swiat 09 - Świat Architektury

Rozporządzenia i ustawyKażdy projektowany budynek czy konstrukcjabudowlana muszą, w zależnościod kategorii, wielkości i wysokości, byćprzyporządkowane do odpowiedniej klasyodporności pożarowej: A, B, C, D lub E.Określa ona wymagania dotyczące wytrzymałości,izolacyjności i szczelnościogniowej oraz dymoszczelności względemwszystkich elementów budynku, takichjak ściany, słupy, stropy, dachy, drzwi itp.,zaliczanych do klasy odporności ogniowej.ELEMENTYŻELBETOWEProjektowanie z uwagi na odporność ogniową§ITB – Projektowanie elementów żelbetowychi murowych z uwagi na odpornośćogniową;Przywołane opracowania:Rozporządzenie Ministra Infrastrukturyz dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunkówtechnicznych, jakim powinny odpowiadaćbudynki i ich usytuowanie (Dz.U. z dnia15 czerwca 2002 r.), z późn. zm.klasy R180, zaprojektowanych bez marginesówdodatkowej wytrzymałości orazeksponowanych na działanie ognia z więcejniż jednej strony, minimalna szerokośćwynosi aż 450 mm, przy odległości środkaciężkości zbrojenia od krawędzi (otulinazbrojenia) nie mniejszej niż 70 mm.Dodatkowymi wymaganiami w opisanymprzypadku są: minimum 8 prętów zbrojeniowychi siatka zbrojąca, ze względuna grubość betonowej otoczki. Dopierotaki słup uznaje się za element spełniającywymogi klasy R180. Gabaryty te możnazmniejszyć przeprojektowując konstrukcję,co w praktyce sprowadza się dozwiększenia ilości zbrojenia.Podobnie jest w przypadku ścian. Rozróżniasię jednak ściany konstrukcyjnei działowe w jednej strefie pożarowejoraz ściany oddzieleń przeciwpożarowych.Względem tych ostatnich wymogisą bardziej rygorystyczne z uwagi nauwzględnienie obciążeń wynikającychz różnicy ciśnień. Dla ścian oddzieleniapożarowego określono ich minimalne grubości– 200 mm dla betonowych, 120 mmdla żelbetowych nienośnych i 140 mm dlażelbetowych konstrukcyjnych. Oczywiściewartości te mogą ulec zwiększeniu, biorącpod uwagę wymogi wynikające z klasy odpornościna ogień oraz procentowego wykorzystanianośności przez daną ścianę.Powyższe przykładydowodzą, że projektującżelbetową konstrukcjębudynków, nie wystarczyuwzględnić jedynie wymogówzwiązanych z ewentualnymiobciążeniami statycznymi i dynamicznymi.Może się okazać, zwłaszczaw przypadku obiektów bardziejskomplikowanych, np. wysokich czywysokościowych, że przepisy pożarowew większym stopniu wpływają na gabarytykonstrukcji. W inny sposób trudnojednoznacznie wykazać, że żelbetowa czybetonowa konstrukcja spełnia wymogiprzepisów ochrony przeciwpożarowej.Można wprawdzie zastosowaćindywidualne obliczenia – opartena założeniach odpowiednich normi przyjmując dodatkowe obciążeniawynikające z pojawienia się pożaru – należyjednak pamiętać, że stal jest nieodpornana działanie wysokich temperaturi wielkość betonowej otuliny prętów maw tym wypadku bardzo duże znaczenie.Znajomość ww. wytycznych oraz innychnormatywów dotyczących konstrukcjibetonowych jest podstawą poprawnegoprojektowania struktur żelbetowych,zwłaszcza w dużych obiektach. Dotyczyto zarówno konstruktora, jak i architekta,który odpowiada za zgodnośćprojektu z przepisami ochrony przeciwpożarowej.arch. Marcin Twardowskiporadniaarchitektoniczna.comProjektant musi wykazać w projekciebudowlanym, że obiekt składa sięz elementów, których klasa odpornościogniowej odpowiada – określonej w operacieochrony przeciwpożarowej – klasieodporności pożarowej budynku. Mato zasadnicze znaczenie w przypadkuelementów konstrukcyjnych oraz oddzieleniapożarowego, czyli ścian i stropówwyodrębniających strefy pożarowew budynkach lub dzielących poszczególneobiekty poprzez ściany dylatacyjne.Większość producentów materiałówbudowlanych, ściennych czy stropowychdysponuje odpowiednimi certyfikatami,które w jednoznaczny sposób określająklasę odporności ogniowej wykonanychprzegród. W przypadku ścian czy stropówprefabrykowanych lub wyprodukowanychz elementów prefabrykowanych małowymiarowychjej dokładne określenie jeststosunkowo proste. Problemy zaczynająsię w przypadku konstrukcji wykonanychw technologii monolitycznej, wylewanychna budowie. Wówczas, na każdym placubudowy należy uwzględnić inną grubośćelementów konstrukcyjnych, różne zbrojenie,z odmienną klasą betonu, a takżeindywidualnymi proporcjami elementówbudowlanych.W celu sprecyzowania wymogówwzględem ochrony pożarowej elementówżelbetowych, Instytut Techniki Budowlanejustalił w 2005 r. wytyczne do projektowaniaelementów żelbetowych i murowychz uwagi na odporność ogniową. Wytycznete systematyzują i dokładnie określają gabarytowewymagania względem poszczególnychelementów konstrukcji betonowychi żelbetowych, w odniesieniu do wymaganejklasy odporności ogniowej. Uwzględnionopodział na słupy, ściany, belki i stropy.Można powiedzieć, że wymaganiawzględem poszczególnych elementówuzależnione są od tego, czy stanowią onekonstrukcje czy oddzielenie pożarowe,oraz od ilości stron, gdzie może wystąpićogień. Kategorie konstrukcyjne są dodatkowopodzielone w związku z wykorzystaniemzaprojektowanej nośności, czyliz współczynnikiem, który jest stosunkiemwartości obliczeniowej siły działającej naelement do wartości obliczeniowej wytrzymałości.Po zebraniu wszystkich danych można– dzięki wytycznym – dokładnie określićminimalne parametry gabarytowekonstrukcji żelbetowych. W przypadkusłupów czy ścian są to najmniejsze szerokościprzekroju oraz otuliny zbrojeniowej.Wartości te drastycznie wzrastają wrazz klasą odporności ogniowej. Przykładowo,dla słupów konstrukcyjnych należących do86 świat architekturyświat architektury 87