Plik w formacie PDF - UrzÄ d Regulacji Energetyki

PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNEENERGIIMODEL EKONOMETRYCZNY − NARZĘDZIE OCENY EFEKTYWNOŚCI OSD ELEKTROENERGETYCZNYCHparametrów strukturalnych, które są statystycznieistotne; zawiera on najwięcej zmiennych egzogenicznych,mniej zagregowanych niż w wariantach 8-11.Otrzymujemy tutaj również wysokie oceny wskaźnikówefektywności, a oszacowanie średniej efektywnościkosztowej OSD jest wysokie. Wszystko topowoduje, że wariant 5 (z uwzględnieniem zmiennejczasowej) zostanie przyjęty jako podstawowydo dalszej analizy.Estymacja bayesowska modelu na podstawiedanych przekrojowo-czasowych bazuje naNT=42 obserwacjach (T=3, N=14), co umożliwiarozpatrzenie zbioru nawet kilkunastu zmiennychegzogenicznych, w przeciwieństwie doanalizy na danych przekrojowych (N=14). Mato znaczenie w przypadku estymacji zmiennejnieobserwowalnej, takiej jak indywidualna nieefektywność,która w przypadku danych przekrojowo-czasowychjest szacowana dla każdegoz obiektów na podstawie T=3 obserwacji, natomiastw przypadku danych przekrojowych jedyniena podstawie T=1. Estymacja modelu na danychprzekrojowo-czasowych, wykorzystującegobezpośrednio zmienne egzogeniczne wpływającena poziom kosztu (z pominięciem etapu budowyzmiennych agregatowych), umożliwia określenieich wpływu na koszt obserwowany oraz monitorowaniekonsekwencji (dla oceny wskaźnikówefektywności) alternatywnych wariantów czynnikówegzogenicznych. W tym opracowaniu pominiętoanalizę danych przekrojowych, ze względuna wyłącznie ilustracyjny jej charakter; zostałaona szczegółowo omówiona w opracowaniachz 2010 r. i 2007 r.Model ekonometryczny oszacowany dla kosztudystrybucji, w których efektywność jest traktowanajako efekt indywidualny każdego z OSD, niezmiennyw czasie, jest modelem wyjściowym i najbardziejadekwatnym do oceny stopnia wykorzystaniaczynników produkcji, w tym przypadku dostępnejsieci dystrybucyjnej. Alternatywne warianty zbiorówzmiennych niezależnych w modelu mają na celuilustrację wrażliwości wnioskowania o wskaźnikachefektywności i parametrach strukturalnych, określeniezmiennych, które mają największy wpływ nawartość ponoszonych kosztów oraz sprawdzenie poprawnościspecyfikacji. Liczba rozważonych zmiennychw modelu waha się w granicach od 3 w wariancie10 do 15 w wariancie 5. Obecność w modelutak wielu merytorycznie powiązanych ze sobą zmiennychobjaśniających może skutkować ich (przybliżoną)współliniowością, która prowadzi – przy mało informacyjnymrozkładzie a priori parametrów funkcjikosztu – do niskiej precyzji szacunku indywidualnychparametrów a nawet złego znaku.Należy pamiętać, że jeśli modelujemy koszt zmienny,obejmujący wynagrodzenia, to powinien być onobjaśniany przez wielkości produkcji, ceny czynnikówzmiennych i nakłady czynników stałych. Zauważmy,że żaden wariant nie zawiera cen czynników zmiennych(zwłaszcza płac), a zmienne objaśniające (pozazmienną czasową) reprezentują produkcję i czynnikistałe – elementy kapitału rzeczowego. Zleceniodawcanie chciał uwzględniać cen czynników produkcji,co można interpretować jako żądanie analizy kosztuw hipotetycznych warunkach jednakowych cen czynników(płac) dla wszystkich przedsiębiorstw, gdyżRegulator nie jest zainteresowany uzasadnianiemwysokich kosztów wysokimi płacami. Przy założeniufunkcji Cobba i Douglasa oznacza to, że efekt cen(stałych po obiektach) ukryty jest w wyrazie wolnym.Ponieważ trudno jest traktować ceny czynnikówzmiennych (płace) jako stałe w czasie, wyraz wolnypowinien być (i jest w wariantach 4-5) uzupełnionyo zmienną czasową, reprezentującą ewentualnetrendy w cenach; zmienna ta może również służyć(w sposób uproszczony, lecz uzasadniony krótkimszeregiem czasowym) uwzględnieniu efektów postęputechnologiczno-organizacyjnego. Wpływ (nakoszt) wzrostu cen jest dodatni (koszt wzrasta zewzrostem ceny), natomiast wpływ postępu technologicznegojest ujemny (postęp obniża koszt produkcji).Wariant 5, o największej liczbie zmiennychi stosunkowo wysokich wskaźnikach efektywności,jest szczególnie ważny ze względu na dużą liczbęzmiennych istotnych i wysoką zdolność wyjaśnieniaobserwowanego kosztu. Nie jest to jednak w pełniformalne wskazanie modelu najbardziej adekwatnego;bayesowski wybór najlepszego modelu oraz– w konsekwencji – formalne bayesowskie łączeniewiedzy płynącej z różnych modeli (zob. Osiewalski,2001) wymagałyby bowiem istotnego dodatkowegonakładu pracy (na poziomie koncepcji i żmudnychobliczeń).5.1.2. Analiza efektywności na podstawiedanych przekrojowo-czasowychOcenę efektywności OSD przeprowadzonow każdym z dziewięciu wariantów dla kosztudystrybucji i kosztu dystrybucji skorygowanego16 Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki nr 1 (79) 30 marca 2012