UJEDINJENE NACIJE - ICTY

Prijevoddoktrine komandne odgovornosti. 582 Ono nije promijenilo zaključak Pretresnog vijeća da je ulogaZejnila Delalića na opštinskom nivou u odbrambenim naporima i u oslobađanju ratnih zarobljenikaomogućila da se on okarakteriše kao veoma uticajna osoba, ali se zbog toga ne smatranadređenim. 583414. Iako se civili koji zauzimaju nadređene položaje na nekom dijelu teritorije mogu smatratiodgovornim prema načelu odgovornosti nadređenog, oni se izlažu krivičnoj odgovornosti jedinoako se utvrdi da posjeduju nužne ovlasti da vrše kontrolu nad stvarnim počiniocima. Pretresnovijeće u predmetu Čelebići zauzelo je uvjerljiv stav:Dok Pretresno vijeće uvijek mora uzimati u obzir konkretne činjenice svake situacije i biti spremno daprodre kroz velove formalizma iza kojih se možda kriju pojedinci koji snose najveću odgovornost zagrozne čine, mora se jako paziti da se ne počini nepravda prema ljudima koje se proglasi odgovornimaza djela koja su počinili drugi u situacijama gdje te veze kontrole nema ili je previše udaljena. 584415. Iz toga slijedi da se zvaničnik organa vlasti može smatrati odgovornim na osnovu doktrine okomandnoj odgovornosti ukoliko je bio dio odnosa nadređeni - podređeni, čak i ako je taj odnos bioposredan. Iako je moguće da se efektivna kontrola može postići pomoću bitnog uticaja, samodokazivanje takve moći uticaja neće biti dovoljno ukoliko se ne dokaže da je on imao efektivnukontrolu nad podređenima, u smislu da je posjedovao materijalnu mogućnost da spriječipočinjavanje krivičnih djela od strane podređenih ili da kazni podređene počinioce nakon što supočinili krivično djelo. Na primjer, zvaničnik organa vlasti koji zna da su civili korišteni za prisilnirad ili kao živi štitovi može se smatrati odgovornim samo ako je pokazano da je imao efektivnukontrolu nad osobama koje su podvrgnule civile takvom postupanju. Neće biti dovoljno samodokazati da je taj zvaničnik općenito bio uticajna osoba. Nasuprot tome, zvaničnik organa vlasti kojije bio zadužen konkretno za postupanje sa zarobljenicima koji su korišteni za prisilni rad ili živeštitove, kao i vojni komandant na čelu formacija koje drže zarobljenike, mogu se smatrati krivičnoodgovornima na osnovu odgovornosti nadređenog zbog postojanja lanca komandovanja.416. Ukratko, samo one osobe na nadređenom položaju, bilo de jure bilo de facto, vojne ilicivilne, koje su nesumnjivo dio lanca komandovanja, bilo neposredno bilo posredno, sa stvarnommoći da kontrolišu ili kazne djela podređenih, mogu se izložiti krivičnoj odgovornosti. Žalbenovijeće je ustanovilo da je nivo de facto vlasti ili ovlasti za vršenje kontrole, koji je uslov shodnodoktrini o odgovornosti nadređenog, jednak nivou zasnovanom na de jure ovlastima:582 Žalbeno vijeće je navelo veliki broj predmeta u svojoj analizi tvrdnje optužbe o "znatnom uticaju". Drugostepenapresuda u predmetu Čelebići, para. 258-66.583 Pretresno vijeće je zaključilo da je Delalić samo pružao logističku podršku: on je bio "dobrostojeći uticajanpojedinac, koji je očito bio umiješan u lokalne napore oko odbrane bosanske države. Ovi napori i priznanje koje ih jepratilo nisu stvarali odnos nadređenog i podređenog između njega i osoba sa kojima je sadejstvovao." Prvostepenapresuda u predmetu Čelebići, para. 658. Vidi i drugostepenu presudu u predmetu Čelebići, para. 267-68.584 Prvostepena presuda u predmetu Čelebići, para. 377.119Predmet br. IT-95-14/2-T 26. februar 2001.