2011 ГОДИШЕН - Zels

ЗЕЛС2011ГОДИШЕНИЗВЕШТАЈЛС20111

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Почитувани,2Коце ТрајановскиПретседател на ЗЕЛСЗЕЛС реализираше уштеедна успешна година, испол­нетасо голем број наактивности кои во кон­тинуитетго следат реа­ли­зира­њетона Стратеги­скиотплан и зацртаната мисијаи визија на Асоцијацијата.Оваа, 2011 година, претста­вувашепериод когалокалната власт достигнаповисок степен на развие­ности имаше потреба од дополнителен силен импулсво нејзиното натамошно усовршување. Тој импулс, како исекогаш, ЗЕЛС подготвено го пречека и успешно одговорина сите потреби на своите членки, насочувајќи ја нивнатанатамошна изградба по најсовремени европски стандарди.Уште позначајни се успесите на ЗЕЛС што годинава гипостигна и на полето на лобирањето кон централната власт,преку обезбедувањето на бројни законски измени илидополнувања во полза на локалната власт, каде се направичекор нанапред на патот во обезбедувањето на поголемразвој и независност на општините и унапредување нацелокупниот процес на децентрализацијата во земјата.Всушност, 2011 година беше целосно исполнета со реа­лизацијана крупни предизвици за ЗЕЛС. Беше постигнат големнапредок во реализацијата на важните приоритети, поставениза овој период, кои се однесуваат на обезбедувањето напоголема независност на локалните власти и забрзан развојво создавање на е-општини.Мораме да нагласиме дека, токму во оваа годи­на, обезбедивмедонесување на нов закон (Законот за гра­деж­нозем­јиш­те) со кој се реализира повеќегодишната заложба нало­калната власт - општините да управуваат со градежнотоДушица ПеришиќИзвршен директор на ЗЕЛСне­изградено земјиште. Оваза­конско решение е во насо­к­ана поттикнување наин­вестициите во опш­ти­нитеи развојот на ло­кал­ни­теекономии, а пред сè претставуваеви­ден­тен пр­и­мерна зго­ле­му­ва­ње на степенотна де­цен­трализацијата вона­шата земја. Из­деј­ствував­меопштините да бидатвис­тински креатори наразвојот на локалната економија, ак­тивно да дејствуваатза нејзино развивање преку соз­да­вање и обезбедувањена поповолни услуги и услови за ин­вестирање и развој воло­калното стопанството. Но, за да ја вршат оваа дејност,општините беа задолжени да ис­пол­нат одредени законскибарања, при што ЗЕЛС им обез­бе­ди целосна поддршка во овојпроцес. Во соработка со Ми­нистерството за транспорт и врски,реализиравме три циклу­си на почетна обука и полагање наиспит на државните службеници од општините, за стекнувањесо овластување за водење на постапките за отуѓувањеи давање под закуп на градежно неизградено земјиште,сопственост на Република Македонија. Вкупно 77 општини,или 90,59% од локалните власти во земјава, го исполнијаовој услов, а до крајот на 2011 година, 14 општини добијасогласност од Владата дна РМ да започнат со управување соземјиштето.Значајни активности ЗЕЛС забележа и во подготовката наЗаконот за легализација на бесправно изградените градби,кој беше донесен во 2011 година, каде општините презедоаактивности околу информирањето на граѓаните, собирањетона барањата и имплементацијата на целокупната постапказа легализација на дивите објекти. Не изостана лобирањетона ЗЕЛС и во другите области кои се во надлежноста на ло­

кал­ните власти: образованието, рамномерниот рураленраз­вој, локалниот економски развој, животната средина,кул­турата, урбанизмот, ИКТ поддршката. Сите барања произлезениод работата на 13 –те комисии на ЗЕЛС и 13-тепрофесионални мрежи на општински одговорни лица заодредени надлежност на локалните власти, во континуитетги надградувавме и сублимиравме во Систематизиранитеставови на ЗЕЛС, кои претставуваат најзначајниот документза развојот на локалната власт и силна алатка во преговоритесо централната власт. И во текот на оваа, 2012 година, сереализираа низа консултации, мобилизација на експерти,отворени дискусии, конференции, лобирање и комуникација,со Владата на Република Македонија, со министерствата,со меѓународните организации и други институции. ЗЕЛСи општините подготвено презедоа бројни активности ипостигнаа уште поголем напредок, што ќе им до­не­се подобриуслуги и услови за живот на гра­ѓа­ните. Исто така, ЗЕЛС, заедносо своите членки, кон­тинуирано се соочуваше со низапредизвици, за кои се­ко­гаш се изнаоѓаа начини за нив­нонадминување.ЗЕЛС ТРЕНИНГ ЦЕНТАРОТ, во текот на 2011 година, мудаде силна поддршка за континуираното усовршување инадградување на капацитетите на општинската ад­ми­нистрација,преку реализација на адекватни обуки. Овие актив­ностисе реализираат во согласност со стратегискатацел на ЗЕЛС, за воспоставување на систем на обуки, соутврдени стандарди за следење на потребите, евалуацијаи сертификација на стручната подготвеност на државнитеслуж­беници и другите функционери од ЕЛС. Во 2011година со обуките беа опфатени 1560 лица од општинскатаадминистрација, што е за 59% повеќе од 2010 година. Овиеактивности беа спроведени за речиси сите области кои се вонадлежност на локалната власт.За 2011 година, едно од главните обележја е што оваа годинабеше посветена и на поддршката на општините во развојотна информатичко комуникациската технологија, преку форми­ранатаЗЕЛС единица за поддршка на е –општини (ЗЕПЕ).Со цел зајакнување на електронските услуги и поддршка наопш­тините во достигнувањето на епитетот „е –општина“ ЗЕЛСобез­беди хардвер и софтвер со кој се овозможи општинитебесплатно да ги користат системите кои се поставени навеб страницата на ЗЕЛС: системот за е-регистрација ие-аукција на градежно земјиште www.gradezno-zemjiste.mk; системот за следење на енергетска ефикасност на јавниобјекти www.eeopstini.mk и електронската пријава напроб­леми во надлежност на локалната самоуправа. Оваагодина не само што се дискутираше,туку и се прифатијаважни ини­ци­ја­тиви за изработка на елект­ронски регистерна прописи од областа на локалната са­моуправа, изработкана веб-базирана апликација за промоција на културните настаниво општините, софт­верска апликација за издавање наБ - интегрирани еко­лош­ки дозволи и софтверска апликацијаза електронско пла­ќање на јавните локални давачки (таксии надоместоци). Уп­рав­ниот одбор го разгледа и го усвои иПланот за работа на ЗЕЛС за 2012 година, каде се предлагавоспоставување на систем на комуникација преку СМС, што,исто така, ќе биде еден од предизвиците за следниот период.Со цел општините да можат да го следат ваквото брзо темпона промени во овој правец, ЗЕЛС и во 2011 година продолжисо експертската поддршка на општините во изработката налокални ИКТ стра­те­гии, при што досега им помогнавме навкупно 22 општини.Како и во минатата година и годините пред неа, ЗЕЛС еподготвен и во следниот период, успешно да ги реализирасите заложби за градење на силен систем на локална властпо мерка на граѓанинот, со членки кои се успешни, ефикасни,финансиски независни и единствени на патот кон развивањена децентрализацијата на власт во земјава. Сигурни смедека и следната година ЗЕЛС ќе бележи,исто така, успешнагодина, како што беше и оваа -2011 година.20113Коце ТрајановскиПретседател на ЗЕЛССо почитДушица ПеришиќИзвршен директор на ЗЕЛС

ЗЕЛС З4З

ВИЗИЈА, МИСИЈАИ СТРАТЕГИСКИ ЦЕЛИ НА ЗЕЛСЗА ЗЕЛСЗаедница на единиците на локалната самоуправа на РепубликаМакедонија (ЗЕЛС) е непрофитна организација и единствена националнаасоцијација во која на доброволна основа членуваат сите 84 општинии Градот Скопје, како посебна единица на локалната самоуправа. Таае основана на 26 април, 1972 година, ден кој во Статутот на ЗЕЛС епрогласен за „Ден на општините“. Следната година, ЗЕЛС ќе одбележијубилеј од 40 години постоење.ЗЕЛС ги обединува сите локални власти во РепубликаМакедонија. За реализација на целите, ЗЕЛС гивклучи сите интелектуални и технички капацитети наопштините, формирајќи посебни комисии (вкупно 13) коиги опфаќаат надлежностите на локалните власти, како ипрофесионални мрежи (вкупно 12) на општински одговорнилица. За ефикасно функционирање, во согласност со Статутотна ЗЕЛС, утврдени се следниве органи:ЕЛС»»Генерално собрание, составено од сите 85градоначалници;»»Управен одбор, составен од 19 членови;»»Надзорен одбор, составен од 5 членови;»»Комитет на советите, составен од 12 членови.Поддршка на работата на овие тела им дава стручнатаслужба на ЗЕЛС.ЗЕЛС дејствува и на меѓународно ниво. Таа е членка на:ЦЛРАЕ - Конгрес на локалните и регионалните власти наСоветот на Европа, ЦЕМР - Конгрес на европските општинии региони, НАЛАС - Мрежата на националните асоцијациина локални власти од земјите во Југоисточна Европа,АЛДА - Асоцијација на агенции за локална демократија ина Заедничкиот консултативен комитет меѓу РепубликаМакедонија и Комитетот на регионите на Европската унија.ЗЕЛС придонесува за развојот на локалната демократијаи за успешното спроведување на децентрализацијата навласта и дава активен придонес во залагањата на нашатаземја, за влез во Европската унија и во НАТО. Поткрепа наова е фактот што во извештаите на Советот на Европа занапредокот на Република Македонија, активностите на20115

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ЗЕЛС се претставени како исклучително важни за развојотна процесот на децентрализацијата во земјава. ЗЕЛСбеше во фокусот на интересот во периодот на градењетона регулативата за децентрализација на власта, нонејзината улога е уште позначајна денес, во процесотна имплементирање на пренесените надлежности наопштините и развивањето на локалните власти во правецна создавање на „општина по мерка на граѓаните“, или„европска општина“. Почетокот на соочувањето со овојпроцес неминовно исфрли на површина многу проблеми,голема неизвесност и неподготвеност во спроведувањетона децентрализацијата. Нови надлежности, недоволнообучена администрација, сиромашна финансиска поткрепаза реализација на добиените одговорности, наследенидолгови, се само дел од жешкиот костен што го прифатијаопштините. На тој пат, ЗЕЛС успеа постепено да гиамортизира тешкотиите за надминување на проблемите,преку бројни активности и постигнати успеси.ЗЕЛС денес, одлучно ги застапува интересите на единицитена локалната самоуправа пред централната власт.Претставници на ЗЕЛС остваруваат средби со Премиероти со министрите од Владата на РМ, со претседателот наСобранието на РМ, каде што се изнесуваат ставовитена локалните власти за сите значајни прашања ипредизвици, при што, истовремено се нудат и конкретнииницијативи и решенија. ЗЕЛС успеа да отвори новадимензија во застапувањата за донесување на поволнизаконски решенија за општините, преку иницијативатаза формирање парламентарна Комисија за локалнасамоуправа во Собранието на РМ. ЗЕЛС ќе продолжи созацртаните цели за афирмација на локалните демократскивредности, продлабочувајќи ја веќе воспоставенатасоработка со многу субјекти и понатаму ќе бидепредводник во решавањето на актуелните прашања одзначење за општините. ЗЕЛС, преку ЗЕЛС тренинг центарот(ЗТЦ), забрзано работи и на зајакнување на капацитетитена администрацијата на општините, што е клучен факторво квалитетно извршување на надлежностите и создавањена подобри услуги за граѓаните. Своите активностиЗЕЛС се позасилено ги насочува и во развивањетона електронските услуги на локалните власти, со целсоздавање на „Е - општина“, во вистинска смисла назборот. Стекнувањето на законска основа за извршувањена нова надлежност на локалната власт, да управува соградежното неизградено земјиште, овозможува активнавклученост на општините и во развивањето на локалнатаекономија, како значаен фактор за напредокот на целатадржава.Пред нас претстојат предизвици кои се значајни запродолжување на демократскиот амбиент, во кој сеодвиваа процесите на локално ниво, особено потребнатадополнителна енергија и посветеност во процесите наевроинтеграцијата. ЗЕЛС задржувајќи ја традицијатана работа врз принципите на деполитизираност,рамноправност на членките, лојалност, политичканезависност, а работејќи професионално и по европскистандарди, придонесува во развојот на демократскоопштество, со силна локална самоуправа во РепубликаМакедонија. Патот, по кој ЗЕЛС ќе продолжи да го градиуспехот на општините, го утврди и во новиот Стратегискиплан за 2011 -2015 година.6

ВИЗИЈАЗЕЛС е единствен претставник на единиците налокалната самоуправа, посветен на градење силенсистем по мерка на граѓаните, со членки кои се успешни,ефикасни, финан­сиски независни и со рамномеренстепен на развој. ЗЕЛС подеднакво ги застапуваединиците на локалната самоуправа, пред Владата наРМ, институциите на ЕУ и другите меѓународни тела иорганизации со изградени партнерски односи.МИСИЈАЗЕЛС е независна национална асоцијација на ситеедини­ци на локалната самоуправа. Таа е посветена нанивниот рамномерен развој, спроведување на процесотна децентрализација преку дефинирање заедничкиполитики, утврдување приоритети, квалитетноизвршување на надлежностите и еднакво јакнење накапацитетите на единиците на локалната самоуправа.ЗЕЛС е проактивен застапник на интересите налокалните заедници пред домашната јавност,централната власт и меѓународните организации.СТРАТЕГИСКИ ЦЕЛИ:1. Лобирање и градење капацитети за лобирањеЗЕЛС има воспоставен современ систем за лобирањеврз основа на разни основи и нивоа за подобрувањена состојбите во локалната самоуправа. ЗЕЛСуспешно ги застапува интересите на општинитепред органите на централната власт, парламентот идруги домашни и странски институции. Тој ги следисовремените текови на развој на ЕЛС, информираи придонесува за зајакнување на положбата наединиците на локалната самоуправа во РМ икористи меѓународни искуства за лобирање. ЗЕЛСконтинуирано ги развива капацитетите на своитеоргани и тела за лобирање2. Тековно решавање проблемиЗЕЛС има изграден систем за брзо детектирање,таргетирање, разрешување и реагирање за тековнорешавање на проблемите на ЕЛС. При разрешување напроблемите општините се во постојана комуникацијаи координација со Стручната служба на ЗЕЛС, сокомисиите на ЗЕЛС и со другите тела и органи наЗЕЛС.3. Финансиска стабилност на општинитеЗЕЛС ги утврдува и ги следи долгорочните поли­тикиза финансиска стабилност на општините.Подобрена е финансиската состојба на голем делод општините како резултат на: зголемување наизворните приходи на општините, средства одтранс­ферите од централниот буџет, ЈПП, донации,кре­дитирање и други финансиски извори. Големдел од општините се оспособени за искористувањена сопствените ресурси, финансиски се стабилни исо повисок степен на локален економски развој. Секо­јаопштина посветено работи на изнаоѓање новииз­вори на средства, што ќе обезбеди финансискане­зависност.4. Воспоставување систем за обука за претставницина ЕЛССо помош на ЗЕЛС, воспоставени се стандарди заследење на потребите, евалуација и сертификацијана стручната подготвеност на државните служ­бени­ци,градоначалниците, советниците и на другитефункционери од ЕЛС. Постои транспарентност и7

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011информираност за можноста за обука на претстав­ницитеод сите членки на ЗЕЛС. Со помош наЗЕЛС, општинската администрацијата е оспособенада ги спроведува професионално надлежностите,да изработува проекти, успешно да се користи соИКТ и со други современи методи на работа. ЗЕЛСредовно организира обуки и соработува со разнидонатори кои го поддржуваат развојот на ЕЛС.Воспоставен е институционализиран, функционалени одржлив ЗЕЛС ТРЕНИНГ-ЦЕНТАР (ЗТЦ), кој нудипрофесионални обуки.5. Поддршка за користење претпристапни ЕУ-фондовиСо помош на ЗЕЛС општинските администрациисе обучени за изработка на апликации и проекти.Добро се информирани и навремено насочени конактуелните програми, проекти и донатори. Добиваатпотребна помош при изработка на проекти, особенонаменети за искористување на ИПА -фондовите.Користејќи ја канцеларијата на ЗЕЛС во Брисел,се лобира за грантови за поддршка на општините.Изградени се добри односи со меѓународни идомашни финансиски организации. ЗЕЛС е учесникво телата кои ги утврдуваат критериумите зараспределба на средства од фондовите. Формиране фонд за поддршка за развој на општините сосредства од меѓу народни институции и банки.6. Ажурност на комисиитеСекоја од комисиите има план за работа. Обезбеденае синергија помеѓу спроведувањето на политикитена комисиите и професионалните мрежи на ЗЕЛС.Комисиите имаат практика на редовно следењена новите закони и на другите подзаконски акти идокументи и свикување состаноци секогаш ко­га затоа има потреба. Комисиите се активни во из­наоѓа­њетоефикасни решенија, кои се однесуваат напроб­лемите и на потребите на ЕЛС. Покрај редовнитесостаноци, комисиите ја користат и електронскатакомуникација, како форма на градење политикии споделуваат полугодишни извештаи за нивнотоработење. ЗЕЛС обезбедува процеси на разменана позитивни искуства во регионот и пошироко закомисиите, што ќе помогне за унапредување наполитиките и на состојбите во ЕЛС.7. Обезбедување финансиска одржливост на ЗЕЛСЗЕЛС е финансиски самостоен, утврдена е политиказа обезбедување целосна наплата на членарината,направена е категоризација на основни и на платениуслуги8. Зајакнати капацитети на стручната служба на ЗЕЛССтручната служба на ЗЕЛС има професионаленстру­чен кадар кој квалитетно и навремено ги извр­шувасвоите ингеренции, нуди квалитетни услу­ги,брзо и ефикасно остварување на задачитедо­биени од органите и од телата. Таа го гради капа­цитетотна носечкиот кадар преку воспоставенсистем за професионален развој, постојани обуки иоценување на сите вработени и на извршниот директор.Ги следи тековните проблеми на сите општи­ниподеднакво, учествувајќи во изнаоѓањетона­чини за нивно решавање. Стручната служба поседуваразвиени капацитети за испорачување основ­нии платени услуги. Стручната служба на ЗЕЛСсо­работува со домашните и со меѓународните невла­диниорганизации и асоцијации и применува позитивнипрактики и примери за сопствено ор­га­низи­рање.8

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201110

ЗЕЛС2011НАЈВИСОКИ ОРГАНИ НА ЗЕЛСОРГАНИ НА ЗЕЛС:- ГЕНЕРАЛНО СОБРАНИЕ- УПРАВЕН ОДБОР- НАДЗОРЕН ОДБОР- КОМИТЕТ НА СОВЕТИТЕГЕНЕРАЛНО СОБРАНИЕГенералното собрание е највисокиот орган на ЗЕЛС.Го сочинуваат 85 делегати, односно сите градоначалници на општините и градоначалникот на градСкоп је. Тоа донесува 1. Статут, програма и другиакти; 2. Усвојува Годишен извештај, насоки и план заработа; 3. Усвојува Финансиски план и Завршна сметкана Заедницата; 4. Одлучува за промена на целта наздружувањето; 5. Одлучува за основање и укинувањена облици и организирање на Заедницата. 6. Одлучуваза здружување или разделување од друго здружение иза зачленување во сојузи и меѓународни организации; 7.Констатира прием на нови членови и престанување начленувањето; 8. Од својот состав избира и разрешувачленови на Управниот одбор и на Надзорниот одбор;9. Одлучува за престанување на Заедницата содвотретинско мнозинство; 10. Одлучува за другипрашања што не се во надлежност на други органи наЗаедницата; 11. Врши и други работи во согласност соСтатутот и општите акти на Заедницата.Одржани две седници на Генералнотособрание на ЗЕЛС, во текот на 2011година:1. 13 јули, 2011 година, четврта седница на Генералнособрание на ЗЕЛС, во хотел „Холидеј ин“, Скопје2. 14 декември, 2011 година, петта седница наГенерално собрание на ЗЕЛС, ­во хотел „Холидеј Ин“, СкопјеПоголема финансиска независности развивање на електронски услуги -приоритети за локалните властиДелегатите дискутираа за актуелните состојби во извршувањето на доверените надлежности на локално ниво,при што беа констатирани остварените напредоциво процесот на децентрализацијата, но беа утврдени иид ните приоритети во развојот на локалните власти.Ка ко најистакнати беа посочени: обезбедувањето на поголематафинансиска независност на општините и развивањето на електронските услуги за граѓаните. Освенви сокиот процент на присутни делегати на седниците,на покана на ЗЕЛС, присуствува и министри од Владатана Република Македонија, странски амбасадори присутниво земјата, претставници на меѓународни и на домашниор ганизации со кои соработува ЗЕЛС. Седниците на Генералното собрание на ЗЕЛС секогаш предизвикуваа медиумски интерес, поради што беше забележано големопри суство на новинари кои ја информираа јавноста запред извиците на локалните власти.11

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Четврта Седница На Генерално Собрание На ЗелсНа четвртата седница на Генералното собрание,одржана на 13 јули, 2011 година, претседателотна ЗЕЛС, Коце Трајановски, ги изнесе резултатитеод работењето во текот на двегодишниот мандат.Делегатите на седницата избраа нови состави наУправен одбор на ЗЕЛС, Надзорен одбор и Комитетна советите, кои во согласност со Статутот на ЗЕЛСимаат двогодишен мандат. Присутните делегати,исто така, едногласно избраа 19 претставници воУправниот одбор на ЗЕЛС, а потоа на посебна седницана УО, дотогашното раководство на ЗЕЛС, во состав,претседател – Коце Трајановски, потпретседатели:Изет Меџити и Зоран Дамјановски, повторно ја добидовербата за нов мандат, во следните две години.Беше истакнато, дека ЗЕЛС продолжува со поддршкатана своите членки, во нивна изградба на општини понај­со­времени европски стандарди. Особено бешенагласено дека со активно учество на ЗЕЛС, токмуво изминатиов двегодишен период се реализираеден од најзначајните приоритети што си ги зададе,општините сами да управуваат со градежнотонеизградено земјиште, преку донесувањето на Законотза градежно земјиште и поддршка на сите општини воисполнувањето на најзначајните услови за пре­земањена оваа надлежност. Значајни активности ЗЕЛС имашеи во подготовката на Законот за легализација набесправно изградени градби, како и во неговата имплементација.Не изостанаа активности и лобирања и вообласта на образованието, рамномерниот рурален развој,локалниот економски развој, животната средина,кул­турата, урбанизмот, ИКТ поддршката. Сите барањапроизлезени од активностите на 13–те комисии на ЗЕЛСи 13-те професионални мрежи на општински одговорнили­ца за одредени области, од надлежност на локалнитевласти, се сублимирани во Систематизираните ставовина ЗЕЛС, кои го претставуваат најзначајниот документза развојот на локалната власт. Беше посочено дека,како и во претходните шест години од започнување напроцесот на децентрализација на власта, и изминатитедве години изобилуваа со активности, консултации,мобилизација на експерти, отворени дискусии,конференции, лобирање и комуникација со Владата наРепублика Македонија, ми­нистерствата, меѓународнитеорганизации и институции. ЗЕЛС и општините истакнааподготвеност за уште поголем напредок, што ќе имдонесе подобри услуги и услови за живот на граѓаните.На оваа седница, делегатите го усвоија Финансискиотиз­вештај на ЗЕЛС за 2010 година, каде беше посоченапод­дрш­ка од главниот донатор на ЗЕЛС – СДЦ и висинатана наплатената членарина од општините. Делегатитеиз­несоа дел од предизвиците со кои се соочуваат вотековното спроведување на надлежностите каде до­мини­рааактуелни прашања поврзани со соработката соЕВН –Македонија, потребата за финансиски средстваза из­работка на урбанистички планови и за постапкитеза пре­наменување од земјоделско во градежноземјиште, со цел развивање на локалното стопанство.Повеќе од 50 ру­рални општини немаат речиси никакваурбанистичко – план­ска документација. Процесот наградба е незапирлив природен процес, а општинатане смее да се доведе во состојба на овозможувањенелегални градби. Со транс­фор­мацијата на Фондотза води и пренесувањето на над­леж­ностите врзМинистерството за животна средина и просторнопланирање, голем дел од проектите кои беа планираниостанале нереализирани. Беше побарано дасе реафирмира и барањето на ЗЕЛС за пренесувањена правото за управување со шумите и пасиштата,12

