WITAMY W KLINICE FEIRING - LHL

WITAMY W KLINICE FEIRING
Godziny odwiedzin:
Możesz przyjmować wizyty, kiedy ci to odpowiada. Oznacza to, że sam
decydujesz o godzinie i długości wizyty.
Jesteśmy tutaj dla ciebie:
W salach dla pacjentów przy łóżku i w łazience umieszczony jest dzwonek.
By przywołać pielęgniarkę wystarczy pociągnąć za sznurek przy dzwonku.
Z dyżurką na oddziale chirurgicznym łączymy się wybierając numer wewnętrzny:
4200 lub 4275, a z dyżurką na oddziale kardiologicznym poprzez numer
wewnętrzny: 4100 lub 4175.
Posiłki na oddziale: Posiłki w hotelu:
Śniadanie godz. 08.00-09.30 Śniadanie godz. 07.00-09.30
Lunch godz. 12.00-13.30 Lunch godz. 12.00-13.30
Obiad godz. 17.00-18.30 Obiad godz. 17.00-18.30
Jeżeli mieszkasz w hotelu, to w jego cenę wliczone są posiłki. Gdy przyjechałeś z
jednodniową wizytą, płacisz za posiłki w recepcji.
Telefon:
Jeżeli chcesz zadzwonić z kliniki, należy wybrać 0, by otrzymać sygnał.
Rozmowa zarejestrowana będzie w centrali, gdzie również należy zapłacić
rachunek za romowy, opuszczając klinikę. Telefon na sali służy również do użytku
wewnętrznego pomiędzy wszystkimi pokojami w hotelu i salami na oddziale.
Należy wybrać 4 i nr pokoju, z którym chcesz się połączyć. Rozmowy wewnętrzne
są bezpłatne.
Telefon komórkowy:
Można go używać w prawie całej klinice. Wyjątek stanowią oddział intensywnej
opieki, obserwacyjny i poczekalnia przy laboratorium serca. Pacjenci, którzy
podłączeni są do aparatury technicznej nie mogą używać telefonu komórkowego,
ponieważ może on zakłócić sprawność aparatury technicznej.
Internet:
Jeżeli chcesz skorzystać z internetu, skontaktuj się z recepcją po dalsze informacje.
Higiena rąk:
Powszechnym źródłem zarażeń jest brak dbałości o higienę rąk. Odpowiednia
higiena rąk ważna jest zatem dla nas wszystkich. W każdej sali dla pacjentów
znajdują się pojemniki ze środkiem odkażającym do mycia rąk. Używaj go!
Życzymy ci/wam miłego pobytu u nas!

PRZYJMOWANIE LEKU MAREVAN
Po wszczepieniu zastawki mechanicznej niezbędne jest stosowanie leku
MAREVAN. Przyjmuje się og do końca życia, by zapobiec powstaniu zakrzepów
w naczyniach krwionośnych.
Działanie MAREVAN:
Marevan zawiera substancję czynną Warfarin. Organizm potrzebuje witaminy K,
by krew mogła krzepnąć. Otrzymujemy ją głównie z zielonych warzyw. Nasze
bakterie jelitowe wytwarzają również trochę tej witaminy. Marevan znosi działanie
witaminy K i obniża w ten sposób zdolność krzepliwości krwi.
Dawkowanie:
Efekt działania leku Marevan ma charakter indywidualny, a zatem wielkość
dziennych dawek Marevan należy dostosować do każdego chorego oddzielnie. Z
tego powodu u twojego lekarza rodzinnego muszą ci regularnie pobierać próbki
krwi, by sprawdzić, czy nie trzeba zmienić dawkowania Marevan.
Całą dzienną dawkę Marevan przyjmuje się za jednym zamachem o tej samej
porze dnia, zwykle wieczorem.
INR- jednostka miary dla krzepliwości krwi (INR - to międzynarodowy
współczynnik znormalizowany).
Twoja wartość INR powinna zawierać się w przedziale 2,5 - 3,5.
Wartość INR powyżej 5,0 oznacza zwiększone niebezpieczeństwo wystąpienia
krwotoku.
Marevan zmniejsza krzepliwość krwi i z tego powodu może dojść do wystąpienia
krwotoków. Niebezpieczeństwo to staje się tym większe, im wyższa jest wartość
INR. Jeżeli zauważysz u siebie nienormalnie dużą tendencję do krwawienia
przy małych uszkodzeniach ciała, goleniu, myciu zębów, krwotoku z nosa lub
wycieki podskórne (duże niebieskie plamy niepowstałe w wyniku uszkodzeń),
należy skontaktować się z lekarzem, by ponownie przeprowadzić badanie
wartości współczynnika INR. Krwawienia tego rodzaju mogą świadczyć o tym,
że efekt działania Marevan jest zbyt silny, co może doprowadzić do krwotoku
wewnętrznego. Zdarza się to rzadko, ale może być niebezpieczne. Przeważnie
krwotok wewnętrzny powoduje wystąpienie krwi w moczu lub czarnego
zabarwienia kału.

