Pokaż treść!

5 2 2 ALEKSANDER BRONIKOWSKI.mniej porównać się z dziejami Szkockiemi; że romantyczność z wielkątrudnością porusza się po płaskim kraju, kiedy przeciwnie w górachśmiało z rozpostartemi skrzydłami przelatuje z jednego wierzchołkana drugi, i że zbywa Sarmatom na wszechwładnej Bagpipe (kobzie),bez której tonów żadna właściwość narodowa i wznioślejsze wspomnienieprzeszłych czasów nie mogłyby się obejść.Tego dlań było już zanadto; podobne mniemania zbyt gwałtowniedrażniły dumę narodową, która po tylu wstrząśnieniaeh, ba nawet potakich klęskach ciągle jeszcze serce Polaka napełnia; i w rzeczy samejtak się zapalił, jak gdyby siedzący naprzeciw niemu autor Hipolita niebył tym właśnie, przeciw którego zdaniu wyrzekła to krytyka niemiecka.— Jako? — zawołał — mniej obfita w starożytności aniżelidzieje północno-Brytańskiego półwyspu ma być historya Sarmacka,która nam współcześnie z Ossyanem i Fingalem, a nawet dawniej niżoni, wystawia Krakusa i wspaniałomyślną Wandę i bratobójcę Lecha,a w rzadko przerywanem paśmie okazuje nam dowodnie monarchówi ich czyny w tym okresie, gdy wydarzenia Szkocyi jeszcze zakryte sąnieprzeniknioną ciemnością, którą bard na chwilę tylko rozjaśnia ?Dopiero wiek jedenasty i panowanie króla Malcolma w całości z mgływystawiającej przeszłość, kiedy już na dwa wieki pierwej, ze wstąpieniemna tron Piastów, wszelka wątpliwość znika z dziejów naszych?tymczasem w tymże samym wieku, kiedy ów król górnych krajów panowałzaledwie znany od swoich najbliższych sąsiadów, Bolesławze swojemi bohaterskiemi wojskami zwycięzkim krokiem przechodziłprzez te właśnie kraje, których teraźniejsi mieszkańcy powątpiewają0 starożytności dziejów polskich, przeciwstawiając im Szkockie. Czy-]iż już całkiem zapomniano o tem, że właśnie tenże sam Bolesław' biłżelazne słupy na brzegach Saali, dla oznaczenia granic swojego zachodniegopaństwa, kiedy na wschodzie zwycięzki jego pałasz uderzałw bramy Kijowa na znak panowania? I tak więc czyny i wydarzenianaszego narodu mniejby miały być sposobne do romantycznego stroju,aniżeli tam te? Mojem zdaniem właśnie taki przedmiot najpodatniejszymjest do przedstawienia, który wyobraża nieskończoną walkęsprzecznych sił, złe jakie rząd niedostateczny wydaje, ruch samolubstwai chciwości, których rozwojowi taka postać rzeczy nadzwyczajniesprzyja: słowem, wszystko to, co jest zgubnem dla ojczyzny dlategosamego właśnie, że zapewnia dogodności osobiste, a wytwarza dziwną1 malowniczą mozaikę faktów, na podobieństwo tej malowniczościokolic, gdzie drogi są pospolicie najgorsze? Ów, daleko znaczniejszyaniżeli w dziejach innych narodów płci pięknej wpływ na losy, jakidaje się widzieć od królowych Dąbrówki i Byxy aż do Bony Sforcyii Elżbiety Kazanowskiej, ba! nawet aż do najnowszych czasów, niebar-