Pokaż treść!

1 3 6 ALEKSANDER BRONIKOWSKI.to, do czego on i sam bardzo był skłonny, to jest, ażeby wspieraćwielkiego mistrza przeciw jego panu lennemu królowi, za pośrednictwemukładów, pieniędzy i żołnierstwa; bo zguba Zygmunta pierwszegostoi za drzwiami.Prosił dalej wielki książę cesarza: „ażeby mu przyznał godnośćkróla wszej ziemi Ruskiej, którą on przed nadejściem jesieni orężemzdobędzie. Pisał, iż wiele zależy mu na tem, ażeby cesarz udzielił mupomysłu i dobrej rady w tem, co ma począć z Zygmuntem, biednymkrólem polskim, którego on niebawem w niewolę pojmie ręką pełnązbrojnego ludu; a na ten koniec nie potrzebuje on użyć czegoś więcej,jak tylko przedniej straży swego niezliczonego wojska“. (*)Cesarz Maksymilian udzielił na to żądane przyzwolenie, i przyrzekłmu królewską koronę, o ile, jak ma nadzieję, powiedzie mu sięz Polską.Tym sposobem nieprzyjaciel w ślepej zapamiętałości sprzedawałskórę na niedźwiedziu; ale rzeczy miały się obrócić inaczej, i panZygmunt lepiej strzeżonym był, niż mniemano.Co się potem stało, wiadomo wam, zacny hrabio na Tarnowie.Wyruszyło wojsko pod przewodnictwem kniazia Glińskiego i moskiewskichdowódców, Jakóba Zacharyna i kniazia Daniela Szczenie. Rozpoczęłasię krwawa wojna. Ale nie będę was mordował opisywaniemokropności, jakie wyrządzano w Wielkiem Księztwie Litewskiem, aniteż wyliczaniem bitew i oblężeń. Słyszeliście przecież o tym stanowczymdniu nad Dnieprem, gdzie wszystkie nadmierne nadzieje sąsiadadoznały zawodu. Słyszeliście zapewne, jak król Zygmunt, przebywszyrzekę i prędko sprawiwszy swoje wojsko do boju, natarł na nieprzyjacielskiezastępy. Wiadomo wam niewątpliwie, jak zapał w naszemwojsku i nienawiść dowódców przeciw panu Michałowi, wywołałypaniczny postrach, i jak niezliczone wojsko nieprzyjaciół ustąpiło.Wówczas to po raz pierwszy los podniósł przeciw kniaziowi Glińskiemugroźną prawicę, która go kiedyś żelaznemi szponami miałapochwycić, jak to przepowiedziała pani Anastazya. Podżegany przezzłego ducha zemsty, ośmielił się w otwartem polu stanąć przeciwswemu panu i królowi, chcąc go zwyciężyć i pojmać w niewolą. Polskieroty stały odważnie i nie odstępowały króla w waleczój obronie.Aż oto ujrzeliśmy po równinie oddalające się tłumy nieprzyjaciół,i usłyszeliśmy okrzyk zwycięzki postępujących naprzód wojsk królewskich.Nadaremnie kniaź Michał zaklinał kniazia Szczenie, aby połą-(*) Przytoczony tu ustęp znajduje się dosłownie w liście przesłanym do cesarza niemieckiegoMaksymiliana.