Kontrola współczynnika INR:
Gdy zakończą się pierwsze tygodnie, podczas których prowadzone są częste
kontrole w celu dopasowania dawki Marevan, niezbędne jest badanie wartości
INR we krwi mniej więcej co cztery tygodnie, ewentualnie w krótszych odstępach
czasu, jeżeli wartości INR się ciągle zmieniają.
Musisz zwracać uwagę na to, co jesz i pijesz, zażywając Marevan:
Zróżnicowana dieta i spożywanie warzyw każdego dnia przyczyniają się do
uzyskania stabilnego efektu leczenia. Niektóre produkty spożywcze, przede
wszystkim zielone warzywa bogate są w witaminę K. Duże ilości witaminy
K mogą przeciwdziałać efektowi stosowania Marevan. Dlatego najlepiej jeść
regularnie warzywa , lecz unikać nienormalnie dużych ilości warzyw bogatych
w witaminę K na dzień przed pomiarem współczynnika INR, który może wtedy
wykazać zbyt niską wartość.
Kieliszek wina lub dwa, kilka razy w tygodniu nie zaszkodzą, aczkolwiek duże
ilości alkoholu mogą wpłynąć na zwiększenie wartości INR i spowodować
niebezpieczeństwo wystąpienia krwotoku.
Zachowanie ostrożności przy usuwaniu zębów i mniejszych zabiegach
chirurgicznych:
Poinformuj lekarza/dentystę o tym, że zażywasz Marevan. Współpracuj z lekarzem
nad wyszukaniem odpowiedniej dawki Marevan w stosunku do planowanego
zabiegu.
Lekarstwa, które mogą zaszkodzić leczniczemu działaniu Marevan:
Nie stosuj innych środków medycznych bez przekonsultowania się ze swoim
lekarzem. Niektóre leki mogą osłabić lub wzmocnić efekt działania Marevan.
Przykłady niektórych lekarstw mogących wywrzeć wpływ na efekt działania
Marevan:
• Środki zawierające kwas acetylsalicylowy (Albyl- E, Dispril, Globoid)
• Środki przeciwbólowe, na gościec i reumatyzm (Alpoxen, Confortid, Brexidol,
Ibumetin, Indocid, Naproxen, Pirox, Ibux itd.)
Można zażywać środki przeciwbólowe, które zawierają paracetamol, jak np.
Pamol, Panodil, Paracet i Pinex, jednakże nie więcej niż 14 tabletek tygodniowo.
Jeżeli zażyjesz ich więcej niż wspomniana ilość, to niebezpieczeństwo wystąpienia
krwotoku może się zwiększyć.

