Pokaż treść!

H IP O L IT BORATY Ń SK I. 2 57krajów, otoczony wieloma senatorami, panami i rycerstwem, dwór swójświetny trzymał. Po mniejszych gospodach, które niższa szlachta zamiejsce pobytu sobie obrała, słychać było okrzyki pijących, a wpośródkielichów szczęku dawały się słyszćó bez ustanku powtarzane hasłaPolaków: wolny wybór, pacta comenta (*), liberum veto (**), obowiązkikróla względem, narodu, przechodzące z ust do ust; gdy tymczasembardzo rzadko i to z lękliwośeią zasłyszeć można było wzmiankęo obowiązkach poddanych względem króla.Ale po domach, gdzie senatorowie i najznakomitsi z rycerstwamieszkali, panowało ponure milczenie, zapowiadające wybuch nowójburzy; przywódcy stronnictw w milczeniu i z nieufnością przechodziliokoło siebie, jak gdyby chcieli ukryć przed sobą wzajemnie tajemnicęswojego zamiaru, co wkrótce nagle zadziwiając tem silniej na jaw miałwystąpić.Posłańcy spotykali się bez ustanku na gościńcu z Piotrkowa doKrakowa; posłowie szlacheccy z odległych województw Litwy, MałejPolski i Eusi przybywali tłumami i gromadzili się w milczeniu okołomagnatów swojego stronnictwa, gotowi głośnym wrzaskiem popieraćich wyrazy, skoro czas nastąpi.W wigilią tego dnia, w którym spodziewano się Zygmunta Augusta,przybył także w cichości i Piotr Boratyński, któremu laska marszałkowskana tym sejmie przeznaczoną była, i stanął natychmiast,unikając gwarliwego pozdrowienia kolegów swojego stanu, u hetmanawielkiego Tarnowskiego. Bacznie, ale bez zadziwienia, spoglądał onna mnóstwo odwiedzających, którzy tłoczyli się po krużgankach i pokojachdomu, gdzie kasztelan Krakowski w pobliżu zamku stanął;wszędzie ustępowano z drogi przed człowiekiem tak wielkiego znaczenia,jakie marszałek sejmowy miał nawet pomiędzy najznaczniejszymi,a on wszedł do sali, gdzie zastał hrabiego w kole wielu panów duchownegoi świeckiego stanu.Spostrzegłszy go Tarnowski, postąpił kilka kroków naprzeciw niemu;ale zatrzymał się nagle i pozdrawiając, spojrzał nań pytającymwzrokiem.Piotr spuścił oczy ku ziemi. Obadwaj zrozumieli się wzajemnie.Tarnowski z poważną postawą odwrócił się od niego do obecnych,a gdy ci oddalili się, skinienie wielkiego hetmana wezwało starostęSamborskiego do wewnętrznych pokoi.Stosunki owoczesne wymagały koniecznie, ażeby zejście się wy­(*) Pacta convent a, warunki pewne, podane przez naród, na które król przywstąpieniu na tron zwykł był przysięgać.(**) Liberum veto, sławne polskie n ie pozwalam, prawo każdego pojedyóczegoobywatela, za pomocą którego mógł się oprzeć zdaniu całego sejmu.17B ronikow ski: Hipolit Boratyński.