NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECE

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTIKOD DJECE

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECESADRŽAJKLASIFIKACIJA 2SCARLATINAŠARLAHVARICELLAVODENE OSPICEMORBILLIOSPICE, MALE BOGINJERUBEOLACRVENKAEGZANTHEMA SUBITUMROSEOLA INFANTUM, TRODNEVNA GROZNICAERYTHEMA INFECTIOZUMPETA BOLEST, ZARAZNO CRVENILOHAND, FOOT AND MOUTH SYNDROMBOLEST RUKU, STOPALA I USTADERMATITIS ATOPICAATOPIJSKI DERMATITIS, DOJENAČKI EKCEM37101316182123PRILOG: 26KARAKTERISTIKE I DISTRIBUCIJA OSIPA - FOTOGRAFIJE 26KLASIFIKACIJA PREPORUKALITERATURA1

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECENAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KODDJECECILJ ovog vodiča je pružanje osnovnih informacija o osipima kod djece,kako bi se promjene na koži pouzdano mogle opisati, pravovremenoprepoznati uzrok pojave, a time i ispravno pristupiti njihovom rješavanju.Namijenjen je svakodnevnom radu porodičnog ljekara sa djecom.KLASIFIKACIJAKlasifikacija osipa prema etiologiji:• Bakterijski:o- Scarlatina - Šarlah• Virusni:ooooooVaricella - Vodene ospiceMorbilli - OspiceRubeola - CrvenkaEgzanthema subitum – Roseola infantum – TrodnevnagroznicaEritema infekciozum – Peta bolestHand foot mouth syndrom – Bolest ruku, stopala i usta• Alergijski (ostali):oDermatitis atopica - Atopijski dermatitis2

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEDIFERENCIJALNA DIJAGNOZA• Eksfolijativni dermatitis,• Erythema multiforme,• Mononucleosis,• Erythema infectiosum (peta bolest),• Rubeola,• Pharyngitis,• Morbili,• Pityriasis rosea,• Scabies,• Nespecifični virusni egzantem.PRETRAGELABORATORIJSKE ANALIZE• Leukociti (LE), diferencijalna krvna slika (DKS),• Nalaz: u početku neutrofilna leukocitoza, a 8. dana porast eozinofila.OSTALE PRETRAGE• Bris grla: izolacija beta-hemolitičkog streptokoka je relativan nalaz,• Brzi antigen test, uz napomenu da negativan test ne isključujeprisustvo bakterijske infekcije,• Antistreptolizinska antitijela.LIJEČENJECILJ LIJEČENJA• Eradikacija infekcije,• Prevencija komplikacija,• Prevencija širenja/prenošenja infekcije.TRETMAN BEZ MEDIKAMENATA• Mirovanje,• Hidracija.4

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEMEDIKAMENTNI TRETMAN 1Antipiretici npr. paracetamol 10-15 mg/kg p.o. / 4-6hAntibiotici:• benzatin-fenoksimetilpenicilin 25.000-100.000 ij/kg utri doze, 10 dana per os• prokain-benzilpenicilin• predškolska djeca 400.000 ij 1-2 x dnevnoim./10 dana• školska djeca 800.000 ij 1-2x dnevno im./10danaNivopreporukeA• benzatin-benzilpenicilin jednokratno 600.000 -1.200.000 ij. i.m.• eritromicin 40 mg/kg/dan u 3–4 doze/10 dana per os• azitromicin 10 mg/kg/dan 1x dnevno /5 dana per osPRAĆENJE PACIJENTAKontrolni pregled za 1 do 2 dana. Provjeriti postojanje znakovakomplikacija.NivopreporukeAPROGNOZA I PROFILAKSA• Vrlo dobra prognoza - rano uvođenje antibiotika.• Ispravna terapija je najbolja profilaksa.INDIKACIJE ZA UPUĆIVANJE SPECIJALISTI(INFEKTOLOGU ILI U ZAVISNOSTI OD VRSTE KOMPLIKACIJE)U slučaju pojave komplikacija, koje mogu biti:Rane:• Toksične: artritis, miokarditis,• Septičke: otitis media, sinusitis, artritis, endokarditis, meningitis.1 Fabrički nazivi lijekova navedeni su u „Registru lijekova Republike Srpske saosnovama farmakoterapije“5

6NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEKasne:• Akutni glomerulonefritis,• Reumatska groznica.DOBRO JE ZNATIDjeci treba obezbijediti kućnu njegu bar prva 24 sata od početka uzimanjaterapije. Nakon 48 sati od uvođenja antibiotika, dijete nije zarazno.Liječenje kliconoštva poslije terapije se ne preporučuje.PREPORUKE ZA PACIJENTA• Djeca treba da dobiju kompletnu terapiju u trajanju od 10 dana, bez obzirašto se simptomi mogu povući ubrzo nakon započinjanja tretmana.• Informisati roditelje da generalizovano ljuštenje (eksfolijacija) kože možetrajati i duže od 2 nedjelje.• Ukazati na upozoravajuće znake komplikacija npr. konstantna groznica,uporan bol u grlu i generalizovani otok.

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEVARICELLA (VODENE OSPICE)B01 Varicella Vodene ospiceDEFINICIJAVodene ospice su vrlo kontagiozna, blaža dječija infektivna bolest, uzrokovanaprimarnom infekcijom varicella-zoster virusom iz porodice herpes virusa.ETIOLOGIJA I EPIDEMIOLOGIJA• Varicella-zoster virus.• Najveća incidenca je u dobi 2. do 8. godine života.• Često se javlja u manjim epidemijama.• Prenosi se kapljičnim putem ili kontaktom.• Ulazno mjesto je sluznica gornjih disajnih puteva.• Bolesnik je infekciozan 1 dan prije osipa i dok kruste ne postanu suhe (6 –10 dana).KLINIČKA SLIKAOsnovno obilježje bolesti je vezikulozni osip na koži i sluznici. Inkubacija traje 10– 20 dana. Bolest počinje laganom temperaturom i malaksalošću.• Osip se javlja prvo na trupu, potom na vratu, glavi, ekstremitetima.• Razvoj promjene od makule do kruste traje 2-3 dana.• Tipična varičelozna eflorescenca je vezikula.• Osip izbija na mahove (istovremeno sve faze)• Mogu biti zahvaćene i sluznice (vezikule)• Izbijanje osipa traje oko 5 dana.DIJAGNOZADijagnoza se postavlja na osnovu tipične kliničke slike.DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA• Impetigo kontagioza,• Generalizovani oblik herpes simpleksa,• Herpetizirani ekcem,7

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECE• Strofulus,• Scabies.PRETRAGELABORATORIJSKE ANALIZE• Leukociti i diferencijalna krvna slika,• Nalaz: leukopenija sa limfocitozom, ali nalaz može biti i uredan.OSTALE PRETRAGE• Serološki testovi (vezivanje komplementa i hemaglutinacija – udomenu konsultanta).LIJEČENJECILJ LIJEČENJA• Suportivna njega.TRETMAN BEZ MEDIKAMENATA• Kod nekomplikovanih slučajeva ne treba nikakvo liječenje.• Održavati čistoću okoline i odjeće kao i ličnu higijenu djeteta.MEDIKAMENTNI TRETMAN• Kod jačeg svrbeža - oralni antihistaminici.• Kod piodermije - antibiotik prema brisu lezije.• Kod imunodeficijentnih slučajeva daje se aciklovir 30-45mg/kg/dan, 8 -10 dana i.v.infuzija.PRAĆENJE PACIJENTAKontrolni pregled je potrebno obaviti nakon 7 dana.NivopreporukeAINDIKACIJE ZA UPUĆIVANJE SPECIJALISTI• Sekundarna bakterijska infekcija kožnih lezija (impetigo, flegmona, erizipel),• Pneumonia (kod imunodeficijentnih pacijenata),• Encefalitis (vrlo rijetko).8

9PREVENCIJANAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEImunokompromitovana djeca treba da prime varicella zoster imunoglobulin(VZIG) unutar 24 sata od izlaganja virusu. Imunoglobulin se takođe preporučujekod novorođenčadi i porodilja kod kojih su se pojavile ospice unutar 5 dana prije i48 sati poslije poroda.

