Plik w formacie PDF - UrzÄ d Regulacji Energetyki

PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNEENERGIISTATUS PRZEDSIĘBIORSTW SIECIOWYCH W PRAWIE ENERGETYCZNYMkorzystania z gruntów dla tych celów wynikającez przepisów o charakterze prywatnoprawnym i publicznoprawnym.Tytuły te nie wyłączają się wzajemnie,można przyjąć, że niekiedy ze sobą konkurują,a wybór, który z nich jest najlepszy zależy odokoliczności konkretnego przypadku.Z instytucji prawa prywatnego najpopularniejszajest ostatnio służebność przesyłu, która, jakwspomniano, weszła do polskiego porządku prawnegoz dniem 3 sierpnia 2008 r. i jest uregulowanaw art. 305 1 – art. 305 4 Kc. Służebność przesyłujako ograniczone prawo rzeczowe obciąża danąnieruchomość na rzecz przedsiębiorstwa sieciowegoi polega na tym, że przedsiębiorstwo sieciowemoże korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomościobciążonej, zgodnie z przeznaczeniemurządzeń przesyłowych. Na tle stosowania tej instytucjiwystępuje w praktyce wiele wątpliwościi sporów między przedsiębiorstwami sieciowymia właścicielami gruntów. Nawet jak strony ustanowiąsłużebność przesyłu w drodze umowy, tomogą się następnie pojawić trudności w toku jejwykonywania, co więcej, niekiedy też żądaniao zniesienie służebności na podstawie art. 295w związku z art. 305 4 Kc.Ustawodawca słusznie przyjął, że nie zawszeprzedsiębiorstwa sieciowe i właściciele nieruchomościdojdą do porozumienia i w art. 305 2 Kcprzewidział roszczenie o ustanowienie służebnościprzesyłu realizowane na drodze sądowej.Strony mając odmienne zdanie na przykład codo konieczności wykorzystania w ogóle danegogruntu dla celów przesyłowych, przebiegu służebności,tzw. stref ochronnych, czy wysokościwynagrodzenia występują z wnioskiem do sądurejonowego właściwego według położenia nieruchomościo ustanowienie służebności w postępowaniunieprocesowym.Jak wspomniano, wątpliwości występują niekiedyna etapie wykonywania służebności przesyłu,czy zachodzi potrzeba zmiany jej treści, z czym –w razie braku konsensusu – strony również kierująsię do sądu. Określone spory są wszczynanew związku z potrzebą ochrony służebności przesyłu.Tu wymienić należy powództwa petytoryjne,w tym o ustalenie istnienia służebności przesyłu 17) ,czy w ramach roszczenia o przywrócenie stanuzgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń 18) ,jak też posesoryjne, tj. wynikające z naruszeniaposiadania służebności 19) .Z innych tytułów do korzystania z nieruchomościdla celów przesyłowych, które mają charakterprywatnoprawny, najczęściej spotyka się użytkowanie,będące podobnie jak służebność przesyłuograniczonym prawem rzeczowym oraz te o skutkachobligacyjnych (najem, użyczenie), choć każdyz nich ma określone mankamenty sprzyjającepowstawaniu sporów.Warto zwrócić uwagę na charakterystycznąpostawę przedsiębiorstw sieciowych w obszarzeregulowania zaszłości sprowadzającą się do występowaniado sądu w postępowaniu nieprocesowymo stwierdzenie nabycia określonego pra-17)Patrz art. 189 ustawy z 17 listopada 1964 r. − Kodeks postępowaniacywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.).18)Roszczenie negatoryjne z art. 222 § 2 Kc.19)Ochrona przewidziana w art. 342 – 344 Kc w związku z art. 352§ 2 Kc.wa rzeczowego w drodze zasiedzenia 20) , a więcw wyniku długotrwałego faktycznego wykonywaniatego prawa. Jest to ponadto rozwiązanie częstostosowane przez przedsiębiorstwa sieciowejako odpowiedź na wnioski o ustanowienie służebnościprzesyłu za wynagrodzeniem (zasiedzenienastępuje bowiem bez wynagrodzenia). Naspecyfikę tych sporów mają niewątpliwie wpływrozbieżności w doktrynie i judykaturze w kwestiidopuszczalności nabycia w różnych stanach faktycznychprzez przedsiębiorstwo sieciowe w drodzezasiedzenia służebności gruntowej o treściodpowiadającej służebności przesyłu, które ułatwiająkreatywne przyjmowanie różnych formułprzedmiotu zasiedzenia.W regulacji publicznoprawnej pierwszoplanoweznaczenie dla korzystania przez przedsiębiorstwasieciowe z gruntów dla celów przesyłowychma decyzja w przedmiocie objęcia nieruchomościz art. 124 Ugn 21) stanowiąca szczególną postaćwywłaszczenia. Na mocy tej decyzji przedsiębiorstwosieciowe uzyskuje tytuł prawny do danej nieruchomości.Należy też wspomnieć o prawie do zajęcia nieruchomości,o którym mowa w art. 124b Ugn,mającym na celu udostępnienie nieruchomości dlawykonania czynności związanych z konserwacją,remontami oraz usuwaniem awarii urządzeń przesyłowych,jeżeli właściciel, użytkownik wieczysty20)Na podstawie art. 172 Kc w związku z art. 305 4 i art. 292 Kc.21)Jest to zezwolenie na zakładanie i przeprowadzanie nanieruchomości urządzeń przesyłowych, wydawane przez starostę,mające zastosowanie tylko do planowanych urządzeń.34 Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki nr 1 (79) 30 marca 2012