2. Koncept nacionalnih računa - Monstat

3.2.4. Bruto nacionalni dohodak i neto nacionalni dohodakBruto nacionalni dohodak (BND) zbir je bilansa primarnog dohotka svih institucionalnih jedinica i sektora jedneekonomije. Za ekonomiju u cjelini, bruto nacionalni dohodak odgovara zbiru BDP-a i neto primarnog dohotka izinostranstva. Neto nacionalni dohodak (NND) jednak je razlici BND-a i potrošnje osnovnih sredstava.3.3. Račun sekundarne raspodjele dohotkaRačun sekundarne raspodjele dohotka analizira drugu fazu u procesu raspoređivanja dohotka, tj. davanjedohodaka koji nisu direktno povezani sa učešćem u tekućim proizvodnim procesima, kao što su penzije i dodaciza nezaposlene, te ubiranje poreza na prihod i bogatstvo i socijalni doprinosi.Posebna grupa stavki, koje se ovdje raspoređuju, odnosi se na davanja i transfere u naturi, tj. u robi i uslugamapruženim korisnicima bez njihovog odgovarajućeg radnog učinka ili korišćenja sredstava. Prema SNA93,domaćinstva su jedine institucionalne jedinice koje mogu primati transfere u naturi.Tekući transferi predstavljaju transakcije u kojima jedna institucionalna jedinica daje drugoj institucionalnojjedinici robu i usluge bez nadoknade u novcu ili u naturi. Oni se razlikuju od kapitalnih transfera koji predstavljajutransakcije prenosa imovinskih prava i obaveza između institucionalnih jedinica.Tekući transferi sastoje se od:•• Tekućih transfera prihoda ili bogatstva•• Socijalnih doprinosa i naknada•• Ostalih tekućih transferaZa ekonomiju u cjelini, račun sekundarnog raspoređivanja prihoda ima sljedeću strukturu, gdje se na lijevoj straniračuna bilježi dohodak institucionalne jedinice, dok se na desnoj strani bilježi iznos dat drugim jedinicama. Uslučaju kada se gleda ekonomija u cjelini, jedina “druga jedinica” jeste “ostatak svijeta”.UpotrebeD.5 Tekući porezi na prihode, bogatstvo itd.D.6 Socijalni doprinosi i naknadeD.7 Ostali tekući transferiResursiB.5 Bruto nacionalni dohodakD.5 Tekući porezi na prihod, bogatstvo itd.D.6 Socijalni doprinosi i naknadeD.7 Ostali tekući transferiB.6 Bruto raspoloživi dohodakBilansna stavka, tj. bruto raspoloživi dohodak, predstavlja iznos resursa koje rezidenti mogu upotrijebiti za finalneupotrebe.3.3.1. Tekući porezi na prihod, bogatstvo itd.Tekući porezi na prihod, bogatstvo itd. definišu se kao obavezna nepovratna plaćanja, u gotovini ili u naturi, kojainstitucionalne jedinice plaćaju državnim jedinicama. Oni se sastoje uglavnom od poreza razrezanih na prihoddomaćinstava i korporacija. Kao takvi oni se razlikuju od poreza na proizvodnju. Porezi na prihode obuhvatajuporeze razrezane na•• Prihode pojedinaca i domaćinstava•• Prihod ili profit korporacija•• Kapitalne dobitke•• Dobitke na lutriji ili od kockanjaS druge strane, tekući porezi na bogatstvo sastoje se od poreza koji se plaćaju periodično, obično jednom godišnje,na imovinu ili neto bogatstvo institucionalnih jedinica, isključujući poreze na zemljište, objekte ili drugu imovinu kojuposjeduje ili iznajmljuje neko preduzeće i koristi za proizvodnju. Ovi porezi tretiraju se kao ostali porezi na proizvodnju.19