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEMORBILLI (OSPICE, MALE BOGINJE)B05 Morbilli Ospice , Male boginjeDEFINICIJAOspice su akutna, vrlo zarazna bolest, uzrokovana virusom ospica (morbillivirus),koji pripada porodici paramiksovirusa.ETIOLOGIJA I EPIDEMIOLOGIJA• Uzročnik virus ospica – morbilli virus.• Izvor infekcije je bolestan čovjek.• Prenosi se kapljičnim putem, rjeđe indirektno.• Dijete je najinfektivnije prvih 4 - 5 dana bolesti.• Najčešće javljanje u pretškolskoj dobi.• Ostavljaju doživotni imunitet.10KLINIČKA SLIKAOsnovna obilježja bolesti su: kataralna upala disajnih puteva, konjunktivitis i osipuz karakterističan enantem bukalne sluznice - Koplikove pjege. Inkubacija traje10 – 12 dana.• Bolest započinje povišenom temperaturom, malaksalošću, gubitkom apetitai respiratornim kataralnim simptomima (kataralni ili prodromalni stadijum).• Mrljasti enantem i Koplikove pjege na sluznici ždrijela i obraza pojavljuju se1-2 dana prije osipa.• Četvrtog ili petog dana bolesti se javlja osip (egzantemski stadijum).• Osip nastaje prvo iza uški, na čelu, potom se širi na lice, vrat, trup,ekstremitete.• Osip je gust, makulopapulozan, svjetlocrven, konfluirajući.• Izbijanjem osipa temperatura dostigne vrhunac (39-40°C) uz najjačeizražene kataralne znakove.• Nakon 3-4 dana osip blijedi istim redoslijedom kako je izbijao.• Tada uslijedi lagano perutanje kože na trupu i licu (ne na dlanovima itabanima).• Poslije osipa pada temperatura i povlače se kataralni simptomi.Prognoza bolesti je dobra.

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEDIJAGNOZADijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike.DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA• Rubeola,• Egzantema subitum,• Infektivna mononukleoza,• Toksoalergijski osip.PRETRAGELABORATORIJSKE ANALIZE• Leukociti i diferencijalna krvna slika,• Nalaz: leukopenija sa sa pomakom u lijevo.OSTALE PRETRAGE• Hemaglutinacija i imunofluoroscentna metoda (u domenukonsultanta infektologa).LIJEČENJETRETMAN BEZ MEDIKAMENATA• Simptomatski tretman.MEDIKAMENTNI TRETMAN• Bakterijske komplikacije se liječe antibioticima.INDIKACIJE ZA UPUĆIVANJE SPECIJALISTIU slučaju pojave komplikacija:• Otitis media,• Pneumonia,• Neurološke komplikacije.PREVENCIJA• Aktivna imunizacija – vakcina (živa ateniuirana),• Pasivna imunizacija – imunoglobulin.11

12NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEDOBRO JE ZNATIŠirenje infekcije sprječava se strogom izolacijom bolesnika od neimunih osobatokom kataralnog stadija i prva dva dana egzantemskog stadija bolesti.

