Pokaż treść!

HIPOLIT BORATYŃSKI. 5 0 7Późno dopiero przekonała się dumna kobieta, że usiłowania jejbyły nadaremne i że zawsze w synu, którego tak łatwym do kierowaniabyć rozumiała, widzieć będzie zagniewanego pana, którego tylkoprawa przyzwoitości powściągały od wykrycia prawdziwych uczuć.Kiedy więc nie mogła już powątpiewać o całkowitem zniweczeniuswojej powagi, postanowiła oddalić się z Polski i udać do dziedzicznegoksięztwa Bari w królestwie Neapolitańskiem. Odjazd jej, albo raczejwyprowadzenie skarbów, znalazło żywy opór u senatu i rycerstwa;wszakże udało się królowi, któremu obecność jej była naderprzykrą, usunąć te przeszkody, a ona pierwszego lutego 1556 rokuopuściła Warszawę, wysławszy skrycie dwoma latami pierwej doW łoch swoje na ówt czas nader znaczne bogactwa. Szacowano w moneciesummy, które ona wyprowadziła, a po części umieściła w bankuweneckim, na siedm milionów złotych polskich, według owoczesnejstopy i stosunku kurantu złota, co przynajmniej dwanaście razy tyleznaczy, aniżeliby ta summa dzisiaj znaczyła, to jest czternaście milionówtalarów, z których ona wkrótce potem królowi Filipowi drugiemu,owdowiała królowa polska władcy Peruwiańskiemu, pożyczyła trzystadwadzieścia tysięcy dukatów, które dzisiaj prawie na dwa milionyczerwonych złotych rachować można.Odtąd kapitał i procent nigdy nie został odebranym, a przy każdemwstąpieniu na tron, aż do czasów najnowTszych, wymagano po nowymkrólu ściągnienia sum barskich zaległych; każdy sejm wzmiankowało nich, i nie zaniechano tego i wtedy nawTet, kiedy to po upłynieniukilku wieków stało się tylko czczą formalnością.Córka jej, królowa Izabella węgierska, ze swoim małym synem Ja ­nem Zapolskim, tudzież obiedwie jej niezamężne jeszcze córki, Anna, późniejszamałżonka króla Stefana Batorego, i Katarzyna, co późniejz Janem III na tron szwedzki wstąpiła, obecne były w czasie odjazdujej; ale Zygmunt August tam nie znajdował się.Powiadają dzieje, że księżniczki w czasie ostatniego pożegnaniaz matką zalewały się łzami; ale ona, jak mówią, jedna z najbogatszychksiężniczek swojego czasu, nie uznała za rzecz przyzwoitą,aby córkom swoim, których już nigdy widzieć nie miała, zostawić bynajmniejszą pamiątkę; żadnego też poruszenia ludzkich albo macierzyńskichuczuć nie dostrzeżono na jej obliczu.Eoczniki dochowały nam jeszcze jeden rys Bony Medyolańskiejz tej okoliczności. W Ojrzanowie, na pierwszej stacyi od Warszawy,wstępując do powozu, zawołała na kasztelana Bełzkiego, Piotra Boratyńskiego,znajdującego się w liczbie komisarzów królewskich,i upomniała go, ażeby miał pieczę, by zamknięte i opieczętowane lochy,w których liczne skarby dla króla i sióstr jego zostawiła, miałw szczególnem baczeniu; bo i on i drudzy, będą za to odpowiedzialni.