2. Koncept nacionalnih računa - Monstat

STRUKTURA AGREGATNE TRAŽNJE(kao procenat BDP-a u tekućim cijenama)2000 2001 2002 2003 2004 2005Prosjek2000-2005Izdaci za finalnu potrošnju domaćinstava 70.0 75.0 80.9 74.2 73.1 69.9 73.8Izdaci za finalnu potrošnju države 21.9 25.2 24.9 26.8 26.3 29.9 25.8Izdaci za finalnu potrošnju 91.9 100.2 105.7 101.0 99.4 99.8 99.6Bruto investicije u osnovna sredstva 16.9 17.5 14.6 13.3 17.1 18.0 16.2Promjene u zalihama 5.5 5.9 4.1 2.1 -0.4 -0.3 2.8Bruto investicije 22.4 23.4 18.8 15.4 16.6 17.7 19.1Izvoz dobara i usluga 36.8 38.4 35.4 30.6 42.0 43.5 37.8Uvoz dobara i usluga 51.1 62.0 59.9 47.0 58.1 61.1 56.5Spoljnotrgovinski saldo dobara i usluga -14.3 -23.6 -24.5 -16.4 -16.1 -17.5 -18.7BRUTO DOMAĆI PROIZVOD 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0U periodu 2000-2005. godine, izdaci države bili su najdinamičnija komponenta tražnje, zajedno sa izvozom dobarai usluga (koje su rasle 19% odnosno 15% godišnje, u odnosu na prosječni porast u nominalnom BDP-u od 11,2%).Finalna potrošnja porasla je za 13,1% (14,5% neto imputiranih renti), a bruto investicije za 12,7%. S druge strane,uvoz je porastao za 15,3% u tekućim cijenama. Posljedica toga je da su ukupni resursi koji su na raspolaganju zafinalne upotrebe (potrošnja, investicije i izvoz) porasli za 12,7%, a domaća tražnja (tj. potrošnja plus investicije) za11,5% (12,4% ako se isključi imputirana renta).Izdatak za potrošnju rastao je brže od BDP-a tokom 2001 - 2002. godine, a sporije, ili otprilike istim tempom,narednih godina. Dakle, potencijalna štednja, koja je bila na raspolaganju za investicije, porasla je u posljednjihnekoliko godina. Zapravo, izdatak za bruto investicije u osnovna sredstva porastao je četiri puta brže nego BDP u2004. godini i 60% brže u 2005. godini, čime je potvrđeno značajno obnavljanje proizvodnih kapaciteta i drugeinfrastrukture u Crnoj Gori u posljednjih nekoliko godina.Ipak, dinamika domaće tražnje bila je i dalje jača od domaće proizvodnje, uz izuzetak u 2003. godini, tako da jeuvoz rastao brže od BDP-a tih godina, što je imalo negativan uticaj na trgovinski bilans Crne Gore.DOPRINOS AGREGATNE TRAŽNJE RASTU NOMINALNOG BDP-a(procentni poeni)2001 2002 2003 2004 2005Prosjek2000-2005Izdatak za finalnu potrošnju 29.77 10.96 6.32 8.98 9.05 13.02Izdaci za finalnu potrošnju domaćinstava 21.12 10.01 1.47 6.66 2.81 8.41Izdaci za finalnu potrošnju države 8.65 0.94 4.85 2.32 6.24 4.60Bruto investicije u osnovna sredstva 4.40 -2.14 0.14 5.64 2.41 2.09Promjene u zalihama 1.69 -1.59 -1.79 -2.67 0.23 -0.83Izvoz dobara i usluga 9.88 -1.29 -1.37 15.85 5.31 5.68Uvoz dobara i usluga -24.22 -0.90 7.71 -17.24 -8.30 -8.59BRUTO DOMAĆI PROIZVOD 21.53 5.04 11.01 10.57 8.70 11.37Domaća tražnja 34.19 6.62 4.91 12.76 10.11 13.72Spoljnotrgovinski saldo roba i usluga -14.34 -2.19 6.34 -1.39 -2.99 -2.91U prosjeku, potrošnja domaćinstava i izvoz najviše su doprinijeli nominalnom rastu BDP-a (8,4 odnosno 5,7procentnih poena). Međutim, doprinos potrošnje bio je stalno pozitivan tokom ovog perioda, dok je izvoz imaonegativan uticaj na rast unutrašnjeg dohotka 2002. i 2003. godine. Izdaci države takođe su održavali BDP svakegodine. Investicije su značajno doprinijele porastu BDP-a samo 2001. godine i u posljednje dvije godine, dokje smanjenje izdataka za investicije usporilo dinamiku nominalnog BDP-a za 2 procentna poena 2002. godine.33