Polska Zbrojna nr 11/2012

ii rzeczpospolita Droga poD ścianę śmiercisprawę z powagi sytuacji. Poprowadził natychmiastowyatak, który zakończył się odbiciemmostów. Niebawem, w październiku1920 roku, podpisano rozejm i wojna się zakończyła.Po wojnie dowodzony przez majoraOcetkiewicza 144 pp stacjonował początkowow Kowlu. W lutym 1921 roku zostałprzemianowany na 71 Pułk Piechoty. NaczelneDowództwo Wojska Polskiego wyznaczyłodla niego jako miejsce postojuOstrów Mazowiecką. W tym mieście znajdowałysię koszary z lat 1891–1893, komorowskiei różańskie. Ocetkiewicz był dowódcą71 pp przez bliskopięć lat – do 29 maja 1925roku. Jego następcą zostałpułkownik MieczysławBoruta-Spiechowicz.Jeszcze jako dowódca71 pp Ocetkiewicz ukończyłkurs dowódców pułkóww Doświadczalnym CentrumWyszkolenia w Rembertowie.4 września 1923 roku komendantcentrum pułkownikWacław Wieczorkiewicz wydało nim następującą opinię:„Inteligentny. Umysł bystryi żywy (…). Charakterkształtuje się, poważny [bardzo] sumienny,zamiłowany w zawodzie i całą duszą oddajesię pracy. Surowy i bezwzględny, konsekwentny,umie wymusić posłuch. Ogólnewykształcenie posiada. Na kursie skorzystałdużo. Do kierowania pułkiem i korpusemoficerskim i jego szkoleniem taktycznemprzygotowany. Jednostka kierownicza. Posiadacechy dowódcy”.AkcjA kAwiArniAnA31 marca 1924 roku Marian Ocetkiewiczzostał mianowany podpułkownikiem. Pozdaniu dowództwa 71 pp trafił do Warszawy.W czasie zamachu majowego był zastępcąkomendanta miasta stołecznegoWarszawy generała dywizji StefanaSuszyńskiego. Razem ze swoim przełożonymopowiedział się po stronie legalnychwładz RP. Zachował przy tym rozsądeki próbował robić wszystko, by do zamachustanu nie doszło.Świadczy o tym następujące zdarzenie:w południe 11 maja 1926 roku w kawiarniEuropejska na Krakowskim Przedmieściuzebrało się liczne grono wojskowychi polityków sympatyzujących główniez Piłsudskim. Nastrój w lokalu był w tymdniu wyjątkowo gorący. Dyskutowanoo przesileniu w rządzie, wyciągano wnioskize składu nowego gabinetu, omawianoW kwietniu1941 roku MARIANOCETKIEWICZzostał aresztowanyprzez Niemców,a w czerwcu trafiłdo obozukoncentracyjnegow Oświęcimiuostatnie zmiany personalne w wojsku, usiłowanoodgadnąć, co zrobi Marszałek. Rozmawianoteż o ulotkach, które krążyły pomieście. Jednym słowem, oczekiwano nadzwyczajnychwydarzeń. Przy stolikach gościeczęsto się zmieniali.W pewnej chwili zauważono na KrakowskimPrzedmieściu przechodzącego obokkawiarni podpułkownika Ocetkiewicza. Jakozwolennik strony rządowej, był on nielubianyprzez piłsudczyków. Przed kawiarniąOcetkiewicz zatrzymał się, po czym podszedłdo okna i pilnie obserwował wnętrzelokalu. Przy stolikach rozległy się szepty:„Ocetkiewicz za czymś węszy”.Po chwili podpułkownikodszedł w kierunku komendymiasta, która mieściłasię w sąsiedztwie. Poupływie dziesięciu minutprzy stoliku piłsudczykówstanął na baczność porucznikkawalerii, adiutantOcetkiewicza, i zameldował:„Pan pułkownik wzywapanów natychmiast do KomendyMiasta”. Był to dośćniezwykły sposób wezwaniaprzypadkowo obecnychw kawiarni starszych oficerówna konferencję służbową. W tym samymczasie w lokalu przebywał ówczesnydowódca 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiejpułkownik Kazimierz Sawicki.Gdy po 30 minutach