czesc 2.indd

184Relacja Danyła Kuźmy z kwietnia 1944 r.dotycząca akcji antyukraińskiejPROTOKÓŁdotyczący przeprowadzonej przez polskie bandyakcji we w[si] Bereście gm[ina] Mołodziatycze p[owiat] hrubieszowskiZeznania naocznego świadka:Dnia 21 III 44 r. o godz. 7 rano usłyszeliśmy dwa strzały w lesie koło[wsi] Hostynne (na południe od Bereścia). Po chwili wybiegło z lasu 150bandytów i wszyscy zaczęli strzelać nabojami zapalającymi w kierunkuwsi, która zajęła się ogniem. Większość ludności uciekła na północ, a resztachowała się do zawczasu przygotowanych kryjówek. Uciekający podzielilisię na dwie grupy – jedni biegli prosto na północ, inni na północnywschód. Ci ostatni natknęli się na polską bandę (bojówkę) liczącą 30 ludzi,którzy szli tyralierą od kol[onii] Ostrówek. Strzelanina nasiliła się i padłokilku zabitych. Ci, którzy zmierzali na północ, również natrafili na polskąbojówkę liczącą 40 ludzi idących od wsi Szystowice, jednak nie zdążylioni zamknąć drogi uciekinierom. Padło kilku zabitych, a reszta pod gęstymostrzałem przedostała się do Szystowic. Cała wieś Bereście stanęław ogniu. Bandyci chodzili po wsi w poszukiwaniu kryjówek, w które rzucaligranaty. Z zabitych ściągali obuwie i odzież. W cerkwi podpalili schodyna dzwonnicę, rozbili ikonostas i zagrabili wszystkie cerkiewne rzeczy.Ze wsi zabrali sporo bydła i odzieży.Po akcji, o godz. 10 wielu mieszkańców Bereścia zebrało się we w[si]Szystowice i na folwarku. Po chwili podniósł się krzyk, że banda skręcaw stronę Szystowic. Ludzie wybiegli z chałup i zaczęli uciekać w stronęw[si] Hrobiwczyky [?], Ornatowice, Białowody, Skybycz [?], Drogojewka,Majdan Wielki i kol[onii] Ostrówek.Polska banda przy pomocy miejscowych Polaków zaganiała uciekającychi zabijała, kogo tylko mogła. Zabito 10 osób. Kilka zostało rannych.Większość ludzi uciekła do Hrubieszowa.Podczas akcji Polacy krzyczeli: „Bij! Pal! Wypuszczaj bydło!”. We wsizamordowano 160 osób, a kilkanaście zostało rannych. Wśród pomordowanychbyły kobiety, starcy i dzieci. Wszyscy miejscowi Polacy mieli białeopaski.W dniach 24, 25 i 26 III 44 r. chowali zamordowanych. Kilka dni poakcji ludzie zaczęli wracać do wsi. Nie mając swoich chałup, mieszkaliw szkole i bunkrach.1329