ZDARZENIA – KSIĄŻKI – LUDZIEksiążkę, często odnajdywałem własne poglądy na tematy związanez wiarą, sformułowane lepiej niż sam umiałbym je wyartykułować. Niemalza łatwo przychodziło mi się z Halíkiem zgadzać. Tak, wiara a religia,miłość a instytucja to nie jest jedno i to samo; to drugie jest czymśw rodzaju łupiny, zewnętrznej powłoki tego pierwszego, kryzys tej powłokinie musi za sobą pociągać kryzysu treści, tym bardziej że forma,która zdaje się na naszych oczach rozpadać (przynajmniej na Zachodzie),to tak naprawdę tylko nieudana dziewiętnastowieczna próba dogonieniaówczesnego świata przez katolicyzm (w istocie zmierzająca doprzekształcenia nauczania Kościoła w rodzaj quasi-nauki czy quasi-ideologii,w której sam Kościół sprowadzony zostałby do roli quasi-partiipolitycznej). Tak, teologia chrześcijańska od swego zarania uwięzionajest między biblijnymi przypowieściami a pojęciami greckiej ontologii;jest to napięcie nierozwiązywalne, ale twórcze, nie pozwala ono zastygnąćteologii w jakiejś ostatecznej sztywnej formule, wciąż domaga sięod nas nowego wysłowienia istoty naszych relacji z Bogiem. Tak, „śmierćBoga” – jeśli rozumieć pod tym pojęciem kryzys chrześcijaństwa instytucjonalnego– przypomina pod pewnymi względami upadek muru, któryprzez większość XX wieku oddzielał od siebie wrogie systemy polityczne– niesie więc w sobie nie tylko zagrożenia, ale i szanse. A jednak – imbardziej się z tą książką zgadzałem, tym bardziej mnie ona rozczarowywałai nawet po trosze nudziła. Nie do końca jest dla mnie jasne, dlaczego,i chciałbym, żeby tekst niniejszy był nie tyle „recenzją”, ile poszukiwaniemźródła tego dyskomfortu. Jeśli miałbym prowizorycznie i metaforyczniezlokalizować przyczynę tego rozczarowania, mógłbym to zrobićna przykład tak: w myśleniu najbardziej interesująca wydaje mi się taniebezpieczna chwila, kiedy myśli porywane są przez żywioł tego, comyślane, kiedy przestaje się panować nad własnymi założeniami i celami;kiedy filozof „nurkuje” w ten porywający go żywioł myślenia i wypływaw miejscu dla siebie nowym i niespodziewanym. Halík (w przeciwieństwiedo wielu kościelnych teologów skrępowanych troską o zgodnośćwłasnych wypowiedzi z olbrzymią papierkową robotą, jaką Kościółwykonał w ciągu wieków, aby utrzymać rwący nurt wiary w instytucjonalnymłożysku) sprawia wrażenie, że nie boi się rozpętanego żywiołumyślenia. Ale – tu moja pretensja – gdziekolwiek Halík by zanurkował,w jakiekolwiek podwodne ryzyko by się wdał, zawsze wynurza się z topieliw bezpiecznej zatoce pod opieką Ratownika, który nigdy nie możezawieść. Miłosierdzie Boskie to według Halíka cudowny mechanizmzamieniający najgroźniejszy nawet ocean idei w brodzik, w którym nikt161
162ZDARZENIA – KSIĄŻKI – LUDZIEsię nie może utopić. Czy to źle? Czyż nie jest to pogląd chrześcijański?Nie wiem. Chrześcijaństwo nie tylko krzepi, pociesza, podtrzymuje naduchu i zaprasza wszystkich do środka, zachęcając do zabrania głosu(„Poszukiwać prawdy – mówi Halík – to dbać o to, by żaden głos niezostał wykluczony”). Chrześcijaństwo to Krzyż, rozłam, wojna z samymsobą, w której zwycięstwo wcale nie jest zagwarantowane; o której nietylko nie wiadomo, czy się „dobrze” skończy, ale także do końca nie jestpewne, co to znaczy „dobrze”. Chrześcijaństwo to także pustynia, naktórą się wychodzi i nie wiadomo, czy się z niej powróci. U Halíka tymczasemz góry niejako jest oczywiste, że wiara chwieje się tylko po to,aby nie upaść, a „wolno puszczona” z łuku strzała, niczym w popularnychpodręcznikach buddyzmu zen, zawsze trafia do celu...Książka Co nie jest chwiejne, jest nietrwałe to zbiór