Pokaż treść!

2 9 8 ALEKSANDER BRONIKOWSKI.Wszelako z przykrością przychodzi mu odwrócić się, kiedy potem ciżsami, co na radzie tak ochoczymi okazywali się do boju, są najpierwszymiw obozie, co jak się im tylko nadarzy, kłótnią a niekarnościąniweczą zamiary, za które król i Rzeczpospolita wszystko co mielinajmilszego wspaniałomyślnie poświęcają; ba nawet ciż sami częstokroćwiarołomnie porzucają chorągwie, które przecież sami rozwinęli.Mamże ja tu przypominać wam sejm Lwowski, i nieszczęście, jakiew wojnie z Moskwą stronniczość i zuchwalstwo przyniosły? Mamżeja wam przypominać, jak niechęć i niesforność ścieśniały nieraz władzęhetmańską, kiedy w wojnie samo tylko posłuszeństwa a karnośćpomyślny zapewniają skutek? Wszelako wysocy urzędnicy koronnisą tylko zaufanymi sługami Rzeczypospolitej; im zatem, jako takim,nie przystoi wyraz stanowczy: do nich należy tylko przez przedstawicieliswoich poddać pod rozwagę, to, o czem król sam bez zgody stanówstanowić nie może. Daję więc moje wotum w takim kształcie,ażeby usłyszeć zdanie szanownego rycerstwa, które zaiste tak orężemswoim, jako też swoją przyczyną broni ojczyzny i sławę jej utrzymuje!A kiedy potem zażądano, ażeby Piotr Boratyński głos zabrał, tenpo krótkiej naradzie z posłami tak zaczął:— Stan rycerski, w którego imieniu członkowie upoważnili mniedo przemówienia, przyjmuje wdzięcznie wezwanie dostojnego senatu,przez które tenże uznał w nim prawdziwą podporę Rzeczypospolitej,a osobliwie w czasach wojennych. Ale że krew współobywateli zanadto jest kosztowną i nie powinna być w próżnych sporach przelewaną,gdy niedawno przyniesione ofiary wyczerpały zasiłki, a czasynie są przyjazne do wynagrodzenia tego co utracono; a zatem w imieniuizby rycerskiej upraszam pokornie króla, aby raczył pierwej uśmierzyćniesnaski domowe, nim będzie mógł nieprzyjaciołom korony stawićczoło chwalebnie a zwycięzko.— Pewna je s t! — zawołał Prymas — pewna jest rzecz, że najjaśniejszypan od dziś dnia tego najpierwszego ze wszystkich zobowiązańnie uskutecznił; a stany radeby mieć od miłościwego pana w tejmierze objaśnienie.Wtedy stary kanclerz państwa, do którego głos należał, mówiłw przyzwoitym tonie urzędowym.— Powtóre i potrzecie, czynią uwagę stany najjaśniejszej Rzeczypospolitej,iże jego królewska mość zaniedbał obrony dawnego Kościołai uśmierzenia niesnasek religijnych, które powstały ze starodawnejnauki Wschodniego Kościoła i z nowej nauki W ittenbergskiej,równie jako też z nauczań Socyna i Aryusza; a do czego jednakzobowiązał się był przysięgą w czasie koronacyi.— I w rzeczy samej — zawołał twardym głosem ponury Kmita—to upomnienie nie jest bezzasadne. Cech kacerski (tu głośne szemra­