong> т<strong>и</strong>е <strong>права</strong> <strong>и</strong> да гарант<strong>и</strong>ра н<strong>и</strong>внопоч<strong>и</strong>тување во домашното право.Исто така, <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>тата што про<strong>и</strong>злегува од член1 од Протоколот 1 <strong>на</strong> Европската конвенц<strong>и</strong>ја <strong>за</strong>човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> <strong>и</strong> основн<strong>и</strong> слобод<strong>и</strong> <strong>и</strong> гарант<strong>и</strong>рам<strong>и</strong>рно уж<strong>и</strong>вање во сопственоста ја вклучува <strong>и</strong><strong>за</strong>шт<strong>и</strong>тата <strong>на</strong> правото <strong>на</strong> домување.Паралелно со гореспоме<strong>на</strong>тото, треба да се земепредв<strong>и</strong>д <strong>и</strong> прош<strong>и</strong>реното право <strong>на</strong> Европск<strong>и</strong>отком<strong>и</strong>тет <strong>за</strong> соц<strong>и</strong>јалн<strong>и</strong> <strong>права</strong>, вклучувајќ<strong>и</strong> го <strong>и</strong> о<strong>на</strong>што се однесува <strong>на</strong> правото <strong>на</strong> домување. Спореднего, се работ<strong>и</strong> <strong>за</strong> повеќе <strong>права</strong> што го <strong>на</strong>дм<strong>и</strong>нуваатедноставното право <strong>на</strong> домување: „Правото <strong>на</strong>домување дозволува уж<strong>и</strong>вање <strong>на</strong> многу друг<strong>и</strong> <strong>права</strong>– како граѓанск<strong>и</strong> <strong>и</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong> така <strong>и</strong> економск<strong>и</strong>,соц<strong>и</strong>јалн<strong>и</strong> <strong>и</strong> културн<strong>и</strong> <strong>права</strong>. Правото <strong>на</strong> домување еправо од сушт<strong>и</strong>нска важност <strong>за</strong> семејството“.1.4.2 Пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ка <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа <strong>за</strong> л<strong>и</strong>цатасо хенд<strong>и</strong>кепПостојат голем број спец<strong>и</strong>ф<strong>и</strong>чн<strong>и</strong> препорак<strong>и</strong> одстра<strong>на</strong> <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа ко<strong>и</strong>, меѓу другото, сеоднесуваат <strong>на</strong> ова прашање:• Препораката бр. R (92) 6 од 1992 год<strong>и</strong><strong>на</strong> <strong>за</strong>кохерент<strong>на</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ка <strong>за</strong> л<strong>и</strong>ца со хенд<strong>и</strong>кеп• Повелбата <strong>за</strong> струч<strong>на</strong> проце<strong>на</strong> <strong>на</strong> л<strong>и</strong>цата сохенд<strong>и</strong>кеп (Одлука AP (95) 3) од 1995 год<strong>и</strong><strong>на</strong>• М<strong>и</strong>н<strong>и</strong>стерската декларац<strong>и</strong>ја од Малага <strong>за</strong>л<strong>и</strong>цата со хенд<strong>и</strong>кеп – „Напредок кон целосноучество како граѓан<strong>и</strong>“ (мај 2003 год<strong>и</strong><strong>на</strong>)• Акц<strong>и</strong>он<strong>и</strong>от план <strong>за</strong> л<strong>и</strong>ца со хенд<strong>и</strong>кеп <strong>на</strong>Советот <strong>на</strong> Европа 2006-2015.1.4.3 Пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ка <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа <strong>за</strong> деца <strong>и</strong> <strong>за</strong>семејстваРев<strong>и</strong>д<strong>и</strong>ра<strong>на</strong>та европска соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong> повелба треба дасе спомене како <strong>на</strong>јголем европск<strong>и</strong> договор што г<strong>и</strong>гарант<strong>и</strong>ра <strong>права</strong>та <strong>на</strong> децата.Ова прашање, <strong>и</strong>сто така, опфатено е со голем бројпрепорак<strong>и</strong> од стра<strong>на</strong> <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа ко<strong>и</strong>,меѓу другото, г<strong>и</strong> вклучуваат <strong>и</strong> препораката што сеоднесува <strong>на</strong> Род<strong>и</strong>телска одговорност, бр. R (84) 4<strong>и</strong> препораката што се однесува <strong>на</strong> Поддршка <strong>на</strong>поз<strong>и</strong>т<strong>и</strong>вно род<strong>и</strong>телство (2006), 19.