Петта седница на Генералното собрание на ЗЕЛСкои за руралните општини може да бидат иприоритетен извор на приходи. Беа изнесении одредени состојби предизвикани одпримена на Законот за јавно здравје, а седискутираше и за активности на општинитеповрзани со Законот за по­стапување собесправно изградените објекти. Ста­на збори за актуелните состојби со реализација напро­ек­тите и развојот на планските региони,каде гра­до­на­чалниците забележаа изразенанеактивност на над­леж­ното министерство воразрешувањето на овие проб­ле­ми. Отворенипрашања беа изнесени и за Законот за водите,Законот за концесии и други видовина јавно-при­ват­но партнерство, Законотза минералните суровини и За­ко­нот запросторно и урбанистичко планирање. Де­лега­титепобараа реафирмирање на барањетона ЗЕЛС за распределба на приходите одкористење на водните ресурси, во сооднос 50– 50% помеѓу централната власт и општините,а беше пренесено и незадоволството кајод­редени деловни субјекти на кои им епотребно долго вре­ме за добивање наконцесија, заради бирократските про­цедури,за што беше изнесено барањето за потребаод ревизија на постапката, со предлагањена решенија, кои истата ќе ја поедностават.Делегатите, го реактивираа барањето заедногодишен паушал по завршувањетона нивниот мандат, како избрани лица нанепосредни избори.На петта седница на Генералното собрание на ЗЕЛС, одржанана 14 декември, 2011 година, беше истакнато дека 14 општини јадобиле надлежноста да управуваат со градежното неизграденоземјиште, а 77 општини го исполниле условот да имаат законскиутврден број на сертифицирани службеници за извршување наова надлежност. Притоа, беше нагласена значајната улога штоја имаше ЗЕЛС во овој процес, преку организирањето на обукитеи испитите за општинската администрација за стекнување сопотребната лиценца, како и во делот на обезбедувањето набесплатна достапност на софтверска апликација за е -регистри испроведување на е -аукции. Како предизвик за локалните властибеше посочена заштедата на енергијата и јавната потрошувачка, абеа посочени и сите софтверски апликации, што ЗЕЛС планира даги обезбеди за своите општини. Беше нагласено дека управувањетосо земјоделското земјиште е, исто така, значаен приоритет, закој интензивно ќе се залага ЗЕЛС, кој треба да создаде подобриуслови за развој на руралните општини, а исто така беше посоченодека интензивно се работи на подобрување на легислативата вообластите на урбанизмот и комуналните дејности, но и во останатитеобласти, каде локалните власти имаат добиено надлежности. Беаизнесени проблемите со кои се соочуваат општините во областана образованието, поради недостатокот на соодветен трансфер нафинансиски средства за адекватно извршување на оваа надлежност,како и за упатените барања до централната власт за рамномеренрегионален развој. Граѓанската партиципација зазема сè позначајноместо во активностите и заложбите на локалните власти и тоа прекуформирањето на Локални совети за превенција, потоа реализацијатана програмите за Форум во заедницата и друго. Делегатите беаинформирани за поддршката што ЗЕЛС им ја дава на општинитево развојот на информатичко-комуникациска технологија, прекуформираната единица на ЗЕЛС за поддршка на е–општина (ЗЕПЕ),како и поддршката за зајакнување на капацитетите на општинскатаадминистрација, преку обуките што ги реализира ЗЕЛС тренингцентарот (ЗТЦ). На оваа седница, градоначалникот на општинаВрапчиште беше избран за член на УО ЗЕЛС, поради престанок13

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011на функцијата градоначалник, на поранешниот член наУО, по одржаните парламентарните избори. Генералнотособрание го усвои и Планот за работа и Буџетот на ЗЕЛС,за 2012 година,. Во дискусијата делегатите ги изнесуваапроблемите со кои се соочуваат, особено од руралнитеопштини, а беа посочувани и одредени предлози со целподобрување на состојбите во локалното владеење.Беше истакнато дека одредени општини, не добиленадоместоци од концесиите за минерални суровини,при што имаат издатоци за поправка на патната мрежа,која е оштетена токму од концесионерите. Исто така,беше посочено од одредени рурални општини, декасе доведува во прашање извршувањето на основнитенадлежности, затоа што приливот од ДДВ, кој за нивпретставува најголем приход, е многу низок. Бешеукажано дека при акцијата „Ден на дрвото“ треба да севоди грижа и за квалитетот на пошумувањето и типотна насадите, со цел добивање на квалитетно дрво запонатамошно негово користење и за индустриски потреби.Повторно беше потенцирано податоците од катастарот дабидат бесплатни за општините, а општините да направатажурирана евиденција на имотите и сопствениците, соцел зголемување на процентот на собраните средства однаплатата на данокот на имот.УПРАВЕН ОДБОР НА ЗЕЛСУправниот одбор на ЗЕЛС брои 19 чле нови, штоги избира Генералното соб рание, со мандат оддве години. Спо ред Статутот, најмалку 30% одчленовите на претходниот со став се избираатво новиот, со цел обезбедување континуитет вора бо тењето. Градоначалникот на град Скопје, послужбена должност е член на УО. Членовите на УО,од своите ре до ви избираат претседател и двајцапот претседатели. УО одлучува за осн овање накомисии, краткорочни ра ботни групи во рамкитена ЗЕЛС. Го избира и разрешува извршниот директор.Управува и одговара за имот от наЗаедницата и подготвува Го ди шен и периодиченизвештај за својата работа. Заради истекувањена дво го диш ниот мандат на членовите на УО,на 4-тата седница на Генералното Соб рание наЗЕЛС, одржана на 13 јули, 2011 година, беше избранновиот со став на Управниот одбор, по што бешеодржана конститутивна седница на УО, на којадотогашното раководство доби повторна довербаод членовите: за претседател на ЗЕЛС беше избранКо це Трајановски, градоначалник на град Скопје, а запотпретседатели: Изет Меџити, градоначалникна Опш тина Чаир и Зоран Дамјановски, гра до началникна Општина Куманово.14

ЧЛЕНОВИ НА УПРАВНИОТ ОДБОР НА ЗЕЛС:Членови на Управниот одбор до 13 јули, 2011 година:1. Коце Трајановски, градоначалник на град Скопје(претседател на ЗЕЛС)2. Изет Меџити, градоначалник на општина Чаир(потпретседател на ЗЕЛС)3. Зоран Дамјановски, градоначалник на општинаКуманово (потпретседател на ЗЕЛС)4. Бастри Бајрами, ­градоначалник на општина Арачиново5. Владимир Талески, ­градоначалник на општина Битола6. Љупчо Колев, градоначалник на општина Босилово7. Горан Петров, градоначалник на општина Велес8. Иван Франгов, ­градоначалник на општина Гевгелија9. Аргетим Фида, градоначалник на општина Дебар10. Маријан Ѓорчев, ­градоначалник на општина Кисела Вода11. Благоја Деспотовски, ­градоначалник на општина Кичево12. Ратко Димитровски, ­градоначалник на општина Кочани13. Дарко Митевски, градоначалник на општинаМакедонска Каменица14. Фатмир Дехари, ­градоначалник на општина Осломеј15. Александар Петрески, ­градоначалник на општина Охрид16. Маријан Ристески, ­градоначалник на општина Прилеп17. Блерим Беџети, градоначалник на општина Сарај18. Владимир Тодоровиќ, ­градоначалник на општина Центар19. Зоранчо Алексов, ­градоначалник на Општина ШтипЧленови на Управниот одбор од 13 јули, 2011 година:1. Коце Трајановски, градоначалник на град Скопје(претседател на ЗЕЛС)2. Изет Меџити, градоначалник на општина Чаир(потпретседател на ЗЕЛС)3. Зоран Дамјановски, градоначалник на општинаКуманово (потпретседател на ЗЕЛС)4. Александар Петрески, ­градоначалник на општина Охрид5. Драги Наџински, градоначалник на општина Берово6. Ивица Коневски, ­градоначалник на општина Аеродром7. Петре Латиновски, градоначалник на општина Бутел8. Роберт Георгиев, ­градоначалник на општина Свети Николе9. Арсенчо Алексовски, ­градоначалник на општина Крива Паланка10. Ванчо Стојанов, ­градоначалник на општина Василево11. Николче Чурлиновски; ­градоначалник на општина Валандово12. Михајло Волкановски, градоначалник ­на општина Ресен13. Васко Дамчевски, ­градоначалник на општина Крушево14. Мукрем Мехмети, ­градоначалник на општина Маврово и Ростуше15. Тони Коцевски, ­градоначалник на општина Јегуновце16. Сади Беџети, градоначалник на општина Тетово17. Фатмир Дехари, ­градоначалник на општина Осломеј18. Блерим Беџети, градоначалник на општина Сарај19. Аргетим Фида, градоначалник на општина Дебар15

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201116Одржани девет седници наУправниот одбор на ЗЕЛС,во текот на 2011 година:1. 14-та седница на УО на ЗЕЛС, одржана на21 и 22 јануари, 2011 година, во Маврово2. 15-та седница на УО на ЗЕЛС, одржанана 16 февруари, 2011 во просториите наЗЕЛС3. 16-та седница на УО на ЗЕЛС, одржана на28 февруари, 2011 во ЗЕЛС4. 17-та седница на УО на ЗЕЛС, одржана на30 јуни 2011 година, во просториите наопштина Желино5. Прва седница на УО на ЗЕЛС, одржана на13 јули, 2011 година, во „Холидеј ин”, воСкопје6. Втора седница на УО на ЗЕЛС, одржанана 18 август, во просториите на градСкопје7. Трета седница на УО на ЗЕЛС, одржанана 23 септември, 2011 година, вопросториите ­на општина, Гази Баба8. Четврта седница на УО на ЗЕЛС, одржанана 10 ноември, 2011 година, во општинаВаландово9. Петта седница на УО на ЗЕЛС, одржанана 14 декември, 2011 година, во хотел„Холидеј ин“ ­во Скопје14-та седница на УО на ЗЕЛСУправниот одбор на ЗЕЛС, на 21 и 22 јануари, во хотел„Биста“ Маврово, ја одржа 14-тата проширенаседница, на која беа разгледувани два значајни прелогзакониод областа на урбанизмот: Предлог -законотза градење и Предлог -законот за постапување собесправно изградени градби, како и Предлог –законотза земјоделско земјиште. Дискусијата за предлог–законите се водеше со министерот за транспорти врски, Миле Јанакиески, и со заменик министеротза земјоделство, Перица Ивановски. МинистеротЈанакиески, во образложувањето на нацрт-текстотна Предлог-законот за градење, укажа дека тој имаза цел да овозможи интензивирање на градежнитезафати и инвестиции во земјата. Законот е ставен најавна расправа и треба подетално да биде разгледанод страна на локалните власти. Членовите на УО гиистакнаа своите ставови за законската регулативаза легализација на дивоградбите и овозможувањетона натамошно планско урбанизирање на општините(види глава 5). Присутните ги поздравија активноститеза изработка на Предлог- законот за земјоделскоземјиште, по што пред заменик министерот ги изнесоасвоите забелешки и предлози по истиот. На седницатабеше разгледана и иницијативата за изменување идополнување на Законот за јавните набавки. Бешезаклучено ЗЕЛС да упати препорака до општинитево што поголем процент од постапките за ЈН да гиспроведуваат по електронски пат, а до Државнатакомисија за јавни набавки да се упати укажување да сеизнајдат соодветни решенија за специфични постапки,како што се постапките за набавка на услуги затранспорт на деца и реагенси за огрев за образовни издравствени установи. Беше прифатена и иницијативатада се обезбеди централно место за сервисирање напротивпожарна опрема, како и да се пристапи сосоодветни измени на прописите со кои ќе се овозможи

висината од 12 % од средствата утврдени со закон, какоизвори на финансирање на оваа надлежност во целостда бидат пренесени на локалните власти, како и да сенаправи анализа на потребниот број нововработени чиинадоместоци и плати се на товар на општината. Бешеразгледана и иницијативата упатена до асоцијациите одрегионот за поддршка на организацијата „Конвенцијатана градоначалници“ со седиште во Брисел, Белгија.Членовите на УО го разгледуваа и прогресот за работана,Заедничкиот консултативен комитет на РМ иКомитетот на регионите на ЕУ, при што беше посоченапотребата за остварување на поблиска соработка икоординација со Министерството за локална самоуправа.УО ја задолжи стручната служба на ЗЕЛС да се обратидо Министерството за финансии и да побара најдоцнадо 1 март, 2011 година, тоа да изврши порамнувањеи уплата на средства, по основ на концесии, со целнадминување на проблемот со наплатата на концесиитепреку обврзници, кои не можат да бидат валоризираниод страна на општините.15-та седница на УО на ЗЕЛСНа 16 февруари, 2011 година, во просториите на ЗЕЛС,Управниот одбор на ЗЕЛС ја одржа петнаесеттатаседница, на која посебно внимание беше посветено нанемилите настани што се случија во одредени училишта.Од дискусијата произлегоа заклучоци кои Управниотодбор на ЗЕЛС, во вид на препораки ги упати до ситеградоначалници со цел нивна примена во училиштата.Присутните го усвоија и текстот на Меморандумот засоработка помеѓу ЗЕЛС и СОНК, доставен на иницијативана СОНК. Стана збор и за упатување на писмен допис доМинистерството за труд и социјална политика да не гиусложнуваат постапките за согласности при вработување,односно да овозможат градоначалниците да имаатправо да потпишуваат вработување, без согласност одминистерот со рок од три месеци, како што е регулирано исо МОН, а се иницира барање до Регулаторната комисија,да ги стави градинките и училиштата во специјална група,во однос на пресметката и наплатата на електричната итоплинската енергија. На оваа седница присуствуваше иминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, со когосе дискутираше за подготвување на стручно советувањеза градоначалниците и за општинската администрацијаза примена на неодамна донесените закони: Закон заградежно земјиште, (Сл. весник на РМ бр. 18 од 14.02.2011),изменување и дополнување на Законот за градење(Сл. весник на РМ бр. 18 од 14.02.2011), изменување идополнување на Законот за гробишта и погребални услуги(Сл. весник на Р.М. бр.156 од 06.12.2010 година) и Законотза третман на бесправно изградени градби, кој е вособраниска постапка. ЗЕЛС ќе ги информира општините дане пристапуваат кон поединечна набавка на софтверскиапликации за електронска аукција и регистар на градежноземјиште, бидејќи ЗЕЛС бесплатно ќе ја врши дејноста наодржување на софтверскиот систем, а беше потенциранаи потребата за утврдување на претстојните чекори вооднос на примената на Законот за градежно земјиште.На седницата се говореше за измени на концептот наорганизирање на традиционална манифестација на ЗЕЛС„Саем на општините“ што се организира секоја вторагодина. На седницата на УО присуствуваше и претставникод организацијата „ Полио плус“ кој побараа поддршка,УО да упати препорака до општините за донесување наЛокални акциони планови за активности на општината залицата со хендикеп, но и за воспоставување на одреденоструктурно тело, кое ќе се грижи за нивна реализацијаи евалуација. Беше споделена и информацијата запрогресот од примената на „форум во заедницата“-алатказа поголема вклученост на граѓаните во креирањето налокалните политика и нивната институционализација воопштинските статути и за текот на кампањата „Заедно заиднината на општината“. Беше констатирано да се упатидополнително барање до Собранието на РМ и до Комисијата17

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011за локална самоуправа за вметнување на забелешките одЗЕЛС за измени во Законот на игри на среќа, со кои се бараутврдување на износ од 2% на сите уплати извршени заопштите и посебните игри на среќа, кои би биле утврденикако изворни приходи на општините и би се алоциралево согласност со местото каде истите настануваат. Овиесредства локалните власти би ги давале за поддршка вообласта на програмите за спорт на младите. Управниотодбор на ЗЕЛС ја поддржа иницијативата на општинаГевгелија, за иницирање на измени во Законот за води,односно за редефинирање на улогата на општината, околунадлежноста на речните корита и врз основа на правилникда може да вршат контролата на правните и физички лица,кои експлоатираат песок, чакал и камен од коритата.Целта е овие стопански субјекти да стекнат обврска посекое експлоатирање, да го уредат речното корито, за дасе спречи излевање на реките во околните земјоделскиповршини. На УО на ЗЕЛС стана збор и за иницијативата наопштина Илинден за дополнување и измена на Законот заживотна средина, во делот на висината на надоместокотза производство на нафта и нафтени деривати. Поаѓајќиод принципот на супсидијарност, на кој е засновансистемот на локалната самоуправа во РМ, начелото„загадувачот плаќа“, во согласност со кое загадувачоте должен да ги надомести трошоците за отстранувањена опасноста од загадување на животната средина, сепредлага воведување на локален надомест, во согласностсо Законот за финансирање на единиците на локалнатасамоуправа, без директни импликации во буџетот.16-та седница на УО на ЗЕЛСНа 16-тата седница на Управниот одбор на ЗЕЛС, штосе одржа на 28 февруари, 2011 година, во просториитена Асоцијацијата, се дискутираше за можностите наопштините за издавање на општински обврзници. Наседницата присуствуваше и министерот за финансии, ЗоранСтаврески, кој го презентираше Прирачникот за издавањена за издавање на општински обврзници: одлука на Советотза задолжување и одлука за издавање на општинскиобврзници/ барање на мислење за задолжување до МФ/ согласност од Владата на РМ/ барање за одобрениеза издавање на хартии од вредност до КХВ/ решениеод Комисијата за хартии од вредност за општинскиобврзници, подготвен од страна на Министерство зафинансии. Членовите на УО беа запознаени со постапкатаиздавање на хартии од вредност/ емитување на општинскиобврзници по пат на приватна или јавна понуда. Бешепрецизирана и содржината на барањето на мислење доМинистерството за финансии, а,исто така, беа разгледании видовите на понудите: приватна понуда (познатинвеститор, институционални инвеститори, ограничен бројинвеститори и претходен договор за откуп на обврзници)и јавна понуда (непознат инвеститор и јавен повик зазапишување и купување обврзници). Беше заклучено декаЗЕЛС ќе го дистрибуира овој прирачник до сите општини,заедно со презентираниот материјал, а беше и договоренода се одржи заедничка конференција на која ќе се отвористручна расправа за целите, постапката и системот наиздавање на обврзници.На седницата беа изгласани и членови во Комитетотза градежно земјиште – сопственост на РепубликаМакедонија, во согласност со Законот за градежноземјиште, каде се утврдени надлежностите и на овојКомитет во однос на издавањето на лиценци за управувањесо градежното земјиште на општините. Номиниранибеа: Рамиз Мерко, градоначалник на општина Струга,Александар Петрески, градоначалник на општина Охрид иМаријан Ристески, градоначалник на општина Прилеп. Насостанокот присуствуваа и претставници од невладинатаорганизација која го реализира проектот „ Ден на дрвото“,кои ги запознаа со процесот на спроведување на акцијата,при што беше потенцирано дека општините може да18

утврдат приоритетни региони во рамките на својатаопштина за позеленување на јавните површини. Стручнатаслужба на ЗЕЛС беше задолжена да ги информираопштините за оваа акција и активности поврзани со неа.17-та седница на УО на ЗЕЛСУправниот одбор на ЗЕЛС, на 30 јуни 2011 година, вопросториите на општина Желино, ја одржа седумнаесеттатаседница, на која се дискутираше за повеќеактуелни прашања од работењето на локалните власти,а беа презентирани и извештаите од работата на ЗЕЛС иКанцеларијата за информации во Брисел. Членовите на УОго утврдија датумот за одржување на четвртата седницана Генералното собрание на ЗЕЛС. Беше разгледанИзвештајот за преземените активности од страна настручната служба на ЗЕЛС за организирање на почетнатаобука за стекнување со овластување на државнитеслужбеници во општините, во согласност со Законот заградежно земјиште, воспоставување функционалностна софтверот за електронска аукција и воспоставувањена систем за електронско полагање. Беше нагласенодека е потребно навремено да се разреши проблемот соАгенцијата за катастар, која има огромни побарувањапо основ на надоместоци за добивање на подлогите одстрана на општините. Беше донесен заклучок ЗЕЛС да сеобрати до Агенцијата за катастар и Владата на РепубликаМакедонија за бесплатно добивање на катастарскитеподлоги. Во меѓувреме, потребно е да се упати барањеопштините да ги добијат подлогите без одлагање, а дасе остави можност фактурата да се плати во законскиутврдениот рок. Беше заклучено ЗЕЛС да побара изготвувањена интегриран ГИС систем за сите општини,заради обезбедување на единствени податоци. Управниотодбор го усвои Извештајот за финансиското работење наЗЕЛС за 2010 година, со препорака до општините, кои неја намириле обврската по основ на членарина кон ЗЕЛС,во најскоро време тоа да го сторат. Беше предложено дасе изнајдат одредени повластувања за општините коиредовно ја плаќаат членарината, во однос на оние кои тоа него прават. На иницијатива на неколку општини, УО на ЗЕЛСја разгледа состојбата со донесувањето на урбанистичкитепланови на општините. Со донесувањето на измените наЗаконот за градење, општините се соочуваат со проблемкако неможност да издаваат одобрение за градење безажурирани урбанистички планови. Проблемот е особеноизразен во селата. Беше заклучено претседателството наЗЕЛС да се состане со Министерот за транспорт и врски,каде официјално ќе поднесе барање за усогласувањена прописите (изменување и дополнување), со што ќесе овозможи општините да не бараат согласност, тукуодговорноста за квалитетот и усогласеноста на донесенитепланови да се пренесе на општината. Исто така, бешезаклучено на средбата да се побара да се обезбедатсредства и да се поедностави постапката на донесувањена нови планови и да се утврди рок за урбанизација нацелата територија на државата, особено заради процесотна легализација на бесправно изградените објектикои, во согласност со законот мора да се вклопат воплановите во определен рок. Членовите на УО дискутирааи за состојбата со долговите на јавните претпријатија конФондот за пензиско и инвалидско осигурување, кој импонудил образец на договор за плаќање на долговитена рати. Условите не се поволни, особено што договоротне би имал никакво значење доколку уште првиот месецопштината не може да го реализира. И на оваа тема беадонесени одредени ставови кои треба да се реализираниво следниот период. Повторно на иницијатива на општина,беа разгледани актуелните состојби и отворени прашањакон ЕВН Македонија, за што беше предложено реализацијана средба на највисоко ниво со претставници од ЕВНМакедонија, со претходно собирање на валидни информацииод општините, од страна на Комисијата за енергетика приЗЕЛС. Тема на дневниот ред беше и состојбата со општинитесо блокирани сметки. Беше изнесено дека општините, во19