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECERUBEOLA (CRVENKA)B06 Rubeola CrvenkaDEFINICIJARubeola je akutna infektivna bolest uzrokovana virusom rubele iz porodicetogaviridae.Bolest nije teška, ali je medicinski značajna. Ukoliko trudnica oboli od rubeolemoguća je infekcija ploda (konatalna rubeola) .ETIOLOGIJA I EPIDEMIOLOGIJA• Uzročnik: virus rubele.• Izvor infekcije je bolesnik.• Prenosi se kapljičnim putem.• Imunizacija je znatno smanjila učestalost obolijevanja.• Virus ulazi kroz disajne puteve i razmnožava se u limfnim čvorovima vrata,odakle prodire u krv.KLINIČKA SLIKA• Osnovna obilježja bolesti su: otok limfnih čvorova i osip.• Inkubacija traje 16 -18 dana. Bolest počinje pojavom osipa, a prodromalnisimptomi su neznatni.• Sedam dana prije pojave osipa povećavaju se limfni čvorovi vrata (mogućgeneralizovani limfadenitis).• Osip se javi prvo na licu i vratu, a u toku nekoliko sati se proširi po cijelomtijelu.• Osip je makulozan, makulopapulozan, ružičast, sitniji, svjetliji nego kodospica i obično ne konfluira.• Nakon 1 - 4 dana osip blijedi istim redoslijedom kako se pojavio.• Temperatura nije povišena ili je povišena neznatno.• Imunost je doživotna (mali broj reinfekcija).• Tok bolesti može biti atipičan (bez karakterističnih simptoma).DIJAGNOZADijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike.13

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEDIFERENCIJALNA DIJAGNOZA• Morbili,• Nespecifični virusni egzantem,• Šarlah,• Erythema infectiosum (peta bolest),• Infektivna mononukleoza.PRETRAGELABORATORIJSKE ANALIZE• Leukociti - nalaz normalan ili leukopenija, tzv. šarena krvna slika.OSTALE PRETRAGE• Serološki testovi: hemaglutinacija.LIJEČENJECILJ LIJEČENJA• Tretirati simptome,• Prevenirati širenje u okolini.TRETMAN BEZ MEDIKAMENATA• Mirovanje,• Hidracija.MEDIKAMENTNI TRETMANAntipiretici npr. paracetamol 10-15 mg/kg p.o. / 4-6h.Antibiotike treba koristiti samo u slučaju bakterijskeinfekcije.NivopreporukeAPRAĆENJE PACIJENTAKontrolni pregled je potrebno obaviti ukoliko postojekomplikacije.NivopreporukeANeophodno je savjetovati roditelje da je kontrola obavezna ukoliko se pojavekomplikacije.14

15NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEPotpuni oporavak uslijedi nakon jednu do dvije nedjelje.NivopreporukeAINDIKACIJE ZA UPUĆIVANJE SPECIJALISTIU slučaju pojave komplikacija:• Encefalitis,• Artritis,• Purpura.PREVENCIJA• Aktivna imunizacija (živa atenuirana vakcina).PREPORUKE ZA PACIJENTAOgraničiti društvene kontakte, posebno sa trudnicama tokom 14 dana od pojaveosipa.

16NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEEGZANTEMA SUBITUM (TRODNEVNA GROZNICA)B08.2 Egzantema subitum, Roseola infantum Trodnevna groznicaDEFINICIJAAkutna benigna bolest, koju karakteriše povišena temperatura u trajanju od 3dana, a nakon pada temperature nastaje osip.Može izgledati kao akutno febrilno stanje udruženo sa respiratornim iligastrointestinalnim simptomima.ETIOLOGIJA I EPIDEMIOLOGIJA• Uzročnik: humani herpes virus 6.• Izvor infekcije je čovjek,• Starosna dob u kojoj se najčešće javlja bolest je do 2godine, a pik javljanja je između 7 i 13 mjeseci.• Godišnje doba obolijevanja: proljeće i jesen.StependokazaIAKLINIČKA SLIKAOsnovne karakteristike bolesti su: trodnevna temperatura, a potom osip koji brzo(subitum) nestane. Inkubacija traje 7–17 dana. Bolest počinje naglo povišenomtemperaturom od 39–40°C, koja traje 3 dana, potom kritički pada i pojavi se osip.• Osip se javlja prvo na trupu, potom na vratu, licu i ekstremitetima.• Po izgledu je makulozan, makulopapulozan, svijetloružičast (sličan rubeoli).• Osip nestaje nakon 1-2 dana i ne ostavlja nikakve tragove.• Mogući su: lagani kataralni znaci, konvulzije (6%-15% slučajeva), diareja(68% slučajeva).DIJAGNOZADijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike.DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA• Mononukleoza,• Febrilne konvulzije,• Erythema infectiosum (Peta bolest),

17NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECE• Rubeola,• Meningitis ili encephalitis,• Morbili,• Neželjena dejstva lijekova.PRETRAGENe preporučuju se.NivopreporukeALIJEČENJECILJ LIJEČENJASuportivna terapija.TRETMAN BEZ MEDIKAMENATASimptomatsko liječenje uključuje:• Mirovanje,• Hidraciju,• Objasniti pacijentu da je bolest benigne prirode.NivopreporukeAMEDIKAMENTNI TRETMANParacetamol u dozi od 10-15 mg/kg TT / 4-6 sati.Prognoza bolesti je dobra.NivopreporukeAINDIKACIJE ZA UPUĆIVANJE SPECIJALISTIUkoliko se pojave komplikacije:• Konvulzije,• Encephalitis,• Meningitis,• Hepatitis.

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEERYTHEMA INFECTIOSUM(PETA BOLEST, ZARAZNO CRVENILO)B08.3 Erythema infectiosum Peta bolest , Zarazno crveniloDEFINICIJABenigna virusna dječija bolest, nazvana bolest “išamaranih obraza”.ETIOLOGIJA I EPIDEMIOLOGIJA• Uzročnik: parvovirus B19.• Prenosi se kapljičnim putem.• Nije previše kontagiozna.• Najčešće se javlja kod djece u dobi 5–14 godina.• Pik pojave oboljenja je zima i rano proljeće.• Epidemije se javljaju ciklično, svakih 4-7 godina.StependokazaIAKLINIČKA SLIKAOsnovna obilježja bolesti su: lagan klinički tok i karakterističan osip. Inkubacija jeobično 7-10 dana, ali moguća i u rasponu od 4 do 21 dan. Prvi znak bolesti jeosip na koži lica.• Osip je makulopapulozan, kao jače rumenilo obraza.• Nakon 1–4 dana osip izblijedi i nestane.• Isti osip se javlja na ekstremitetima, potom i na trupu.• Osip u središtu blijedi, na periferiji se širi (liči na geografsku kartu).• Nakon nekoliko dana izblijedi, a onda se ponovno javi na isti način.• Ponekad se ponavlja u toku 2 – 4 nedjelje.• Ostali simptomi mogu biti: glavobolja, groznica, bol u grlu, pruritus, prehlada,abdominalni bol, artritis, koji zahvata metakarpofalangealne iinterfalangealne zglobove, koljena, ručne zglobove, skočne zglobove.DIJAGNOZADijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike.18

19NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEDIFERENCIJALNA DIJAGNOZA• Bolest ruku, stopala i usta• Morbili,• Parotitis,• Roseola infantum,• Rubeola,• Šarlah,• Alergijski osip,• Nespecifični virusni egzantem.PRETRAGELABORATORIJSKE ANALIZE• Leukociti i diferencijalna krvna slika,• Nalaz: leukopenija sa relativnom limfocitozom.LIJEČENJECILJ LIJEČENJASuportivna njega.TRETMAN BEZ MEDIKAMENATA• Izbjegavati toplotu ili sunčanje,• Temeljito prati ruke.MEDIKAMENTNI TRETMANAntipiretici i analgetici npr. paracetamol, 10-15 mg/kg TTNivopreporukeAPRAĆENJE PACIJENTAKontrola je obavezna ukoliko se pojave komplikacije ilibolest ne prođe za 20 ili više dana.NivopreporukeA

20NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEINDIKACIJE ZA UPUĆIVANJE SPECIJALISTIUkoliko se pojave komplikacije:• Kod djece sa hroničnom hemolitičkom anemijom ili kongenitalnom ilistečenom imunodeficijencijom.• Artralgija ili artropatija se javljaju u 10% slučajeva.• Aplastična anemija.PREVENCIJAMjere izolacije školske djece nisu potrebne, priroda bolesti jelagana, djeca su zarazna prije osipa.NivopreporukeA

21NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEHAND, FOOT AND MOUTH SYNDROME(BOLEST RUKU, STOPALA I USTA)B33.8 Hand, Foot and Mouth SyndromeBolest ruku, stopala i ustaDEFINICIJAHand foot and mouth disease (HFMD) – bolest ruku, stopala i usta je benigna ičesta bolest kod djece, koju karakteriše vezikulozni osip koji ubrzo ulcerira.ETIOLOGIJA I EPIDEMIOLOGIJA• Uzročnik je Coxsackie virus, tipovi 5,10,16.• Obično se javlja u pretškolskoj dobi.• Širi se direktnim kontaktom (sekrecija iz nosa, pljuvačka, stolica).• Prognoza je sasvim dobra, nema komplikacija i nema rizika za druge uokruženju (trudnice).KLINIČKA SLIKAOsnovna obilježja bolesti su: lagani simptomi gornjeg respiratornog trakta ikarakteristične lezije na koži šaka, stopala i sluznici usne duplje. Inkubacija traje4–6 dana. Početak bolesti karakterišu blagi simptomi gornjeg respiratornogtrakta.• Lezije su prisutne na šakama, stopalima, usnoj duplji.• Crvene makule postaju blijede, potom nastaju ovalne vezikule, blijedosivena crvenoj podlozi, ne svrbe, ne bole.• Lezije su prisutne oko sedam dana.DIJAGNOZADijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike.DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA• Peta bolest (Erythema infectiosum)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEPRETRAGELABORATORIJSKE ANALIZENalaz krvne slike je uredan, a u nekim slučajevima je prisutan laganopovišen broj eozinofila.LIJEČENJECILJ LIJEČENJASuportivna terapijaPREPORUKE ZA PACIJENTAZbog lagane prirode bolesti, nisu potrebne mjere izolacije.22

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEDERMATITIS ATOPICA (ATOPIJSKI DERMATITIS)L20 Dermatitis atopica Atopijski dermatitis, Dojenački ekcemDEFINICIJAAtopijski dermatitis je alergijska hronična upala kože sa povremenimpogoršanjima. To je ujedno i najčešća hronična kožna bolest dječije dobi.ETIOLOGIJA I EPIDEMIOLOGIJA• Javlja se u 3–5 % djece do pete godine života.• Nasljedna dispozicija za atopijske bolesti.• Pozitivna porodična anamneza.• U 30-50% slučajeva javi se astma ili alergijski rinitis.• Karakteriše se porastom imunoglobulina E.KLINIČKA SLIKA• Prvi simptom je svrbež, a potom se javlja osip.• Ogrebotine nastaju kao tragovi češanja.• Bolest kod dojenčadi nastaje u dobi 2–6 mjeseci.• Lokalizacija promjena: obrazi, čelo, ekstenzorne strane ekstremiteta.• Promjene su: svrbež, eritem, papule, vezikule, kraste, ogrebotine.• Kod pretškolske i školske djece u dobi 4-10 godina.• Fleksorne strane velikih zglobova (koljena, laktovi).• Koža suha, hrapava, lihenificirana, papule i kraste.• Epizode egzacerbacija i remisija.DIJAGNOZADijagnoza se u tipičnim slučajevima postavlja na osnovu anamneze i kliničkeslike.DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA• Seboroični dermatitis,• Akrodermatitis enteropatica,• Kandidijaza kože,23

24NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECE• Skabijes,• Kontaktni alergijski dermatitis.PRETRAGELABORATORIJSKE ANALIZE• Diferencijalna krvna slika,• Nalaz: porast eozinofila.OSTALE PRETRAGE• Pozitivni kožni testovi i povišena koncentracija ukupnih i specifičnihIgE antitijela u serumu.LIJEČENJETRETMAN BEZ MEDIKAMENATA• Izbjegavanje fizičkih i hemijskih podražaja (jaka hladnoća, toplota, suhvazduh, alkalni sapuni, deterdženti, sintetika i vuna).MEDIKAMENTNI TRETMAN• Lokalno: neutralne kreme; kod pogoršanja, na ograničene površine, uograničenom trajanju kortikosteroidne kreme slabog djelovanja(hidrokortizon), eventualno umjerenog (hidrokortizon butirat,alklometazon), a rjeđe jakog djelovanja (betametazon,dezoksimetazon, fluocinolon acetonid, metilprednizolon aceponat).PREVENCIJADijete treba da nosi laganu pamučnu odjeću. Zbog suhe kože pranje tijela setreba smanjiti na nužnu mjeru i to upotrebljavati sapune koji ne odmašćujupreviše kožu, a voditi računa i o redovnom podrezivanju noktiju zbog pruritusa,ekskorijacija i posljedične sekundarne infekcije.PREPORUKE ZA PACIJENTA• Izbjegavanje fizičkih i hemijskih podražaja (jaka hladnoća, toplota, suhvazduh, alkalni sapuni, deterdženti, sintetika i vuna).• Izbjegavanje, ukoliko je moguće, uzročnog alergena: nutritivni alergen(pogotovo jaja, narandže, ali i bilo koja druga hrana kao uzročni alergen),inhalatorni alergeni (ako je moguće odstraniti ih iz djetetove okoline).

25DOBRO JE ZNATINAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEDojenački ekcem može da iščezne do kraja druge ili treće godine života. Za štoranije izlječenje bitna je dobra njega i lokalno liječenje kožnih lezija, a pogotovoako je moguće eliminisanje uzročnog alergena. U slučajevima juvenilnog ekcemapromjene na koži mogu perzistirati ili recidivirati do puberteta, a i kasnije.U slučaju pogoršanja potrebno je dijete uputiti konsultantu.

26NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEPRILOZI:KARAKTERISTIKE I DISTRIBUCIJA OSIPA - FOTOGRAFIJE1. ŠARLAH - slike 1-32. VODENE OSPICE - slike 1-43. OSPICE - slika 14. CRVENKA - slika 15. TRODNEVNA GROZNICA– slika 16. PETA BOLEST - slike 1-37. BOLEST RUKU, STOPALA I USTA – slika 1-38. ATOPIJSKI DERMATITIS - slike 1-3

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEKLASIFIKACIJA PREPORUKAPri pretrazi literature korištene su elektronske baze podataka i štampani materijalirelevantni za specifičnu oblast kojom se vodič bavi. Stepen dokaza i nivopreporuke dati u kliničkim vodičima zasnivaju se na sljedećim kriterijumima:Stepen dokaza:Ia: Meta-analize, sistematski pregledi randomiziranih studija.Ib: Randomizirane kontrolisane studije (najmanje jedna).IIa: Sistematski pregledi kohortnih studija.IIb: Dobro dizajnirana kohortna studija i lošije dizajnirana randomizirana studija.IIIa: Sistematski pregledi “case control” studija.IIIb: Dobro dizajnirana “case control” studija, “correlation” studija.IV: Studije slučaja (“case-series”) i loše dizajnirane opservacione studije.V: Ekspertska mišljenja.Nivo preporuka:NivopreporukeABCNa osnovustepena dokazaIa i IbIIa, IIb i IIIIV i VObrazloženje:Zahtijeva bar jednu randomiziranukontrolisanu studiju kao dio literature kojaobrađuje određeno područje.Zahtijeva dobro dizajniranu, ne nužno irandomiziranu studiju iz određenog područja.Preporuka uprkos nedostatku direktnoprimjenljivih kliničkih studija dobrog kvaliteta.27

28NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECELITERATURA1. Australian Society of Pediatrician. Clinical Practice Guidelines. The RoyalChildren’s Hospital. Melbourne, 2008.2. Canadian Clinical Guidelines. Communicable disease emergencies. HealthCanada 2006. Available from www.hc-sc.gc.ca3. Chan PD: Pediatrics. Printed in USA, 2007.4. Msika P, Belilovsky DC, Piccardi N, Chebassier N, Baudouin C, Chadoutaud B.New Emollient with Topical Corticosteroid-Sparing Effect in Treatment ofChildhood Atopic Dermatitis: SCORAD and Quality of Life Improvement.Pediatric Dermatology Vol. 25 No. 6 606–612, 2008.5. Nelson: Textbook of Pediatrics, 17th edition, W B Saunders Co., 2004.6. Sarawak Health Department. Hand, Foot and Mouth Syndrome. Available fromwww.sarawak.health.gov.my7. Stoisavljević-Šatara S. urednik. Registar lijekova Republike Srpske saosnovama farmakoterapije 2008. Banja Luka: Agencija za lijekove RepublikeSrpske, 2008.