За крај, требада се спомене <strong>и</strong> програмата <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа„Градење <strong>на</strong> Европа <strong>за</strong> децата <strong>и</strong> со децата“ 2006-2009,која водеше кон усвојување <strong>на</strong> <strong>на</strong>јрелевантн<strong>и</strong>отреферентен документ, т.е. Стратег<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> градење<strong>на</strong> Европа <strong>за</strong> децата <strong>и</strong> со децата 2009-2011 (од 2008Европск<strong>и</strong>от суд <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> <strong>и</strong> практ<strong>и</strong>ката разв<strong>и</strong>е<strong>на</strong> ворамк<strong>и</strong>те <strong>на</strong> гореспоме<strong>на</strong>тата Рев<strong>и</strong>д<strong>и</strong>ра<strong>на</strong> европска соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong>повелба (т.е. Европск<strong>и</strong>от ком<strong>и</strong>тет <strong>за</strong> соц<strong>и</strong>јалн<strong>и</strong> <strong>права</strong>) <strong>и</strong>сродн<strong>и</strong>те механ<strong>и</strong>зм<strong>и</strong> <strong>за</strong> колект<strong>и</strong>вн<strong>и</strong> жалб<strong>и</strong>.Клучн<strong>и</strong>от правен текст <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа околу овапрашање е Делумн<strong>и</strong>от договор од областа <strong>на</strong> соц<strong>и</strong>јално <strong>и</strong> јавноздравство, во кој како договорн<strong>и</strong> стран<strong>и</strong> се вклучен<strong>и</strong> следн<strong>и</strong>ведржав<strong>и</strong>-членк<strong>и</strong>: Австр<strong>и</strong>ја, Белг<strong>и</strong>ја, К<strong>и</strong>пар, Данска, Ф<strong>и</strong>нска,Франц<strong>и</strong>ја, Герман<strong>и</strong>ја, Ирска, Итал<strong>и</strong>ја, Луксембург, Холанд<strong>и</strong>ја,Норвешка, Португал<strong>и</strong>ја, Словен<strong>и</strong>ја, Шпан<strong>и</strong>ја, Шведска,Швајцар<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> Вел<strong>и</strong>ка Бр<strong>и</strong>тан<strong>и</strong>ја.Што се однесува до Акц<strong>и</strong>он<strong>и</strong>от план <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа<strong>за</strong> л<strong>и</strong>цата со хенд<strong>и</strong>кеп, треба да се <strong>на</strong>помене дека тој требада служ<strong>и</strong> како практ<strong>и</strong>ч<strong>на</strong> алатка <strong>за</strong> развој <strong>и</strong> спроведувањеодржл<strong>и</strong>в<strong>и</strong> стратег<strong>и</strong><strong>и</strong> што ќе пр<strong>и</strong>донесат <strong>за</strong> целос<strong>на</strong> вклученоство општеството <strong>на</strong> л<strong>и</strong>цата со хенд<strong>и</strong>кеп <strong>и</strong> н<strong>и</strong>вно конечно<strong>и</strong>нтегр<strong>и</strong>рање во с<strong>и</strong>те пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong> област<strong>и</strong> <strong>на</strong> држав<strong>и</strong>те-членк<strong>и</strong> 2 3.За крај, <strong>и</strong>сто така, треба да се земат предв<strong>и</strong>д судск<strong>и</strong>те практ<strong>и</strong>к<strong>и</strong><strong>на</strong> Европск<strong>и</strong>от суд <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> <strong>и</strong> <strong>на</strong> Европск<strong>и</strong>от ком<strong>и</strong>тет<strong>за</strong> соц<strong>и</strong>јалн<strong>и</strong> <strong>права</strong>, ко<strong>и</strong> <strong>и</strong>маат сушт<strong>и</strong>нска улога <strong>и</strong> вл<strong>и</strong>јан<strong>и</strong>е врзразвојот <strong>и</strong> у<strong>на</strong>предувањето <strong>на</strong> човеков<strong>и</strong>те <strong>права</strong> <strong>за</strong> л<strong>и</strong>цата сохенд<strong>и</strong>кеп.Гледано од перспект<strong>и</strong>ва <strong>на</strong> севкупноста <strong>на</strong> конвенц<strong>и</strong><strong>и</strong>те <strong>на</strong>Советот <strong>на</strong> Европа, треба да се <strong>и</strong>стакне дека постојат големброј <strong>и</strong>нструмент<strong>и</strong> <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа ко<strong>и</strong> разработуваатспец<strong>и</strong>ф<strong>и</strong>чн<strong>и</strong> тем<strong>и</strong> што се однесуваат <strong>на</strong> децата, како штосе: Европска конвенц<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> правен статус <strong>на</strong> децата роден<strong>и</strong>вонбрачно (ETS бр. 085); Европска