Polska Zbrojna - Ministerstwo Obrony Narodowej

| horyzonty SPOKÓJ NIEŚMIERTELNIKA |Przełamany pierścieńSpośród blisko 4,5 tysiąca żołnierzy radzieckichpochowanych w Szczecinku znane są nazwiska tylko co dziewiątego.Anna DąbrowskaZaraz po zakończeniu II wojny w całej Polsce zaczętozakładać zbiorcze cmentarze wojenne dla poległychżołnierzy radzieckich. Główne ekshumacjeprowadzone były w latach 1948–1954 i 1957–1958.Na naszym terytorium pochowano wtedy około 500 tysięcyżołnierzy armii ZSRR poległych i zmarłych w wyniku odniesionychran. Najwięcej z nich zginęło w walkach z Niemcamiod lipca 1944 roku do wiosennej ofensywy na Odrze i NysieŁużyckiej następnego roku.Bezimienne mogiłySzczątki czerwonoarmistów, którzy polegli w walkacho przełamanie Wału Pomorskiego, zgromadzono na siedmiucmentarzach wojennych. Największe z nich powstały w Pile,Wałczu i Szczecinku. W tej ostatniej miejscowości żołnierzychowano najpierw w komunalnej nekropolii. Następnie, w miarękolejnych ekshumacji, poszerzono teren przeznaczony podgroby żołnierzy, wydzielając dla nich cmentarz wojenny.Organizowanie nekropolii rozpoczęto w latach pięćdziesiątych.Wcześniej jednak w centralnym punkcie prowizorycznegoterenu, na którym pochowano około 150 żołnierzy radzieckichpoległych podczas zdobywania Szczecinka, powstałnieistniejący już pomnik. Żołnierze Armii Czerwonejstacjonujący w Szczecinku i Bornem Sulinowie wznieśli tamwtedy betonowy obelisk zwieńczony czerwoną gwiazdą.Prochy poległych ekshumowano do Szczecinka ze 143 miejscowościi pobojowisk województw koszalińskiego, słupskiegoi pilskiego, między innymi z powiatów Szczecinek, Koszalin,Złotów, Miastko, Człuchów, Bytów i Drawsko Pomorskie. Jednaknie wszyscy pochowani w Szczecinku żołnierze polegli napolu walki. Część z nich zmarła pod koniec 1945 i na początku1946 roku w szpitalach wojskowych na Pomorzu Zachodnim.Dziś spoczywa tutaj 4429 żołnierzy sowieckich z 2 Frontu Białoruskiegooraz 39 żołnierzy polskich z I Armii Wojska Polskiego,którzy zginęli w trakcie przełamywania umocnień WałuPomorskiego w styczniu i lutym 1945 roku.Większość tutejszych mogił czerwonoarmistów jest bezimienna,nazwiska widnieją tylko na 520 grobach. Sowieccywojskowi nie mieli przy sobie znaczków rozpoznawczych,dlatego trudno ich było zidentyfikować. Ponadto często ichszczątki przenoszono z terenów pobojowisk i prowizorycznychcmentarzy dopiero po kilku latach. W międzyczasiezmieniły się nazwy ulic i miejscowości – z niemieckich napolskie – co bardzo utrudniło późniejszą identyfikacje.Pomnik braterstwaCmentarz po raz pierwszy przebudowano w drugiej połowielat sześćdziesiątych XX wieku. Na indywidualnych mogiłachumieszczono wtedy tablice z nazwiskami żołnierzyi nazwami miejscowości, w których ponieśli śmierć. Znaj-114NUMER 9 | wrzesień 2013 | POLSKA ZBROJNA