Po prostu - luksus i komfort w najlepszym wydaniu - Tauron
Po prostu - luksus i komfort w najlepszym wydaniu - Tauron
Po prostu - luksus i komfort w najlepszym wydaniu - Tauron
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
wywiad handel<br />
mecHanizmy Handlu „koloroWą” energią funkcjonują w polsce już od kilku lat.<br />
zakupy tzw. zielonej, czeRwonej i żółtej eneRgii w znacznym stopniu wpływają na cenę eneRgii<br />
elektRycznej ofeRowanej jej końcowym odbioRcom<br />
koloRowa energia<br />
Tomasz FOrNaLCZYK<br />
Przepisy obowiązujące od 1 lipca<br />
2007 r., które wprowadziła ustawa<br />
Prawo energetyczne miały<br />
na celu wdrożenie regulacji<br />
wynikających z dyrektywy 2004/8/WE<br />
Parlamentu Europejskiego i Rady z 11<br />
lutego 2004 r. w sprawie wspierania<br />
kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie<br />
na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym<br />
energii. Dzięki nowym przepisom<br />
ujednolicone zostały regulacje<br />
dotyczące handlu energią wytwarzaną<br />
w źródłach odnawialnych i kogeneracji.<br />
W myśl wymienionych uregulowań<br />
przedmiotem handlu dla tych rodzajów<br />
energii są obecnie dwa elementy: energia<br />
elektryczna oraz prawa majątkowe<br />
wynikające ze świadectw pochodzenia<br />
wytworzonej energii.<br />
mechanizmy wSparcia<br />
Mechanizmy polegające na wprowadzeniu<br />
obowiązku zakupu określonych<br />
ilości energii elektrycznej pochodzącej<br />
ze źródeł odnawialnych i kogeneracji<br />
przez spółki handlujące energią<br />
wprowadzono w celu szeroko rozumianej<br />
ochrony środowiska. Wielkość<br />
obowiązkowych zakupów jest ściśle<br />
określona w przepisach i proporcjonalna<br />
do ilości energii elektrycznej<br />
sprzedawanej klientom końcowym<br />
przez spółki handlujące energią. inaczej<br />
rzecz ujmując, każda jednostka<br />
energii elektrycznej zakupiona przez<br />
konsumentów jest obciążona kosztami<br />
systemu wsparcia w wysokości<br />
określonej przepisami.<br />
W przypadku energii wytworzonej w odnawialnych<br />
źródłach energii (OZE), tzw.<br />
energii zielonej, wielkość obowiązkowych<br />
zakupów w roku 2009 określona<br />
jest na poziomie 8,7 proc. w całkowitym<br />
wolumenie konsumowanej energii.<br />
16 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />
kogeneracja<br />
równoczesne wytwarzanie ciepła i energii<br />
elektrycznej lub mechanicznej w trakcie tego<br />
samego procesu technologicznego<br />
Jeśli chodzi o energię produkowaną<br />
w skojarzeniu z ciepłem, znowelizowane<br />
przepisy Prawa energetycznego<br />
wprowadzają rozdział kogeneracyjnych<br />
jednostek wytwórczych na:<br />
w jednostki opalane paliwami<br />
gazowymi lub o łącznej mocy<br />
zainstalowanej elektrycznej źródła<br />
poniżej 1 MW oraz<br />
w jednostki pozostałe.<br />
Skutkiem tego podziału jest pojawienie<br />
się dwóch rodzajów energii wchodzących<br />
w skład portfela obowiązkowych zakupów<br />
pochodzących z kogeneracji. Energia<br />
pozyskana ze źródeł wytwórczych<br />
wymienionych jako pierwsze potocznie<br />
zwana jest energią żółtą, natomiast<br />
energia pochodząca z pozostałych źródeł<br />
kogeneracyjnych to energia czerwona.<br />
<strong>Po</strong>ziom obowiązkowych zakupów w roku<br />
2009 wynosi: dla energii żółtej 2,9 proc.,<br />
dla energii czerwonej 20,6 proc.<br />
O ile dość oczywistym wydaje się dla<br />
środowiska wsparcie OZE, o tyle nie<br />
dość jasne mogą być przesłanki „dopłacania”<br />
do energii pochodzącej z kogeneracji.<br />
Warto jednak pamiętać, że<br />
produkcja energii elektrycznej i ciepła<br />
w skojarzeniu pozwala zaoszczędzić ok.<br />
30 proc. paliwa pierwotnego w porównaniu<br />
z produkcją analogicznej ilości<br />