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011согласност со законот имаат право на утврдување минимумфинансиски средства кои не се предмет на извршувањево случај на блокирани сметки, но судовите самостојно јаутврдуваат фактичката состојба, при што имаат различенпристап кон општините. Стана збор и за прашањето заискористувањето на правото за задолжување зарадираздолжување пред комерцијалните банки. Констатираное дека Министерството за финансии доцни или гоодлага издавањето на потребната согласност, без којакомерцијалните банки не можат да го издадат кредитоткон општините, а беше констатирано дека општините сеоневозможени непречено да располагаат со имотот вонивна сопственост, односно истиот не може да го ставаатпод залог – хипотека, заради обезбедување на побарувањепри задолжување. Недостатокот на финансиски средстваво образованието, особено во средното, за исплата напревозот на учениците, повторно е актуелна тема во големброј општини. Беше заклучено да се соберат податоци одсекоја општина за реалниот недостаток од оваа област,кои ќе бидат презентирани на средба со Министерот заобразование. Членовите на Управниот одбор на ЗЕЛС дадоанасоки за постапување и по поднесените информации заактивностите на Канцеларијата за комуникација на ЗЕЛС иградот Скопје во Брисел и за Планот на обуки 2011-2012 наЗЕЛС.УО на ЗЕЛС упати препораки до општините за преземањена дополнителни мерки за поддршка на граѓанитево поднесувањето на барањата за легализација насвоите нелегални градби, чиј краен законски рок етрети септември. Членовите на УО беа информирани зареализацијата на Планот за обуки на ЗЕЛС за периодот2011 – 2012 година, како и за одржувањето на редовнатасредба на Заедничкиот консултативен комитет помеѓуРепублика Македонија и Комитетот на регионите наЕвропската унија, планирана за месец октомври.Прва седница на УО на ЗЕЛСНа 13 јули, 2011 година, Управниот одбор на ЗЕЛС јаодржа првата конститутивна седница, во текот напаузата на 4-тата седница на Генералното собраниена ЗЕЛС. Со едногласно одлука на членовите на новиотсостав на УО, на челните позиции на ЗЕЛ, за следниотдвогодишен мандат, повторно ги избраа досегашниотпретседател на ЗЕЛС, Коце Трајановски, градоначалникна град Скопје и двајцата досегашни потпретседатели:Изет Меџити, градоначалник на општина Чаир и ЗоранДамјановски, градоначалник на општина Куманово. Наседницата, актуелниот претседател ги информирановите членови за начинот на работата на УО, заприоритетните заложби за кои во следниот период ователо интензивно ќе се залага. Дел од градоначалницитена седницата изнесоа свои визии за натамошнотоработење на Заедницата. По изборот „,старо -новото“раководство на ЗЕЛС даде изјави за идните приоритетиво работењето на ЗЕЛС, пред големиот број присутнимедиуми.Втора седница на УО на ЗЕЛСНа 18 август, во просториите на град Скопје, Управниотодбор на ЗЕЛС ја одржа втората седница. На самиотпочеток на седницата, потпретседателот на ЗЕЛС, ЗоранДамјановски, градоначалник на општина Куманово, воимето на шесте градоначалници од СДСМ, изнесе барање,Управниот одбор на ЗЕЛС да дискутира за случајот„Космос“ и работата на надлежните субјекти во општинаГази Баба, во Скопје. Поточно, беше побарано ЗЕЛС дадонесе заклучоци и да изгради став во врска со сегашнитеи идни вакви и слични состојби, бидејќи овие шестградоначалници сметаат дека има селективна применана правото, преземање на неиздржани ригорозни меркикон инвеститор од страна на градоначалник на една20

општина, со што сметаат дека се испраќа лоша поракадо сите домашни и странски инвеститори за сигурностана нивните идни инвестиции во земјава. Овој предлогбеше поткрепен и со писмо кое пристигна од странана градоначалникот на општина Охрид, АлександарПетрески, кој е член на Управниот одбор и од оправданипричини не беше во можност да присуствува на седницата.Предлогот беше ставен и на гласање, за што членовитена УО истакнаа дека своите видувања ќе ги изнесатво точка разно. Она што произлезе од дискусијата нанеколку членови на Управниот одбор на ЗЕЛС, во однос набарањето на нивните колеги, градоначалници од СДСМ,беше дека дефинитивно ЗЕЛС, како чадор организација,која ги заштитува интересите на сите локални властиод земјата, не треба да се злоупотребува за дневно –политичките „превирања“ на било која политичка партијаво земјата. Уникатноста на ЗЕЛС и угледот што таа го имапостигнато во земјата и надвор од неа, покрај нејзинитебројни активности и поддршка на своите членки за развојна локалната власт и децентрализацијата во земјата, еогромното единство на општините што владее во ЗЕЛС.Беше истакнато дека, како и во претходните неколкуслични случувања и сега ЗЕЛС треба да остане на овој курси да не се впушта во коментирање на поединечни одлукина било кој градоначалник, со цел да не се претвори воарбитражно тело, кое во иднина повеќе би посветуваловнимание на поединечни случаи, отколку на остварувањена заеднички цели. Случајот треба да се остави да горешаваат судски органи и други компетентни лица, а ЗЕЛСда остане единствена организација која своите сили ќе гинасочи во правец на обезбедување на подобри услови заостварување на надлежностите на сите локални власти воземјата, заклучија дискутантите.Дневниот ред беше дополнет со нова точка, што вописмена форма ја предложи градоначалникот Петревски,а се однесуваше на разгледувањето на можностите занатамошна поддршка на општините кои сè уште не севлезени во втората фаза од фискалната децентрализација,меѓу кои е и општина Охрид. За поддршката на шестеопштини за влез во втората фаза од фискалнатадецентрализација, беше укажано дека ЗЕЛС како и досегаи понатаму ќе продолжи со притисоците кај централнатавласт да се обезбедат поповолни услови за враќањетона долговите на овие општини. Беше потенцирано дека,поддршка во овој правец беше ветена и од министерот залокална самоуправа, Невзат Бејта, на остварената средбасо ЗЕЛС. Досега, со притисок на ЗЕЛС, се издејствуваазаеми од државата за општините, чие враќање напочетокот изнесуваше една година, потоа со континуиранпритисок, беше зголемено на три, па на 10 години. Ноогромна заслуга имаат и самите општини кои со сопственисили, долгот од 51 милион евра од 2005 година, во 2009 гонамалија на околу 11-12 милиони.Претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, ги известиприсутните за реализираната средба со тројцата министриод Владата на Република Македонија, Невзат Бејта, ПанчеКралев и Миле Јанакиески, истакнувајќи дека соработкана ЗЕЛС со Владата е на задоволително ниво, но декае потребно интензивирање на билатерални средба соодредени министерства каде има актуелни проблеми,како што во моментов е состојбата во образованието.Трајановски ги информираше присутните за предлозитена министерот Јанакиески, општините што понепосреднода им излезат во пресрет на граѓаните да ги легализираатсвоите бесправно изградени градби, што во вид напрепораки беа испратени до сите членки на ЗЕЛС. Восогласност со измените во Законот за радио-дифузнадејност, каде се предвидува ЗЕЛС да има двајца членовиво Советот за радиодифузија, од тројца кандидати коидоставија свои биографии, Управниот одбор ги изгласаЛазо Петрушевски и Замир Мехмети, за кои смета декаќе дадат квалитетен придонес во работата на ова тело.Присутните беа информирани за прегледот на долговитеи побарувањата на ЕЛС и ЈП, формирани од ЕЛС кон21

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011државните органи и институции, што го изготвува ЗЕЛС, сопристигнатите информации од општините. Беше побаранооние општини кои сè уште не ги испратиле своитеподатоци тоа да го сторат во најкус рок, со цел добивањена целосна слика за овој долг. Исто така, членовитена УО беа информирани дека рокот за пријавување напрограмски активности во ЗЕЛС, за одбележување на 20годишнината од независноста на Република Македонија,е пролонгиран до 22 август, 2011 година, до 12 часот,со цел истите да бидат публикувани во националнатаброшура што ја подготвува Министерството за култура поовој повод. За пролонгирањето на рокот, ЗЕЛС со писмоги информираше сите свои членки. Министерството залокална самоуправа изготви Програма за спроведувањена процесот на децентрализација и развој на локалнатасамоуправа на Република Македонија за периодот 2011-2013 година, со Акционен план, што ќе биде разгледуванна седница на Владата на 23 август. ЗЕЛС го испратиовој предлог документ до сите општини за доставувањена коментари. Беше укажано дека сите дополнителникоментари од општините, кои во ЗЕЛС ќе пристигнат до23 август, ќе бидат препратени до МЛС, а ЗЕЛС, исто така,ќе ги испрати СИСТЕМАТИЗИРАНИТЕ СТАВОВИ, кадесе утврдени сите барања и потреби на локалната властсо цел нејзино адекватно развивање. Дел од членовитена УО изнесоа и одредени предлози, кои дополнителноќе бидат разгледувани на соодветните комисии, а сеоднесуваа на прашања поврзани со ЕВН, за пограничнитепроекти, шумските стопанства и потребата од зафаќањеод средствата за маркација на шумите.22Трета седница на УО на ЗЕЛСУправниот одбор на ЗЕЛС, на 23 септември, 2011 година,во просториите на општината Гази Баба, ја одржасвојата трета седница, на која беа избрани членови во13-те комисии на ЗЕЛС во Комитетот на советите,како и претставници на ЗЕЛС во меѓународни и домашнитела и организации. Членовите на УО дискутираа заизвештајот за работата на претставникот на ЗЕЛС ина градот Скопје во канцеларијата за информирање воБрисел, а ги одредија и датумите 25 и 26 ноември, 2011за организирање на саемот на општините „ЗЕЛС ЕКСПО2011“. Под точката разно беа изнесени и низа предлозиво правец на натамошно зајакнување на локалнатавласт во земјата. Со ревидирањето на членовите и напретседателите на комисиите на ЗЕЛС, Управниотодбор донесе одлука, на секои шест месеци стручнатаслужба на ЗЕЛС да доставува информација до УО забројот на седниците што ги одржала секоја комисија,разгледуваните прашања и донесените заклучоци.Членовите на УО беа информирани за новоизбраниотпретседател на Надзорниот одбор, Тони Трајковски,градоначалник на општина Гази Баба и за изнесенитепредлози од првата седница на овој орган на ЗЕЛС, околуимплементирањето на Законот за постапување собесправно изградени градби. Претставникот на ЗЕЛСи на град Скопје во канцеларијата за информирање воБрисел, го запозна Управниот одбор со активностите наканцеларијата преземени во изминатите осум месеци.Управниот одбор заклучи дека досега канцеларијатанема понудено некои поконкретни проекти од интерес занашите општини и дека во иднина треба да се фокусирана изнаоѓање на информации кои фондови и програми сеотвораат и се достапни за нашите локални власти,како и да ги запознава општините со условите, но и соначинот на аплицирање во истите. Беше потенциранодека канцеларијата во Брисел треба да се искористиза лобирање за проектите за кои нашите општинидоставиле апликации, но притоа, беше нагласенодека планските региони во иднина треба да одредатприоритетни проекти, за кои им е потребна поддршкаод лобирање од канцеларијата во Брисел. Исто така,општините и планските региони треба да одредати приоритети од областите каде имаат најголема

потреба да конкурираат со цел обезбедување насредства од европските фондови во реализацијата наодредени зафати на локално или регионално ниво. Наседницата беше изнесено дека голем број на организациисакаат да склучат меморандуми за соработка со ЗЕЛС,што укажува на сериозноста во работењето и угледотшто го ужива Заедницата. Управниот одбор потенцирадека, сепак, при склучувањето на вакви документи, ЗЕЛСтреба да се води исклучиво од интересот за развој налокалната власт, односно тие да се однесуваат наинтересите на сите општини. Управниот одбор на ЗЕЛСедногласно ги прифати понудените можности за ЗЕЛС,за нејзино натамошно вклучување во поддржувањетои развивањето на е-општини, во согласност со ситеевропски стандарди Пред членовите на УО бешепрезентиран и извештајот за спроведени активностиво рамките на ИКТ стратегијата на ЗЕЛС за поддршкана е - општини. Од дискусијата, произлезе дека требада се има предвид нивото на информатички познавањаод страна на општинската администрација, кои несекогаш се подготвени да го следат ваквото брзо темпона промени во овој правец, за што беше предложенопостапно прифаќање на сите новитети од секојаопштина поединечно. Беше изнесена и информацијаза текот на спроведувањето на вториот циклус одобуките за стекнување со овластување за продажба идавање под закуп на градежното земјиште сопственостна РМ. На оваа седница, речиси едногласно, членовите наУО ја истакнаа потребата од посветување на поголемовнимание на фискалната децентрализација и барањатана ЗЕЛС за обезбедување на поголема финансисканезависност на општините. Беше предложено на оваатема УО да ù посвети посебна седница. Исто така,беше предложено да се повикаат министрите залокална самоуправа и финансии да се поведе расправаво рамки на ЗЕЛС за Законот за рамномерен регионаленразвој (распределба на средствата од 1%) и законитеза финансирање, персонален данок и ДДВ, да сеинтензивира лобирањето пред државните институцииза остварување на зацртаните барања на ЗЕЛС во односна фискалната децентрализација. (На оваа седницабеа избрани, членовите на 13–те Комисии на ЗЕЛС,членовите во Комитетот на советите, делегатитеи нивните заменици во Заедничката консултативнакомисија помеѓу Република Македонија и Европскаунија, претставувана од Комитетот на регионите,делегатите и нивните заменици во Конгресот на локалнии регионални власти при Советот на Европа, членовитево Комисијата за следење и оценка на исполнетостна условите за преминување во втората фаза одпроцесот на фискална децентрализација и членовитево Комисијата за следење на развојот на системот нафинансирање на општините).Четврта седница на УО на ЗЕЛСУправниот одбор на ЗЕЛС, на 10 ноември, 2011 година,во општина Валандово, ја одржа четвртата седница, накоја, на покана на ЗЕЛС, присуствуваа министрите заобразование, Панче Кралев и за транспорт и врски, МилеЈанакиески, како и претставници од Министерството зафинансии и од АД ЕЛЕМ. На дневен ред беа ставени исистематизираните ставови на ЗЕЛС за сите надлежностина локалните власти, кои ќе бидат изнесени на претстојнатасредба на УО на ЗЕЛС со претставниците на Владатана Република Македонија. Беа изнесени и резултатитеод истражувањето спроведено од страна на ОБСЕ, восоработка со ЗЕЛС, за перцепцијата на градоначалницитеза полициските активности и соработката меѓу локалнатаполиција со општините. Управниот одбор на ЗЕЛС гоутврди и дневниот ред за свикување на петата седницана Генералното собрание на ЗЕЛС. Управниот одбор јаразгледа информацијата за напредокот во постапката напреземање на надлежноста за управување со градежнотонеизградено земјиште од страна на општините во земјава.23

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201124Беше констатирано дека интересот за преземање на оваанадлежност не е на очекуваното ниво, бидејќи досега соправо за извршување на оваа надлежност се стекнале14 општини и ЗЕЛС упати апел до сите градоначалнициво што пократок рок да ги преземат сите потребниактивности, со цел преземање на оваа децентрализирананадлежност. Пред членовите на УО беше презентиранизвештајот за спроведениот процес на вториот циклусна обуки и завршни испити, во реализација на ЗЕЛС, закандидатите (државните службеници) од општините.Присутните беа информирани и за преземените активностиза реализација на третиот циклус на обуки и испити, закрајот на ноември и почетокот на месец декември. Истотака, беше забележано дека при постапката на објавана терминот за спроведување на јавното наддавање заотуѓување на градежно неизградено земјиште од странана Министерството, потребно е да се утврди механизамна поголема популаризација, заради зголемување наинтересот. Членовите на УО на ЗЕЛС со министерот затранспорт и врски, Миле Јанакиески, дискутираа за низаактуелни прашања од надлежност на ова министерство,поврзани со активности на локалните власти. Јанакиескиинформираше за обезбедувањето на податоци одопштините за предвидени локации за изградба наиндивидуални куќи или индустриски објекти, зарадинивно разгледување од страна на Комитетот за градежнаекспанзија, формиран при Владата на РМ. Беше укажанодека е потребна поголема ажурност од општините вооднос на доставувањето на податоци до МТВ за веќеутврдени локации, како и за податоците за локациитекои се предвидува да бидат опфатени со урбанистичко– планската документација. Беше побарано ЗЕЛС да гипотсети 16–те општини, кои во согласност со член 26 одЗаконот за постапување со бесправно изградени објекти,досега не доставиле до МТВ примерок од регистарот заподнесени барања за утврдување на статус на бесправниобјекти, тоа да го сторат во најкус можен рок. Поголемброј општини до ЗЕЛС поднесоа иницијативи и предлозиза измени во овој закон, поради воочени недоследностипри неговото имплементирање. Истите беа доставени доМТВ, а на седницата беше договорено овие предлози дасе разгледаат на заедничко тематско советување. Прекуотворена дискусија ќе се дефинираат сите предлози заизменување и дополнување на Законот за постапувањесо бесправно изградени објекти. Градоначалницитеистакнаа дека постои злоупотреба од страна на субјектитекои ги користат празнините настанати со измените напрописите, со кои се утврдува категоризацијата наобјектите и намената на градбите, поради што општинитеимаат големи финансиски загуби од комуналиите, прииздавањето на градежните дозволи. Беше побараноМТВ да допрецизира или ревидира одредени одредбиод Правилникот за категоризација на објекти. Истотака, УО побараа од МТВ поголема ажурност порадипојава на дивоградби во периодот непосредно предистекување на рокот за пријавување за легализација, зашто министерот Јанакиески информираше дека МТВ веќепрезема соодветни активности. Во согласност со меркитеза поттикнување на развојот на земјоделството воочене проблемот на недостаток на откупно - дистрибутивницентри на земјоделски производи и извоз. За оваацел, министерот Јанакиески побара од општините даго пријават својот интерес и да достават предлозиза локации за изградба на откупно – дистрибутивницентри за земјоделски производи и во што пократокрок. Заинтересираните општини да се обратат доМинистерството со предложена локација за изградба.Во согласност со стратегијата на ЗЕЛС за обезбедувањеквалитетни електронски услуги за сите општини, соцел рационализација на трошоците и обезбедувањена унифицирани електронски услуги за сите граѓани,во соработка со Министерството за транспорт и врски иАгенцијата за електронски комуникации, ќе се пристапикон изработка на софтверската апликација за електронскоиздавање на одобрение за градење за што се обезбеденипотребни средства од буџетот на Агенцијата. Потребниот

хардвер и софтвер за оваа намена ќе биде востановенво ЗЕЛС, а од 1 јуни, 2012 година, издавањето наодобрението за градење ќе биде единствено можно самопо електронски пат. УО на ЗЕЛС во целост ја поддржаваквата активност и стручната служба на ЗЕЛС бешезадолжена, во соработка со Министерството за транспорти врски и Агенцијата за електронски комуникации, даги преземе сите потребни мерки и активности со целовозможување на единствен систем кој ќе го користатопштините во државата. Претседателот на ЗЕЛС, КоцеТрајановски, ги истакна проблемите со кои се соочуваатлокалните власти во однос на недостатокот на финансискисредства за спроведување на надлежноста образование,особено поради недостатокот да се надоместатсредствата за превоз на третата генерација ученици одсредното задолжително образование. Претставницитеод Министерството за финансии укажаа дека вотрезорот стои една милијарда денари за образование,заостанати и неискористени средства од страна наопштините. Министерот за образование и наука, ПанчеКралев, предложи формирање на работно тело, со целразјаснување на оваа состојба и давање на натамошниупатства и реални информации до општините (види Глава3). Претставниците од АД ЕЛЕМ ги изнесоа состојбите одпроцесот на склучување на спогодбите за сервисирањена долговите на општините кои претходно ги имаа конЕВН Македонија, при што, изнесоа понуда, периодот наплаќање на обврските, во зависност од нивната големина,да биде и до 60 месечни рати. Всушност, како резултатна преговорите помеѓу Владата на РМ, ЕВН Македонија,АД ЕЛЕМ и ЗЕЛС на која ù претходеше процес напорамнување и рекалкулација на обврските на секојапоединечна општина кон ЕВН Македонија, АД ЕЛЕМСкопје ги презеде побарувањата на ЕВН Македонија конопштините од каде произлезе и потребата за склучувањена поединечна спогодба на секоја општина која имадолгови кон новиот доверител, АД ЕЛЕМ Скопје. Подискусијата, Управниот одбор на ЗЕЛС донесе неколкузаклучоци, меѓу кои општините кои имаат долгови конЕВН Македонија, а кои во согласност со процесот напреговори ги презеде АД ЕЛЕМ Скопје, да пристапаткон потпишување на доставените поединечни спогодби.Исто така, Управниот одбор ја поздрави одлуката на АДЕЛЕМ Скопје да утврди период на плаќање на обврскитево зависност од нивната големина и до 60 месечни рати.Општините кои сметаат дека предложената спогодбаопфаќа плаќања кои немаат основа, односно декаутврденото вкупно побарување треба да се намали заодреден износ, ги повика да ги достават евиденциите идоказите до АД ЕЛЕМ, со кои ќе потврдат дека постоиоснова за намалување на побарувањето, со цел АД ЕЛЕМда преземе соодветни активности пред ЕВН Македонијаза ревидирање на преземените побарувања.25

