Polska Zbrojna nr 11/2012

Serbowie nie zamierzali składać broni i zawszelką cenę z pomocą europejskich rycerzystarali się zapobiec wzrostowi tureckiej potęgi.W 1371 roku panujący w Macedonii serbscyksiążęta ruszyli na opanowaną przez TurkówTrację, lecz ponieśli druzgoczącą klęskę podCzarnomenem. Dziedzice Macedonii polegli,a Osmanowie przejęli większą część ich ziem.Kolejne podboje tureckie sprawiły, że pod konieclat osiemdziesiątych XIV wieku Serbowiezostali zepchnięci na swoje rdzenne terytoria.Przyszła pora na ostateczne rozstrzygnięcia.Rolę nowego przywódcy Serbów i innychwolnych jeszcze bałkańskich narodów przejąłnajsilniejszy z książąt Lazar Hrebeljanović– władca części Kosowa i Starej Serbii.W ciągu kilku miesięcy zdołał stworzyć koalicjęz królem Bośni Tvrtkiem I, carem niepodległejczęści Bułgarii Iwanem Szyszmanemi serbskim księciem pozostałej częściKosowa (Kosowego Pola) Vukiem Brankoviciem.Na apel Hrebeljanovicia odpowiedzielitakże Albańczycy, Wołosi i szukającyprzygód rycerze z odleglejszych krain:Czech, Węgier i Francji.Nowy układ polityczny nie uszedł uwagi tureckiegosułtana. Murad I błyskawicznie zareagowałi już w 1388 roku zmusił bułgarskiegowładcę do wystąpienia z sojuszu. Rok późniejDzięki bitwie naKosowym PoluSerbowie nakilkadziesiąt latobronili swojąniepodległość.olbrzymia armia osmańska wkroczyła na terytoriumSerbii.Krwawa bitwaNie do końca wiadomo, jaki był przebiegkampanii i bitwy na Kosowym Polu, ponieważopisy tych wydarzeń pochodzą z lat późniejszych,a ich powstaniu przyświecały potrzebypropagandowe. Pewne jest, że Lazar Hrebeljanovićzagrodził drogę postępującej armii tureckiej28 czerwca 1389 roku, a starcie zostało zaliczonedo największych bitew średniowiecza.Książę wiódł ze sobą około 25 tysięcy wojowników.Główny, piętnastotysięczny hufiecserbski został uszykowany w centrum formacjipod osobistym dowództwem Lazara. Naskrzydłach chroniły go pięciotysięczne odziałydowodzone przez Vuka Brankoviciai Vlatko Vukovicia. Czterdziestotysięczna armiasułtańska rozwinęła szyki zgodnie zewschodnim zwyczajem. Z przodu stanęło ponadtysiąc łuczników i kuszników zwerbowanychprzez Turków z podbitych wcześniejchrześcijańskich krain. Za nimi czekało kilkatysięcy bitnej piechoty janczarskiej. Pierwszeszeregi miały zmiękczyć impet jazdy serbskiej,podczas gdy stojąca za nimi jazda turecka(lekka i ciężka) miała za zadanie zadać decydującycios.Plan Murada I nie w pełni się udał. Strzelcyi janczarowie rzeczywiście spowodowaliznaczne straty pośród szarżujących Serbów, cijednak nie zważali na to i, uformowani w kliny,z ogromnym impetem natarli na tureckie szeregi.Jako pierwszy porwał do walki prawe skrzydłoksiążę Vuk Branković. Najgłębiej wdarłysię jednak oddziały dowodzone przez księciaLazara – przebiły się przez turecką piechotęi starły z konną gwardią sułtana.Śmierć wodzówW krwawym boju zginęli główni wodzowieobu stron – Lazar i Murad I. Okoliczności zakończeniabitwy nie są jasne. Według niektórychźródeł Turcy utrzymali pole i wycięliwielu rycerzy, inne zaś głoszą, że najeźdźcastracił mnóstwo ludzi, w tym dowódcę, i musiałsię wycofać. Prawda leży zapewne gdzieśpośrodku.Jedną z największych niejasności związanychz bitwą na Kosowym Polu jest śmierć tureckiegosułtana. Murad I nie musiał, wzoremzachodnich władców, osobiście prowadzić ataku.W takich właśnie okolicznościach poległserbski książę Lazar. Sułtan stał zapewne z tyłu,ochraniany przez swoją gwardię. Tureckawersja głosi, że po bitwie przed oblicze Muradaprzyprowadzono jednego z pojmanych rycerzy,Miloša Obilicia. Jeniec udawał, że zamierzaprzejść na islam, po czym ugodził sułtanasztyletem. Według serbskiej wersji Obilićprzedarł się podczas bitwy w pobliże Muradai śmiertelnie ugodził go kopią. Swój śmiałyczyn przypłacił śmiercią z rąk sułtańskichgwardzistów.Na Kosowym Polu zginął nie tylko sułtan,lecz także jeden z jego synów, Yakup. Drugisyn, Bajazyd, nie dość, że wyszedł z walki bezszwanku, to jeszcze przypisał sobie całe zwycięstwo.Nie można wykluczyć tego, że Bajazydw trakcie bitwy przeprowadził zamach stanui utorował sobie drogę do tronu.dalsze losy serbiiBitwa na Kosowym Polu z pewnością wielekosztowała Serbów, ale na najbliższe kilkadziesiątlat zdołali częściowo obronić swoją niepodległość.Wszystko wskazuje na to, że Turcyodnieśli pyrrusowe zwycięstwo i zawrócili, nieosiągnąwszy założonego celu, jakim był podbójSerbii. Część serbskich władców, w tymsyn Lazara, Stefan Lazarević, stała się na pewienczas lennikami Turcji. Kilkanaście latpóźniej, wykorzystując kłopoty Osmanówzwiązane z najazdem mongolskiego wodzaTamerlana, Serbowie znów zdołali wybić sięna niepodległość. Znaleźli się pod panowaniemTurcji dopiero w 1459 roku, po klęscebałkańskich wypraw krzyżowych i upadkuKonstantynopola.•POLSKA ZBROJNA NR 11 | 11 mARcA 201267