Polska Zbrojna - Ministerstwo Obrony Narodowej

wojnyi pokojeGenerała dywizji Andrieja Andriejewicza Własowa Stalin bardzowysoko cenił i uważał za dobrego fachowca. Ten zaś zrobiłw Armii Czerwonej błyskotliwą karierę.drogę zaopatrzenia dla 2 Armii2 Armia Uderzeniowa została całkowicie rozczłonkowana,a sztab utracił ostatecznie możliwość dowodzenia. Rosjanomudało się jednak zdobyć i utrzymać wąski, niespełna czterokilometrowykorytarz, przez który trzeba było się czołgać podogniem nieprzyjacielskim. Do 29 czerwca przez wąski przesmykzdołało się wyrwać kilka tysięcy żołnierzy, ale to byłjuż koniec 2 Armii Uderzeniowej, która została zniszczonaw walce o nic nieznaczące punkty na rozległych bagnach deltyWołochowa. Niemcy obwieścili zwycięstwo. Oszacowalistraty przeciwnika na ponad 43 tysiące zabitych i ponad32 tysiące wziętych do niewoli.Tropienie generałaTymczasem w Moskwie niecierpliwie oczekiwano na wiadomośćo wydostaniu się Własowa z okrążenia. Stalin rozkazałzrzucić na tyły niemieckich pozycji kilka grup spadochronowychw celu odnalezienia generała. Podobny rozkaz otrzymałyoperujące w tym rejonie oddziały partyzanckie, które po dotarciudo Własowa miały natychmiast wezwać samolot, by przetransportowałgo do stolicy.Tropienie Własowa rozpoczęli również Niemcy. Nad miejscowościamileżącymi na obszarze kotła wołochowskiegorozrzucali z samolotów ulotki z portretem generała i obietnicądużej nagrody za wskazanie jego kryjówki. Kilkakrotniezdarzyły się fałszywe alarmy, gdy okoliczni chłopi wzywaliżołnierzy niemieckich do zwłok czerwonoarmistów z wygląduprzypominających Własowa. 12 lipca do sztabu XXXVIIIKorpusu Armijnego stacjonującego w okolicach Nowgorodudotarła depesza, że dzień wcześniej w miejscowości Jam-Teserowartownik niemiecki zastrzelił generała Własowa. Abyzweryfikować tę informację, na miejsce wysłano oficeraAbwehry, kapitana von Schwerdtnera. Kiedy kapitan przejeżdżałprzez wieś Tuchowież, jej sołtys zameldował mu, żew jego stodole ukrywa się wysoki rangą oficer sowiecki wrazz kobietą. Schwerdtner tak był zaabsorbowany zadaniemzidentyfikowania zwłok Własowa, że zignorował tę informacjęi rozkazał ruszać dalej. Na miejscu okazało się, że odnalezionozwłoki szefa sztabu Własowa, którego generał przykryłwłasnym płaszczem.Gdy kolumna niemiecka wracała tą samą drogą, sołtys Tuchowieżyponownie poinformował kapitana o ukrywającymsię oficerze. Tym razem Niemcy otoczyli wskazany budyneki otworzyli wrota. Przed Schwerdtnerem z trudem stanął wycieńczonywysoki mężczyzna ubrany w zniszczony munduroficera Armii Czerwonej i poprosił cicho: „Nie strzelajcie. Jestemgenerał Własow”. Kobietą mu towarzyszącą okazała sięMaria Woronowa, kucharka instruktorka zaopatrzenia. Generałmiał przy sobie dokumenty, których nie zniszczył po rozbiciujego armii i które ostatecznie potwierdziły jego tożsamość.Własowa przewieziono do kwatery generała FritzaLindemanna. Ze sztabu 18 Armii jeńca przetransportowanodo Twierdzy Boyen w Giżycku, a 20 lipca 1942 roku ostatecznieosadzono w Winnicy – w obozie jenieckim dla generałówi oficerów sztabu generalnego Armii Czerwonej.Rosjanie poszukiwali Własowa do 20 lipca, kiedy to samolotyLuftwaffe zaczęły zrzucać na pozycje czerwonoarmistówulotki ze zdjęciem wziętego do niewoli generała i zachętą, bybrali z niego przykład. Stalin jeszcze nie wiedział, jak Własowzachowa się w niewoli (chociaż już samo wzięcie żywcemprzez wroga według dyrektyw Stawki dyskwalifikowało go jakooficera Armii Czerwonej i zapewniało oddanie pod sąd podzarzutem zdrady po ewentualnym odzyskaniu wolności).Od razu zaczęto obarczać go odpowiedzialnością za klęskęnad Wołochowem. Twierdzono, że generał sabotował rozkazynaczelnego dowództwa, co doprowadziło do wysokich strat2 Armii Uderzeniowej, a w końcu oddał się do niewoli wrazz żołnierzami! Później zaczęto go oskarżać o załamanie całejoperacji strategicznej, w wyniku czego opóźniło się odblokowanieLeningradu…Dla samego Własowa rozpoczął się nowy, równie dramatyczny,okres w życiu. Można stwierdzić z całą pewnością, żejego dalsze poczynania, między innymi zgoda na tworzenieformacji wojskowych u boku Wehrmachtu (Rosyjska ArmiaWyzwoleńcza, ROA), podpisanie tak zwanej deklaracji smoleńskiej,która wzywała naród rosyjski do wystąpienia przeciwkobolszewizmowi i Stalinowi, czy stanięcie na czele KomitetuWyzwolenia Narodów Rosji pod koniec wojny, miały swojepreludium na bagnach wołochowskich.•NUMER 9 | wrzesień 2013 | POLSKA ZBROJNA101