REGUŁY ŻYCIA PRZYJAZNE SERCU
Poprzez leczenie naprawione zostało uszkodzenie, do którego doprowadziła choroba,
lecz przyczyna zachorowania na serce pozostała. Ze skłonnością dzidziczną nie możesz
nic zrobić, ale zmieniając swe przyzwyczajenia życiowe sam bierzesz odpowiedzialność
za wyeliminowanie innych czynników ryzyka. Dla wielu rozpoczęcie tego procesu jest
trudne. Dlatego też podejemy kilka pomocnych wskazówek i rad dla tych, którzy chcą
podjąć przedsięwzięcia.
Rzuć palenie
– Palenie to jeden z najważniejszych czynników zagrożenia chorobą sercowo-wieńcową.
Ryzyko wystąpienie choroby sercowo-wieńcowej u palaczy zwiększa się 2-3-krotnie w
stosunku do niepalących.
– Palenie powoduje powstawanie niekorzystnego składu tłuszczu we krwi i zmniejsza
stężenie „dobrego” cholesterolu, zwiększając stężenie „złego” cholesterolu.
– Niekorzystny skład tłuszczu we krwi prowadzi do zwiększenia się odkładania tłuszczu w
żyłach i przyspiesza proces ich wapnienia.
– W tytoniu znajdują się również składniki, które mogą zniszczyć ścianki żyły i nasilić
proces wapnienia żył.
– Dym tytoniowy sprawia, że płytki krwi stają się bardziej lepkie i zwiększa się tendencja
do tworzenia się zlepków, co z kolei prowadzi do zwiększonego ryzyka wystąpienia
zakrzepu krwi.
– Jeżeli rzucisz palenie, ilość ”dobrego” cholesterolu zwiększy się w przeciągu krótkiego
czasu i ryzyko zachorowania na chorobę sercowo – naczyniową zmniejszy się po roku o
połowę.
– Po pięciu latach ryzyko śmierci na zawał serca będzie takie samo, jak dla niepalącego.
Pomocne wskazówki przy rzuceniu palenia:
– Poświęć dużo czasu na własną motywację.
– Wyznacz sobie dzień, kiedy przestaniesz palić.
– Rzuć palenie razem z kimś innym.
– Spisz listę zalet i wad rzucenia palenia.
– Ogranicz ilość papierosów aż do dnia, kiedy przestaniesz palić.
– Łam swe stałe nawyki palenia, pal w innych godzinach i innych miejscach.
– Zaplanuj, co zrobisz, gdy dopadnie cię głód nikotynowy.
– Zapewnij sobie wsparcie rodziny, przyjaciół i kolegów.
– Koncentruj się na jednym dniu. Pamiętaj, by sprawić sobie jakąś przyjemność!
– Zarówno w aptece, jak i w sklepie spożywczym możesz kupić tzw. nikotynowe
preparaty zastępcze (gumy do żucia, plasterki, tabletki i inhalatory).
– Dla większości najważniejszym pomocnikiem będzie lekarz rodzinny. Posiada
on środki pomocnicze i leki, które mogą złagodzić objawy głodu nikotynowego i
ułatwić rzucenie palenia.
– Zapisz się na kurs odwykowy/ stop paleniu. W internecie można znaleźć oferty
pomocy dla chcących rzucić palenie.
– Zadzwoń do Røyketelefonen (Telefon palacza) na nr 800 400 85. Otrzymasz tam
dobre rady od specjalistów ds. palenia.

Zdrowa i przyjazna sercu dieta:
Sześć rad odnośnie diety od LHL (Krajowa organizacja dla chorych na serce i
płuca):
– Regularne, niewielkie posiłki
– Równowaga energetyczna
– Odżywiaj się świadomie
– Odżywiaj się kolorowo
– Pij dostateczną ilość wody
– Używaj mniej soli
Regularne, niewielkie posiłki
Polecamy pięć do sześciu posiłków w ciągu dnia, podzielonych na cztery główne
posiłki i jedną lub dwie przekąski pomiędzy nimi. Unikaj przegryzania między
posiłkami.
Taki wzorzec posiłków reguluje apetyt, proces spalania i przeciwdziała przejadaniu
się. Dodatkowo, niewielkie, częste i zdrowe posiłki zapewnią ci bardziej
zróżnicowaną dietę, co z kolei prowadzi do lepszego spalania, przyswajania
substancji odżywczych i lepszego trawienia.
Regularne niewielki posiłki gwarantują:
– Równomierne dostarczanie energii
– Stabilny poziom cukru we krwi
– Zmniejszone odczuwanie głodu
– Lepsze spalanie
– Zapobiegają przegryzaniu między posiłkami
Jak to osiągnąć:
Najlepiej każdego dnia jeść o określonej godzinie. Oto przkład wzorca posiłków:
Śniadanie
Przekąska
Lunch
Przekąska
Obiad
Kolacja