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201126

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201128Петта седница на УО на ЗЕЛСНа 14 декември, 2011 година Управниот одбор на ЗЕЛС јаодржа петтата седница на која беа разгледувани повеќезначајни документи за работењето на ЗЕЛС и тоа:Планот за работа на ЗЕЛС, Планот за јавни набавки иБуџетот на ЗЕЛС за 2012 година, а се дискутираше иза иницијативата на Владата на Република Македонијаза намалување на административната такса заиздавање на одобрение за градење за категорија наобјекти во надлежност на локалната самоуправа,за 50%. На дневен ред беа ставени и заклучоците одпретставниците од локалните власти од Работнототело за утврдување на состојбите со недостатокотна финансиски средства за образованието во локалнатавласт, кои по дискусијата, од страна на членовите наУО, беа надополнети со уште една точка. Планот заработа на ЗЕЛС за 2012 година е мошне амбициозен и воцелост го следи Стратегискиот план на ЗЕЛС, донесенза периодот 2011-2015 година. Главните активностина ЗЕЛС се насочени кон задоволување на потребитена своите членки, преку континуирано застапувањеи лобирање пред соодветните органи и институцииза обезбедување на поквалитетно спроведување напренесените надлежности, како и зајакнување накапацитетите на администрацијата во општините воправец на создавање на модерни и европски ориентираниопштини кои ќе нудат ефикасни услуги и ќе обезбедуваатквалитетни услови за живот на своите граѓани. Вотој контекст, во Годишниот план се предвидени иниза активности, меѓу кои, од особено значење сеновитетите во делот на ИКТ технологијата кои ќе имовозможат на општините да го забрзаат процесот востекнувањето на епитетот „е -општина“. Па така,покрај веќе постојните, предвидена е и изработка нанеколку апликации: електронски систем за издавањена одобрение за градење, софтверска апликација зарегистарот на подземните инфраструктурни објекти,веб - базирана база на прописи од областа на локалнатасамоуправа, веб - базирана апликација за промоцијана културните настани во општините, софтверскаапликација за издавање на Б-интегрирани еколошкидозволи и софтверска апликација за електронско плаќањена јавните локални давачки (такси и надоместоци).Надзорниот одбор, кој го разгледа и усвои Планот заработа на ЗЕЛС за 2012 година, предложи воспоставувањена систем на комуникација преку СМС, што, исто така,ќе биде еден од предизвиците за 2012 година. Во текотна 2012 година предвидено е зголемување на бројот наобучена администрација од општините, преку ЗТЦ(ЗЕЛС тренинг центарот), заради што е предвиденореновирање на првиот кат од административнатазграда на ЗЕЛС каде би се организирале најголемиот делод обуките, а предвидено е и склучување на Меморандумза соработка со СЕП за поддршка на системот нааплицирање за ИПА фондовите. Ќе биде утврден исистем на разграничување на платените и неплатенитеуслуги на ЗЕЛС кон општините, што ќе се заснова наосновниот критериум за исплатена членарина кон ЗЕЛС.Управниот одбор на ЗЕЛС го усвои Буџетот на ЗЕЛС за2012, кој заедно со Планот за јавни набавки, ги следипредвидените активности во Планот за работа на ЗЕЛСза 2012 година. Најголемиот процент на расходите, оддури 40% се наменети за изработка на софтверскирешенија. Управниот одбор на ЗЕЛС ја прифатииницијативата на Владата на РМ за намалување наадминистративната такса за издавање на одобрение заградење за категоријата на објекти која е во надлежностна локалната самоуправа за 50%, истакнувајќи декаопштините ги следат политиките на Владата кои сеоднесуваат на привлекување и создавање на поповоленамбиент за инвестиции во земјава. Со оваа мерка иопштините испраќаат порака до инвеститоритедека сакаат да ги намалат нивните трошоци. Сепак,истовремено беше укажано дека намалувањето нанадоместоците се одразува исклучиво на единиците

на локалната самоуправа, со што сенамалува ефективноста на општината.Беше истакнато дека со следењетона ваквата политика, надоместоцитеза уредување на градежно земјиште захотели и фабрики, достигнало 0,5 %, аобврската на општините да изградатинфраструктура и пат и натаму не сесубвенционира, туку се надоместува одсредствата на општинските буџети.Беше потенцирано дека целиот пакетна намалување се одразува директно иединствено на општинските буџети.Затоа, присутните укажаа дека епотребно обезбедување на дополнителниизвори на финансирање на локалнитевласти, како компензација на скратенитеприходи. На дневен ред беа ставени изаклучоците на претставниците налокалните власти, кои произлегоаод состанокот на Работното телоза утврдување на состојбите сонедостатокот на финансиски средстваза образованието во локалнатавласт, составено и од претставнициод Министерството за образование инаука, од Министерството за финансиикои се изземаа од овие заклучоци (видиГлава 3). Беше констатирано дека епотребно зголемување на средстватаво блок дотациите за образование, соцел задоволување на реалните потребиво оваа област. Секое менување наформулата, во ваква состојба наевидентен недостаток, во моментовби предизвикало само префрлување насредствата од едни општини за сметкана други.НАДЗОРЕН ОДБОРНад зорниот одбор на ЗЕЛС има пет члена, избрани одГенералното собрание, со мандат од две години. НО гоконтролира извршувањето на одлуките на Генералнотособрание и Управниот одбор. Ја кон тролира законитостаи статутарноста на од луките на Управниот одбор ина извршниот ди рек тор и го контролира финансискотоработење и управувањето со имотот на Заедницата. По потребаорганизира спроведување на ревизија на финансискотоработење и на Генералното соб ра ние му доставува мислењеза извештајот за работа и завршната сметка на буџетот наЗаедницата и му доставува Годишен извештај за работата.Чле новите на Надзорниот одбор избираат прет се да тел наодборот од својот состав.Членови на Надзорниот одбор до 13 јули, 2011 година:1. Жика Стојановски, градоначалник на општина Илинден(претседател на Н.О.)2. Александар Панов, градоначалник на општина Кавадарци3. Стевче Јакимовски, градоначалник на општина Карпош4. Садула Дураку, градоначалник на општина Липково5. Михаил Волкановски, градоначалник на општина РесенЧленови на Надзорен одбор од 13 јули, 2011 година :1. Тони Трајковски, градоначалник на општина Гази Баба(претседател на Н.О.)2. Славко Велевски, градоначалник на општина Могила3. Пане Трајков, градоначалник на општина Неготино4. Садула Дураку, градоначалник на општина Липково5. Стефче Јакимовски, градоначалник на општина Карпош29

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Одржани две седници на Надзорниот одбор наЗЕЛС, во текот на 2011 година :1. 22 септември, 2011 година, одржана прва седницана Надзорниот одбор, во просториите на ЗЕЛС2. 7 декември, 2011 година, втора седница наНадзорниот одбор, во просториите на општинаНеготино30На својата прва седница, одржана на 22 септември, 2011година, во просториите на ЗЕЛС, новоизбраниот составна Надзорниот одбор на ЗЕЛС, избра нов претседател.Едногласно беше избран, Тони Трајковски, градоначалникна општина Гази Баба. На седницата, Надзорниотодбор го разгледа и го усвои Деловникот за работа наНадзорниот Одбор. Присутните членови беа информираниза активностите на ЗЕЛС за вториот циклус на обуки иполагањата на испитот за стекнување со овластувањеза продажба и давање под закуп на градежно земјиште.Членовите потенцираа одредени проблеми поврзанисо имплементирањето на Законот за постапување собесправно изградени објекти, по што беше заклученоЗЕЛС да испрати барање до сите општини и до мрежитена правници и урбанисти за тие да испратат забелешкии мислења за конкретните проблеми со кои се соочуванивната општина при реализацијата на овој закон. Аследниот чекор да биде организирање на јавна дебатана претставниците од општините со претставници одМинистерството за транспорт и врски (МТВ).На втората седница на Надзорниот одбор на ЗЕЛС, којасе одржа на 7 декември, 2011 година, во просториите наопштина Неготино, беа разгледани и усвоени Предлог- планот за работата на ЗЕЛС во 2012 година и Предлог -планот за финансиско работење (буџет) на ЗЕЛС за 2012година. Двата документи во целост го следат Стратегискиотплан на ЗЕЛС. Беше заклучено дека одбележувањето на40 години од постоењето на ЗЕЛС (26 април 2012 година)треба соодветно да се одбележи. Членовите дадоапозитивни оценки за новините, кои со овој годишен плани соодветниот буџет, се однесуваат на зајакнување наИКТ технологијата преку изработка на неколку клучниапликации, како и воведување на систем на разграничувањена платените и неплатените услуги. Надзорниот одбор даденасоки и за утврдување на механизми, за зголемување нанаплатата на членарината. Надзорниот одбор препорачаизработка на студии за отворање на радио станица„ЗЕЛС РАДИО“ и студија за основање на „ЗЕЛС БАНКА наопштините“, кои треба да покажат колкав би бил нивниотефект во зголемувањето на транспарентноста и развојотна локалните власти. Членовите беа информирани законтинуираното зголемување на бројот на обучени лицапреку ЗТЦ (ЗЕЛС тренинг центарот) и за предвиденатаадаптација на првиот кат од деловниот објект на ЗЕЛС, восоодветен тренинг центар. Надзорниот одбор го поздрави ипредвиденото воспоставување на ЗЕЛС прес центарот, какоможност за секоја општина, преку ЗЕЛС, да ја информирајавноста за своите актуелни прашања, а предложи иднатагодина, акцент да се стави и на учество на општините вораспределбата на концесиите за земјоделска дејност,распределба на надоместоците од продажба на градежнотоизградено земјиште и други активности.

КОМИТЕТ НА СОВЕТИТЕКомитетот треба да овозможи зајакнување на улогата на општинскитесовети во работењето на ЗЕЛС и афирмација на улогата на советниците.Комитетот го сочинуваат 11 членови, од кои претседател и 10членови кои се избираат како претставници на регионите во РепубликаМакедонија. Нивниот мандат трае две години, а бројот на мандатитеза избор на член на Комитетот не може да изнесува повеќе од осумгодини. При изборот на членовите се води сметка за обезбедувањеконтинуитет во работата за политичката, етничката, регионалнатаи половата застапеност. Задачите на Комитетот се да ја афирмираулогата на Советот на општината, да ја следи проблематиката одфункционирањето на Советот, да го нагласува активниот придонес насоветите во процесот на децентрализацијата, да го зајакнува концептотна развој на граѓанското општество и локалната демократија и друго.Претседателот на Комитетот, присуствува на седниците на УО наЗЕЛС, без право на глас. Во текот на 2011 година, Управниот одбор наЗЕЛС даде препораки до претседателите на советите на планскитерегиони, да ги информираат општинските совети од нивниот регион, дапристапат кон избирање свој претставник во Комитетот на советите,орган на ЗЕЛС.Членови на Комитетот насоветите до 13 јули, 2011 година:1. Сашко Николов, ­општина Радовиш­ ­ (претседател на К.С.)2. Спирко Георгиев, ­општина Кочани3. Виктор Цветковски, ­општина Куманово4. Здравко Треневски, ­општина Кривогаштани5. Славчо Чадиев, ­општина Велес6. Ирфан Емини, ­општина Тетово7. Џеваир Беќири, ­општина Струга8. Ирена Мишева, ­град Скопје9. Лилјана Соларова, ­општина Василево10. Хисније Река, ­општина Брвеница11. Жанета Чаушевска, ­општина Градско12. Звонко Спасовски, ­општина Кисела Вода31

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ЗЕЛС201132ЗЕЛС

КОМИСИИ И ПРОФЕСИОНАЛНИМРЕЖИ НА ЗЕЛСВо рамките на ЗЕЛС, формирани се 13 комисии, кои ги опфаќаат сите области кои се пре фрлениво надлежност на општините. Во те кот на 2011 година, комисиите разгледуваа зна чајни прашањакои претставуваа предизвик во работењето на локалните власти и нудеа конст руктивни предлозии решенија за создавање на посоодветна законска основа за спроведување на квалитетни услугиза граѓаните. Со подобрувањето на ИКТ во секоја општина, се создадоа можности рамената намислењата и ставовите меѓу членовите на комисиите да се одвива по електронски пат, но неизостануваа ниту бројните состаноци што тие ги одржуваа во административната зграда на ЗЕЛС.Заклучоците на Комисијата беа доставувани на раз г ледување до Управниот одбор на ЗЕЛС.Во рамките на ЗЕЛС, формирани се и 12 професионалнимрежи на претставници од општинската ад ми нистрација. Секоја мрежа е формирана од лица, одси те локални власти, кои извршуваат иста дејност, апри стапот во нив е на доброволна основа. Членовите дискутираатза проблемите од својата област, со кои сесо очуваат во работењето, изнесуваат иницијативи занив но разрешување и предлози, што потоа ги разгледувасо одветната Комисија. Работењето на овие мрежи, гопод држува стручната служба на ЗЕЛС, преку одговорнико ординатори. Една од стратегиските цели на ЗЕЛСе опш тините да имаат стручна администрација, којаадек ватно ќе одговори на потребите на граѓаните, паси те изнесени потреби на членовите на овие мрежи, коисе однесуваат на зајакнување на нивните капацитетиво извршување на своите обврски, ЗЕЛС максималносе ангажира да ги задоволи преку организирањето нана времени и квалитетни обуки преку ЗЕЛС тренингцентарот.На третата седница на УО на ЗЕЛС, потврден новдвогодишен мандат на ЧЛЕНОВИТЕ НА 13-те КОМИСИИВО ЗЕЛС:1. КОМИСИЈА ЗА ФИНАНСИРАЊЕ2. КОМИСИЈА ЗА ОПШТИНСКА АДМИНИСТРАЦИЈА3. КОМИСИЈА ЗА КУЛТУРА4. КОМИСИЈА ЗА КОМУНАЛНИ ДЕЈНОСТИ5. КОМИСИЈА ЗА РУРАЛЕН РАЗВОЈ6. КОМИСИЈА ЗА Е-ОПШТИНИ7. КОМИСИЈА ЛОКАЛЕН ЕКОНОМСКИ РАЗВОЈ8. КОМИСИЈА ЗА ОБРАЗОВАНИЕ И СПОРТ9. КОМИСИЈА ЗА УРБАНИЗАМ И ПРОСТОРНОПЛАНИРАЊЕ10. КОМИСИЈА ЗА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТАСРЕДИНА11. КОМИСИЈА ЗА ЗДРАВСТВО И СОЦИЈАЛНАЗАШТИТА12. КОМИСИЈА ЗА РАМНОМЕРЕН РЕГИОНАЛЕН РАЗВОЈ13. КОМИСИЈА ЗА ЕНЕРГЕТИКА33

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ЗАКТИВНОСТИ НА КОМИСИИТЕ И НА намалено на 5% од редовните вредности, утвр­де­ниод општинските совети, а кое се однесува на изградбаПРОФЕСИОНАЛНИТЕ МРЕЖИ:на хотели и индустриски објекти. Сли­чен е примерот исо намалување на вредноста на пер­со­нал­ниот данок,за кој Владата донесе одлука, а не се обиде на ниеденФИНАНСИИначин да им го надополни тоа на опш­тините;.Комисијата за финансирање при ЗЕЛС одржа три седници во текот на 2011 година. Првата седница беше не успеа да се избори за промената на процентите на Се критикуваше и работата на ЗЕЛС, кој и по 5 годиниодржана на 22.03.2011 година, каде тема на состанокот ДДВ и персоналниот данок;беа доставените анализи, направени од Министерството Еден од предлозите на седницата се однесува и наза финансии за процесот на фискална децентрализација формирање на единствена база на податоци, којаво Република Македонија во 2010 година и информација би ги обединила МВР, УЈП и ЗЕЛС, бидејќи сите ги2011за даночните приходи на општините, според нивната користат истите податоци, за кои секој посебно имаструктура, за периодот 2007-2010 година. Комисијата ги своја база;усвои следниве заклучоци: Концесиите, кои се значаен приход за одделни Иако номиналната вредност на анализираните прихо­дипокажува извесно зголемување, повеќе одопш­тини, имаат застој во исплаќањето за минататагодина, што претставува голем проблем за оние коивид­ливо е дека истите вредности претставуваат нама­лениприходи во општините заради зголеменитего планирале тој приход и одредиле проекти коиќе треба да бидат финансирани од истиот. Се дадежи­вотни трошоци, како и зголемувањето на енергенситеи други средства;предлог, Владата да размисли и за зголемување напроцентот на наплата од концесионерите, бидејќи Голем процент на приходите отпаѓа на трансфери, тие користат ресурси на РМ и остваруваат огромнидотации и донации (околу 63%) но тоа е само уште заработки од истите. Колку големо влијание нивнатаеден доказ за недоволното ниво на слобода и децентрализацијаи големата зависност на локалната инфраструктура и животната средина е доволенработа има на уништувањето на општинскатавласт од централната;показател, кој треба да го потврди нашето барање; Во последните две години, општините се соочуваат Општините се чувствуваат обесправени и со променасо сè поголеми проблеми во управувањето со на Законот за патишта, со кој им се одземени огромнидотациите за образованието, од причина што тие не средства. Во последните две години недостатокот наЗЕЛСго следат трендот на растот на цените на ресурсите; средства многу се чувствува, а особено во општинитесо големи површини, како и во општините во кои Упаѓањето на централната власт во ингеренциитепреовладуваат голем број на села и населби, какона општините е, исто така, неприфатлива. Се спомнаанеколку примери од блиското минато, како про­ЗЕилоши зимски услови;мената на вредноста на надоместокот за уре­ду­вање Членовите на Комисијата за финансирање при ЗЕЛС,на градежно земјиште, кое со одлука на Вла­д­а­та е мислат дека на општините им треба помош и под34

итно бараат да се изготви стратегија за управување Од оваа средба произлегоа одредени заклучоци, меѓуна долг;кои дека има потреба од подобрување на формулата заДДВ во повеќе насоки, да се зголеми процентот од зафа­ќањетоод ДДВ за локалните власти, во согласност Изразено е и незадоволство околу вработувањето вообразовните институции и градинките, каде сè уштесо барањата на ЗЕЛС, Министерство за финансии да гимора да се чека на согласност од министерствата,направи симулациите за распределба на ДДВ, да ги разгле­даи достави до ЗЕЛС на мислење, да се информираа испразнетите места за кои е обезбеденофинансирање, долго време стојат празни;министерот за финансии околу денешниот состанок и Уште еднаш се потврди барањето на ЗЕЛС дека про­излезените предлози и за тоа да се дискутира и накапиталните инвестиции не треба да се делат од седница на Владата, Министерството за култура да го префор­мулирапредлогот за распределба на блок дотации иминистерствата, туку под итно и по критериумиутврдени во соработка со ЗЕЛС, треба да се префрлат да го достави на повторно разгледување до ЗЕЛС.на општините.На 27октомври, 2011 година, Комисијата за следењеНа 13-ти на развојот на системот на финансирање на општинитеаприл, 2011 година се одржа заеднички со­станокна членовите на Комисијата за финансирање приодр­жа седница на која усвои неколку значајни документиза распределба на финансиските средства за извршувањеЗЕЛС, членовите на Комисијата за следење и развој нана надлежностите на локалните власти, за 2012 година.системот за финансирање на општините, претставнициКо­мисијата ја сочинуваат девет члена, од кои петмина сена УНДП и професорот на Универзитетот Џорџија вопре­т­ставници од ЗЕЛС. На овој состанок беа разгледуваниСоеди нетите Американски Држави, Андреј Тимофеев,по­веќе уредби, меѓу кои Уредбата за распределба наан гажиран експерт од УНДП. Професорот Тимофеев јасредствата од ДДВ за 2012 година, Уредбата за ме­то­доло­гијатаза распределба на средствата за основното иоб­разложи деталната анализа, што тој и неговиот тим јапра­веле во изминативе три години, како предлог за можнараспределба на средствата од ДДВ во општините воУредбата за методологијата за распределба на средстватаза средно образование, како и Уредбата за распределбатанашата земја.на средствата од културата, по кои присутните развијаВториот дел на состанокот беше посветен на прашања и широка дискусија.дискусии од членовите на двете комисии, беше ис­ка­жаноголемо задоволство од направената анализа на Ко-година, утврдено е и законски предвиденото зголемувањеВо однос на распределбата на средствата од ДДВ, за 2012мисијата за финансирање при ЗЕЛС и Комисијата за на зафаќањето од ДДВ на 4% од вкупната маса од овиеследење и развој на системот за финансирање на општините, која во целост се поклопува со барањата на ЗЕЛС, мулата да не се менува и стартната сума за секоја општинасредства. Присутните градоначалници се сложија фор­изнесени во Систематизираните ставови на ЗЕЛС, со кои да изнесува три милиони денари, како и досега. ПолемикаУправниот одбор на ЗЕЛС оди на преговори со Владата на се отвори околу недостатокот на средства за покривањеРМ. Беше констатирано дека без таква правична формула на надлежноста образование. Беше истакнато дека соза распределба на капиталните инвестиции, разликата промена на формулата за распределба, ќе се случи самопо­меѓу општините и натаму ќе се зголемува, па затоа на прелевање на средствата од едни во други општини,опш­тините кои заостанале во својот досегашен развој безусловнотреба да им се помогне.на сметка на другите општини. Претставниците на ЗЕЛСодносно некои општини ќе добијат повеќе средства, но35

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011инсистираа на потребата од зголемување на вкупнатасума на дотации за извршување на оваа надлежност,како значајно решение за надминување на овој проблем.Беа изнесени и податоците добиени од анализата што јанаправи ЗЕЛС за недостатокот на средства во об­ра­зо­ваниетово општините, за 2011 година, што по­ка­жуваше декастанува збор за недостаток од најмалку 650 милиониде­нари. Во тој контекст претставниците од ЗЕЛС истакнаане­колку барања во однос на потребните средства наопштините за образованието и адекватно спроведувањена оваа надлежност : значително зголемување на вкупната сума на дотации заобразование кои ќе им бидат префрлани на општинитеза извршување на оваа надлежност, да се изнајде начин општините да добиваат нафта одстоковите резерви за потребите во образованието. (Оваособено се однесува на средното образование, порадипојавата и на четврта генерација на средношколци) и-доделување на нови автобуси на општините за ор­га­низи­рањена превоз на учениците.На третата седница на УО на ЗЕЛС, потврден беше новиот двогодишен мандат на членови во Комисијата засле дење на развојот на системот на финансирање наопш тините :1. Стојан Лазарев, градоначалник на општина Конче2. Маријан Ѓорчев, градоначалник на општина КиселаВода3. Хазби Идризи градоначалник на општина Боговиње4. Горан Петров, градоначалник на општина Велес5. Александар Петрески, градоначалник на општинаОхридПет нови општини ги исполнуваат условите за влез вовтората фаза од фискалната децентрализација – пре порака на КомисијатаПет општини: Виница, Делчево, Желино, Охрид и општинатаВранештица, добија препорака за влез во втората фазаод фискалната децентрализација, донесени од страна наКомисијата за следење и оценка на исполнетост на усло­в­итеза преминување во втората фаза од процесот нафискална децентрализација, изнесени на состанокот одржанна 25 октомври, 2011 година. Ваквата констатацијаод Комисијата, утврдена во Извештајот за извршена евалуацијаврз основа на квартални извештаи за периодот од01 април, 2011 година, до 30 јуни 2011 година, ќе бидатис­пратена на разгледување од Владата на Република Маке­донија.Со тоа се создадоа услови, сите општини возем јава да се стекнат со второто ниво од фискалната децентрализација.Во извештајот беше утврдено дека шест општини, кои несе во втора фаза на фискална децентрализација, во согла­сностсо доставените извештаи за вториот квартал, апо извршената евалуација, имаат освоено над 85 поени,што претставува неопходен услов за влез во втората фазаод процесот на фискалната децентрализација. Комисијатаутврдила дека општини кои имаат освоено над 85 поени,но не ги исполниле условите од првата фаза, односнонемаат вработено 2+3 во општинската администрација,се општина Вранештица и општина Пласница, која имаи блокирана сметка по основ на судски извршни ре­шенија.Општина Вранештица е единствена општина во којане се пренесува надлежноста која се финансира соблок дотација, поради што истата со освоените над 85поени (86,79 поени) може да премине во втората фа­зана фискалната децентрализација. Во извештајот Ко­мисијатаупати и предлог до Министерството за фи­нансии,Министерството за труд и социјална политика иМинистерството за култура да ги утврдат пресметкитеза блок дотации при подготвувањето на Буџетот во Репуб­ликаМакедонија за 2012 година и да ги известатопш­тините за висините на блок дотациите со кои ќе сефинансираат пренесените надлежности.36