kilkunastu esejówpodzielony na trzy grupy. Pierwsza nazywa się Labirynt świata, drugaLabirynt własnego losu trzecia Labirynt filozofii religii. Punktem wyjściakażdego z tych esejów jest jakieś wydarzenie z życia autora. Pierwszagrupa esejów zdaje sprawę z intensywnej „turystyki konferencyjnej”uprawianej przez Halíka po upadku komunizmu. Jako były dysydent,przyjaciel prezydenta republiki, a zarazem rozchwytywany wykładowcaakademicki, Halík jest bez przerwy zapraszany w najodleglejsze krańceziemi na różnego rodzaju sympozja naukowe i narady polityczne. Samzdaje się przekonany o niewielkiej wartości merytorycznej podobnychspędów – korzysta po prostu z okazji, aby poznawać obce kraje i obcereligie, konfrontować się z nowymi ludźmi, uczyć się z „księgi świata”,jak by to ujął Kartezjusz. Halík opowiada więc o swoich wyjazdach doIndii, Japonii, Egiptu, Moskwy, Waszyngtonu. Nie na konferencję, leczz czystego zamiłowania do przygód i podróży Halík wybrał się też z przyjaciółmina Antarktydę, gdzie uprawiał coś w rodzaju survivalu połączonegoze sportami ekstremalnymi (niemal zginął, jak czytamy, goniącpo podbiegunowym oceanie porwany przez fale katamaran). Punktemwyjścia tekstów zamieszczonych w drugiej i trzeciej części książki sąwydarzenia (czy raczej anegdoty) z życia i kariery akademickiej Halíka,a także z jego działalności publicznej (w pewnym momencie rozważanonawet pomysł – cieszący się aprobatą samego Havla – aby zgłosić kandydaturęHalíka na urząd prezydenta).Konstrukcja esejów jest na ogół taka, że Halík od opisów swoichdoznań i reakcji na odwiedzane egzotyczne miejsca przechodzi płynniedo rozważań na poważne tematy religijne. Podróże po świecie, ale teżprozaiczne wydarzenia z życia codziennego (takie jak rozmowa ze stu-
- Page 3 and 4:
Leszek SobockiPolak 78, 1979olej, 9
- Page 5 and 6:
TEMATY I REFLEKSJE110. „Czyja jes
- Page 7 and 8:
DIAGNOZYArkadiusz StempinW potrzask
- Page 9 and 10:
DIAGNOZYkościelną za paktowanie z
- Page 11 and 12:
DIAGNOZYz kolegą seminaryjnym, suf
- Page 13 and 14:
DIAGNOZYW przeciwieństwie do ewang
- Page 15 and 16:
DIAGNOZYprzebieg granicy na Odrze i
- Page 17 and 18:
TEMAT MIESIĄCADEFINICJEJanusz Poni
- Page 19 and 20:
TEMAT MIESIĄCA7. I ś ć. Jak trze
- Page 21 and 22:
TEMAT MIESIĄCAW tym gronie wszyscy
- Page 23 and 24:
TEMAT MIESIĄCAHALINA BORTNOWSKA: G
- Page 25 and 26:
TEMAT MIESIĄCAtrzy czwarte ludzko
- Page 27 and 28:
TEMAT MIESIĄCAKS. TADEUSZ DZIDEK:
- Page 29 and 30:
TEMAT MIESIĄCAniecznie zasługują
- Page 31 and 32:
TEMAT MIESIĄCAne w sposób zwyczaj
- Page 33 and 34:
TEMAT MIESIĄCAtam ten schematyczny
- Page 35 and 36:
TEMAT MIESIĄCAKS. TADEUSZ DZIDEK:
- Page 37 and 38:
TEMAT MIESIĄCAkę inaczej: słucha
- Page 39 and 40:
TEMAT MIESIĄCAKS. TADEUSZ DZIDEK:
- Page 41 and 42:
TEMAT MIESIĄCAtalizm i relatywizm
- Page 43 and 44:
TEMAT MIESIĄCAKS. GRZEGORZ RYŚ: T
- Page 45 and 46:
TEMAT MIESIĄCAinnym: „proboszcze
- Page 47 and 48:
TEMAT MIESIĄCAwszystkie istotne as
- Page 49 and 50:
TEMAT MIESIĄCAWojtyły jako myśli
- Page 51 and 52:
TEMAT MIESIĄCApowszechność (otwa
- Page 53 and 54:
TEMAT MIESIĄCAJUŻ W SPRZEDAŻYmi
- Page 55 and 56:
TEMAT MIESIĄCAz rąk autora, zaczy
- Page 57 and 58:
TEMAT MIESIĄCAz teologami wyzwolen
- Page 59 and 60:
TEMAT MIESIĄCAz wiary budować bas
- Page 61 and 62:
TEMAT MIESIĄCAjest nam jedynie z k
- Page 63 and 64:
TEMAT MIESIĄCAzawsze automatycznie
- Page 65 and 66:
TEMAT MIESIĄCAzawiści i większej
- Page 67 and 68:
TEMAT MIESIĄCApiero zewnętrzne
- Page 69 and 70:
TEMAT MIESIĄCAdefinitywnie przesta
- Page 71 and 72:
TEMAT MIESIĄCAZrozumienie w Chryst
- Page 73 and 74:
TEMAT MIESIĄCAsą skuteczne, gdy j
- Page 75 and 76:
TEMAT MIESIĄCATa perspektywa ochro
- Page 77 and 78:
TEMAT MIESIĄCAzwrócić uwagę na
- Page 79 and 80:
TEMAT MIESIĄCAWielkanocne kazanie
- Page 81 and 82:
TEMAT MIESIĄCAnie będącej ani wc
- Page 83 and 84:
TEMAT MIESIĄCAspołeczne zaangażo
- Page 85 and 86:
TEMAT MIESIĄCAw tak wielu kwestiac
- Page 87 and 88:
TEMAT MIESIĄCAPAPIEŻ I INNIStanis
- Page 89 and 90:
TEMAT MIESIĄCAwszystkim - nie musi
- Page 91 and 92:
TEMAT MIESIĄCAwydarzenia (choć, o
- Page 93 and 94:
TEMATY I REFLEKSJEOjcostwo Boże na
- Page 95 and 96:
TEMATY I REFLEKSJEnikomu nakazać u
- Page 97 and 98:
TEMATY I REFLEKSJEnas, Ona nie zatr
- Page 99 and 100:
TEMATY I REFLEKSJEciu par świętyc
- Page 101 and 102:
TEMATY I REFLEKSJEZ moich kontaktó
- Page 103 and 104:
TEMATY I REFLEKSJEkiej we Wrocławi
- Page 105 and 106:
TEMAT MIESIĄCAale jak o braciach
- Page 107 and 108:
TEMAT MIESIĄCAści religijnej. (..
- Page 109 and 110:
TEMAT MIESIĄCArozwijania dialogu (
- Page 111 and 112:
TEMAT MIESIĄCAMarek KitaBoży czł
- Page 113 and 114: TEMAT MIESIĄCAAngelo poszukiwał j
- Page 115 and 116: TEMAT MIESIĄCAnowe idee jezuitą,
- Page 117 and 118: TEMAT MIESIĄCAciw sumienia wobec f
- Page 119 and 120: TEMAT MIESIĄCAspełniał posługę
- Page 121 and 122: TEMAT MIESIĄCAroztropnie moderowa
- Page 123 and 124: TEMAT MIESIĄCAnspiracjeNajlepszy,
- Page 125 and 126: TEMATY I REFLEKSJEEstetyka jako odr
- Page 127 and 128: TEMATY I REFLEKSJE„nastrojenia”
- Page 129 and 130: TEMATY I REFLEKSJEne są, według G
- Page 131 and 132: TEMATY I REFLEKSJElu używa Gadamer
- Page 133 and 134: TEMATY I REFLEKSJEDokonując krytyc
- Page 135 and 136: TEMATY I REFLEKSJE„wielką” - g
- Page 137 and 138: TEMATY I REFLEKSJEczasów komunisty
- Page 139 and 140: TEMATY I REFLEKSJE- powiada lord Jo
- Page 141 and 142: TEMATY I REFLEKSJEWolność jest br
- Page 143 and 144: TEMATY I REFLEKSJEO RÓŻNYCH GODZI
- Page 145 and 146: TEMATY I REFLEKSJEświętego Marcin
- Page 147 and 148: TEMATY I REFLEKSJErączką i biegun
- Page 149 and 150: TEMATY I REFLEKSJEdebatach: rasizm
- Page 151 and 152: TEMATY I REFLEKSJERUBRYKA POD RÓŻ
- Page 153 and 154: TEMATY I REFLEKSJErych znajdujemy s
- Page 155 and 156: TEMATY I REFLEKSJErach. Caruso zapo
- Page 157 and 158: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEoznac
- Page 159 and 160: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEHalí
- Page 161 and 162: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIECzy t
- Page 163: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEczesn
- Page 167 and 168: 164ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEC
- Page 169 and 170: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEwa ż
- Page 171 and 172: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEKośc
- Page 173 and 174: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEstycz
- Page 175 and 176: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEpołe
- Page 177 and 178: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEtylko
- Page 179 and 180: ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIEspira
- Page 181 and 182: Piszcie do nas:rok1984@znak.com.plZ
- Page 183 and 184: KATARZYNA MAREKchrząstki i włókn
- Page 185 and 186: WOJTEK KLIMCZYKzłudny urok czerwon
- Page 187 and 188: IZABELA HYBgranice dozwolonej kryty
- Page 189 and 190: Z SĄDAMI SIĘ NIE DYSKTUJErozmowa
- Page 191 and 192: Z SĄDAMI SIĘ NIE DYSKTUJErozmowa
- Page 193 and 194: SEWERYN KRUPNIKdlaczego wartości t
- Page 195 and 196: SEWERYN KRUPNIKdlaczego wartości t
- Page 197 and 198: Zesp61Wojciech Bonowicz, Halina Bor