Pomocne wskazówki przy planowaniu:
– Ułóż plan tygodniowy posiłków i kieruj się nim przy robieniu zakupów
– Miej surowce pod ręką, kiedy wracasz do domu
– Nie rób zakupów, kiedy jesteś głodny
– Pij wodę, przegryź coś bezpośrednio przed wyjściem z pracy do domu
Stosuj wzorzec, który ci odpowiada. Ważną regułą do zapamiętania jest, by
pomiędzy posiłkami zachować odległość czasową nie większą niż trzy do czterech
godzin. Pomiędzy kolacją a śniadaniem nie powinno upłynąć więcej czasu niż 12
godzin.
Równowaga energetyczna
Gdy ciało zachowuje równowagę energetyczną, przyjmowanie energii odpowiada
jej zużyciu przez ciało. Energia, którą czerpiemy w ciągu dnia ze spożywanego
jedzenia i picia musi być równa energii zużywanej przez ciało w ciągu dnia. Osoba
zachowująca równowagę energetyczną ma większe szanse na osiągnięcie stabilnej
wagi.
Chudnięcie
Jeżeli chcesz schudnąć musisz dostarczyć ciału mniej energii niż jej zużywasz.
Osiągnąć to możesz np. poprzez zmianę diety i zwiększenie poziomu aktywności.
Istnieją dwa główne typy tłuszczów: nasycony i nienasycony
Tłuszcz nasycony to tłuszcz zwierzęcy, który powinniśmy ograniczać. Tłuszcz
nasycony znajdziesz w pełnym mleku, tłustych serach, twardej margarynie, maśle,
śmietance i produktach z niej wykonanych oraz w tłustych mieszanych produktach
mięsnych.
Tłuszcz nienasycony znajdziesz w miękkich margarynach roślinnych, olejach
roślinnych (rzepak, oliwa, słonecznik), ziarnach i produktach gruboziarnistych,
orzechach, tłustej rybie, jak śledź, makrela, sardynki, pstrąg, łosoś i węgorz.
Wskazówki:
– Jedz ogólnie mniej tłuszczu, szczególnie tłuszczu nasyconego.
– Zastąp część tłuszczu nasyconego tłuszczem nienasyconym.
– Aby zmniejszyć ilość tłuszczu nasyconego na kanapkach, zjedz jedną kromkę z
serem i jedną kromkę z rybą zamiast dwóch kromek z serem.

Jedz świadomie
Staraj się, by jedzenie wybierać rozumnie a nie spontanicznie. Delektuj się każdym
kęsem. Przestań jeść, gdy poczujesz, że się najadłeś. Ważne jest byś nie jadał w
pośpiechu.
Jesz za dużo i za szybko?
Uczucie nasycenia pojawia się dopiero po chwili. Zagrożenie, że zjesz za dużo
pojawia się, gdy jesz za szybko. Jedz wolniej. Poczekaj parę minut, zanim
ewentualnie dołożysz sobie więcej. Jedzenie na wynos i przygotowywane z
półproduktów spożywamy zwykle szybciej niż domowe. Jest ono także mniej
sycące.
Jak duże porcje zjadasz?
Dobrze wzorować się na wielkości talerza.
Jedną porcję obiadu powinno podzielić się na talerzu w następujący sposób:
¼ mięso lub ryba
¼ ziemniaki, ryż lub makaron
½ warzywa lub sałatka
Wskazówka:
Jeżeli chcesz sobie dołożyć, możesz wziąć tylko warzywa lub sałatkę.
Jedzenie na szybko
Zdrowe jedzenie niekoniecznie musi być nudne. Trzeba tylko myśleć taktycznie,
gdy stoisz przy ladzie i masz coś wybrać.
– Możesz wybrać kurczaka zamiast hamburgera i parówek.
– Chętnie kup owoc zamiast czekolady.
– Do picia wybierz napój gazowany bez dodatku cukru lub wodę.
– Do kawy kup bułeczkę drożdżową zamiast muffina lub ciastka francuskiego.