energii elektrycznej i ciepła osobno:<br />
w elektrowni i ciepłowni. Dzięki wytwarzaniu<br />
skojarzonemu emituje się<br />
również znacznie mniej tlenków węgla,<br />
azotu i siarki oraz produkuje mniej odpadów<br />
stałych.<br />
energia elektryczna<br />
i śWiadectWa pochodzenia<br />
Fizyczne połączenie OZE i źródeł kogeneracyjnych<br />
z siecią określonych opera-<br />
torów sprawiało, że energia ta (szczególnie<br />
z OZE) była „skupowana” tylko<br />
przez działające wówczas tzw. przedsiębiorstwa<br />
zintegrowane pionowo,<br />
które sprzedawały energię i świadczyły<br />
usługę jej dostarczania. Zakup tego<br />
rodzaju energii przez przedsiębiorstwa,<br />
które nie posiadały przyłączonych do<br />
sieci jednostek wytwórczych, był dość<br />
kłopotliwy. Trudno było również ustalić<br />
cenę energii pochodzącej z OZE i kogeneracji<br />
na wolnorynkowych zasadach.<br />
Z chwilą rozdzielenia działalności handlowej<br />
i dystrybucyjnej oraz uwolnienia<br />
rynku energii, umożliwienie swobodnego<br />
obrotu energią elektryczną<br />
pochodzącą z OZE i kogeneracji stało<br />
się bardzo ważne. Rozwiązaniem było<br />
rozdzielenie przedmiotu handlu na dwa<br />
elementy:<br />
w energię elektryczną,<br />
w prawa majątkowe wynikające<br />
ze świadectw pochodzenia.<br />
Energia elektryczna pochodząca z OZE,<br />
w sensie fizycznym, jest odkupywana<br />
przez działającego na danym terenie<br />
sprzedawcę energii (tzw. sprzedawcę<br />
z urzędu) po średniej cenie sprzedaży<br />
energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym<br />
z poprzedniego roku kalendarzowego<br />
– określanej co roku przez<br />
Prezesa URE.<br />
sprzedaWca z urzędu<br />
zgodnie z obowiązującymi przepisami,<br />
sprzedawca z urzędu jest to przedsiębiorstwo<br />
energetyczne posiadające koncesję na obrót<br />
energią elektryczną, świadczące usługi kompleksowe<br />
odbiorcom energii elektrycznej<br />
w gospodarstwie domowym, niekorzystającym<br />
z prawa wyboru sprzedawcy.<br />
Drugi, ważniejszy element, świadczący<br />
o wyprodukowaniu energii elektrycznej<br />
w OZE lub kogeneracji, zwany świadectwem<br />
pochodzenia, jest rodzajem<br />
papieru wartościowego, a prawa majątkowe<br />
wynikające z tych świadectw<br />
podlegają obrotowi na Towarowej Giełdzie<br />
Energii.<br />
śWiadectWa pochodzenia<br />
a praWa majątkoWe<br />
<strong>Po</strong>jęcie „świadectwa pochodzenia”,<br />
zasady handlu prawami majątkowymi<br />
wynikającymi ze świadectw oraz procedury<br />
ich otrzymywania oraz umarzania<br />
określają zapisy Prawa energetycznego.<br />
Zgodnie z nimi potwierdzeniem wytworzenia<br />
energii elektrycznej w OZE<br />
lub kogeneracji jest dokument zwany<br />
właśnie świadectwem pochodzenia,<br />
a organem odpowiedzialnym za ich wydawanie<br />
jest Urząd Regulacji Energetyki<br />
(URE). Wniosek o wydanie świadectw<br />
pochodzenia składa przedsiębiorstwo<br />
energetyczne, które zajmuje się wytwarzaniem<br />
tego rodzaju energii. Czynności<br />
tej dokonuje za pośrednictwem<br />
operatora systemu elektroenergetycznego,<br />
do sieci którego przyłączone jest<br />
dane źródło wytwórcze. Operator, znając<br />
wskazania urządzeń pomiarowych<br />
wytwórcy, potwierdza, że ilość energii<br />
elektrycznej deklarowana przez wytwórcę<br />
rzeczywiście została wyprodukowana.<br />
Prawa majątkowe wynikają bezpośrednio<br />
z wydanych świadectw pochodzenia<br />
i powstają z chwilą zapisania świadec-<br />
twa po raz pierwszy na koncie ewidencyjnym<br />
w rejestrze świadectw pochodzenia<br />
prowadzonym przez Towarową<br />
Giełdę Energii. <strong>Po</strong>dstawą do zarejestrowania<br />
świadectwa są informacje o jego<br />
