czesc 2.indd

element. Każdy zdrowo myślący człowiek zdaje sobie sprawę, że wyznaniei miłowanie własnej wiary, rozmawianie we własnym ojczystym języku,posiadanie własnych spółdzielni, uczęszczanie do własnej narodowej szkoły– jest prawem każdego człowieka i każdego narodu, nie jest więc skierowaneprzeciwko Polakom. A na to nam Polacy w Chełmskiem nie pozwalalii teraz też nie pozwalają. Są to ci sami Polacy, którzy na całym świecieafiszują się swoimi poglądami demokratycznymi!... Są to ci sami Polacy,którzy za czasów caratu rosyjskiego ciągle wzywali nas do wspólnej walkiprzeciwko Moskwie „O Wolność Naszą i Waszą”...Nigdzie na ziemi chełmskiej i podlaskiej, zarówno dawniej, jak w latach1939–1944, nie odnotowano żadnego wypadku zainicjowania przezludność prawosławną jakiejkolwiek akcji zaczepnej przeciwko Polakom.Wszystkie urzędy w Chełmskiem w roku 1939, jak i wcześniej, są i były obsadzanewyłącznie polskimi urzędnikami. Wyjątek stanowiły gminy orazkilka odpowiedzialnych stanowisk zajmowanych przez prawosławnych.Musimy jednak głośno powiedzieć, że znaczna większość tych prawosławnychurzędników nie tylko sprawiedliwie odnosi się do podległej im ludnościpolskiej, ale była nawet posądzana przez ludność prawosławną o to, żebardziej sprzyja Polakom, niż prawosławnym, bo nikt z prawosławnych niechciał i nie chce zaogniać tu konfliktów narodowościowych.Duchowieństwo chełmsko-podlaskie na czele z metropolitą Iłarionemzawsze pilnowało i pilnuje, by nie wzniecać najmniejszej nawet nieprzyjaźnipomiędzy prawosławnymi a Polakami. Wzywało i wzywa do tegowszystkich wiernych prawosławnych. Całkowity spokój panował na tychziemiach do momentu, gdy polska organizacja podziemna zaczęła wprowadzaćzamieszanie. Za to, co się działo pomiędzy Polakami a Ukraińcamiza Bugiem, na Wołyniu i w Galicji, prawosławna ludność Chełmskiegoi Podlasia nie jest w najmniejszym stopniu odpowiedzialna. Przez cały czasWołyń był oddzielony od Chełmskiego silnie strzeżoną granicą, a od dawnabyła uniemożliwiona nawet korespondencja z Wołyniem. To samo działosię na Wołyniu. Chełmskie wie i musi wiedzieć, kto naprawdę ponosi tamodpowiedzialność za wzajemne wyniszczanie się Polaków i Ukraińców.Co do Galicji, to jej ludność w wierze i wychowaniu bardzo się różni odludności Chełmskiego.Przebiegająca przez tereny Sokalskiego granica kulturalna i duchowa,mimo wszelkich prób jej likwidacji, ciągle istnieje. To spowodowało, żepomiędzy Chełmskiem a Galicją dotychczas nie było i nie ma więzi, któradawałaby podstawę do zrzucenia także i na chełmski lud prawosławnywiny za te wydarzenia, które ewentualnie mogą rozegrać się w Galicji.A tymczasem polskie organizacje konspiracyjne dokonują zbrojnych napadówna prawosławną ludność Chełmskiego, złośliwie utrzymując, że musi1343