Cholesterol
Wysoka zawartość cholesterolu nie jest chorobą, jednakże im wyższa jest
jego zawartość we krwi, tym większe jest ryzyko rozwinięcia się choroby
sercowo-naczyniowej. Produkty mleczne i mięsne zawierają dużo tłuszczu
nasyconego i mają dużo cholesterolu. Żółtka jajek i podroby, ikra i kawior
są również produktami szczególnie bogatymi w cholesterol. Nie powinno
się spożywać więcej niż 3-4 jaja tygodniowo, włącznie z jajami użytymi do
przygotowania innych dań. Jedzenie mniejszej ilości tłuszczu nasyconego jest
ważniejsze niż cholesterol, dostarczany przez oddzielne produkty spożywcze.
Dieta zawierająca błonnik, z gruboziarnistymi produktami zbożowymi, roślinami
strączkowymi, owocami i zieleniną wywiera również pozytywny wpływ na
cholesterol.
“Ten, kto codziennie ucztuje, nigdy nie spożywa dobrego posiłku”
– Thomas Fuller, angielski lekarz i pisarz (1645-1734)
Jedz kolorowo
Jedz więcej owoców i warzyw. Co najmniej trzy warzywa i dwa owoce dziennie.
Chętnie więcej.
Owoce i warzywa chronią m. in. przed chorobami sercowo-naczyniowymi.
Warzywa – w większym stopniu, jak owoce. Mrożone warzywa są równie cenne,
jak świeże.
W ten sposób otrzymasz porcję 5 warzyw/owoców dziennie
– Owoce/sok do śniadania, np. dwa kiwi
– Owoce/warzywa do lunchu, np. dwie marchewki
– Warzywa do obiadu, np. 2 ziemniaki i 0,2 l gotowanych warzyw.
– Jedno warzywo i jeden owoc na przekąskę, np. szklanka soku
Wskazówka:
Jedz warzywa lub sałatę do wszystkich posiłków i owoce na przekąskę. Sałatka
powinna zawierać dużo ciemnozielonych warzyw, takich jak rukola, kapusta,
szpinak i brokuły. Te warzywa bogate są w antyoksydanty (przeciwutleniacze).

Błonnik
Produkty żawnościowe bogate w błonnik, takie jak pieczywo gruboziarniste, płatki
owsiane, mieszanki zbożowe, fasola, soczewica, owoce, warzywa i ziemniaki
stanowią podstawę przy zmianie diety. Te produkty nie zawierają cholesterolu a
dużo błonnika, witamin i minerałów, są smaczne i sycące. Błonnik sprzyja regulacji
trawienia i zapobiega zaparciom.
Orzechy
Orzechy są tzw. ”wszystko w jednym” produktem i zawierają dużo substancji
odżywczych, pożytecznych dla organizmu. W orzechach znajdują się
przeciwutleniacze, które zabezpieczają komórki ciała i mogą zmniejszyć zgrożenie
wystąpienia wielu chorób. Aczkolwiek orzechy mają dużo kalorii więc nie jedz ich
bez ograniczeń.
Wsakzówka:
Zachęcamy do jedzenia orzechów i suszonych owoców na przekąskę, ale z
zachowaniem świadomości co do zjadanej ilości.
Pij wystarczająco dużo wody
Nasze ciało zależne jest od wody. Woda jest niezbędna do przyswajania przez
organizm substancji odżywczych i ich przenoszenia do komórek. Ciało potrzebuje
dziennie od dwóch do trzech litrów płynu. Część zapotrzebowania pokrywana jest
przez żywność, resztę musimy wypić. Polecamy, byś pił od jednego do dwóch
litrów wody dziennie.
Woda wypełnia żołądek. Radzimy wypić szklankę wody przed posiłkiem.
Wskazówki:
– Pij, zanim poczujesz pragnienie
– Miej pod ręką butelkę lub dzbanek z wodą w domu i w pracy
– Noś zawsze ze sobą butelkę wody w torebce lub plecaku. Możesz dodać do niej
cząstkę pomarańczy, plasterek cytryny lub limonki.
– Cola, kawa, herbata i alkohol zawierają kofeinę i są moczopędne. Dlatego
też, pijąc te napoje, powinno się wypijać dodatkowo wodę w celu zachowania
równowagi płynów.
– Jasny i przezroczysty mocz wskazuje na to, że pijesz dość wody.