<strong>wydaniu</strong> przekazane przez URE.<br />
Transakcje zakupu-sprzedaży praw majątkowych<br />
do świadectw pochodzenia<br />
odbywają się poprzez zmiany zapisów<br />
na kontach sprzedającego i kupującego.<br />
W związku z tym, zarówno kupujący,<br />
jak i sprzedający prawa majątkowe<br />
do świadectw pochodzenia muszą mieć<br />
otwarte konto w rejestrze świadectw.<br />
nabyWanie śWiadectW<br />
pochodzenia<br />
Każde przedsiębiorstwo energetyczne<br />
dokonujące sprzedaży energii elektrycznej<br />
odbiorcom końcowym ma obowiązek:<br />
w uzyskać i przedstawić<br />
do umorzenia Prezesowi URE<br />
świadectwa pochodzenia dla obu<br />
rodzajów kogeneracji i energii<br />
pochodzącej z OZE albo<br />
w uiścić opłatę zastępczą.<br />
<strong>Po</strong>ziom jednostkowych opłat zastępczych,<br />
w przeciwieństwie do cen sprzedaży<br />
energii elektrycznej na rynku<br />
konkurencyjnym, ustala Prezes URE.<br />
WpłyW oboWiązkoWych zakupóW energii<br />
elektrycznej na cenę energii W roku 2009<br />
energia produkowana w kogeneracji opalanej<br />
paliwami gazowymi<br />
energia produkowana w innych jednostkach<br />
kogeneracji<br />
energia elektryczna produkowana<br />
w odnawialnych źródłach energii<br />
poziom<br />
obowiązków<br />
opłata zastępcza<br />
[zł/MWh]<br />
kwota<br />
[zł/MWh]<br />
2,9 proc. 128,80 3,74<br />
20,6 proc. 19,32 3,98<br />
8,7 proc. 258,89 22,52<br />
30,24<br />
FOTO: CORBiS<br />
Źródło: opracowanie własne<br />
W komunikacie z 29 maja 2009 r. Prezes<br />
Urzędu Regulacji Energetyki ogłosił,<br />
iż jednostkowe opłaty zastępcze dla<br />
energii wytworzonej w kogeneracji obowiązujące<br />
w 2009 r. wynoszą:<br />
w w odniesieniu do źródeł opalanych<br />
paliwami gazowymi lub o łącznej mocy<br />
zainstalowanej elektrycznej źródła poniżej<br />
1 MW – 128,80 zł/MWh (zgodnie<br />
z przepisami opłata zastępcza powinna<br />
być określona na poziomie nie niższym<br />
niż 15 proc. i nie wyższym niż 110 proc.<br />
średniej ceny energii na rynku konkurencyjnym),<br />
w w odniesieniu do pozostałych źródeł<br />
– 19,32 zł/MWh (zgodnie z przepisami<br />
opłata zastępcza powinna być określona<br />
na poziomie nie niższym niż 15 proc.<br />
i nie wyższym niż 40 proc. średniej ceny<br />
energii na rynku konkurencyjnym).<br />
W przypadku energii elektrycznej pochodzącej<br />
z OZE opłata zastępcza obowiązująca<br />
w roku 2009 wynosi 258,89<br />
zł/MWh (informacja Prezesa URE nr<br />
5/2009).<br />
Omawiany mechanizm różnicowania<br />
poziomu jednostkowych opłat zastępczych<br />
ma między innymi stworzyć<br />
preferencyjne warunki prowadzenia<br />
działalności dla jednostek wytwórczych<br />
opalanych gazem o relatywnie wysokich<br />
kosztach wytwarzania, a jednocześnie<br />
ograniczonym niekorzystnym wpływie<br />
produkcji energii w wyżej wymienionych<br />
źródłach na środowisko naturalne.<br />
drobne różnice<br />
Modele handlu energią pochodzącą<br />
z kogeneracji i z OZE różnią się<br />
jednym szczegółem. Sprzedaż energii<br />
elektrycznej (w sensie fizycznym)<br />
ze źródeł skojarzonych poddana jest<br />
mechanizmom konkurencji, w związku<br />
z czym w tym przypadku decyduje<br />
cena oferowanej energii. <strong>Po</strong>dstawową<br />
przyczyną odmiennego potraktowania<br />
kogeneracyjnych źródeł energii jest ich<br />
udział w krajowym bilansie energetycznym<br />
(mogą stanowić łącznie ok. 17-18<br />
proc. wolumenu wytwarzanej energii),<br />
w związku z czym tworzą one znaczący<br />
segment rynku energii i mogą swobodnie<br />
konkurować np. ze źródłami<br />
konwencjonalnymi (tzw. elektrowniami<br />
systemowymi) w zakresie cen sprzedawanej<br />
energii.<br />
polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 17
Change language