czesc 2.indd

Kwasów, Ochłapów i in[ne]. Kiedy okazało się, że listy ofiar sporządziładla nich miejscowa polska organizacja, ukraińscy partyzanci z UkraińskiejPowstańczej Armii odpowiedzieli na całym Wołyniu akcją samoobronywymierzoną w terror Niemców i Polaków. Z tego powodu Polacy uciekająz Wołynia do Galicji, gdzie znajdują schronienie w Liegenschaftach.Na spokojnych dotychczas terenach Galicji zaczęło się również robić gorąco.Z Chełmskiego, Wołynia, a nawet zza Zbrucza zaczęła napływać doprzygranicznych powiatów Galicji partyzantka. W przygranicznych wsiachSokalskiego pojawiły się wydane przez powstańców Wołynia odezwy doludności, by nie jechała do Niemiec, nie zdawała kontyngentów itp.W związku z zagrożeniem partyzanckim zwiększono ilość Grenzschutzówna granicy wołyńskiej oraz uzbrojono ich w karabiny. Granicę ogrodzonodrutem kolczastym. Wzmocniono załogę Gestapo w Sokalu. Wewszystkich rejonach przygranicznych wprowadzono stałą wartę i kontrolęw lasach, na szlakach, stacjach kolejowych etc., oraz pogotowie bojowe naposterunkach policji. Nikt nie może przejść lub przejechać bez zatrzymaniaoraz kontroli dokumentów. W niektórych okręgach (Kamionka Strum[iłowa])sołtysom wydano rewolwery. Mówią, że na granicę wołyńską naRadomszczyznę [?] ma przybyć 2000 Węgrów.[...]PA SBU, F. 13, spr. 376, t. 32, k. 60–77.Oryginał, maszynopis.Przypisy1Konflikt polsko-ukraiński ogarnął także ziemie dzisiejszej Polski. Szczególnej ostrościnabrał on na Lubelszczyźnie. Było to efektem niemieckiej akcji wysiedleńczej na Zamojszczyźnie.W jej trakcie Niemcy w niektórych wysiedlonych wsiach polskich osadzaliUkraińców (też zresztą przymusowo wysiedlonych) w taki sposób, by wioski zamieszkiwaneprzez nich stworzyły naturalny wał zabezpieczający ich własnych kolonistów przeduderzeniami polskiej partyzantki. Prowokacja ta odniosła pełny sukces. Polacy faktyczniebowiem część uderzeń skierowali przeciwko ludności ukraińskiej. Sprawa ta jest o tyleważna, iż zdaniem wielu ukraińskich historyków operacja UPA na Wołyniu była konsekwencjąantyukraińskich poczynań polskiego podziemia na Chełmszczyźnie. Pogląd tennie odpowiada prawdzie. Według ukraińskich danych w latach 1942–1943 na Chełmszczyźniezginęło z rąk polskich 394 Ukraińców (G. Motyka, Tak było..., Warszawa 1999,s. 133–206.). Biorąc pod uwagę, że w tym samym czasie na Wołyniu zabito ok. 30 tys. Polaków,trudno uznać tę liczbę za porównywalną. Tym bardziej, że z innych źródeł można siędowiedzieć, iż większość wspomnianych ukraińskich ofiar padła w drugiej połowie 1943na wieść o wydarzeniach na Wołyniu. Dopiero pojawienie się na opisywanych terenachuchodźców z Wołynia i Galicji Wschodniej (w sierpniu 1943 tylko w pow. hrubieszowskimbyło ich ok. 6 tys.) sprowokowało polskie podziemie do większych akcji antyukraińskich(B. Kroll, Rada Główna Opiekuńcza, Warszawa 1985). Sytuacja na tych terenach zaostrzyła1279