Używaj mniej soli
W jaki sposób sól działa na organizm?
Sól jest nam, ludziom niezbędna do życia. Między innymi ma ona duże znaczenie
dla zachowania równowagi płynów oraz dla nerwów i mięśni w naszym ciele.
Za dużo soli powoduje zatrzymanie wody w organizmie i może prowadzić do
wysokiego ciśnienia. Zmniejszenie ilości soli może wywrzeć korzystny wpływ na
twoje ciśnienie. Wysokie ciśnienie jest jednym z głównych czynników zagrożenia
chorobą sercowo-wieńcową.
W ten sposób możesz zmniejszyć spożycie soli:
– Potrawy przygotowuj poprzez gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie,
pieczenie w folii aluminiowej, w kuchence mikrofalowej.
– Zamiast soli, do przygotowywania posiłków używaj świeżych i suszonych
przypraw ziołowych. Uważaj na mieszanki przypraw, do których dodana jest sól.
– Używaj soli mineralnej, lecz nie posypuj nią potraw w podwójnej ilości.
– Sam wypiekaj chleb.
– Zjadaj ser w umiarkowanych ilościach.
– Ogranicz spożywanie chipsów, frytek, solonych orzeszków ziemnych itp. –
wybierz raczej niesolone orzeszki.
– Ogranicz ilość kostki bulionowej, sosu sojowego, jedzenia w proszku i na wynos
z kiosków.

Używej swego ciała – wykonuj regularnie
ćwiczenia ruchowe
Dlaczego ruch ma dobre działanie?
– Regularna aktywność fizyczna zmniejsza zagrożenie chorobami
sercowo-wieńcowymi.
– Ilość ”dobrego” cholesterolu we krwi zwiększa się.
– Zmniejsza zagrożenie wystąpienia zakrzepu krwi
– Przyspiesza process spalania w organizmie
– Obniża w pewnym stopniu wysokie ciśnienie
– Zmniejsza stres
– Zwiększa zdolność do pracy i poprawia kondycję
W jaki sposób wystartować:
– Zacznij od krótkich spacerów w spokojnym tempie i zwiększaj stopniowo tempo
i czas ich trwania
– Wybierz zajęcia, które sprawiają ci przyjemność. Motywacja będzie wtedy lepsza
i masz większe szanse na udany trening.
– Łatwiej zacząć ćwiczenia ruchowe wspólnie z innymi lub zapisując się na
zorganizowane zajęcia.
– Nie stawiaj sobie zbyt wysokich celów, zacznij po trochu i zwiększaj dawkę
ruchu stopniowo.
Ile powinienem trenować:
– Pamiętaj, że trening powinien być tak intensywny, byś się rozgrzał i spocił.
– Ideał – to trening przez co najmniej 30 minut dziennie, lecz wystarczy również
trenować przez 45 min 3 razy w tygodniu.
– Dodatkowo spróbuj uaktywnić się w życiu codziennym (praca w ogródku,
chodzenie po schodach zamiast jazdy windą, ograniczenie jazdy samochodem i
oglądania telewizji)
– Regularny trening przez cały rok daje dużo lepszy efekt niż krótkie okresy
zrywu.

