czesc 2.indd

akcje spadły na ludność cywilną zarówno polską, jak i ukraińską. Dodatkowo w 1943 tego typuoddziały partyzanckie dokonywały napadów na przedstawicieli ukraińskiej administracjilokalnej (sołtysi itd.) na terenach wokół Hrubieszowa i Chełma. Podobną akcję podjęła AK,która przystąpiła do niszczenia gospodarstw (palenie zabudowań, wybijanie bydła) Polakówwysiedlonych przez Niemców, które zostały następnie zasiedlone przez Ukraińców oraz doniszczenia gospodarstw zasiedlonych przez osadników niemieckich. W odwecie Niemcy tradycyjnieprzystąpili do akcji pacyfikacyjnej. W opublikowanych fragmentach „DziennikaHansa Franka” wbrew meldunkom OUN jest mowa tylko o działaniach partyzantów sowieckich,natomiast aktywność polskiego podziemia niepodległościowego, szczególnie na tymobszarze w 1942, nie jest przez niemieckie siły bezpieczeństwa zauważana.3Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej na terenie Lubelszczyzny pojawiły się grupysowieckiej partyzantki. Rekrutowały się one przeważnie ze zbiegłych z niewoli jeńcówsowieckich, a także – w mniejszym stopniu – z miejscowej ludności sympatyzującej z ruchemkomunistycznym. Warto zaznaczyć, iż na Podlasiu i w Chełmskiem istniały wyraźnesympatie prokomunistyczne: KPZU była na tych terenach przed wojną silniejsza niż OUN.Wiosną 1942 w odpowiedzi na działalność partyzantki Niemcy przeprowadzili akcję pacyfikacyjną.Dotknęła ona szeregu miejscowości, które Niemcy podejrzewali o pomaganiepartyzantom lub ukrywanie ludności żydowskiej. Podczas represji ginęli zarówno Polacy,jak i Ukraińcy. I tak, według polskich opracowań, Niemcy zabili 9 maja we wsi Czajki9 rolników. 10 maja 1942 we wsi Wiszenki gm. Skierbieszów zginęło 11 osób, rozstrzelanychna skraju lasu. Wieś ta w maju 1942 przeżyła jeszcze trzy kolejne pacyfikacje, w których zginęłow sumie 23 osoby. 15 maja we wsi Łopiennik Dolny gm. Łopiennik Górny rozstrzelano27 Żydów oraz 3 mieszkańców wsi. 18 maja we wsi Leszczanka gm. Rejowiec Fabryczny zabito8 osób, zaś we wsi Liszno tej samej gminy 60 osób (z czego 31 Żydów). W egzekucji brałyudział pododdziały ukraińskie. Zwłok zabitych nie pozwolono pochować. 19 maja w Strzelcachgm. Białopole zabito 9 Żydów. 20 maja w Rakołupach gm. Leśniowce zamordowano4 Polaków, 19 Żydów i 4 Ukraińców. W dn. 21–22 maja we wsi Tuchanie gm. Dubienkazamordowano 62 mieszkańców. 22 maja we wsi Stawek gm. Cyców żandarmi i policjanciukraińscy rozstrzelali 6 Żydów. 22 maja we wsi Parypsie gm. Chełm zebrano wszystkichmieszkańców na placu, po czym zażądano „wydania osób sympatyzujących z komunistami,udzielających pomocy zbiegłym z niewoli jeńcom radzieckim i Żydom”. Wobec braku współpracyNiemcy wybrali 8 przypadkowych osób i rozstrzelali. Tego samego dnia spacyfikowanorównież wsie Józefin i Korytyna w gm. Trzeszczany. Zabito w nich po kilka osób. 24 majaNiemcy spalili część wsi Ochoża gm. Wierzbica i zabili kilkunastu jej mieszkańców. 26 majawe wsi Krobonosz gm. Sawin zabito 15 osób, zaś we wsi Staw gm. Chełm – osiem. Scenariuszpacyfikacji w obu wioskach był podobny do zastosowanego we wsi Parypsie – zlikwidowanoprzypadkowe osoby. We wsi Staw Niemcy dokonali pacyfikacji „przy pomocy nacjonalistówukraińskich”. Tego samego dnia niemieccy żandarmi w Wereszczynie gm. Urszulinzabili 14 Polaków i 94 Żydów. Również 26 maja we wsi Widły gm. Cyców zabito 14 rolnikówi 1 sowieckiego jeńca. 27 maja żołnierze niemieccy we wsi Kulik gm. Siedliszcze zastrzelili11 osób. Także 27 maja w Wólce Cycowskiej gm. Cyców zlikwidowano 160 Żydów i 3 Polaków.29 maja w Zastawie gm. Wola Uhruska rozstrzelano 12 Polaków i 9 Żydów. W maju(nie jest znana data dzienna) dokonano również pacyfikacji wsi Tarnów gm. Wierzbica, gdziezlikwidowano 40 mieszkańców. Z kolei w Kasiłanach gmina Leśniowce zabito 6 Żydówi 1 Ukraińca, zaś w Pliskowie 8 Żydów, 2 Ukraińców i 3 – sądząc po nazwiskach – Polaków.W Cycowie pomiędzy majem a lipcem 1942 zamordowano 110 osób: 10 Polaków,80 Żydów, 5 Cyganów i 15 jeńców sowieckich. We wspomnianych akcjach brały udział pododdziałyi oddziały policji, SS i Wehrmachtu (609 zapasowy pp i 992 batalion strz. krajowych).W polskich materiałach brakuje informacji o udziale w pacyfikacjach polskiej policji, lecz jejudziału nie można wykluczyć. Niezależnie jednak od jej ewentualnego współuczestnictwa,1269