Pokaż treść!

2 0 6 ALEKSANDER BRONIKOWSKI.przemawiać do szanownego pana wojewody? — przerwała Bona ła ­godnym i poufałym głosem. — Zapał jego i gorliwość o wiarę przodkówzaiste są zawsze chwalebne, chociażby jego sposób myśleniai upór właściwy wiekowi doradzały niekiedy nie nader zbawiennychśrodków używać. W ogólności mówiąc, jak możesz, najjaśniejszy panie— dodała postrzegłszy, że marszałek wielki niezupełnie zdawałsię być rad z jej obrony — jak możesz, królu, dostojnym sługomrzeczypospolitej i szanownym senatorom przypisywać winę wydarzenia,którego pobudki nader oczywiście bliżej znaleźć można?— To też nie ich samych tylko obwiniamy — odpowiedział królz niejaką dobitnością, zwracając badawczy rzut swego dużego oka namatkę — mogą jeszcze i inni znaleźć się winnymi, ale na tych niemasz żadnego sądu, jedno sąd własnego sumienia. Ale niech tylkowasza królewska mość raczy nam dalej wyjawić to, o czem jej dotądpodobało się zamilczeć.Medyolanka z wielką gwałtownością stłum iła boleść, jaką jej dobrzeskierowane żądło tych wyrazów sprawiło, i mówiła dalej uśmiechającemisię ustami:— Słuchaj, najjaśniejszy panie! Bacznem okiem poglądają niżsido góry; a to co się tam kształtuje, czy źle, czy dobrze, usiłują naśladować.Ale któż zaprzeczy, że nienader trafny jest przykład, jakiw tych ostatnich czasach dany był narodowi? Magnaci koronni odszczepilisię od apostolskiej stolicy, rycerstwo tak czyni, jak czynilimagnaci. Ołtarz otaczają kapłani i biskupi, których obojętność gorsząjest, aniżeli pałająca gorliwość nowowierców, a... — tu przerwałakrólowa, odwróciwszy się na stronę z głębokiem westchnieniem.— Macie-li jeszcze co powiedzieć, najjaśniejsza p an i— mówiłZygmunt August z tłumioną przykrością — to prosimy was nietaić tego przed nami, jeżeli tylko przystoi wam to wymówić, a namsłuchać.— Jeżeli tak żądasz, miłościwy panie, to powiem otwarcie, jakprzystoi na królową a matkę! Podnóżek tronu a nawet, obym tegonigdy nie wymówiła! sama stolica królewska stała się siedliskiem kacerzy.Najjaśniejsze plemię Jagiellońskie spokrewniło się z nimi,a naród wątpliwie pogląda na króla, który pije z jednego kielicha i podzielabiesiady ze zwolennikami Kalwina; który nowowierców nazywabraćmi, a nowonawróconą kobietę nazywa żoną. Zaczein, najjaśniejszypanie, nie chciej poszukiwać zarodu zgubnego nieszczęścia, jakiesię stało i jakie nadal jeszcze i krajowi i Kościołowi zagraża, w oporze,który potrzeba czasowa prawowiernym nakazuje. Nigdy też niepójdą rzeczy innym torem, dopóki wszystko nie wyjaśni się pomiędzykrólem a rzecząpospolitą i Kościołem.— Dosyć, moja matko! — przerwał jej król głosem wstrętu i bo­