Pokaż treść!

1 9 2 ALEKSANDER BRONIKOWSKI.-zegrzane lica i gniew przemijający. Alumni stali mileząc w kole oświeconempochodniami, poglądając po sobie z pomieszaniem i nie wiedząc,jaką wziąć radę. Po tem co się stało, nie zdawało się im być przyzwoitąpowracać do gmachów szkolnych; bo podniesiona imaginacyanader żywo wystawiała ich umysłom więzienie i cielesne kary, któreich za taki postępek czekały, a z drugiej strony niepodobna prawiebyło, ażeby tak nieprzygotowani i zaledwie ubrani mogli opuszczaćmiasto, nie wiedząc jeszcze, jaka ich przyszłość czeka. Już niejedenwykradł się pokryjomu od towarzyszów, chcąc resztę nocy przepędzićgdzie u przyjaciół i znajomych, a potem wymknąć się tajemnie do domulub zamku rodzicielskiego, gdzie niejeden z nich również nie nadermiłego mógł spodziewać się przyjęcia; gdy oto Paweł Ordęga wystąpiłi mówił z zapałem :— I czegóż tu stoicie, koledzy upadli na sercu? Ażaliż wam żal.żeście po długim przymusie odzyskali swobodę, jako obywatele a przyszlimistrze sztuk wyzwolonych? Chcecież-li powrócić znowu do szkołyi błagać o przebaczenie, którego nigdy nie otrzymacie, albo ręcew kajdany a zgięty grzbiet podać pod chłostę, którą przygotował jużdla nas ów Czarnkowski razem ze swymi mnichami i siepaczami? Mówią,żeśmy wolnomyślni i kacerze; niechże więc będzie dla nas nazwązaszczytną to, co jest nigdy niezagasłą pochodnią w oczach naszychciemiężców: stańmy się tem, do czego ona nas powołuje. Promieńświatła przeniknął do otchłani, gdzie od wieków rozsiadł się zaboboni kazuistyczna obłuda; Luter, Melanchton i Kalwin wstrząsnęli podstawamitej odwiecznśj budowli, którą pycha księży wyniosła aż podobłoki niby wieżę Babel; uchodźmy z tych chwiejących się murów,odejdźmy wolno i wesoło, jak wielu z naszych braci. Świat jest szeroki,a słońce boskie wszędzie ludziom przyświeca; młoda zaś krewi otwarta głowa zawsze znajdą dla siebie przytułek. Zresztą nie zbywateż i w naszej ojczyznie na takich ludziach, co chętnie podadząrękę pomocy, a podać ją mogą tym, co śmiało sobie poczynają. Jużwielu magnatów i panów otwarło swoje oczy na prawdę, ba nawetsami duchowni rzymskiego Kościoła nad swoje dostojeństwa przenieślinajwyższe z dóbr ziemskich. Nie pomnicież owego Lismaniniego? (*)Mamże przypominać wam kanonika krakowskiego Drzewieckiego i urodzonegoLutomirskiego ? Czyż Kościół ma większe prawo do n as; czymy więcej obowiązani jesteśmy ołtarzowi, niż oni? Za mną, towarzysze!Pójdźmy swoją drogą w imię światła i wolności!(*) W rzeczy samej wielu podówczas zjawiło się odszczepieńeów. I tak FranciszekLismanini, spowiednik królowej Bony, wysłany od Zygmunta Augusta dla rozmówieniasię 7. Kalwinem, zawiódł zaufanie monarchy, osiadł w Genewie i ożenił się.