czesc 2.indd

yło aż 9. Nauka w języku ukraińskim została zabroniona nawet w szkołachludowych. Ponieważ Ukraińcy nie chcieli wysyłać swoich dzieci do polskichszkół, w roku szkolnym 1944/45 nie odbywały się zajęcia w żadnejz ukraińskich szkół na Chełmszczyźnie.Wyżej przytoczone fakty dotyczące okupacji bolszewickiej wyleczyłyChełmiaków z komunistycznego narkotyku raz na zawsze. Wierni komunizmowipozostali tylko ci, którzy przez swe oddanie idei komunistycznejjuż dawniej zostali wciągnięci do pracy agenturalnej NKWD. Dla nichnie ma już miejsca w ukraińskim społeczeństwie. Ukraińska młodzieżChełmszczyzny, która była najbardziej narażona na to, by wpaść w pułapkękomun[istyczno]-bolszewicką, nadal trzymała się twardo swoich ideałównarodowych i politycznych oraz w najbardziej krytycznych momentachuczciwie broniła godności ukraińskiego nacjonalisty – „ZdobędzieszUkraińskie Państwo lub zginiesz w walce o Nie”. Potwierdziło to w pełnitragiczne wydarzenie, gdy 4 kwietnia 1945 r. krwiożercza banda NKWDokrążyła w kolonii Korczunok [?] powiatu hrubieszowskiego grupę organizacyjnegoaktywu kierowniczego liczącą 20 osób. W tej nierównej walce,przy dziesięciokrotnej przewadze bolszewików, ocalało tylko dwóch,a osiemnastu zginęło bohaterską śmiercią. Między innymi czterech rannychzastrzeliło się, żeby nie wpaść żywcem w ręce NKWD.Młodzieniec z Chełma, którego pod Hrubieszowem aresztowałoNKWD, uciekając został dwa razy raniony i poddał się dopiero po silnymkrwotoku, a po kilku godzinach zmarł.Wyżej wymienione przykłady bohaterstwa świadczą o tym, jak głębokozakorzeniła się wśród Ukraińców Chełmszczyzny idea narodowa.Pięcioletnia praca na Chełmszczyźnie w szczytowym momencie rewolucjiukraińskiej dała takie rezultaty, jakich nie udało się osiągnąć w żadnejinnej części ziemi ukraińskiej w tym okresie.[...]Lipiec 1945 rokuMykytaPA SBU, F. 13, spr. 376, t. 34, k. 37–46.Kopia, maszynopis.Przypisy1Brak początku dokumentu w Archiwum.2Po rewolucji 1905 władze carskie zgodziły się, by zmuszeni do przejścia na prawosławieunici, jeśli wyrażą wolę, powrócili do katolicyzmu, ale w obrządku rzymskim. Z możliwościtej skorzystało ok. 100 tys. osób, których większość następnie uznała się za Polaków. Ukraińcyuważali potomków takich osób za „zbłąkane dusze”, które trzeba pozyskać dla sprawyukraińskiej. Z kolei część środowisk polskich patrzyła na prawosławnych na Lubelszczyźnie1413