Wskazówki do trenowania
Zajęcia polepszające kondycję są korzystne (chodzenie na spacery, jogging, jazda
na rowerze, chodzenie na narty, pływanie itd.)
Trening przerywany (interwał) poprawia kondycję i jest szczególnie korzystny dla
serca. (Np.: ”trening 4-4”. Po rozgrzewce zwiększasz intensywność do 80-90% z
maksimum przez 4 minuty i powtarzasz to co najmniej 4 razy)
Ćwiczenia siłowe też są dobre. Poproś o pomoc przy opracowaniu odpowiedniego
dla ciebie programu.
Dobre adidasy są ważne, by uniknąć przeciążenia nóg. Poproś o pomoc w doborze
odpowiednich dla twoich nóg butów do zajęć ruchowych, w których chcesz
uczestniczyć.
Ciału potrzebna jest rozgrzewka przez 10-15 minut. Zacznij w umiarkowanym
tempie i zwiększaj nasilenie stopniowo, gdy się rozgrzejesz. Przez ostatnie 5 minut
zwolnij tempo.
Nigdy nie jest za późno na rozpoczęcie regularnych ćwiczeń ruchowych!

Stres
Czym jest stres:
Stres – to naturalna reakcja organizmu na obciążenia, którym zostaje on poddany,
zależnie od tego, w jaki sposób sami uczuciowo lub rozumowo odbieramy daną
sytuację. Jak i w jakim stopniu reaguje organizm, zależy od tego odbioru i stanowi
odpowiedź ciała w formie reakcji fizjologicznych. Gdy jesteśmy w stanie podjąć
przedsięwzięcia i w ten sposób uregulować nasz poziom stresu, stres nie jest
szkodliwy. Jeżeli jednak stale, przez długi okres czasu nie dajemy sobie rady z
uregulowaniem poziomu stresu w organizmie, efekty są szkodliwe, ponieważ:
– Ciśnienie staje się wyższe
– Serce bije mocniej
– Podnosi się poziom cukru we krwi
– Poziom substancji tłuszczowych staje się wyższy
– Krew staje się ”gęstsza”
– Pogarsza się trawienie
– Muskulatura robi się napięta
W ten sposób możemy również wyjaśnić zależność pomiedzy stresem a chorobą
sercowo-naczyniową.
Większość ludzi kojarzy stres z czymś, co powstaje tylko w sytuacji związanej
z pracą, co się nie zgadza. Na stres możemy być narażeni w czasie wolnym, np.
problemy we współżyciu, problemy materialne i w niemałym stopniu problemy
zdrowotne. Posiadanie lub przebycie choroby serca może być czynnikiem stresu.
Wskazówki do zmniejszenia stresu:
– Skup swą uwagę na zdrowej i bogatej we właściwości odżywcze diecie
– Znajdź czas na odpoczynek i odprężenia właśnie w sytuacjach stresowych i
również na co dzień.
– Staraj się regularnie uczestniczyć w zajęciach ruchowych. Aktywność fizyczna
przeciwdziała szkodliwemu działaniu stresu.
– Sen jest ważny i jeżeli okresowo masz za mało snu lub jest on przerywany,
zwróć się do kogoć po poradę; np. do swego lekarza rodzinnego.
– Staraj się zachować równowagę pomiędzy rodziną, pracą i czasem wolnym.
– Stawiaj sobie realistyczne do spełnienia cele. Naucz się widzieć własne
ograniczone możliwości i planuj w odniesieniu do nich.
Sortuj, stawiaj priorytety i zlecaj. Naucz się mówić ”nie”.
Ukryte uczucia szybko stają się czynnikiem stresu. Zmniejsz ucisk. Mów, co
sądzisz i czujesz. Jeżeli nie masz nikogo w swym najbliższym otoczeniu, z
kim mógłbyś porozmawiać, skontaktuj się z lekarzem rodzinnym, centrum
wolontariuszy, grupami LHL itp., gdzie możesz porozmawiać z profesjonalistami i
ludźmi podobnie do ciebie myślącymi.