На општина Пласница, од страна на Комисијата ù бе­шепрепорачано да ги интензивира активностите за ис­пол­нувањена условите од првата фаза, односно за условот запотребниот капацитет на општинската администрација, даги искористи законските можности за меѓуопштинска сора­ботка.На третата седница на УО на ЗЕЛС, потврден беше новиотдвогодишен мандат на членовите во Комисијата заследење и оценка на исполнетост на условите за преминување во втората фаза од процесот на фискална децентрализација :1. Коце Трајановски, градоначалник на град Скопје,претседател на ЗЕЛС2. Љупчо Којчиновски, градоначалник на општинаДебарца3. Фатмир Изаири, градоначалник на општина ЖелиноКОМУНАЛНИ ДЕЈНОСТИВо согласност со утврдените систематизирани ста­вовина ЗЕЛС во однос на комуналните дејности, во текотна 2011 година оваа комисија беше особено актив­наво иницирањето на постапки за подобрувањена легислативната рамка. Комисијата одржа 4 со­станоци,а организираше и неколку работни средби созаинтересирани домашни и странски компании и ин­веститориза подобрување на услугите на јавните прет­прија­тија.Во соработка со Сојузот на Стопанските комори на Репуб­ликаМакедонија организирана е презентацијана можностите за инвестирање во овој сектор на двекомпании од Велика Британија и Франција за обез­бе­дува­њена ЈПП (јавно – приватно партнерство) во областана водоснабдувањето и управувањето со отпадот.Приоритетно прашање беше надминувањето на проблемот сопримената на Законот за гробиштата и погребалните услуги,каде беше потребно преструктуирање на оваа дејност,односно поделба на извршувањето на дејноста управителна гробишта и давател на погребални услуги, кои воминатото ги извршуваше еден јавен субјект. Ова особеношто најголемиот број јавни претпријатија на територијатана Републиката, по правило, ги извршуваа обете дејности,од каде со новата регулатива требаше да извршатструктурни промени. Примената на Законот се одвивашепод надзор на државниот комунален инспекторат со когое остварена тесна комуникација и соработка.ЗЕЛС иницираше постапка за донесување на нов законза комуналните дејности, заради неусогласеноста насистемските решенија опфатени со истиот со поединечнитепосебни закони, како што се: Законот за јавна чистота,Законот за снабдување со вода за пиење, Законот заживотна средина итн. Особен проблем во примената на овојзакон е утврдена во недостатокот на правни инструментиза извршување на решенијата, донесени во постапкатаспроведена врз основа на истиот. Дополнителен проблемпретставува и нерегулираните мерки за отстранувањеи чување на непрописно паркирани возила, хаварисанивозила, земјоделски машини со приклучни, или безприклучни орудија, ерадикација на животни скитници,украсување на населените места, одржување на јавнисанитарни јазли, аеро-запрашувања, дезинфекција,дератизација и слично, отстранување и чување на ситнаи крупна стока и живина во урбани средини, сечењеи складирање на огревно дрво и јаглен на јавни исообраќајни површини.Комисијата, исто така, ги разгледа проблемите сопримената на Законот за јавните службеници врз основана кој јавните претпријатија е потребно да ја усогласатсопствената организациска структура и звања.Комисијата ги разгледа и Законот за води и Законот заотпад и утврди дека е нужна измена на легислативатазаради утврдување на кражбата на вода како кривичнодело. Ставовите на комисијата за комунални дејности сеутврдени како составен дел од СИСТЕМАТИЗИРАНИТЕ37

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201138СТАВОВИ на ЗЕЛС и истите се презентирани пред Владата наРепублика Македонија на состанокот одржан на 28 декември,2011година.Во процесот на утврдување на ставовите Комисијата за кому­налнидејности при ЗЕЛС тесно соработуваше со АДКОМ(Асо­цијацијата на даватели на комунални услуги) и ЗКИ (Здружениетона комуналните инспектори).ОБРАЗОВАНИЕПредизвиците на локалните власти во областа на обра­зованието,беа предмет на бројни активности што сереализираа во рамките на ЗЕЛС, во текот на 2011 година.За значајни прашања од оваа област се дискутираше ворамките на Комисијата за образование при ЗЕЛС, потоа ворамките на Мрежата за образование, на неколку седницина Управниот одбор, како и на повеќе официјални средбина претседателство на ЗЕЛС со министрите за образование,со претставници од министерството за финансии, СОНКи со меѓународни организации, кои ги поддржуваатопштините за ефикасно реализирање на оваа надлежност.Поради недостатокот на средства во образованието,ЗЕЛС направи соодветна анализа за секоја општинакол ку изнесуваат блок дотациите, а колкави сепотребите, односно недостатокот, чии податоци потоа гипрезентираше на средбата со Министерот за образование,во месец август.Исто така, ЗЕЛС направи база со релевантни податоци одопштините за состојбата со компјутерите, за оси гу ру вањетона училиштата, како и за можноста општините даподнесат барање за легализација за училишните објектиза кои што немаат соодветна документација. На барањена општините, ЗЕЛС испрати писмо до МИОА да го достависписокот на ангажираните лица, распоредени за одржувањена компјутерските мрежи во училиштата, заедно со нивнитеконтакти, кои потоа го достави до членките.За разрешување на одредени специфични состојби, вотекот на 2011 година беа формирани работни групи и тела,со соодветни претставници од општините и од надлежнитеминистерства. Беше формирана специјална комисијаза разграничување на ингеренциите меѓу државнитепросветни инспектори и општинските инспектори.Комисијата ја сочинуваа 9 членови: 5 овластени инспекториод општините, кои со своите активности се истакнуваатво работењето на Комисијата за образование при ЗЕЛС:општина Велес—Божидар Јовиќ, град Скопје—СоњаЃошевска -Ивановиќ, општина Врапчиште—Несет Даути,општина Струмица -Зоран Узунов, општина Штип –ВанчеМаневски, еден претставник од МОН: Босилка Галева итри државни просветните инспектори : Шабедин Љачи,Мирјана Насковска и Стефан Стојанов. Комисијата бешеформирана на предлог на Министерот на за образованиеи наука, Панче Кралев поради потребата, изнесена одстрана на ЗЕЛС за усогласување на статусот на овласте­нитеопштински инспектори, согласно промените иколизијата на Законот за просветна инспекција со Зако­нотза инспекциски надзор, кој стапи во сила од 1април 2011 година, како и потребата за разграничувањена преклопувањата на одредени ингеренциите меѓуопштинските и државните просветни инспектори. Ко­мисија,активно работеше, одржа два состанока и по електронскипат разменуваше предлози, по што изработи двапредлог-документи кои се доставени до соодветнитеинституции.Одредени општини, уште на почетокот на годината, сесоочија со одредени немили настани што се случијаво одредени училишта, поврзани со дисциплината научениците. Тоа беше повод, УО на ЗЕЛС, на 15-тата седница,одржана на 16 февруари, 2011 година, да дискутирана оваа тема, при што беа донесени „Препораки запревентивни безбедносни мерки во училиштата“ коиЗЕЛС ги достави до сите градоначалници, со цел нивнапримена во училиштата, чиј основач е општината.Беше усвоен текстот на Меморандумот за соработкапомеѓу ЗЕЛС и СОНК, доставен на иницијатива на СОНК.ЗЕЛС упати и барање до Топлификација, за ис­по­

раката на фактурите за користење на топлинска енергијана основните и средните училишта во Скопје дастигнуваат на 12 месечни рати, наместо на шест, восогласност со исплатата на блок дотациите. Беше иницирано барање до Регулаторната комисија, да гиста ви градинките и училиштата во специјална група,во однос на пресметката и наплата на електрична итоп­линска енергија. Беа остварени три официјалнисред би со министерот за образование и наука. На4 март, 2011 година, претседателот на ЗЕЛС, Ко­цеТрајановски, имаше средба со Министерот за обра­зованиеи наука, Никола Тодоров и со претставници одСОНК, во согласност со барањата на наставниците коипатуваат повеќе километри од своите живеалишта доработните места, за одобрување на дополнителен надо­мест.Законската регулатива, не дозволува отворениможности за дополнителни мерки, кои, исто така, бипредизвикале дополнителни промени во блок дотациите.На 18 август, 2011 година, раководството на ЗЕЛС,оствари прва официјална средба со министерот заобразование и наука, Панче Кралев. На средбата седис­кутираше по сите точки од СИСТЕМАТИЗИРАНИТЕСТА­ВОВИ ЗА ОБРАЗОВАНИЕ од ЗЕЛС, а во прилог бешеприложена и Анализата за недостатокот на финансискисредства за образование на општини. Недостатокот,локалните власти го надоместуваат од други приходи наопштината, што предизвикува систем на врзани садовиво префрлањето на недостатоците, од едно на другоместо. Поради евидентниот недостаток, предизвиканосо­бено од потребата за надоместување на патнитетро­шоци на учениците, во средното задолжително образование,ЗЕЛС побара зголемување на средствата заобразование и што поскоро донесување на правилник зазадолжителното средно образование и регулирање напревозот на учениците.На 7 декември, 2011 година, Комисијата за образованиепри ЗЕЛС, во просториите на Заедницата, одржа итнаседница, за предлог-буџетот за 2012 година, рас­преде­лувањена средства за образование и ревидирање наСистематизираните ставови за образование, кои потоабеа разгледувани на четврта седница на Управниот одборна ЗЕЛС, и на средбата ЗЕЛС -Влада. Беше констатиранодека зголемувањето на средствата за образование за2012 година, од 7 % повторно не ги задоволува потребитеза образование, особено со оглед на континуиранотозголемување на цените на нафтата, струјата, парнотогреење и друго. МОН досега префрлил средства само запрвата генерација средно задолжително образованиеи секоја година ја префрла истата сума, без притоа даводи грижа дека во средно задолжително образованиеима веќе четири генерации. Беше посочен проблемот сонаставниците кои патуваат до училишта на терени каденема јавен превоз, кои не добиваат надомест за тоа. Бешепредложено дека во ваква состојба би било полезноопштините да добијат нафта од државните резерви, со целделумно покривање на долговите за превозниците, иакотие тоа многу тешко го прифаќаат. Беше нагласено декапри најавите за донирање и давање на автобуси, треба дасе води грижа за општините во кои терените се приличнопланински и секое возило не е соодветно за користење,поради што се јавуваат чести поправки за возилата, закои општините, исто така, немаат доволно средства. Бешеистакнато дека е потребно зголемување за дотацијата заобразование за дополнителни 10 %, како и воведувањена дополнителни варијабили кои би произлегле одпресметките каде би се вкалкулирала километражата штоја минуваат учениците, специфичноста на теренот што гоминуваат, постоењето или непостоењето на јавен превози слично. Стана збор за утврдување на надоместоци занаставниците распоредени со соодветен број на часови,но во повеќе училишта на територија на повеќе општини.На 10 ноември, 2011 година, на 4-тата седница на УО, воопштина Валандово, на барање на ЗЕЛС, присуствувашеминистерот за образование и наука, Панче Кралев,како и претставници од Министерството за финансии, кадебеше побарано задолжително зголемување на средствата39

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011за образование во Буџетот за 2012 година. Претставницитеод Министерството за финансии истакнаа дека во трезоротстои една милијарда денари за образование, заостанати инеискористени средства од страна на општините, порадишто министерот за образование и наука, Панче Кралев,предложи формирање на работно тело за утврдувањена состојбите со недостатокот на финансиски средства во образованието, во локалните власти. Истотого сочинуваат осум номинирани претставници од одде­ленијатаза финансирање од општините: Битола,Кичево, Гостивар, Тетово, град Скопје, Штип, Куманово иВаландово, претставници од Министерството за финансии:по двајца од Секторот за буџет и фондови и од Секторотза трезор и тројцата номинирани претставници од МОН.Работното тело одржа состанок на 24 ноември, 2011година во просториите на ЗЕЛС, на кое се појасни дека назаостанатите средства на трезорското салдо не се самоод средства за образование, туку и за противпожарназаштита, градинките, за култура, но дека, сепак, иманеискористени суми кои се наменети за образованието.Општините образложија дека во одредени случаијавните набавки се повторуваат и по неколку пати,заради што настанува одложување на плаќање, но, истотака, укажаа дека исплаќањата ги вршат сукцесивно.Потоа изнесоа забелешка дека трезорот пушта средствамногу доцна на крајот во декември и општината илиучилиштата немаат време за вршење на исплатата,поради што тие се префрлаат за следната година, каконеискористени. Од страна на одредени локални властибеше упатена забелешка дека не може да се направивистинско планирање во училиштата, бидејќи се укинатипрофесионалните финансиски работници во училиштата.По повеќе од двочасовна дискусија беа донесени заклу­чоциод страна на претставниците на локалнитевласти, што претставуваат дел од СИСТЕМАТИЗИРАНИТЕСТАВОВИ НА ЗЕЛС.КУЛТУРАКомисијата за култура во текот на 2011 година одржаедна седница. Седницата се одржа на 9 ноември, 2011година, во просториите на ЗЕЛС, на која се дискутирааактуелни теми и прашања во однос на надлежностакултура во локалната самоуправа. Беше разгледан иусвоен акциониот план на ова тело за наредниот период инајавите и конкурси за програмите за култура, од интерес иважност на општините. Присутните членови ги ревидираасистематизираните ставови во однос на состојбите сокултурата. Беше заклучено да се информираат општинитеза објавениот конкурс за избор на Град на културата за2012 година, од страна на Министерството за култура.Во однос на проектот на АЛДА за „Соработка помеѓуопштините од Долна Нормандија и Македонија во делотна културата“, беше договорено да се испрати барање идо останати општини за вклучување во овој проект, соцел проширување на добрите искуства што ги стекнааопштини од Пелагонискиот регион со останатите општиниво државата. Комисијата се договори дека во наредниотпериод е неопходно да се организира состанок помеѓупретставници од Комисијата за култура и Комисијатаза урбанизам при ЗЕЛС, министерката за култура идиректорот на Заводот за заштита на културнотонаследство во Република Македонија за регулирање намоменталната состојба на објектите, кои се со заштитенавредност и се наоѓаат на територија на општината, а вокои општината нема право да интервенира, со цел да гизачува од уривање и разубавување на ликот на објектот,будејќи тие објекти многу влијаат за целосно реализирањена Деталните урбанистички планови во општината.Беше договорено ЗЕЛС да ги информира сите општинидека е во тек изработката на Годишната програма заостварување на националниот интерес во културата во2012 година од страна на ресорното министерство и дека,во согласност со нивната волја за соработка со општините,треба да достават свои предлози и препораки до ЗЕЛС за40

понатамошно разгледување од страна на Министерствотои нивно евентуално вклучување во програмата за иднатагодина. Претседателот на Комисијата за култура, ВасилчоДамчески, кака нов претседател на ова тело, говорешеза моменталните состојби со културата на локално ниво,ја потврди потребата од потесна соработка со ресорнотоМинистерство за култура и истовремено ги пренесебарањата од претставници од Министерството за културада не се пренаменуваат средства за култура за другинамени, за кои општината смета дека им се поприоритетниво однос на културата.РУРАЛЕН РАЗВОЈЗЕЛС во 2011 година, имаше значајни активности вообласта на руралниот развој. Активностите на Комисијатаза рурален развој при ЗЕЛС, придонесоа за ефикаснии конструктивни одговори на локалните власти, вооднос на, најчесто доцна доставуваните законски,подзаконски и програмски предлози и иницијативи одстрана на ресорните министерства. Затоа предлозите изабелешките честопати беа разменувани по електронскипат, но дадоа значително ефективни резултати.На 21 и 22 јануари, 2011 година, на 14-тата проширенаседница на УО на ЗЕЛС, присуствуваше и тогашниотза­меник министер за земјоделство,шумарство и во­досто­панство,Перица Ивановски, кој пред присутнитего образложи Предлог-законот за земјоделско земјиште со кој се предвидува затворање на повеќенеразрешени прашања во земјоделската политика.Со законот се предвидува дорегулирање на постапкатаза распределба на земјоделското земјиште, со којаземјоделците на поедноставен начин ќе може дааплицираат за негово користење. Градоначалниците истак­наадека е значајно што се овозможува градбите коисе со земјоделска намена, а се надвор од урбанистичкиопфат, да се легализираат, преку издавањето на со­гласнос­тиод МЗШВ, како и тоа што се предвидува одреденстатус на оранжериите. На овој начин ќе се овозможии искористување на средства од европските фондовиутврдени за оваа намена. ЗЕЛС побара околу главнитесообраќајници да се овозможи земјоделското земјиштеда се пренамени во градежно, со што ќе се поттикнезабрзан економски развој на општината, интерес кајинвеститорите да градат на овие локации, особеношто земјоделските култури кои се одгледуваат на овојпростор не се доволно квалитетни поради присуствотона олово од издувните гасови од возилата. ЗЕЛС бешезадоволен што е прифатено барањето да има своипретставници во Комисиите за распределба на зем јоделскотоземјиште.Во април, 2011 година, на барање од Министерствотоза земјоделство, шумарство и водостопанство (МЗШВ),по однос на Правилникот за поблиските критериумиза определување на руралните средини и категориирурални заедници, општините извршија ажурирањена податоците кои се потребни за утврдување навистинските критериуми и категории, во согласност собарањето на овој акт. Овие податоци ќе послужат заизработка на список на рурални средини и руралнизаедници во земјава.На 22 јули 2011 година, претставници од ЗЕЛС имаасредба со претставници од МЗШВ и од Агенцијата зафинансиска поддршка на земјоделството и руралниотразвој, каде беше образложена постапката за ко­ристењена средствата од страна на општините за инфра­структураво руралните средини, во согласност соПрограмата за рурален развој за 2011 година. Предметна образлагање беше и Правилникот за поблискитедополнителни услови за поддршката од мерките зарурален развој, прифатливите трошоци и висината наподдршката за прифатливите трошоци, по корисник,за поединечна мерка. Претставници на ЗЕЛС изнесоасвои забелешки и предлози :41

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011421. Инвестициите во патната инфраструктура, за по­врзувањена селата со културни знаменитости и ло­кали­тети,да изнесуваат до 2 км, наместо пред­ло­женитедо 1 км;2. Инвестициите за изградба и/или реконструкција населски улици да се зголемат на 3 км наместо пред­ложе­ниот1 км;3. Покрај инвестициите за обезбедување и унапре­дувањена шумски и велосипедски патеки, одобрувањена инвестиции и за изградба на нови шумски и ве­лосипедскипатеки;4. Исто така, беше побарано средствата од програматада можат да се користат и за санација на мостовии изградба на нови мостови, со образложение де­каруралните општини најмногу се соочуваат со проблемотод постоење на стари и небезбедни мостови,кои во голема мера, во одредени периоди од го­дината,поради временските услови, ја забавуваат илицелосно оневозможуваат нормалната комуникацијаи патување на граѓаните.5. Во однос на висината на средствата потребни запод­дршка, по поединечни мерки од програмата,по­барано е прифатливите трошоци, по корисник, замер­ката инвестиции во инфраструктура за развој наземјоделството, шумарството и водостопанствотоза патна инфраструктура за пристап до земјоделскоземјиште и за консолидација и пренамена на зем­јоделскотоземјиште, да изнесува 4.000.000,00 МКДнаместо предвидените 1.000.000,00 МКД. Об­разложеное дека поради потребата од поголема пристап­ностдо обработливите земјоделски површини,како и до многубројната одводна каналска мрежа,потребно е отворање на пристапна патна мрежа восума на средства поголема од предвидената, бидеј­ќистанува збор за изградба, реконструкцијаи одржување на поголема должина на патот којаво моментов е тесна за пристап и транспорт наземјоделски производи.6. Висината на прифатливите трошоци за мерката заизградба и/или реконструкција на плоштади, зелениповршини, шеталишта и сл. да биде 4.000.000,00МКД наместо предвидените 3.000.000,00 МКД.Образложено беше дека постојните цени на еле­ментитепотребни за изградба на најразлични инфраструктурниелементи од плоштади (фонтана, ос­ветлу­вањеи други приклучоци) бележат пораст, а тоадоведува до опасност нивната изградба да останенереализирана, за што е потребно зголемување нависината на прифатливите трошоци за оваа мерка.7. Висината на прифатливите трошоци за изградба и/или реконструкција на патната инфраструктура запо­врзување на селата со културни знаменитости илокалитети од значење за селската популација и/или реконструкција на селски улици наместо предви­дените10.000.000,00 да се намали на 6.000.000,00МКД. Општината не можат да го исполнат кри­териумотза нејзино задолжително учество, со сопственисредства, во износ од 30%, а не можат даго покриваат и ДДВ-то кое АФПЗРР не го плаќа,ниту пак и разликите во цените од понудата. Овиесредства да се алоцираат на другите ставки.Беше побарано во иднина повеќе се обрне внимание наподготвувањето на развојните планови за рурален раз­вој,како и за обука на локалната администрација за под­готву­вањена проекти со кои општините ќе аплицираат засредства од националните програми, но и за средства одИПА фондовите.На 7 октомври, 2011 до Министерството за земјоделство,шумарство и водостопанство беше доставено мислењево однос на Предлог - законот за изменување и до полнувањена Законот за земјоделско земјиште, каде бешезабележано дека тој е на штета на општините и дека

