Polska Zbrojna - Ministerstwo Obrony Narodowej

| bezpieczeństwo europa|139 000ŻołnierzeTrudnedziedzictwo727CzołgiOd ponad dwóch dekad Ukraina zmaga sięz trudami budowy nowoczesnych i sprawnych sił zbrojnych.Kamil SobczykOd czasu, gdy 24 sierpnia 1991 roku Rada NajwyższaUkrainy przyjęła pod swoją jurysdykcjęwszystkie jednostki wojskowe ZSRR stacjonującena terytorium nowo powstałego państwa, siłyzbrojne Ukrainy przeszły wiele zmian. Początkowo armiaukraińska była jedną z najpotężniejszych w Europie – dysponowałamiędzy innymi ponad 700 tysiącami żołnierzy i potencjalniemiędzykontynentalną bronią jądrową. Jednocześnie pozbawionabyła sztabu generalnego, centralnego dowództwa i cywilnejkontroli. Dla stosunkowo słabej i przechodzącej głębokiezmiany strukturalne gospodarki młodego państwa utrzymywanietak dużej formacji było nie lada wyzwaniem.Trudne początki ukraińskich sił zbrojnych wyznaczyły drogęewolucji tej formacji na wiele lat. Skutki widoczne są jeszczedziś. Komplikują one między innymi proces uzawodowieniaukraińskiej armii oraz opóźniają podjęcie niezbędnych reform,które dostosowałyby ją do obecnych potrzeb. Na wojsku odbijająsię również silnie wahania polityki zagranicznej ukraińskichwładz oraz traktowanie polityki obronnej jak zła koniecznego.W tej sytuacji przyszłość sił zbrojnych Ukrainy jest niepewna.Pierwszym dokumentem mówiącym o potrzebie uzawodowieniaukraińskiej armii był prezydencki dekret z 2002 roku,który obligował ministerstwo obrony do podjęcia działań mającychna celu przejście na pełny zaciąg ochotniczy do 2015 roku.Termin ten potwierdzono w programie rozwoju sił zbrojnychUkrainy na lata 2006–2011. Według planów, które podałna początku 2013 roku minister obrony Pawlo Lebiediew, jednakdopiero w tym roku ma się rozpocząć proces odchodzeniaod zaciągu poborowego i do 2017 roku siły zbrojne zostanązmniejszone do 70 tysięcy żołnierzy oraz około 30 tysięcy pracownikówwojska. Ostateczne zakończenie procesu uzawodowieniama nastąpić jednak dopiero w 2025 roku.Przyjęcie tak odległego terminu może oznaczać tymczasowąrezygnację z uzawodowienia sił zbrojnych. Na wyłącznie deklaratywnycharakter prób utworzenia armii zawodowej mogąwskazywać też zmiany procentowego udziału zawodowcóww całym wojsku. Najwyższy współczynnik odnotowanow 2008 roku – 53 procent. Od tego czasu następował powolnyspadek tej liczby. Mimo zmniejszenia się liczebności armii dziśżołnierze kontraktowi stanowią około 50 procent sił zbrojnych.Uzawodowienie powinno być połączone z intensyfikacjąszkolenia, modernizacją uzbrojenia i zapewnieniem odpowiednichwarunków socjalnych dla zawodowych żołnierzy. Ukrainaze względów finansowych nie może sobie jednak pozwolić nazrealizowanie tych planów.Brzemię niezależnościProblemy z uzawodowieniem sił zbrojnych są między innymikonsekwencją sposobu, w jaki Ukraina przechodziła bolesnyokres transformacji ustrojowej po upadku ZSRR. W ciągupierwszych pięciu lat niepodległości zmniejszyła swoje siłyzbrojne o 410 tysięcy żołnierzy oraz zlikwidowała 3,5 tysiącajednostek wojskowych. Proces ten przebiegał jednak z wielomanieprawidłowościami, a konsekwencje ówczesnego chaosui popełnionych błędów odbijały się niekorzystnie na stanieukraińskiej armii w ciągu całej dekady.Podstawowym problemem w latach dziewięćdziesiątych minionegowieku było isniejące wśród ukraińskich wojskowychprzekonanie co do konieczności utrzymania możliwie jak największejliczby sprzętu wojskowego, na który zezwalał „Traktato konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie” (CFE) – międzyinnymi czterech tysięcy czołgów, pięciu tysięcy bojowychwozów opancerzonych oraz ponad tysiąca samolotów bojowych.Brakowało również długookresowej strategii, a podejmowanedziałania i reformy nastawione były raczej na naprawę dostrzeżonychuchybień i nie służyły realizacji szerszej wizji strategicznej.Nadzieja na zmiany w armii ukraińskiej pojawiła się na początkuXXI wieku, kiedy po raz pierwszy w państwowym pro-90NUMER 9 | wrzesień 2013 | POLSKA ZBROJNA