oficerowie nie powrócili,udał się do komendy miasta, by sprawdzić,co się z nimi dzieje. Kiedy wchodził napierwsze piętro budynku komendy, zatrzymałgo znajomy oficer inspekcyjny garnizonumajor Karol Ziemski i zakomunikowałpodenerwowanym głosem: „Po co tamidziesz? Wracaj, bo cię Ocetkiewicz zaaresztuje,jak to już uczynił przed chwiląz dwoma pułkownikami”. Po tym ostrzeżeniupułkownik Sawicki zawrócił, dzięki czemuuniknął aresztowania.Kawiarniana akcja Ocetkiewicza na niewielesię zdała, bo – jak wiadomo – zamachmajowy doszedł do skutku i zakończył sięporażką strony rządowej.Opowiedzenie się po stronie rządowej niepozostało bez wpływu na dalszą karieręOcetkiewicza. We wrześniu 1926 roku zostałon oddany do dyspozycji dowódcyOkręgu Korpusu Numer I. Wkrótce potemmianowano go oficerem placu w Prużanach.Niełaska trwała prawie trzy lata. 28 stycznia1929 roku Ocetkiewicz objął stanowiskodowódcy 56 pp w Krotoszynie. W tym teżczasie awansował na pułkownika w korpusieoficerów piechoty.W czerwcu 1933 roku został przeniesionydo Skierniewic na równorzędne stanowiskodowódcy 18 pp. W marcu 1935 roku wyznaczonogo na dowódcę Brygady KorpusuOchrony Pogranicza „Wilno”. W lutym1937 roku brygada ta została rozformowana,a w jej miejsce powstał Pułk KOP Wilno.W związku z reorganizacją pułkownikOcetkiewicz został przeniesiony do DowództwaOkręgu Korpusu Numer V w Krakowiena nowo utworzone stanowisko dowódcyobrony przeciwlotniczej. Pełnił je dowybuchu II wojny światowej.Śmierć w AuschwitzW czasie kampanii polskiej był początkowodowódcą obrony przeciwlotniczej armii„Kraków”. 4 września 1939 roku ewakuowałsię wraz podległymi mu pododdziałamiartylerii przeciwlotniczej do Dęblina.W ciągu trzech następnych dni objął dowództwonad zorganizowanym przez siebie160-osobowym oddziałem przeciwdywersyjnym,uzbrojonym w trzysta karabinówi siedem ręcznych karabinów maszynowych.Następnie, korzystając z czterech posiadanychsamochodów ciężarowych, przeniósłsię z oddziałem do Puław. W drugiej dekadziewrześnia, w Chełmie, został dowódcązgrupowania piechoty, nazywanego w literaturzegrupą pułkownika Ocetkiewicza lubgrupą lubelskich batalionów wartowniczych.Zgrupowanie weszło w skład 19 BrygadyPiechoty pułkownika dyplomowanegoJana Korkozowicza i wzięło udział w drugiejbitwie pod Tomaszowem Lubelskim.23 września 1939 roku pod Wereszczycągrupa została rozbita przez czołgi niemieckiej2 Dywizji Pancernej.W czasie okupacji pułkownik Ocetkiewiczzgłosił się do Organizacji Orła Białego(OOB). Został pierwszym zastępcą komendantagłównego OOB podpułkownika dyplomowanegoKazimierza Pluty-Czachowskiego.Działając po pseudonimami „Marian”i „Broda”, odpowiadał za kontrolę organizacjiw terenie. Po scaleniu OOB ze ZwiązkiemWalki Zbrojnej pułkownikOcetkiewicz („Marian”, „Baca”) współpracowałz Biurem Informacji i PropagandyObszaru Kraków–Śląsk.W kwietniu 1941 roku został aresztowanyprzez Niemców i 26 czerwca wywiezionytransportem z Krakowa do obozu koncentracyjnegow Oświęcimiu. W Auschwitz przebywałpod fałszywym nazwiskiem JózefCzyżewski. 3 lipca 1941 roku osadzono gow bunkrze bloku 11 (blok śmierci), gdzieprzebywał przez tydzień. Zginął 10 lipca1941 roku rozstrzelany na dziedzińcu blokunumer 11 pod ścianą śmierci.•64 POLSKA ZBROJNA NR 11 | 11 mARcA 2012