конвенц<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> остварување<strong>на</strong> детск<strong>и</strong>те <strong>права</strong> (ETS бр. 160); Конвенц<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> контакт<strong>и</strong>што г<strong>и</strong> <strong>за</strong>сегаат децата (ETS бр. 192); Европска конвенц<strong>и</strong>ја3. Во овој контекст, важно е да се спомене Европск<strong>и</strong>от форум <strong>за</strong>коорд<strong>и</strong><strong>на</strong>ц<strong>и</strong>ја <strong>на</strong> Акц<strong>и</strong>он<strong>и</strong>от план <strong>за</strong> л<strong>и</strong>цата со хенд<strong>и</strong>кеп (European CoordinationForum for the CoE`s Disability Action Plan - CAHPAH) ( 2006-2015) <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа.Гледано од оваа перспект<strong>и</strong>ва, гореспоме<strong>на</strong>т<strong>и</strong>от Делумен договор (соогран<strong>и</strong>чен број држав<strong>и</strong>-членк<strong>и</strong>) сега е <strong>за</strong>менет со „моделот <strong>за</strong>снован <strong>на</strong>соц<strong>и</strong>јалн<strong>и</strong> <strong>и</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong>“, кој резулт<strong>и</strong>ра со создавање платформа <strong>за</strong>долгороч<strong>на</strong> меѓу<strong>на</strong>род<strong>на</strong> соработка <strong>за</strong> л<strong>и</strong>ца со хенд<strong>и</strong>кеп <strong>за</strong> с<strong>и</strong>те држав<strong>и</strong>членк<strong>и</strong><strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа.ПРВ ДЕЛ<strong>Пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чко</strong> <strong>акц<strong>и</strong>о<strong>на</strong></strong> <strong>и</strong> <strong>прав<strong>на</strong></strong> <strong>рамка</strong> <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> со фокус<strong>на</strong> соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong>та <strong>и</strong>нклуз<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> <strong>на</strong>малувањето <strong>на</strong> с<strong>и</strong>ромашт<strong>и</strong>јата13
ПРВ ДЕЛгод<strong>и</strong><strong>на</strong>), ч<strong>и</strong>ја цел е да ја поддрж<strong>и</strong> <strong>и</strong>мплементац<strong>и</strong>јата<strong>на</strong> стандард<strong>и</strong>те <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong>Европа <strong>и</strong> меѓу<strong>на</strong>родн<strong>и</strong>те стандард<strong>и</strong>, меѓу ко<strong>и</strong> <strong>и</strong>Конвенц<strong>и</strong>јата <strong>за</strong> <strong>права</strong>та <strong>на</strong> детето <strong>на</strong> ОН.<strong>за</strong> посвојување деца (ETS бр. 058); Рев<strong>и</strong>д<strong>и</strong>ра<strong>на</strong> европскаконвенц<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> посвојување деца (CETS бр. 202) <strong>и</strong> Европскаконвенц<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> враќање <strong>на</strong> малолетн<strong>и</strong>ц<strong>и</strong> во сопстве<strong>на</strong>тататков<strong>и</strong><strong>на</strong> (ETS бр. 071), која сè уште не е правос<strong>и</strong>л<strong>на</strong>.Од голема важност <strong>за</strong> оваа предмет<strong>на</strong> област се <strong>и</strong> одредб<strong>и</strong>те одЕвропската конвенц<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> <strong>и</strong> основн<strong>и</strong> слобод<strong>и</strong>,ко<strong>и</strong> можат да се кор<strong>и</strong>стат <strong>за</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та <strong>на</strong> <strong>права</strong>та <strong>на</strong> децата <strong>и</strong><strong>права</strong>та <strong>на</strong> семејствата. Имено, голем број од одредб<strong>и</strong>те <strong>на</strong> овааконвенц<strong>и</strong>ја се од особе<strong>на</strong> важност <strong>за</strong> семејствата <strong>и</strong> <strong>за</strong> децата,како што се правото <strong>на</strong> поч<strong>и</strong>тување <strong>на</strong> пр<strong>и</strong>ватен <strong>и</strong> семеенж<strong>и</strong>вот, правото <strong>на</strong> брак <strong>и</strong> основање семејства, правото <strong>на</strong>пр<strong>и</strong>стап до судов<strong>и</strong>те, правото <strong>на</strong> род<strong>и</strong>тел<strong>и</strong>те да <strong>и</strong>м обезбедатобразован<strong>и</strong>е <strong>на</strong> сво<strong>и</strong>те деца во согласност со сопствен<strong>и</strong>теубедувања <strong>и</strong> верувања.