CEM&TY; nr 2(13) - Lafarge

ŚWIAT LAFARGEOkrągły jubileusz na KujawachObchodzący w tym roku jubileusz 150-lecia Zakład Górniczy Kujawy należy do największych kopalńodkrywkowych w Polsce i w Grupie Lafarge na całym świecie. Kamień wapienny wydobywany w miejscowościach Wapienno i Bielawyok. 30 km na południe od Bydgoszczy służy jako surowiec m.in. dla Zakładu Wapienniczego i Cementowni Kujawy, które wraz z kopalniąstanowią przedsiębiorstwa o kluczowym znaczeniu dla regionu.Początki wydobycia w Bielawach wiążą się ze szczęśliwymprzypadkiem. Około 1860 r. podczas wiercenia nowejstudni natrafiono na pokład, przez który nie udało sięprzebić. Okazało się, że było to olbrzymie złoże kamieniawapiennego. Rok później w powstałej w tym miejscu kopalni– skądinąd pierwszym zakładzie przemysłowym naKujawach – wydobyto już 40 ton surowca.W pionierskich czasach do kruszenia skały używanooskardów i ładunków wybuchowych, a urobek transportowanybył na taczkach. Oprócz eksploatacji kamienia wapiennegoprodukcja polegała na wypale wapna w prostympiecu polowym. Początkowo część surowca sprzedawanopobliskiej cukrowni, a po kilku latach stałym odbiorcązostały Zakłady Sodowe w Mątwach. Aby sprawnie dostarczaćdo nich wapno i kamień wapienny, wybudowanoport rzeczny na Noteci.Nowoczesność zapukała do bram kopalni ok. 1910 r.,kiedy to uruchomiono pierwsze wyciągi elektryczne, koniezastąpiono lokomotywami spalinowymi, a w funkcji świdragórniczego zastosowano młotki pneumatyczne. Wkrótceotwarto kolejne odkrywki i wydajność kopalni osiągnęłapoziom 160 tys. ton rocznie. Od tamtego momentu zakładdziała nieprzerwanie aż do dziś.Po zakończeniu II wojny światowej władze przykładałyogromną wagę do rozwoju przemysłu, co przyczyniłosię do kolejnego przełomu technologicznego w kopalni.W połączonych i coraz głębszych odkrywkach Wapiennoi Bielawy uruchomiono wyciągi o dużej mocy. Na tereniezakładu położono tory i skomunikowano je z węzłem kolejowymw Inowrocławiu, aby zwiększyć szybkość transportui załadunku surowca. Szczególny rozkwit ZakładuGórniczego przypadł na lata 60. Zakończono wówczasproces mechanizacji, unowocześniono technikę strzałowąi uruchomiono nowy zakład przeróbczy.Dzięki modernizacji zakład był w stanie sprostać zwiększonemuzapotrzebowaniu na surowce, które wiązało sięz powstaniem Janikowskich Zakładów Sodowych. Dlausprawnienia transportu połączono je z kopalnią pięciokilometrowymodcinkiem kolejki linowej. Trakcja kolejowazostała zelektryfikowana. Kamień wapienny i wapno dostarczanorównież do odbiorców za pomocą samochodówo dużym tonażu.Na początku lat 70. w niewielkiej odległości od kopalnipowstał zakład cementowy. Dziś, po licznych inwestycjachGrupy Lafarge, których zakres obejmował w zasadzie wybudowaniecałej infrastruktury przemysłowej od podstaw,Cementownia Kujawy należy do najnowocześniejszychobiektów tego typu w Europie.Włączenie kopalni do Grupy Lafarge w 1995 r. stałosię kolejnym kamieniem milowym w jej dziejach.Inwestycja została poprzedzona rozpoznaniem złoża, którepotwierdziło możliwość jego długoterminowej eksploatacji.Zakłady wydobywcze i przeróbcze zostały gruntowniezmodernizowane. Do użytku wprowadzono światowej klasysamochody technologiczne japońskiej firmy Komatsu, z którychkażdy przenosi jednorazowo nawet do 60 ton urobku.Obecnie szacowna kopalnia-jubilatka szczyci się mocąwytwórczą na poziomie ok. 5 mln ton kamienia wapiennegorocznie i oprócz cementowni zaopatruje wszystkiezakłady przemysłu sodowego w regionie, a także dostarczasurowce na potrzeby firm z branż wapienniczej, cukrowniczej,hutniczej i drogowej. Eksploatacji podlegają złożawapieni i margli jurajskich „Barcin”, „Piechcin” i „Pakość”,które przecina odkrywka o długości 7 km, szerokości 1 kmi głębokości w przedziale od 60 do 100 m (docelowo –120 m). Cały obszar górniczy obejmuje prawie tysiąc hektarówniezwykle malowniczego terenu. Dzięki zaangażowaniuGrupy Lafarge w zrównoważony rozwój okolice kopalni nieprzeobrażają się w pustynię ekologiczną. Przeciwnie, zakładobjęty jest programem zachowania bioróżnorodności, a pozakończeniu eksploatacji jego poszczególne części zostanąprzeznaczone do rekultywacji.6 | CEM&TY