Ordliste
Aktivitet - ruch; zajęcia
Akutt hjerteinfarkt - nagły zawał serca
Alkohol - alkohol
Ambulanse - ambulans; karetka pogotowia
Antikoagualsjon - antykoagulacja; przeciwkrzepliwość
Arm - ramię; ręka
Arterie - tętnica
Arv - dziedzictwo
Aterosklerose - miażdżyca
Atrieflimmer - migotanie przedsionków
Avføring - kał
Bandasjer - bandaże
Betennelse - zapalenie
Ben - noga; kość
Bevege - poruszać
Bivirkning - działanie uboczne
Blodprøver - próbki krwi
Blodsukker - poziom cukru we krwi
Blodtrykk - ciśnienie krwi
Blodåre - naczynie krwionośne
Blødning - krwotok
Blåse - dmuchać
Bryst - piersi
Brystsmerter - bóle w piersiach
Buss - autobus
Diabetes - cukrzyca
Dren - dren
Drikke - napój; pić
Dusje - brać natrysk; kąpać się pod prysznicem
EKG - EKG
Familie - rodzina
Fatle - temblak
Feber - gorączka
Fly - samolot; latać
Fløyte - flet; tu: urządzenie flutter
Forebygge - zapobiegać
Frokost - śniadanie
Fysioterapeut - fizjoterapeuta
Gå - chodzić
Hjerneslag - udar mózgu
Hjerteinfarkt - zawał serca
Hjerteklaffer - zastawki serca
Hjertekrampe - dławica bolesna (angina pectoris)
Hjerteovervåkning - obserwacja serca
Hjerterytme - rytm serca
Hjertestans - zatrzymanie akcji serca
Hjertesvikt - niewydolność serca
Hjertet - serce
Hode - głowa
Hoste - kaszel; kaszleć
Hotell - hotel
Hvile - odpoczynek; odpoczywać
Informasjon - informacja
Insulin - insulina
Intensiv - intensywny
Ja - tak
Kaffe - kawa
Kald - zimny
Kiosk - kiosk
Klokke - godzina; zegar
Kolesterol - cholesterol
Komplikasjoner - powikłania; komplikacje
Kone - żona
Kosthold - dieta; odżywianie się
Koronar angiografi - koronarografia (angiografia)
Kvalme - nudności
Kvinne - kobieta
Lege - lekarz
Ligge - leżeć
Lunsj - luch
Mage - brzuch
Mann - mężczyzna
Mat - jedzenie; żywność
Medisiner - lekarstwa
Middag - obiad
Mobiltelefon - telefon komórkowy
Mosjonere - ruszać się; trenować

Motivere - motywować
Nei - nie
Operasjon - operacja
Overvekt - nadwaga
Pacemaker - rozrusznik serca
Psykisk - psychiczny
Puls - puls; tętno
Pusse tenner - myć zęby
Pute - poduszka
Pårørende - najbliżsi; rodzina
Reise hjem - jechać do domu
Risikofaktorer - czynniki ryzyka; zagrożenia
Rullestol - wózek inwalidzki
Rygg - plecy
Rytmeforstyrrelser - zakłócenia rytmu
Røntgen - rentgen
Røyking - palenie
Saft - woda z sokiem
Sekretær - sekretarka
Seksualitet - seksualność
Seng - łóżko
Sitte - siedzieć
Skuldre - ramiona
Slim - śluz
Sliten - zmęczony
Smerter - bóle
Smertestillende - przeciwbólowy
Sove - spać
Spisesal - sala jadalna; jadalnia
Stol - krzesło
Stress - stres
Strømpe - pończocha
Sykehus - szpital
Sykepleier - pielęgniarka
Sår - rana
Taxi - taxi; taksówka
Te - herbata
Telefon - telefon
Temperatur - temperatura
Tisse - siusiać
Tolk - tłumacz
Trene - trenować
Trøtt - zmęczony
Ultralyd - ultrasonografia; USG
Undersøkelse - badanie
Uregelmessig hjerterytme - nieregularny rytm serca
Urinkateter - cewnik moczu
Vann - woda
Varm - ciepły
Vaske - myć
Vaske hender - myć ręce
Vente - czekać
Veneflon - kaniula dożylna