Како резултат <strong>на</strong> тоа, постојат голем број случа<strong>и</strong> <strong>на</strong> Европск<strong>и</strong>отсуд <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> што се <strong>за</strong>н<strong>и</strong>маваат со семејн<strong>и</strong> прашања.1.4.4 Пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ка <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа <strong>за</strong> Ром<strong>и</strong>те• Препорака (2005) 4 <strong>за</strong> подобрување <strong>на</strong>услов<strong>и</strong>те <strong>за</strong> домување <strong>на</strong> Ром<strong>и</strong>те <strong>и</strong> патувачк<strong>и</strong>тесемејства н<strong>и</strong>з Европа• Препорака бр. R (2000 год<strong>и</strong><strong>на</strong>) 4 <strong>за</strong> образован<strong>и</strong>е<strong>на</strong> ромск<strong>и</strong>тее деца во Европа• Препорака (2001 год<strong>и</strong><strong>на</strong>) 17 <strong>за</strong> подобрување<strong>на</strong> економската состојба <strong>и</strong> <strong>на</strong> состојбатасо вработување <strong>на</strong> Ром<strong>и</strong>те <strong>и</strong> патувачк<strong>и</strong>тесемејства н<strong>и</strong>з ЕвропаНе посто<strong>и</strong> посеб<strong>на</strong> конвенц<strong>и</strong>ја <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа штосе однесува <strong>и</strong>склуч<strong>и</strong>во <strong>на</strong> Ром<strong>и</strong>те, но с<strong>и</strong>те клучн<strong>и</strong> правн<strong>и</strong><strong>и</strong>нструмент<strong>и</strong> што беа споме<strong>на</strong>т<strong>и</strong> погоре се од голема важност <strong>и</strong><strong>за</strong> ромското <strong>на</strong>селен<strong>и</strong>е.Ова г<strong>и</strong> вклучува соодветн<strong>и</strong>те судск<strong>и</strong> практ<strong>и</strong>к<strong>и</strong> <strong>на</strong> Европскатаконвенц<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> <strong>и</strong> <strong>на</strong> Европск<strong>и</strong>от суд <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong><strong>права</strong>, како <strong>и</strong> <strong>на</strong> Рев<strong>и</strong>д<strong>и</strong>ра<strong>на</strong>та европска соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong> повелба <strong>и</strong>нејз<strong>и</strong>н<strong>и</strong>те механ<strong>и</strong>зм<strong>и</strong> <strong>за</strong> мон<strong>и</strong>тор<strong>и</strong>нг.Во овој контекст, треба да се земат предв<strong>и</strong>д <strong>и</strong> работата <strong>на</strong>Европската ком<strong>и</strong>с<strong>и</strong>ја прот<strong>и</strong>в рас<strong>и</strong><strong>за</strong>м <strong>и</strong> нетрпел<strong>и</strong>вост (EuropeanCommission against Racism and Intolerance - ЕCRI) <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong>Европа <strong>и</strong> <strong>и</strong>звешта<strong>и</strong>те од мон<strong>и</strong>тор<strong>и</strong>нгот ко<strong>и</strong>, меѓу другото, г<strong>и</strong>опфаќаат <strong>и</strong> проблем<strong>и</strong>те <strong>на</strong> ромското <strong>на</strong>селен<strong>и</strong>е во држав<strong>и</strong>течленк<strong>и</strong>3 4.4. Работата <strong>на</strong> Европската ком<strong>и</strong>с<strong>и</strong>ја прот<strong>и</strong>в рас<strong>и</strong><strong>за</strong>м <strong>и</strong> нетрпел<strong>и</strong>вост(European Commission against Racism and Intolerance - ЕCRI) се баз<strong>и</strong>ра<strong>на</strong> сопствен<strong>и</strong>те Препорак<strong>и</strong> <strong>за</strong> општа пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ка, како <strong>и</strong> <strong>на</strong> с<strong>и</strong>те правн<strong>и</strong><strong>и</strong>нструмент<strong>и</strong> <strong>на</strong> Советот <strong>на</strong> Европа.14<strong>Пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чко</strong> <strong>акц<strong>и</strong>о<strong>на</strong></strong> <strong>и</strong> <strong>прав<strong>на</strong></strong> <strong>рамка</strong> <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> со фокус<strong>на</strong> соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong>та <strong>и</strong>нклуз<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> <strong>на</strong>малувањето <strong>на</strong> с<strong>и</strong>ромашт<strong>и</strong>јата
Change language