во целост би го попречил нормалното функционирање наЕЛС. Притоа е оценет и како втор дел на Законот за по­стапу­вањесо бесправно изградени објекти.Одредените недоречености за постапување со веќе бес­правноизградените објекти на земјоделско земјиште, доведоадо попречување на работата на многу општини, односноопштинската администрација е во дилема според кој законтреба да постапува во конкретни случаи, што доведувадо одолговлекување на постапките. Беше укажано декае позитивно што е направен обид со овој предлог-законза дополнување и изменување на Законот за земјоделскоземјиште, да се регулира и овој дел од постапката. Требада се направат напори при регулирањето на постапкитеза постапување со бесправно изградени објекти, да не сесоздаде правен вакуум помеѓу двата закони кои ја ре­гу­лира­атоваа област. Дефинитивниот став на ЗЕЛС, беше декане се согласува со предложениот текст на Предлог-законотза изменување и дополнување на Законот за земјоделскоземјиште и ЗЕЛС бара заеднички консултации и средби соМЗШВ и МТВ за усогласување на ставовите.На 26.10.2011 беше доставено мислење по информацијаза подготовка и спроведување на мерки за локаленраз вој на рурални средини, формирање на локалниак циони групи (ЛАГ) и акциски план за спроведувањедо МЗШВ. Во согласност со доставената информација,општините и ЗЕЛС изразуваат спремност за учество восите фази предвидени со акциониот план за воведувањеи спроведување на ЛИДЕР пристапот, со што ќе дадатсвој придонес за поуспешна припрема за спроведувањена ЛИДЕР во Република Македонија. Сепак дел од општи­нитеукажаа дека се куси рокови за реализирање наактивностите и дека е потребно нивно вклучување придефинирањето на териториите на кои ќе дејствуваатЛАГ-овите. Исто така, побарано беше појаснување наставот за формирање на 16 ЛАГ-ови во осумте планскире­гиони, со предвидување дека ЛАГ се формира на рамки­тена територијата на еден планскиот регион, но декатериторијата на еден ЛАГ може да опфати и територијана два или повеќе плански региони, а притоа да се запа­зеникритериуми од страна на социјална, физичка иекономска гледна точка. Да се дадат насоки по кој основакредитираниот ЛАГ ќе биде запишан во Централниотрегистар, во согласност со подзаконските акти кои ќе јарегулираат оваа дејност и потребата од подолги кампањиза едукација на граѓаните, по однос на формирањетона потенцијалните ЛАГ-ови. Беше потенцирано декае недоволната сумата на предвидените средства од5.000.000,00 денари за формирање на 16-те предвидениЛАГ-ови, која според општините е доволна само за обуказа подигање на капацитетите, запознавање со основнитеправила за функционирање и нивна регистрација, но неи за нивно функционирање. Затоа беше побарано обез­беду­вањена дополнителни средства (од истата програма)за нивно функционирање, со што ќе се овозможи успешенпочеток, кој е од особено значење за понатамошниоттек за развој на ИПАРД програмата, преку мерката 202„Подготовка за спроведување на стратегиите за локаленеко­номски развој“. Стојан Лазарев, градоначалник наопштина Конче, кој воедно е и претседател на Комисијатаза рурален развој при ЗЕЛС е претставник на ЗЕЛС воРаботната група за програмирање на ЛИДЕР пристапот ворамките на ИПАРД програмата за периодот 2007-2013 год.РАМНОМЕРЕН РЕГИОНАЛЕН РАЗВОЈКомисијата за рамномерен регионален развој одржасостанок на 20 јануари 2011 година во просториите наЗЕЛС. Цел на состанокот беше утврдување и дефинирањена заеднички ставови кои ќе бидат презентирани насостанокот на Советот за рамномерен регионален развојна РМ. Присутните членови, претседателите на советитена Источниот, Југоисточниот, Полошкиот, Пелагонискиоти Североисточниот плански регион донесоа повеќезаклучоци, меѓу кои, да се почитува законската обврскана советите на планските региони во формирањето идоставувањето на листата на предлог-проектите за развој43

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011на регионот, односно комисијата за оцена на проектитеда нема право да ја менува листата на доставенитепроекти со тоа што ќе ги оцени како нерегионални, споредметодологијата за оцена. Критериумите за оценувањеимаат голема доза на субјективност, а градоначалницитеи советите, најдобро ги познаваат приоритетите во своитерегиони. При планирањето да се префрлат преостанатитесредства од 2009 година, кои сè уште не се префрлени, а сереализираат со имплементација на проекти во 2010 година.Откако ќе се достават листите на предлог-проектите, восогласност со известувањето за извршените намалувањаво буџетските средства предвидени за регионите,средствата веднаш да бидат префрлени за да може да сезапочне со реализација на предвидените проекти. Истотака, беше забележано дека советите треба во најкратокрок да бидат известени за предвидените средства со целнавремено утврдување на предлог-листа на проекти, какои за било какви намалувања, а беше договорено да сепредложи промена на законската регулатива во доменотна подрачјата со специфични развојни потреби.ЖИВОТНА СРЕДИНАКомисијата за животна средина на ЗЕЛС, одржа состанокна втори ноември, 2011 година, во административнатазграда на ЗЕЛС, на кој се дискутираше за Програмата зауправување со отпад од пакување 2011-2016 година, авоедно беа ревидирани и систематизираните ставови наЗЕЛС, во оваа област. Донесениот заклучок на Комисијата,беше упатен до МЖСПП, со кој се поддржува програмата,при што беа дадени предлози за изменување на страница14, точка 5. Мерки за превенција на создавањето на отпадод пакување и мерки за поттикнување на собирањето,селектирањето, повторната употреба, рециклирањето идруги форми на обновување, преработка и отстранувањена отпад од пакување. Наместо :„Ова може да сепостигне само со тесна соработка со правните субјектиза постапување со отпад од пакување, како и локалнитесамоуправи. МЖСПП мора да ја зголеми свесноста нало­калните самоуправите ЗЕЛС за потребата од теснасо­работка меѓу горенаведените засегнати страни, сооглед дека истото е и нивна законска обврска.“, бешепредложено да стои :„Ова може да се постигне само сопотпишување договор помеѓу единиците на локална само­управаи еден од правните субјекти за постапување соотпад од пакување формирани на пазарот (во согласностсо член 26 од Законот за управување со отпад од па­кување),а заради постигнување и остварување на за­конски­теобврски наведени во член 18, 20, 22 и 23 од Законотза управување со отпад од пакување од страна на ситесубјекти.“. Притоа делот на страница 14, што гласи : „Зареа­лизација на обврската, општините, општините воградот Скопје и градот Скопје ќе склучат договор” се брише,бидејќи е неодреден, а се содржи во предложенатаиз­мена.ИНФОРМАТИЧКО КОМУНИКАЦИСКА ТЕХНОЛОГИЈА(ИКТ)Комисијата за е –општини, на трети октомври, 2011 година,ја разгледа иницијативата на Владата за воведување наелектронско плаќање на надоместоците што се приходна општините (информација што произлегува од 15-татаседница на Владата од 20.09.2011 г.), и даде поддршкана истата, истакнувајќи дека за тоа постојат и одреденитехнички можности кај ЕЛС. Забележа дека, сепак, зацелосно спроведување на иницијативата, потребно е дасе одвојат дополнителни финансии од Буџетот на РМ.Ставот на Комисијата беше дека ваквиот вид на плаќањетреба да се спроведува преку унифицирана веб страницаза наплата како на општинските услуги, така и на другивидови на услуги, која како пилот-проект може да бидепоставена и одржувана од ЗЕЛС.44

Всушност, во рамки на ИКТ стратегијата на ЗЕЛС, која еусогласена со стратешки определби на Владата за развој наИКТ услуги (усвоена од сите општини во 2010 година), еден одпозначајните проекти на ЗЕЛС е поставување на СМС серверза услуги на општините кон граѓаните. Преку спроведувањена овој проект на ЗЕЛС за наплата на општинските приходипреку СМС пораки, се поддржува и заложбата на Владата занамалување на готовинското плаќање.Комисијата даде дополнителен предлог, да се испитаможноста за поставување на т.н. ПОС терминали на шалтеритена единиците на локалните самоуправи. Бе­шепредложено да се формира заедничка работна гру­паод претставници на ЗЕЛС, Министерството за фи­нансии,Министерството за информатичко општество и адми­нистрација,Агенцијата за катастар (која веќе има импле­ментираносличен вид на терминали). Целта на оваара­ботна група е утврдување на потребните техничкимож­ности и услови, како и соочување со предизвиците ипод­несување на предлог до соодветните институции занадминување на истото.Управниот одбор на ЗЕЛС, на третата седница, ги поддржапредлозите на Комисијата за е-општини, за вклучувањена локалните власти во напорите на Владата на РМ завоведување на електронско плаќање на надоместоцитекои се приходи на општината, а се дискутираше и заможноста да се изработи софтвер за електронско издавање на градежни дозволи, како и можноста што јануди Законот за катастар на инфраструктурни објектии придружни инсталации изградени под површинатана земјиштето, ЗЕЛС да го обезбеди електронскиотре гистар на подземни водови на РМ. Овие софтверскиалатки претставуваат своевиден приоритет на ЗЕЛС, прекуЗЕПЕ центарот, за развојот на е-општини во следнатагодина. Преку нив ЗЕЛС ќе ги поддржи локалните властиво обезбедувањето на поголема транспарентност, до­стапност,забрзан развој и олеснета функционалност на ситеединици на локалната самоуправа во земјата.Пред членовите на УО беше презентиран и Извештајот заспро ведени активности во рамките на ИКТ стратегијатана ЗЕЛС за поддршка на проектот е-општини. Во рамкитена единицата за поддршка на е -општини (ЗЕПЕ), воизминатиов период се реализираа голем број на активностиод стратегијата. Значителен број од компонентите напроектот 1 (информациска безбедност), проектот 3 (системза поддршка и непречено функционирање на веб серве­ротсо услуги) и проектот 4 (веб сервер со е -услуги)ве­ќе се завршени. Во рамките на веб серверот со услуги,ЗЕЛС со сопствено учество, а со поддршка на донаторскиорганизации обезбеди три веб услуги кои функционираат:1. Системот за е-регистар и е-аукција на градежноземјиште www.gradezno-zemjiste.mk;2. Системот за следење на енергетска ефикасностна јавни објекти www.eeopstini.mk;3. Електронската пријава на проблеми во над лежностна локалната самоуправа (забелешка: иакое промовиран и достапен за сите општини самодваесет општини го имаат побарано, а од нив 6ак тивно го користат).Надзорниот одбор на ЗЕЛС, на својата втора седница,даде поддршка за забрзување на процесот во стекнувањето на епитетот „е-општина“, од страна нашто поголем број општини, преку прифаќање на низаактивности кои ќе се реализираат од страна на ЗЕПЕцентарот на ЗЕЛС. Покрај постојните апликации гиподдржа најавите за изработка и на електронски регистерна прописи од областа на локалната самоуправа, веббазиранаапликација за промоција на културните настаниво општините, софтверска апликација за издавање наБ-интегрирани еколошки дозволи и софтверска апли­кацијаза електронско плаќање на јавните локалнидавачки (такси и надоместоци). Во оваа насока, бешеистакнато дека, сепак, треба да се има предвид нивотона информатички познавања од страна на општинската45

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011администрација, кои не секогаш се подготвени да го следатваквото брзо темпо на промени во овој правец, за штобеше предложено постапно прифаќање на сите новитетиод секоја општина. Надзорниот одбор, го разгледа и гоусвои Планот за работа на ЗЕЛС за 2012 година и предложивоспоставување на систем на комуникација преку СМС, што,исто так,а ќе биде еден од предизвиците за 2012 година.ЗЕЛС, со ангажирани ИКТ експерти и во 2011 година,продолжи со поддршката на општините во изработкатана локални ИКТ стратегии. Беа вклучени нови пет општи­ни:Аеродром, Центар, Чаир, Гевгелија и Струмица, ка­дебеа направени неколку посети за финализирање на стратегиите.Со цел општините да ја реализираат законскатаобврска, во согласност со Националната стратегија за развојна електронските комуникации со информатички техно­логии,да изработат свои локални ИКТ стратегии, до декемв­ри,2011 година, ЗЕЛС ваква поддршка има даде на22 општини, кои ги задоволуваат однапред утврденитекри­териуми. Одговорните лица од секоја општина активноучествуваа во изработката на предлог - стратегиите, прекуизнесување на голем број на идеи, во правец на насочувањена развојот на нивната општина во оваа област. Финалнитеверзии на стратегиите ги усвојуваат општинските совети.Целта е да се поттикне развојот на општините, во целосноостварување на начелата на е -општини.ВО РАМКИТЕ НА ЗЕЛС ПОСТОЈАТ 12 ПРОФЕСИОНАЛНИМРЕЖИ НА ПРЕТСТАВНИЦИ НА ОПШТИНСКААДМИНИСТРАЦИЈА :1. Мрежа за европски прашања и фондови (МЕПФ)2. Мрежата на територијални противпожарни еди­ници–ТППЕ3. Мрежа за енергетика и енергетска ефикасност ворамките на ЗЕЛС4. Мрежа на лица за управување со човечки ресурси5. Мрежа за финансиски работни6. Мрежа на советници и општински инспектори за обра­зование7. Мрежа за одговорни лица за заштита на животнатасредина8. Мрежа на правници9. Мрежа на урбанисти10. Мрежа на ЛЕР11. Мрежата на ИТ лица12. Мрежа на лица за односи со јавност во општините(ПР)Мрежата на територијални противпожарниединици –ТППЕПретседателството на Мрежата на ТППЕ при ЗЕЛС, одржасостанок на 8-ми ноември, 2011 година, каде беше дискутираноза следниве отворени прашања: Да се подобри Законот за пожарникарство и соод­ветнитеправилници со цел да се постигнесите градови во државата да имаат еднаквост воимплементацијата. Претседателството на мрежатана противпожарни единици на ЗЕЛС ќе излезе созаеднички став пред останатите членови на мрежатаво врска со ова прашање. По потреба овиепредложени промени претседателството на мрежатаби ги бранело пред соодветните органи во државата; Претседателството на мрежата на противпожарниединици на ЗЕЛС, заедно со стручната служба наЗЕЛС, да изготви План за работа и обуки за мрежатаза 2012 година; Да се изгради став на Мрежата во врска со интернинатпревари во Република Македонија;46

На предлог на присутните беше предложено да сеформираат комисии во рамките на мрежата, од коиедна би ја имала правната регулатива како својпредмет на работа, а особено примената на Законотза пожарникарството и обврските кои про­изле­гуваатод Законот за заштита и спасување; Искажано беше незадоволство околу моментнатасос­тојба во општините и предложено беше во идни­нада се размисли за начини како да се зголемисвесноста за значењето на противпожарната заштитана локално ниво и истата соодветно инс­ти­туцио­налнода биде поддржана.Од средбата произлегоа следниве заклучоци:1. Комисијата, која има задолжение да изврши реви­дирањена легислативата, да подготви нацрт -верзија на документите кои ќе се достават до претседателствотои истите би биле доставени на ус­во­јува­њеод страна на мрежата;2. Да се избегнуваат состаноци на Мрежата на про ­ тивпо­жарниединици на ЗЕЛС во периоди на значителнаопасност од пожари (во текот на летните и сушнитепе­риоди), заради неможност најголемиот дел од членовитена мрежата активно да учествуваат во ра­ботата;3. По разгледување на Планот за обуки на ЗЕЛС и диску­сијаоколу предложените обуки, прифатено е дасе организира обука за ПРОПИСИ ОД ОБЛАСТА НАЗАШТИТАТА ОД ПОЖАРИ. Се одлучи ЗЕЛС да се обратидо Министерството за внатрешни работи со барањеза номинирање на претставници за одржување наобуката за прописите од областа на заштитата одпожари. Претставниците од министерството (лицакои работат на оваа проблематика) би имале улогана предавачи на претстојната обука, каде би ја разјаснилецелокупната законска легислатива..Мрежата на финансиски работници на ЗЕЛСНа 26 ноември, 2011 година, во рамките на ЗЕЛС ЕКСПО 2011,во Бизнис салата на Скопски саем, беше одржана средба начленовите на Мрежата на финансиски работници на ЗЕЛС,одговорни лица за финансии во единиците на локалнатасамоуправа. Освен дискусијата за актуелните предизвициво областа на финансирањето на локалните власти ипотребите за надградување на финансиските работници воопштините, присутните го усвоија и Деловник за работа -формалноправен акт со кој се уредуваат целите и задачитена мрежата и начинот на нивното остварување, условитеи начинот на членување, воспоставување, организација ифункционирање на управниот орган на мрежата, основањена постојани работни тела на мрежата – комитети, какои други прашања од значење за функционирањето намрежата.Во согласност со Деловникот за работа, предмет на ус­воју­вањена оваа средба, беше избран и Управниот орган намрежата, сочинет од 8 членови, во согласност со бројот наплански региони во Република Македонија. За претседателна мрежата беше избрана Марика Зафировска, од општинаГази Баба, а членови се : Слободан Бончановски, општинаБитола - Пелагониски плански регион; Љупче Андреевски,општина Велес - Вардарски плански регион; Марика Зафи­ровска,општина Гази Баба - Скопски плански регион;Мара Мишкоска, општина Кичево - Југозападен планскирегион; Ширет Елези, општина Гостивар - Полошки планскирегион; Павле Митов, општина Штип - Источен планскирегион; Виолета Ефнушева, општина Радовиш - Југоисточенплански регион и Ирена Илиевска, општина Куманово -Североисточен плански регион. Со цел обезбедување наконтинуитет во работата на ова тело и овозможување нанепреченост во извршувањето на неговите задачи, на оваасредба беа избрани и заменици на секој од членовите наУправниот орган на мрежата на финансиски работници.47

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Формирана нова Мрежа за енергетика иенергетска ефикасност во рамките на ЗЕЛСВо рамките на ЗЕЛС се формира нова мрежа на општинскиодговорни лица од одредена области, односно сеформира Мрежа за енергетика и енергетска ефикасност.Конститутивниот состанок на мрежата се одржа вопросториите на ЗЕЛС, на 23 декември, 2011 година, кога наповикот на ЗЕЛС до членките, се огласија 25 претставнициод општините, кои работат на ова поле во рамките насвојата општина. Тие наедно се првите членови на оваамрежа, а пристапот е отворен и за претставниците одадминистрацијата од останатите општини.Мрежата се формира поради сè позначајните надлежностии обврски што локалните власти ги имаат во областана енергетиката. Во последниов период беа направениизмени во Законот за енергетика, а во тек е и изработкана Програма за енергетска ефикасност на ниво наРепублика Македонија. Целта е да се обезбеди поголемаимплементација на европските директиви, зарадинамалување на примарната потрошувачка на енергија, асо тоа и обезбедување на директна заштита на животнатасредина. Во рамките на оваа мрежа ќе се зајакнувааткапацитетите на стручните лицата од локалнитесамоуправи кои работат на ова поле, за правилна иефикасна примена на законската регулатива и следењена политиките и стратегиите за енергетика и енергетскаефикасност, како и заедничко лобирање за подобрувањена законската регулатива и имплементација на истата.Присутните дискутираа за начинот на работењето намрежата, за приоритетите во активностите кои ќе гипреземаат, но и за потребите од регулирање на одреденисостојби во енергетиката и енергетската ефикасностна локално ниво. На првиот состанок беше договореноДеловник за работа, избор на управен орган сопретседател, како и формирање на потесна група „Одборза стручна поддршка“ да се утврдат на следната средбана мрежата. Во рамките на ЗЕЛС активно функционира иКомисија за енергетика, која ќе има тесна соработка сочленовите на оваа мрежа и каде ќе бидат разгледуваниодредени ставови од оваа област.Мрежа на лица за управувањесо човечки ресурсиЧленови на управното тело на Мрежата за управување сочовечки ресурси при ЗЕЛС, на 20 декември, 2011 година,во просториите на Заедницата одржаа еднодневна ра­ботил­ница.Со тоа беше означено и отпочнувањето на новитеактивности на Мрежата за УЧР, договорени на последнатасредба, одржана во рамките на ЗЕЛС- ЕКСПО 2011, зазаедничко разгледување и изработување на унифициранидокументи за работа во областа управување со човечкиресурси. На овој начин ќе се подигне нивото на оваа орга­низационаединица во општините, за поефикасно иефективно извршување на обврските во управувањето сочовечки ресурси. Присутните членови на Управното те­логи разгледаа документите за волонтерство и пробна рабо­таво општините, кои претходно претставници од УЧРги доставуваа до ЗЕЛС. По конструктивната дискусија,беа изработени унифицирани теркови за сите активностикои влегуваат во овие две области, а за кои се одговорнилицата за УЧР во општините. Станува збор за : Програмаза пробна работа, Решение за ментор, Решение за форми­рањена Комисија за полагање на стручен испит и Запи­сникза спроведен стручен испит. За регулирање наволонтерството и ангажирање на волонтери во локалнатаса­моуправа усогласени беа документите: Програма заволонтерство и Договор за волонтерство, кои како до­кументибеа усогласени и финализирани од страна на управнатагрупа. Овие документи, ЗЕЛС по електронски патги испрати до сите членови на Мрежата на УЧР, со пре­пора­каза нивно прифаќање.48

