Pokaż treść!

2 8 4 ALEKSANDER BRONIKOWSKI.łów, przy których znajdowała się tylko szlachecka służba posłów rycerskich;gdy tymczasem ciekawość i chęć pokazania się za powrotempomiędzy sąsiadami, jako część władzy prawodawczej, sprowadziła doPiotrkowa wielu szlachty z mniej oddalonych prowincyj koronnych,bez których obecności, właściwie mówiąc, wcale możnaby było sięobejść.Z początku biesiady rozmaitość mniemań, tak w religii, jako teżw polityce, rozszerzyła pomiędzy gośćmi ciszę nieufności i niechęci;ale kiedy miód, piwo i wódka palona rozwiązały dotąd skrępowaneusta, wnet zaczęto sprzeczne mniemania w zuchwałym i głośnymzgiełku objawiać.Roztrząsano ze stanowczą powagą wszystkie prawa królewskie,wszystkie przywileje szlacheckie, i chociaż wszyscy prawie różnegobyli zdania względem różnej treści tych obu ważnych przedmiotów,oraz sposobu ich urządzenia, wszelako wszyscy prawie zgodzili sięna to, że trzeba pierwsze więcej jeszcze ile możności ograniczyć,a drugie według upodobania rozszerzyć.Litwini, co pod ten czas byli jeszcze dziedzicznemi poddanemi domuJagiellońskiego i niezupełnie równych praw ze szlachtą polskąużywali, niechętnie słyszeli swoich współobywateli z prowincyj koronnych,chlubiących się takiemi korzyściami, na których im zbywało,i w milczeniu a z niezadowoleniem, gotowi jednak za pierwszą zaczepkąo mniemania swoje i ubliżenie pani Barbary dostojeństwu upomniećsię karabellą, uformowali niby stronnictwo ultra w tem zgromadzeniu.Protestanci i Aryanie, którzy przychylni byli panującemu rodowidla tolerancyi w rzeczach kościelnych, nie chcąc atoli ani na włosustąpić praw swojego stanu, mogli się porównać zkonstytucyonistami.Surowi zwolennicy Kościoła Rzymskiego, mało ulegli królowi, a najzapaleńsiprzeciwnicy jego powtórnych związków małżeńskich, podobnibyli republikanom naszego czasu, jeżeli nie z zasady swoich mniemań,to przynajmniej ze sposobu ich objawienia. A tymczasem inni,związani stosunkami służbowemi i obowiązkami względem możnychpanów, którzy albo szukali własnej korzyści w zaburzeniu kraju, albonawet pożądliwe oko na samą koronę zwracali, mogli być podzielenina tylu ...Astów i ...anów, ile ich rozmaici patronowie różnych nazwisknosili.Kto w późniejszych czasach był świadkiem tak żwawej sceny w pośródmniej licznych zgromadzeń, których członkowie w umiejętnościachi obyczaju są, albo powinniby być wzorem swoim współobywatelom,ten łatwo potrafi wyobrazić sobie wrzawę i zamięszanie panującew zgromadzeniu złożonem więcej niż z tysiąca ludzi, z pomiędzy którychwiększa część na wojnie, orężem władała a w pokoju chodziła za