Twarze krakowskiej bezpieki - Archiwalny serwis Instytutu Pamięci ...

Twarze krakowskiej bezpieki - Archiwalny serwis Instytutu Pamięci ... Twarze krakowskiej bezpieki - Archiwalny serwis Instytutu Pamięci ...

12.07.2015 Views

Przebieg służby funkcjonariuszy pełniących Wprowadzenie funkcje kierownicze w UB-SB w Krakowieużywanych przez daną osobę. W przypadku osób, które dokonały zmiany nazwiska,noty zamieszczono pod nazwiskiem, jakiego używały pełniąc funkcjęw Krakowie. W wykazie zajmowanych stanowisk w nawiasach podano funkcjelub przeszkolenia, które nie wiązały się z odwołaniem z dotychczas zajmowanegoetatu. W przypadku rozbieżności między faktycznymi a formalnymidatami objęcia lub zdania funkcji, w nawiasach podano daty faktyczne.Zmieniające się nazwy struktur i funkcji (kierownik/naczelnik), gdy nie wiązałosię to z ponownym mianowaniem, uwzględniono w jednym zapisie np.:Wydział VII/III, co oznacza, że dany funkcjonariusz sprawował tę samą funkcję,a jedynie zmieniła się nazwa struktury – Wydział VII został przemianowanyw Wydział III.Oprócz przebiegu służby uwzględniono także daty awansów (w miarę możliwościjest to data starszeństwa; gdy nie można było jej ustalić – podano datęrozkazu awansowego). W nawiasach podano awanse, które nie wiązały się zesłużbą w aparacie represji, ale np. w wojsku. Zaznaczono też przeprowadzonąw 1957 r. weryfikację stopni oficerskich byłych funkcjonariuszy UB, pozostałychw SB, podczas której zatwierdzono ich w równorzędnych stopniach milicyjnych.Przyjęto, że noty zawierać będą pełny przebieg służby funkcjonariuszy(nie tylko w Krakowie), dzięki czemu mogą one stanowić materiał dla dalszychanaliz historycznych. Przy notach zamieszczono fotografie funkcjonariuszy.Brak źródeł uniemożliwił w niektórych przypadkach zamieszczenie pełnychnot – wówczas brakujące informacje oznaczono jako brak danych (b.d.).Autorzy mają świadomość, że niniejsza publikacja nie zamyka poruszonegoproblemu badawczego. Prezentuje stan wiedzy na grudzień 2005 r. Wielez informacji, których dotąd nie udało się ustalić, zapewne uda się uzupełnićw przyszłości, wiele z już uzyskanych będzie można natomiast zweryfikować.Z pewnością najtrudniejszą i zarazem najbardziej dyskusyjną jest sprawa datrozpoczęcia i zakończenia sprawowania poszczególnych funkcji.Określenie dat rzeczywistego sprawowania funkcji – szczególnie, gdy miałoto miejsce przed 1956 rokiem – jest niejednokrotnie bardzo utrudnione czywręcz niemożliwe. Wiąże się to ze złożonością procedur mianowania na poszczególnestanowiska – najpierw przełożony właściwego szczebla powierzałfunkcjonariuszowi pełnienie obowiązków, a następnie występował o zatwierdzenietej decyzji do komórki kadr szczebla wyższego (w przypadku funkcjiuwzględnionych w tym informatorze był to szczebel ministerialny). Wielokrotniedata faktycznego objęcia funkcji nie pokrywała się z datą zatwierdzenia naniej, podobnie wyglądało to w przypadku odwołania, które bardzo często poprzedzonebyło zawieszeniem w pełnieniu obowiązków służbowych. Zdarzałosię, że ministerstwo z różnych powodów przez wiele miesięcy, a nawet lat,nie zgadzało się na objęcie danej funkcji przez osobę faktycznie ją sprawującą,po czym zatwierdzało ją na innym stanowisku. Z formalnego punktu widzenia,biorąc za podstawę rozkazy personalne, osoba ta sprawowanej funkcji nie29