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201150

Мрежата на ИТ лицаМрежата за ИТ при ЗЕЛС во текот на 2011 година одржадве седници и тоа на 18 март 2011година и на 3 октомври2011 година. На првата седница имаше дискусијата попредлог- документот „Стандарди за имплементацијана софтверски решенија и бази на податоци во ЕЛС”. Насостанокот во рамките на дискусијата се дадоа предлозиод кои се очекува значително да ја подобрат содржинатаи функционалноста на овие стандарди. Беше констатиранодека треба да се имплементираат истите предлози и истиотдокумент со предлог на УО на ЗЕЛС да биде доставен какопрепорака за усвојување до сите членки. Под останатитеточки на дискусија, присутните ја поддржаа иницијативатана ЗЕЛС за размена на искуства во имплементација направилниците од Законот за заштита на лични податоци,со што преку ЗЕЛС ќе се дистрибуираат знаењето ипроцесот на изработка на документацијата од ситеопштини кои предничат во фазата на имплементација назаконската регулатива. Како неопходна точка на дискусијапретставниците побараа активностите од стратегијата наЗЕЛС за ИКТ развој, во делот лобирање за лиценцирањена софтверските апликации, да бидат забрзани. Мрежата,исто така, во точката разно дискутираше и за потребатаза развој на софтверски апликации кои се потребни наединиците на локалните самоуправи. Како заклучокод овие точки во рамките на мрежата беше формиранагрупа од 7 лица кои ќе бидат задолжени заеднички да гикоординираат овие два процеси.На втората седница се дискутираше за финализирањена информацијата во согласност со заклучокот одпетнаесеттата седница на Влада на РМ во кој се посочува:„на ЗЕЛС му се препорачува да ја разгледа можноста завоведување на електронско плаќање на надоместоцитекои се приходи на општините и за тоа ЗЕЛС во рок од15 дена да достави информација до Министерствотоза финансии“. Членовите на мрежата ја поддржааиницијативата за електронско плаќање и покажаазаинтересираност за воведување на ваков сервис восвоите ЕЛС. Мрежата наведе, дека доколку општинитеимплементираат ваков тип на сервис, ќе се јави потребаза надградба на постојните софтверски решенија иликреирање на ново решение, како и дека се потребнидополнителни чекори на комуникација општина – Кибс –банка за тоа да се исполни. Поради тоа се препорачуваЗЕЛС да ја разгледа можноста за групна надградба насофтверот за даноци ЛТАС кој го поседуваат голем бројна локални самоуправи и да достави предлог до мрежатаи комисијата да ги имплементира забелешките од истите.Беше заклучено да се разгледа можноста во општинитеда се вградат т.н. ПОСТ ТЕРМИНАЛИ ова претставуванаједноставен и корисен чекор со што нема да се враќаатграѓаните да пополнуваат уплатници при наплата надавачките. Ваков модел е имплементиран во агенцијатаза катастар на недвижности. Затоа мрежата треба даодржи состанок најдоцна до 20 ноември, 2011 година, пришто треба да се покани и член од Мрежата на финансии,како и претставник од Министерството за информатичкоопштество и администрација и Катастарот на недвижности,за да се дискутира оваа варијанта на имплементација.Околу проектот на Владата на РМ „е -потсетник“, законскарегулатива, национални стратегии и сл. Мрежата на ИТлица при ЗЕЛС го поздравува проектот и во овој дел одимплементацијата ги поддржува предложените мерки,да учествува во работната група на проектот и да дадеподдршка во следните чекори на имплементација.51

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Мрежа на ЛЕРПрвиот конститутивен состанок на Мрежата на локаленеко­номски развој се одржа на 20 декември 2011 г. накој беа присутни 27 членови на Мрежата на ЛЕР. На состанокотсе дискутираше за следниве предлози: ус­војувањена Деловникот за работа на Мрежата на ЛЕР наЗЕЛС; избор на членови на Одборот за стручна под­дршкана Мрежата на ЛЕР; избор на претседател и пот­претседателина Мрежата на ЛЕР (МЛЕР), програмски ак­тивнос­ти(Годишната програма за ЛЕР 2012 на ЗЕЛС).Око­лу изборот на членови на Одборот за стручна поддрш­кана Мрежата на ЛЕР, во согласност со усвоениотДе­ловник за работа се следеше регионалниот пристапза избор на членови. Исто така, предложено беше предизбор на номинираните членови на ОСП, секој пред­ложенкандидат да го претстави своето искуство во областана локалниот економски развој, со оглед на тоашто ова тело ќе треба да ја понесе најголемата ак­тивност,товар и стручност за работењето на МЛЕР. Чле­новитена МЛЕР го усвоија предлогот за регионален пристапво членството на ОСП на МЛЕР, воедно го усвоијапред­логот Југозападниот регион да биде претставен сопрет­ставник од Скопскиот регион, поради одбивање накан­дидатурата на претставникот од Кичево и поради отсуст­вона друг кандидат од општина од Југозападниотрегион.Членовите на МЛЕР ги одбра следните лица за членовина Одборот за стручната поддршка:1. Јасминка Па­ша­лиска-Андоновска од општинаПехчево (Источен регион),2. Лидија Костадинова од општина Неготино (Вардар­скирегион),3. Митко Влахов од општина Богданци (Југоисточенрегион),4. Зоран Павловски од општина Куманово (Се­ве­роис­точенрегион),5. Јусуф Шаини од општина Брвеница (Полошкире­гион),6. Гордана Лозановска- Стефановска од општинаМо­гила (Пелагониски регион),7. Дејан Антиќ од општина Центар (Скопски регион),8. Евантија Стојановска од општина Карпош (Скопскирегион),9. Павлина Рибарска од општина Кисела Вода(Скоп­ски регион).Членовите на Одборот за стручна поддршка излегоа соединствен предлог за претседател, Павлина Рибарскаод општина Кисела Вода и двајца потпретседатели – ЈусуфШаини од општина Брвеница и Зоран Павловски одопштина Куманово.Беше предложено предлогот за избор на претседателодвоено да се гласа, а во пакет да се гласа за избор надвајцата потпретседатели.На оваа седница, исто така, беше претставена Го­дишна­тапрограма за обука во областа на ЛЕР, којашто опфа­ќа:планирање на ЛЕР, одредување на развојни иструк­турни приоритети, спроведување и извршување налокално економски активности, поддршка на МСП итн.Програмата за ЛЕР ја подготви стручната служба наЗЕЛС, во соработка со Саша Максимовски од општинаЧаир. Членовите на МЛЕР беа информирани дека досегасе спроведени две дводневни обуки на два модула одПрограмата - стратешко планирање во ЛЕР и јавноприватнопартнерство.52

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ЗЕЛС54ЗЕ

СИСТЕМАТИЗИРАНИ СТАВОВИ НА ЗЕЛСВо согласност со Меморандумот за соработкапо меѓу ЗЕЛС и Владата на Република Македо ни ја, традиционално,најмалку еднаш во го ди ната, се организирасредба меѓу овие две инсти ту ции. На овиесредби, ЗЕЛС ги презентира своите ба рања,организирани во единствен документ СИс ТЕ-МА ТИ ЗИРАНИ СТАВОВИ, а претставниците наВладата да ва ат одговори и пронаоѓаат начинза решавање на проб ле мите на локалнатасамоуправа. Со помош на овој ме ха низам, досегасе изнајдени многу важни решенија зало калната самоуправа.Сепак, претстојат уште многу прашања коинужно мора да се надминат, прашања коисе од клучно значење за непреченото функционирањена општините, обез бе дување поголемиприходи, надминување на со стојбитеЛСсо долговите, поттикнување на локал ни отекономски развој, потребата од забрзаноспро ве ду вање на плановите за рамномеренрегионален раз вој, обезбедување неопходнипредуслови за нор мал но и непречено од вивањена образовниот процес, пот тик ну ва њена руралниот развој, земјоделието итн.Во изминатиов период ЗЕЛС напорно ра ботешево над ми нувањето на правните пречки,иницираше промена на неколку клучни прописи,ги лоцираше проблемите во си те областисо кои се соочуваат општините, отворено дебатирашеза проблемите пред институциитеи беше сим бол на единството на општините,занемарувајќи ги политичките, националните,географските и дру ги посебности. ЗЕЛС формираше и тринаесет про-фе си онални мрежина општинската администрација, со што сезаокружи процесот на целосна интеграцијана општинската структура во ЗЕЛС, а на овојначин те ков но се детектираат приоритетнитепра шања и се ну дат решенија за нивно надминувањево системот на ло кал ната самоуправаво Републиката.Утвр дени СИСТЕМАТИЗИРАНИ СТАВОВИ наЗЕЛС, за к лу чно со декември 2011 година:55

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ФИНАНСИРАЊЕ НА ОПШТИНИТЕ56■ ЗГОЛЕМУВАЊЕ на износот на ДДВ наменет за општините (и покрај Законот на сила, со кој заклучно со2013 г. Се утврдува етапно зголемување до 4,5%)Образложение: Иако, во согласност со преговорите соВладата, дојде до промена на Законот за финансирањена единиците на локалната самоуправа, со кој сеобезбеди одредено пока-чување на процентот наДДВ до 4,5% во 2013 година, ЗЕЛС сè уште останувана барањата дека се потребни значително поголемифинансиски приливи во општините за непреченофункционирање и спроведување на сите надлежности,а во согласност со процесот на децентрализација. Тукасакаме да ја напоменеме и потребата за формирањена фонд за воедначување, кој во извесна мера би јанамалил разликата во приходите по глава на жителпомеѓу општините.■ Зголемување на износот на ПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОКНА ДОХОД од актуелните 3 % на 30%.Образложение: Република Македонија е држава сонајмал процент на персонален данок како изворенприход на општините. Регионот, а особено земјите одЕвропската унија во просек обезбедуваат најмалку 30%како изворен приход за општините. Добар пример затоа како соседна Србија го реши ова прашање и тоа воблиско минато време е дека ги укина сите фондови заводоснабдителни системи и им додели на општините 80%од персоналниот данок. Таа новост не поттикна, уштееднаш да ја разгледаме оваа опција за подобрување насостојбите со финансирање на единиците на локалнасамоуправа, барајќи само 30% од персоналниот данок.■ Во што пократок рок да се реши прашањето со ЗА ОС-ТА НАТИТЕ ДОЛГОВИ НА ОПШТИНИТЕ, особено штоод реден број на општини се сè уште со блокиранисмет ки и не можат да функционираат нормално, нитида ги обезбедуваат услугите за граѓаните какошто е тоа потребно.Образложение: Владата веќе направи измена назаконот и обезбеди бескаматни заеми за надминувањена овој проблем. Праксата покажува дека изменатана законот и бескаматните заеми од Владата доопш­тините, со рок од десет години, во моментот ине може многу да им помогнат на општините. Др­жаватаво периодот на финансиска кризна не е во можностда обезбеди потребни средства за целосно решавањена проблемот со блокираните општини. За­тоапредлагаме на општините да им се поедностави постап­катаза добивање согласност за задолжување воко­мерцијалните банки и со тоа да им се овозможи самида си изнајдат решение за излез од оваа ситуација.■ ЗЕЛС бара Министерството за правда да изврши соодветни ПРОМЕНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА ИЗВРШУВАЊЕ иточно да пропише колкава е минималната висина насредствата потребни за извршување на основнитефункции на општините и како истиот се пресметува,со цел овој износ да не биде предмет на извршувањево постапките на блокирани сметки. Во согласностсо законот, ова право на идентичен начин да сегарантира и за јавните претпријатија.Образложение: Ваквата пресметка да се утврди за секојаопштина поединечно во соработка со ЗЕЛС и Ми­нистерствотоза финансии, во согласност со по­треб­ните мини­малнитрошоци. Досегашното искуство по­ка­жува, деками­нимумот и дали тој воопшто постои, ис­клучиво зависиод волјата на судијата кој го води предметот. Ваквотопра­во треба да го имаат и јавните претпријатија.

■ Иницијативите за изменувањата и дополнувањатана ЗАКОНОТ ЗА СУДСКИТЕ ТАКСИ, ЗАКОНОТ ЗАДАНОЦИТЕ НА ИМОТ и ЗАКОНОТ ЗА КОМУНАЛНИТЕТАКСИ да бидат што поскоро донесени.Образложение: ЗЕЛС достави иницијатива за из­мену­вањеи дополнување на Законот за судските такси(со иницијативата се бара изземање на општините одплаќање на судските такси и нивно изедначување соостанатите државни органи). ЗЕЛС ги достави своитепредлози по предлогот за изменување и дополнувањена Законот за даноците на имот, а особено правотона комисиите кои вршат проценка на имотот да имаатправо на пристап и на приватна сопственост зарадине­посреден увид. Со иницијативата за изменување идополнување на Законот за комуналните такси се барапромена на методологијата на утврдување на висинатана комуналната такса за услугата паркинг од фиксенна процентуален износ.■ ЗЕЛС бара да се изврши ПРОМЕНА НА МЕТОДО ЛО-ГИ ЈАТА ЗА ПРОЦЕНКА НА ВРЕДНОСТА НА ДАНО-КОТ НА ИМОТ преку процес на взаемна консултација.Образложение: Покрај промената на методологијата запроценка на данокот на имот, предмет на оданочувањепотребно е да бидат и инфраструктурата на мобилнитеоператори, на кабелската, водоводната, гасната,електричната и инфраструктурата на топлификација.Образложение: Република Македонија е држава сонајмал процент на персонален данок како изворен приходна општините. Регионот, а особено земјите од Европ­скатаунија во просек обезбедуваат најмалку 30%како изворен приход за општините. Добар пример затоа како соседна Србија го реши ова прашање и тоа воблиско минато време е дека ги укина сите фондови заводоснабдителни системи и им додели на општините 80%од персоналниот данок. Таа новост не поттикна, уштееднаш да ја разгледаме оваа опција за подобрувањена состојбите со финансирање на единиците на локалнасамоуправа, барајќи само 30% од персоналниот данок.Во што пократок рок да се реши прашањето со ЗА­ОС­ТАНАТИТЕ ДОЛГОВИ НА ОПШТИНИТЕ, особеношто одреден број на општини се сè уште со блокиранисметки и не можат да функционираат нормално, нити даги обезбедуваат услугите за граѓаните како што е тоапотребно.Образложение: Владата веќе направи измена на закони обезбеди бескаматни заеми за надминувањена овој проблем. Праксата покажува дека изменатана законот и бескаматните заеми од Владата доопш­тините, со рок од десет години, во моментот ине може многу да им помогнат на општините. Држа­ватаво периодот на финансиска кризна не е вомож­ност да обезбеди потребни средства за целосноре­шавање на проблемот со блокираните општини.Затоа предлагаме на општините да им се поедноставипостапката за добивање согласност за задолжување вокомерцијалните банки и со тоа да им се овозможи самида си изнајдат решение за излез од оваа ситуација.ЗЕЛС бара Министерството за правда да изврши соод­ветниПРОМЕНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА ИЗВРШУВАЊЕи точно да пропише колкава е минималната висинана средствата потребни за извршување на основнитефунк­ции на општините и како истиот се пресметува,со цел овој износ да не биде предмет на извршувањево постапките на блокирани сметки. Во соогласност созаконот, ова право на идентичен начин да се гарантираи за јавните претпријатија.Образложение: Ваквата пресметка да се утврди засе­која општина поединечно во соработка со ЗЕЛС иМинистерството за финансии, во согласност со по­требнитеминимални трошоци. Досегашното искуство пока­жува,дека минимумот и дали тој воопшто постои,57

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011исклучиво зависи од волјата на судијата кој го водипредметот. Ваквото право треба да го имаат и јавнитепретпријатија.Иницијативите за изменување и дополнување на ЗА­КО­НОТ ЗА СУДСКИТЕ ТАКСИ, ЗАКОНОТ ЗА ДА­НОЦИТЕНА ИМОТ и ЗАКОНОТ ЗА КОМУНАЛНИТЕ ТАКСИ, да бидатшто поскоро донесени.Образложение: ЗЕЛС достави иницијатива за измену­вањеи дополнување на Законот за судските такси(со иницијативата се бара изземање на општините одплаќање на судските такси и нивно изедначување соостанатите државни органи). ЗЕЛС ги достави своитепредлози по предлогот за изменување и дополнувањена Законот за даноците на имот, а особено правотона комисиите кои вршат проценка на имотот да имаатправо на пристап и на приватна сопственост зарадинепосреден увид. Со иницијативата за изменување идополнување на Законот за комуналните такси се барапромена на методологијата на утврдување на висинатана комуналната такса за услугата паркинг од фиксенна процентуален износ.ЗЕЛС бара да се изврши ПРОМЕНА НА МЕТОДОЛОГИ­ЈА­ТА ЗА ПРОЦЕНКА НА ВРЕДНОСТА НА ДАНОКОТ НАИМОТ преку процес на взаемна консултација.Образложение: Покрај промената на методологијата запроценка на данокот на имот, предмет на оданочувањепотребно е да бидат и инфраструктурата на мобилнитеоператори, на кабелската, водоводната, гасната,електричната и инфраструктурата на топлификација.■ Да се надмине проблемот со НАПЛАТАТА НА НА ДО-МЕСТОЦИТЕ НА КОНЦЕСИИТЕ ВО ОБВРЗНИЦИ којсе рефлектира врз општините кои на овој начин немаатдиректен прилив на средства.■ ЗЕЛС бара да се воведе законска можност ОПШТИН-СКИ ОТ ИНСПЕКТОРАТ ДА ВРШИ КОНТРОЛА ВРЗКОНЦЕСИОНЕРИТЕ.Образложение: Очигледен е намалениот интерес надржавниот инспекторат да врши контрола врз кон­цесио­нерите,особено што во согласност со актуелнитере­шенија контролата е во рацете на државата, а инте­ресотна државата е намален заради намалениотпроцент на приходи по овој основ.• ВОВЕДУВАЊЕ НА ФИНАНСИСКИ ИНСТРУМЕНТ заподдршка при реализација на проектите за ис користување на СРЕДСТВАТА ОД ФОНДОВИТЕ ЗАПРЕД ПРИСТАПНА ПОМОШ од ЕУ, како и другитедостапни програми.Образложение: Општините се соочуваат со проблемна авансно финансирање на активностите. Бидејќисо вакви износи на средства не располагаат во момен­тотна поднесување на апликациите, голем делод средствата останува неискористен. Средствата поовој основ по реализацијата на проектите му се враќаатна апликантот. Оттука, истите би можеле да серефундираат во согласност со финансискиот ин­струментво буџетот на Република Македонија.58

СТАТУС НА ГРАДОНАЧАЛНИЦИ■ Да се гарантира ПРАВОТО НА АПАНАЖА во траењеод 1 година по завршување на мандатот наградоначалниците, а по истиот основ по кој со оваправо се стекнуваат останатите избрани и именуванифункционери. Надоместокот по овој основ би сеобезбедил од буџетот на општината.Образложение: За разлика од останатите избрани иименувани функционери кои извршувањето на својатафункција ја извршуваат преку пропорционален модел(на избори), или врз основа на акт на надлежен орган(во случај на именување), градоначалничката функцијасе стекнува на директни непосредни избори од каделегитимитетот е дополнително загарантиран. Во овиеоколности, правата со кои располагаат останатитеизбрани и именувани функционери е ограничена зафункцијата градоначалник.ОБРАЗОВАНИЕ■ ИТНО ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА СРЕДСТВАТА ЗА ОБРА-ЗО ВАНИЕ, заради решавање на НЕПОВОЛНАТА ФИ-НАН СИСКА СОСТОЈБА, во која се наоѓаат општи нитепри извршувањето на оваа надлежност.Образложение: Со буџетот на Република Македонијаза 2011, но и со распределбата на средствата за образование,во согласност со Буџетот од 2012 година,извршувањето на надлежноста образование од странана локалните власти, значително е отеж­на­та.Главна пречка претставува недостатокот на фи­нансискисредства во речиси сите општини. Според информациитекои стигнуваат во ЗЕЛС, речиси ниеднаопштина не е задоволна од висината на добиените блокдотации за образование. Менувањето на формулатаза распределба на средствата за образование, што еутврдена во методологијата за распределба на блокдотации засега, ќе предизвика само одземање насред­ства од едни општини за сметка на други, а главни­отпроблем е недостаток на вкупната парична масаза оваа намена. Според анализата што ја направи ЗЕЛСво месец август, 2011 година, вкупниот недостаток заобразование изнесува над една милијарда денари,односно најмалку 650 милиони денари за основнои над 500 милиони денари за средно образование.Најголемиот процент од добиените средства одат заисплата на плати, потоа за превоз на децата (основно,а особено средно образование) и за набавка наенергенси за затоплување на училишта. Средства занаставни потреби останува сосема малку или воопштоне останува. Исто така, општините се оптоварени и содополнителни издатоци за исплаќање на отпремниниза пензија, за смртен случај, за систематски прегледина наставниците, дератизација, дезинфекција, дезинсек­ција,за обезбедување на објекти и опрема, запревоз на наставниците до училиштата каде нема јавентранспорт и уште многу други финансиски обврскикои воопшто не се предвидени во блок дотацијата.Спо­ред информациите од општините, зголемувањеза надоместок за превозот имаше само за прватаге­нерација средно задолжително образование, апотоа секоја следна година се префрла истата сума,иако веќе имаме и четврта генерација средно задол­жителнообразование. Беше формирано работнотело за утврдување на состојбите со недостатокотна финансиски средства во образованието (претстав­нициод 8 општини, 4 од МФ и 3 од МИОА) кадебеше потврдено дека одредени општини имаат неис­користенисредства за образование, кои стојат водржавниот трезор, а причина се неисплатените доспеа­нирати кои општините мора да им ги исплатат надо­бавувачите, или во одредени случаи повеќекратнотоповторување на постапките за јавни набавки. Осумтепретставници од општините донесоа заклучоци (459

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011претставници од МФ и 3 претставници од МОН се изземааод овие заклучоци)Заклучок 1: Постои недостаток на средства за об­ра­зова­ниеи потребно е зголемување на средствата во блокдотациите од буџетот на РМ, со цел задоволување нареалните потреби во оваа област. Секое менување наформулата, во ваква состојба на евидентен недостаток,сега би предизвикало само претурање на средстватаод едни општини за сметка на други.Заклучок 2: Општините во кои се сконцентриранисред­ните училишта да добијат дополнителен процентво блок дотациите. Точно е дека средствата се пре­фрла­атпо број на ученици, но притоа не се зема предвидколку од таа бројка се однесува за ученици кои доаѓаатод други општини и за колкава километража требада им се надомести превозот. Ученици доаѓаат одголеми далечини, најголем дел од нив земаат сред­стваи за комбиниран превоз - меѓуградски и потоа градски,има голем број ученици кои доаѓаат од срединикаде нема организиран јавен превоз, а не е утврденои тоа дали треба да се исплаќаат и децата кои одат водруга средина, иако во својата општина ја имаат ис­татаобразовна насока. За сето ова МОН треба да подготвиПравилник, според кој општините ќе се раководатпри исплаќањето на средствата, но и донекаде ќе сеутврди потребната сума на средства за покривање нареалните трошоци за превоз на учениците.Заклучок 3 : Доколку МОН не може да обезбеди адекватнопокривање на финансиските потреби за об­разование,тогаш општините ќе се соочат со речиси нерешливпроблем, кој ќе остави долгорочни последиции на општините и на процесот на образование во РМ.■ МОН ДЕЦИДНО ДА СЕ ИЗЈАСНИ И ДА ДОСТАВИПИС МО до сите локални власти со изјаснување околуРЕ АЛНИТЕ ПОТРЕБИ ЗА ПРЕВОЗ НА ВРАБОТЕНИТЕ.Упатувањето на одговори од МОН дека „средстватаопштините ги добиваат во блок дотациите, од кадеможат да црпат средства и за ваков надоместок(надомест за превоз на наставници)”, создавазабуна кај наставниот кадар, дека за оваа наменаво општините стигнуваат вакви средства од МОН, аопштините не ги процесираат понатаму. Поради тоаима случаи каде локалната власт, губи судски спорови за вакви случаи. Се бара МОН ДА ДОСТАВИДОПИС ДО СИТЕ ОПШТИНИ каде јасно ќе укажедека средствата за превоз на вработените се по криенисо бруто плата.та Исто така, потребно е МОН дапредвиди дополнителни средства за НА СТАВ НИ цИ-ТЕ, во средините КАДЕ ШТО НЕМА ЈАВЕН ПРЕВОЗ ида ги достави до општините кои ќе поднесат ваквобарање.■ Да се следи ПАЗАРОТ НА ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ЦЕ НА-ТА НА ГОРИВА И ЕЛЕКТРИЧНА ЕНЕРГИЈА зарадиан тиципирање на дополнителните трошоци. ДАСЕ ОБЕЗБЕДИ НАФТА ОД СТОКОВИТЕ РЕЗЕРВИ заучи лиштата. Да се обезбедат нови автобуси иликом биња за општините, каде ќе се води грижа закон фигурацијата на теренот, особено за руралнитеопш тини, што ќе биде проследено и со соодветнисред ства за обезбедување на нафта за превоз, илипак, од стоковите резерви. Ова е во согласност содржавната политика за обезбедување на рам но меренрегионален развој и обезбедување на еднаквиуслуги за сите граѓани. Да се ДАДЕ СОГЛАСНОСТ одМОН за ВРАБОТУВАЊЕ на ВОЗАЧ за автобусите, заопш тините каде овие возила се доделени.60