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEKLINIČKI VODIČI ZA PRIMARNU ZDRAVSTVENU ZAŠTITUKlinički vodiči namijenjeni su prvenstveno specijalistima porodične medicine, ali isvim ljekarima-praktičarima u primarnoj zdravstvenoj zaštiti.Ažuriranje kliničkih vodiča vrši se svake tri godine saglasno najnovijimsaznanjima medicine zasnovane na dokazima, prema metodologiji opisanoj u„Smjernicama za razvoj i reviziju kliničkih vodiča". Na nivou primarnezdravstvene zaštite, nadležno za ovu aktivnost je Udruženje ljekara porodičnemedicine Republike Srpske.Klinički vodič pripremila je konsultantska kuća "Bonex inženjering" d.o.o.Beograd, u okviru Projekta jačanja zdravstvenog sektora (HSEP) – projektnizadatak "Revizija i unapređenje kliničkih vodiča za primarnu zdravstvenuzaštitu", finansiranog iz kredita Svjetske banke 2 .Na izradi vodiča radila je radna grupa 3 u sastavu 4 :dr Nataša Pilipović-Broćeta, specijalista porodične medicine, Dom zdravlja uBanjaluci, Katedra za porodičnu medicinu Medicinskog fakulteta u Banjaluci,prof. dr Svjetlana Stoisavljević-Šatara, specijalista kliničke farmakologije, šefKatedre za farmakologiju, toksikologiju i kliničku farmakologiju Medicinskogfakulteta u Banjaluci,prim. dr Mladen Šukalo, specijalista porodične medicine, Dom zdravlja uBanjaluci, Katedra za porodičnu medicinu Medicinskog fakulteta u Banjaluci,prof. dr Gordana Tešanović, specijalista pedijatar, šef Katedre porodičnemedicine Medicinskog fakulteta u Banjaluci i Medicinskog fakulteta u Foči,direktor Doma zdravlja u Banjaluci.Koordinator radne grupe: dr Đina Martinović, Bonex inženjering, Beograd.2 Mišljenja i interesi organizacije koja je finansirala razvoj i reviziju kliničkih vodiča nisuimali uticaja na konačne preporuke.3 Članovi radne grupe izabrani su saglasno kriterijumima definisanim u „Smjernicama zarazvoj i reviziju kliničkih vodiča" i ne postoji sukob interesa.4 Imena autora su navedena po abecednom redu.29

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECESCARLATINA (ŠARLAH)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECESCARLATINA ( ŠARLAH)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEVARICELLA (VODENE OSPICE)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEVARICELLA (VODENE OSPICE)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEMORBILLI (OSPICE, MALE BOGINJE)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECERUBEOLA ( CRVENKA)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECERUBEOLA ( CRVENKA)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEEGZANTEMA SUBITUM (TRODNEVNA GROZNICA)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEERYTHEMA INFECTIOSUM (PETA BOLEST, ZARAZNO CRVENILO)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEERYTHEMA INFECTIOSUM (PETA BOLEST, ZARAZNO CRVENILO)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEHAND, FOOT AND MOUTH SYNDROME (BOLEST RUKU, STOPALA I USTA)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEHAND, FOOT AND MOUTH SYNDROME (BOLEST RUKU, STOPALA I USTA)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEDERMATITIS ATOPICA (ATOPIJSKI DERMATITIS)

NAJČEŠĆE OSIPNE BOLESTI KOD DJECEDERMATITIS ATOPICA (ATOPIJSKI DERMATITIS)