Wprowadzenie Część IIpełniła. Akta osobowe pozwalają część takich sytuacji udokumentować. Należypamiętać, że rozkazy personalne służyły też celom ewidencyjnym, „wpasowania”funkcjonariusza w istniejącą siatkę etatów – stąd mianowania formalne,na wolne etaty, do czasu zwolnienia się właściwego etatu.Dodatkową trudność przy rekonstrukcji obsady w pierwszym roku istnieniaWUBP w Krakowie stanowi fakt, że słabo zorganizowany Wydział Personalnynie był w stanie na bieżąco prowadzić dokumentacji i odnotowywaćzmian kadrowych, które następnie formalizowane były rozkazami kierownikaWUBP i z kolei ministra BP. Dopiero w czerwcu–lipcu 1945 r. w miarę opanowanosytuację w tej dziedzinie, ale w rozkazach personalnych nie zawszepodawano, z którym dniem nastąpiła zmiana na stanowisku. Spowodowało to,że mimo kompletnego zachowania rozkazów personalnych kierownika WUBPi przy braku innych akt administracyjnych, nie jesteśmy w stanie jednoznaczniewyjaśnić, kto w pewnych okresach kierował niektórymi komórkami organizacyjnymi(np. sekcją śledczą). Data powołania kolejnego kierownika pozwalaprzypuszczać, że mniej więcej wtedy przestał faktycznie sprawować tęfunkcję jego poprzednik.W zamykającej tom bibliografii starano się dać Czytelnikom pełny przeglądpublikacji poświęconych historii struktur aparatu bezpieczeństwa.Podstawowym źródłem niniejszego opracowania były rozkazy personalnei awansowe oraz akta personalne funkcjonariuszy UB i SB. W przeważającejczęści dokumentacja ta przechowywana jest w Instytucie Pamięci Narodowej(kwerendę realizowano przede wszystkim w centralnym archiwum w Warszawieoraz w Oddziale IPN w Krakowie). Część dokumentacji obejmująca rozkazypersonalne przewodniczącego KdsBP, komendanta wojewódzkiego MOw Krakowie oraz szefa WUSW w Krakowie przechowywana jest w ArchiwumKomendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie.Jako źródła uzupełniające wykorzystano opublikowaną literaturę oraz w niektórychwypadkach akta administracyjne UB-SB. Właśnie pogłębione studia nadfunkcjonowaniem poszczególnych wydziałów pozwolą w przyszłości zweryfikowaćpodane w Informatorze… daty objęcia czy zdania funkcji i wskazać faktycznedaty, które wynikają z wydziałowej dokumentacji administracyjnej.Dostęp do szerszej bazy źródłowej pozwolił w niniejszej publikacji doprecyzowaćustalenia zawarte we wcześniejszym opracowaniu Aparat bezpieczeństwaw Polsce. Kadra kierownicza. Tom 1: 1944–1956 pod red. KrzysztofaSzwagrzyka wydanym przez IPN w Warszawie w 2005 r.30

Przebieg służby funkcjonariuszy pełniących Wprowadzenie funkcje kierownicze w UB-SB w Krakowieużywanych przez daną osobę. W przypadku osób, które dokonały zmiany nazwiska,noty zamieszczono pod nazwiskiem, jakiego używały pełniąc funkcjęw Krakowie. W wykazie zajmowanych stanowisk w nawiasach podano funkcjelub przeszkolenia, które nie wiązały się z odwołaniem z dotychczas zajmowanegoetatu. W przypadku rozbieżności między faktycznymi a formalnymidatami objęcia lub zdania funkcji, w nawiasach podano daty faktyczne.Zmieniające się nazwy struktur i funkcji (kierownik/naczelnik), gdy nie wiązałosię to z ponownym mianowaniem, uwzględniono w jednym zapisie np.:Wydział VII/III, co oznacza, że dany funkcjonariusz sprawował tę samą funkcję,a jedynie zmieniła się nazwa struktury – Wydział VII został przemianowanyw Wydział III.Oprócz przebiegu służby uwzględniono także daty awansów (w miarę możliwościjest to data starszeństwa; gdy nie można było jej ustalić – podano datęrozkazu awansowego). W nawiasach podano awanse, które nie wiązały się zesłużbą w aparacie represji, ale np. w wojsku. Zaznaczono też przeprowadzonąw 1957 r. weryfikację stopni oficerskich byłych funkcjonariuszy UB, pozostałychw SB, podczas której zatwierdzono ich w równorzędnych stopniach milicyjnych.Przyjęto, że noty zawierać będą pełny przebieg służby funkcjonariuszy(nie tylko w Krakowie), dzięki czemu mogą one stanowić materiał dla dalszychanaliz historycznych. Przy notach zamieszczono fotografie funkcjonariuszy.Brak źródeł uniemożliwił w niektórych przypadkach zamieszczenie pełnychnot – wówczas brakujące informacje oznaczono jako brak danych (b.d.).Autorzy mają świadomość, że niniejsza publikacja nie zamyka poruszonegoproblemu badawczego. Prezentuje stan wiedzy na grudzień 2005 r. Wielez informacji, których dotąd nie udało się ustalić, zapewne uda się uzupełnićw przyszłości, wiele z już uzyskanych będzie można natomiast zweryfikować.Z pewnością najtrudniejszą i zarazem najbardziej dyskusyjną jest sprawa datrozpoczęcia i zakończenia sprawowania poszczególnych funkcji.Określenie dat rzeczywistego sprawowania funkcji – szczególnie, gdy miałoto miejsce przed 1956 rokiem – jest niejednokrotnie bardzo utrudnione czywręcz niemożliwe. Wiąże się to ze złożonością procedur mianowania na poszczególnestanowiska – najpierw przełożony właściwego szczebla powierzałfunkcjonariuszowi pełnienie obowiązków, a następnie występował o zatwierdzenietej decyzji do komórki kadr szczebla wyższego (w przypadku funkcjiuwzględnionych w tym informatorze był to szczebel ministerialny). Wielokrotniedata faktycznego objęcia funkcji nie pokrywała się z datą zatwierdzenia naniej, podobnie wyglądało to w przypadku odwołania, które bardzo często poprzedzonebyło zawieszeniem w pełnieniu obowiązków służbowych. Zdarzałosię, że ministerstwo z różnych powodów przez wiele miesięcy, a nawet lat,nie zgadzało się na objęcie danej funkcji przez osobę faktycznie ją sprawującą,po czym zatwierdzało ją na innym stanowisku. Z formalnego punktu widzenia,biorąc za podstawę rozkazy personalne, osoba ta sprawowanej funkcji nie29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!