Образложение: Нафтата од стоковите резерви да имсе подели на општините со цел делумно подмирувањена обврските кон превозниците, како и за греењена училиштата. Руралните општини бараат еднаковтретман при распределбата на нови автобуси. Морада има вработено и одговорно лице кое ќе го вршипревозот.• МОН да ДОНЕСЕ СООДВЕТНИ ПРАВИЛНИЦИ ИЛИДРУГИ ПОДЗАКОНСКИ АКТИ со кои ќе се уредатпрашањата кои создаваат правни дилеми и иститеда бидат дадени на разгледување на ЗЕЛС вонивната предлог -фаза.Образложение: Со донесување на ПРАВИЛНИК за задолжителнотосредно образование ќе се утврди постапкатана општините при обезбедувањето на превози сместување на учениците (заради недоволенка­пацитет на ученички домови кои во поголем бројсè уште имаат нерешен имотно-правен статус). МОНда изработи и посебен ПРАВИЛНИК за изрекувањена педагошките мерки во задолжителното среднообразование (требаше да се стави основ во новиотЗакон за средно образование, да не се пропушти)ПРА­ВИЛНИК за утврдување критериуми за избор начленови на училишните одбори, како и ПРАВИЛНИКза реализирање на екскурзии во средно образование,слично како што е тоа регулирано за основнотообразование.• ЗЕЛС да има свој ПРЕТСТАВНИК при распределбатана средства за капитални инвестиции во обра-зо ванието. Предлог-распределбата да биде навре-менодоставена до ЗЕЛС на разгледување.Образложение: Предлог - распределбата да биде навре­менодоставена до ЗЕЛС на разгледување. Да сеут­врдат критериумите за распределба на средстватаза капиталните инвестиции по општини, да се консул­тираЗЕЛС за утврдување на приоритетите и да севоспостави механизам на тесна комуникација и консул­тацијапри утврдувањето на износите.■ МОН да ги разгледа ПРЕДЛОГ ДОКУМЕНТИТЕ штоги изработи Комисијата за разграничување на ин геренциите меѓу општинските и државните про светниинспектори, формирана на предлог на ми нистерот заобразование и наука и да пре зе ме соодветни чекориза нивно ревидирање и реа ли за ци ја.Образложение: Формираната комисија, составена од 9члена : 5 општински инспектори, 3 државни просветниинспектори и 1 претставник од МОН (правна служба)одржа два состанока од кои произлегоа два предлогдокументи:а) Предлог -документ за разграничувањена надлежностите на државните и општинскитеинспектори и б) Предлог- документ за усогласувањена Законот за просветна инспекција, Законот за основнообразование, Законот за средно образование исите подзаконски акти од областа на образованието,со Законот за инспекциски надзор (Сл. весник на РМбр.50/10).■ Да се утврди систем на утврдување на НАДО МЕ С-ТОЦИТЕ ЗА НАСТАВНИЦИ РАСПОРЕДЕНИ СО СО ОД-ВЕ ТЕН ФОНД НА ЧАСОВИ ВО ПОВЕЌЕ УЧИ ЛИШТА, ана територија на повеќе општини.Образложение: Определени наставни предмети закои наставникот вработен во определеното училиштене е во можност да го исполни потребниот фонд начасови, надополнувањето го врши во други учи­лиштаво рамките на истата, или во училишта во дру­гаопштина. Кога станува збор за вработување на оп­ределеновреме, општините склучуваат меѓусебни спогод­бисо кои го утврдуваат уделот во надоместокотна наставникот, според што се врши и префрлањетона средствата. Но кога треба да се заснова постојан61

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011КУЛТУРАра­ботен однос на неопределено време, истиот требада се заснова во едно училиште, кога и настанувапроблемот со финансирањето на неговите надоместоции распределбата помеѓу општините.■ Да се најде РЕШЕНИЕ ЗА ОДРЖУВАЊЕТО НА КОМП -ЈУТЕРИТЕ И КОМЈУТЕРСКИТЕ МРЕЖИ. НА МЕ СТОЗГОЛЕМУВАЊЕ НА КАДРИТЕ ВО МИОА ЗА ОВААНА МЕНА, ДА СЕ ПРЕФРЛАТ СРЕДСТВА ВО БЛОК ДО-ТА цИИТЕ ЗА ОБРАЗОВАНИЕ ЗА ВРА БО ТУВАЊЕ НАВАК ВИ ЛИЦА ВО УЧИЛИШТАТА, по ра ди потребатаод брзо и итно интервенирање на стручните лица.Образложение: Во секоја општина да се обезбеди најмалкуедно лице во училиште кое ќе ја одржува мре­жата,а средствата да ги обезбеди МОН. Истовремено да сепредвидат и трошоци за одржување на компјутерите.Не е возможно, определените претставници од МИОАда постигнат да ги задоволат потребите на учи­лиштата.Наместо вработувањата за овие лица да сереализираат во МИОА, да се вработат истите во општи­ните,или да се префрлат средства во дотациите заобразование за обезбедување на вработување на ваквилица во училиштата. Од тоа зависи реализацијатана вистинската идеја на Проектот „Компјутер за секоедете“.■ Неопходно е ЗАЈАКНУВАЊЕ НА СТРУЧНИТЕ СЛУж-БИ ВО УЧИЛИШТАТА, а особено дефектолози, со цијалниработници, психолози и педагози, како и да сеобезбедат соодветни средства за нивно вра бо ту вање.■ Да се регулира моменталната состојба со ЗАШТИ-ТЕНИТЕ ОБЈЕКТИ кои се наоѓаат на територија насоодветната општина. ЗАКОНОТ ЗА ПРОСТОРНО ИУРБАНИСТИЧКО ПЛАНИРАЊЕ ДА БИДЕ системскиза кон, кој ќе овозможи правен основ постапките надонесување на урбанистички планови да не се кочат.Објектите да бидат категоризирани врз ос но вана што ќе се утврди соодветната надлежност на државатаили на општината.Образложение: На овие објекти општината нема правода интервенира поради нивното културно значење азаради зачувување од уривање и разубавување наликот на објектот, а истовремено општините се спречениво целосното реализирање на деталните ур­банис­тич­кипланови во општината.■ ЗЕЛС бара Владата на РМ да го децентрализираУП РАВУВАЊЕТО СО ОБЈЕКТИТЕ НА КУЛТУРАТАкои моментално се во надлежност на државата, односноМинистерството за култура. Постапката да јаиницираат општините во зависност од својот ин терес.Образложение: Ваквите објекти се наоѓаат во ис­клучи­телнолоша состојба, а со нивно де­цен­тра­ли­зи­ра­њеи давање на стопанисување на општините, но без долгови,ќе се обезбеди заштита од пропаѓање, но и ќе сегенерира и дополнителен приход за општината. За таацел, Министерството за култура да изготви список насите објекти од областа на културата до ЗЕЛС, за да сезапочне со реализација на оваа иницијатива.62

УРБАНИЗАМ И ПРОСТОРНО ПЛАНИРАЊЕ■ Владата да обезбеди ПОВОЛНИ КРЕДИТИ за поддршка културата, со цел обезбедување основни условиза изградба на капитални објекти (театри, музеи).Образложение: На овој начин ќе се обезбеди изградбаи долгорочно одржување на капитални објекти одобласта на културата, но и ќе се поттикне развојот накултурата и во други општини.■ Претставник од ЗЕЛС да учествува при РАСПРЕ-ДЕЛ БАТА НА СРЕДСТВА ОД ПРОГРАМИТЕ на Министерството за култура наменети за општините исо претходно доставени предлози и иницијативи даучест вува во креирањето на програмите за културана локално ниво.Образложение: Следењето на процесот да му бидеовоз­можено на ЗЕЛС кој ќе има свој претставник воКомисијата за избор на град на култура и останативажни настани и манифестации кои се од значење заразвојот на културата во ЕЛС.СПОРТ• Во најкраток можен рок, ЗЕЛС и Владата на РМ даиз вршат РЕВИЗИЈА НА ДЕЛБЕНИОТ БИЛАНС НАСПОРТ СКИТЕ ОБЈЕКТИ, разрешување на имотно –правните односи, по што истите би се пренеле восопственост на општините. Да се деблокира Агенцијата за управување со спортски објекти.■ Соодносот на распределба на средствата 80% -20% во корист на општините да се применува и приПРИ ВАТИЗАЦИЈАТА НА ИЗГРАДЕНОТО ГРАДЕЖНОЗЕМ ЈИШТЕ.■ Да се обезбедат средства за ФИНАНСИРАЊЕ НАУР БАНИСТИЧКИТЕ ПЛАНОВИ ЗА СЕЛО и за до несување на НОВИТЕ УРБАНИСТИЧКИ ПЛАНОВИ наопш тините.Образложение: Финансирањето на овие планови сеогромен товар за руралните општини, особено зарадитоа што најголемиот дел од градбите се не­е­видентирани.Останатите општини, исто така, се во периодна донесување на нови урбанистички планови,по­ради истекот на периодот за кој се донесени.■ 50% од средствата остварени при ПРЕНАМЕНА НАЗЕМ ЈОДЕЛСКОТО ВО ГРАДЕЖНО ЗЕМЈИШТЕ да бидатприход на општините.Образложение: Во руралните општини постои големинтерес за пренамена на земјоделско во градеж­ноземјиште, што подразбира постапка и пред над­лежнотоМинистерство за земјоделство, шумарство и водостопанство.Во согласност со прописите, транс-форма­цијатапретпоставува генерирање на приходи, што енајсоодветно да бидат утврдени како приход за општи­ните.■ Да се зголеми износот на СРЕДСТВА ОД ФОНДОТ ЗАЛО КАЛНИ ПАТИШТА и да се гарантира вклученостна ЗЕЛС при утврдувањето на критериумите на распределба на средствата.Образложение: Средствата од фондот со години на­назадизнесуваат 500 милиони денари, а со истиот рако­водиАгенцијата за локални и регионални патишта.63

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ЕНЕРГЕТИКАИстиот е драстично намален во 2009 и 2010 година.ЗЕЛС бара состојбата со предвидените средства заопштините да се врати на износ, најмалку идентиченсо износот кој општините го добиваа во 2008 година.Конечно, намалувањето на средствата зарадикористењето на кредитни линии од меѓународнифинансиски институции, додека актуелно - утврдениотизнос на средства наме­нети за општините се претежноза зимско одржување е долгорочно неодржливо инеприфатливо.■ Општините кои ќе воведат користење на АЛТЕР-НА-ТИВ НИ ИЗВОРИ НА ЕНЕРГИЈА да бидат финан сискистимулирани со мерки од Владата;Образложение: Со националните програми директнотреба да се поттикнат, да бидат поддржани и помаганиопштините кои ќе ги следат современите трендовина заштеда на електрична енергија и воведување наобновливи и одржливи извори на енергија;■ Вишокот на производството на електрична енергијаод страна на единиците на локалната самоуправа,јав ните установи и јавните претпријатија задол жително ДА СЕ ОТКУПУВА од страна на субјектите воелект роенергетскиот систем, без оглед на произ-ведената количина.Образложение: Со сè поширокото воведување напрак­тики за енергетска ефикасност, локалните јавнисуб­ј­екти и институции имаат можност самостојно дапро­изведуваат одредени количества на електричнаенер­гија. Со оглед на практиката во земјите наЕУ, производството задолжително се апсорбираод електроенергетскиот систем преку размена ипребивање на трошоците. Оваа практика ќе ја сти­мулираенергетската ефикасност во Република Ма­ке­дони­јаи ќе обезбеди самоодржливост на системите нало­кално ниво.64

РУРАЛЕН РАЗВОЈ■ ПРИ КРЕИРАЊЕТО на националните програми запод дршка на развојот ДА СЕ ВОДИ СМЕТКА ЗА ПО-ТРЕБИТЕ И МОЖНОСТИТЕ НА ОПШТИНИТЕ СО СЕ-ДИШ ТЕ ВО СЕЛО. Потребно е да се прецизираатјасни критериуми со кои финансиски најзагрозенитеопштини ќе добијат предност при распределбата насредствата;■ Да се утврди правен основ во согласност со кој општините ќе се стекнат со ПРАВО НА УПРАВУВАЊЕСО ЗЕМЈОДЕЛСКОТО ЗЕМЈИШТЕ, ПАСИШТАТА ИШУМИТЕ, за потребите на руралниот развој и развојотна земјоделството. До пренесувањето на оваправо, на општините да им СЕ ДАДЕ НА УП РА-ВУВАЊЕ ЗЕМЈОДЕЛСКОТО ЗЕМЈИШТЕ КОЕ Е РАС-ЦЕП КАНО ДО ДВА ХЕКТАРИ и ова право да бидеутвр дено за сите општини без оглед на тоа дали станувазбор за општини со седиште во село, или за рурални подрачја во општините со седиште во град.Образложение: Правото на управување со зем­јоделскотоземјиште во името на државата ќе го поттик­неруралниот развој, ќе ги развие општините и ќего стимулира локалниот економски развој. До до­несувањетона оваа мерка, како преодно решение сепредлага ситните парцели, кои претежно се во ру­ралнитесредини, да им се дадат на управување на општи­ните.Овие парцели, во најголемиот број случаи, сена­станати како резултат на процесот на миграција одовие средини, кога истите се оставени на државата порадиможноста на граѓаните да се стекнат со право нако­ристење на детски додаток..Бројот на овие парцелие огромен, некаде над 100.000, кои во моментот се илиузур­пирани или воопшто не се обработуваат.■ СРЕДСТВАТА ДОБИЕНИ ОД ЗАКУПНИНИТЕ на зем јоделскотоземјиште и пасиштата, како и СРЕД СТВАТАДОБИЕНИ КАКО НАДОМЕСТ ОД КОНЦЕСИЈА за лов,риболов и сл. ДА СЕ РАСПРЕДЕ-ЛАТ во сооднос 20%- 80%, ВО КОРИСТ НА ОПШТИНИТЕ.■ ПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОК ОД ЗЕМЈОДЕЛСКА ДЕЈНОСТво целост (100 %) да биде ПРИХОД НА ОПШТИНИТЕ,односно да биде третирана како занаетчиската дејност.Образложение: Средствата би се искористиле заопштински програми за поттикнување на развојотна земјоделството, но и ОДРЖУВАЊЕ НА ПОЛСКИТЕПАТИШТА кои се оставени на самите земјоделци, иакоистите се влезени во катастарските евиденции.■ ДА СЕ ИЗНАЈДЕ соодветен БРЗ И ЕФИКАСЕН НА-ЧИН ЗА ИЗДАВАЊЕ ИЛИ ПРОДАВАЊЕ НА ПЕСОКИ ЧАКАЛ ОД РЕЧНИТЕ КОРИТА И СУВОДОЛИЦИТЕ(мож но предлог-решение: да се издава дозвола поеди ница метар кубен - м³).Средствата да се распределуваат во согласност сопред видената распределба во Законот за минералните суровини, помеѓу локалната и централнатавласт.Образложение: Песокот и чакалот кој се таложи поте­чението на речните корита и суводолиците е ресурској претежно се искористува незаконски односно и епредмет на дива експлоатација. Од друга страна, докол­куне се искористува, или постепено се таложи вовештачките акумулации, или пак често е причина запред­извикување на поплави и излевање на водите одреч­ните корита. Исто така, таложењето врз околнитепо­вршини на речните корита и суводолиците, пред­изви­куванивно оштетување со што доаѓа до намалувањена квалитетот на овие земјоделски површини.65

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011■ ЗА ПОЗАЈМИШТАТА НА ПЕСОК И ЧАКАЛ ЗА ПАТИШ-ТА, УЛИЦИ И ДРУГИ ЈАВНИ ИНФРАСТРУКТУРНИ ОБ-ЈЕК ТИ, поради непостоење на брз и ефикасен начинза издавање на концесиско право за експло-атација,исто така да се предвиди ИЗДАВАЊЕ ДОЗВОЛА ПОЕДИНИЦА МЕТАР КУБЕН (м³). Средствата по овојоснов да се распределуваат во согласност со решениетоод Законот за минералните суровини, помеѓу локалната и централната власт.Образложение: Кога се градат инфраструктурни објектипосебно од мал и среден обем, а за кои се потребнинасипи, нема соодветно брзо и ефикасно решение заиздавање на концесиско право за експлоатација. Воовие случаи изведувачите поднесуваат барања воопштините кои немаат надлежност да издаваат дозво­лиза оваа активност, и најчесто се забележува ди­ваексплоатација на песок и чакал од страна на из­ве­дува­чите.■ Општините да можат ДА УПРАВУВААТ СО ВОДО-ПОИ ЛА И МИКРО АКУМУЛАЦИИ, во кои ќе можат даинвестираат, а соодветно на тоа и ДА ДАВААТ СО-ГЛАСНОСТ ЗА КОРИСТЕЊЕ НА ИСТИТЕ.Образложение: ИПАРД програмата и Националнатапрограма за рурален развој нудат одлични можностиза развој на руралните средини, но овие можности оддруга страна се ограничени поради неможноста дасе обезбеди вода за наводнување по правен основ,односно да се обезбедат соодветни потврди за ко­ристе­ње,бидејќи не постои определена институција којаќе управува со истото.■ Да се донесе НОВ ЗАКОН ЗА ШУМИ со кој ќе се изврши целосно усогласување на законодавството состандардите на ЕУ, а со кој ќе се уредат посебнидо полнителни мерки и право на пренаменување нашум ското земјиште во земјоделско земјиште.■ ОТВОРАЊЕ НА ДОПОЛНИТЕЛНИ ПОДРАЧНИ КАН-ЦЕ ЛАРИИ на Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство и пунктови од страна наАгенцијата за поттикнување на развојот на зем јоделството.Образложение: Ова барање има за цел поголемо запоз­навањена земјоделците со програмите за развој иможностите за аплицирање по истите.■ Да се овозможи процентуална распределба наСРЕД СТВАТА ОД ОЗНАКА ЗА СЕЧА НА ШУМА наменетаза одржување на локалните патишта, како иод надоместоците за ЕКСПЛОАТАЦИЈА НА ШУМСКИПЛО ДОВИ во сооднос 50-50% помеѓу државата иеди ниците на локалната самоуправа.Образложение: Со оглед на тоа што општините сенад­лежни за изградба, реконструкција и заштита налокалните патишта, со вршењето на дејностите по­врза­нисо шумите доаѓа до редовно амортизирање нало­калната патна мрежа, од каде општината се соочувасо огромни финансиски потреби за нивно одржување.66

РАМНОМЕРЕН РЕГИОНАЛЕН РАЗВОЈ■ Во 2011 година, ЦЕЛОСНО ДА СЕ ПОЧИТУВА ЗА-КОНОТ ЗА РАМН. РЕГ. РАЗВОЈ и во вуџетот на РМ дасе предвидат сите средства во согласност со законот(мин. 1% од БДП) или соодветно да се усогласи иизмени постојниот закон.■ ДА СЕ ВКЛУЧИ ПРЕТСТАВНИК НА ЗЕЛС како член воКо мисијата за избор на проекти.■ СОВЕТИТЕ за регионален развој САМОСТОЈНО ДАГИ УТВРДУВААТ приоритетните проекти и истите дане бидат предмет на дополнително оценување.ЖИВОТНА СРЕДИНА1. ПРОГРАМИ И ФОНДОВИ НА МИНИСТЕРСТВОЗА ЖИВОТНА СРЕДИНА И ПРОСТОРНОПЛАНИРАЊЕ■ ЗЕЛС бара вклученост на свој ПРЕТСТАВНИК ВО КО -МИСИЈАТА ЗА УТВРДУВАЊЕ ПРИОРИТЕТИ И КРИ-ТЕ РИУМИ ЗА РАСПРЕДЕЛБА И РЕАЛИЗАЦИЈА НАСРЕДСТВАТА од годишната инвестициска програмаза животна средина во рамките на Министерството заживотна средина и просторно планирање, како и да сепредвиди претставник на ЗЕЛС како член во сите иднифондови формирани во рамки на Ми ни стерството, а чиикорисници се и општините во Ре публика Македонија(на пример предвидениот Фонд за животна средина).Образложение: Ова барање на ЗЕЛС се утврдува со целтранспарентно, навремено и целисходно користење насредствата од страна на општините.2. ЗАКОН ЗА ЗАШТИТА НАЖИВОТНАТА СРЕДИНА■ ЗЕЛС бара да се изврши соодветна ИЗМЕНА НА ЗА-КОНОТ ЗА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА воделот на „Оцена на влијанието на определени стратегии, планови и програми врз животната средина“и „Оцена на влијанието на определени проективрз животната средина“, со што за објектите иинфраструктурните инсталации (надземни и подземни) кои што веќе се предвидени со соодветниодоб рени и усвоени урбанистички планови, а коипод лежат и за кои се изготвува студија за влијаниеврз животната средина, да не се врши оцена на влијанието врз животната средина, пред сè, порадидол готрајноста на постапките и до неколку месеции поради неколкукратното наплаќање на истите (заиз работка на студија, за поднесување на студија воМЖСПП, за издавање на Б-дозволи, одобренија заелаборати).Образложение: Во 2011 година е направена малаизмена во овој дел од Законот, со што е предвиденоградоначалникот на општината да одлучи дали ќеизврши оцена на влијание врз животната средина иистото да го достави до Министерството за животнасредина и просторно планирање на одобрување,заради што треба да пополни формулар кој речиси е50% од текстот на изработена студија. Објектите иинфраструктурните инсталации од локално значењешто се предвидени со усвоени урбанистички ипросторни планови, пак, подлежат на друг режим заиздавање дозволи (Б-ИСКЗ дозволи и одобрување наелаборат во надлежност на општините) каде повторносе испитува капацитетот и нивото на загадувањена операторот/инсталацијата или во согласност со67

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201168понудениот технолошкиот процес и предвиденитемерки за заштита (на нови објекти и инфраструктурниинсталации) се предвидува степенот на загадувањево околината, за што субјектите се стекнуваат или несе стекнуваат со соодветната дозвола. Со наведениотпредлог, би се заштедиле средства на општинитеи време, а планираните инвестиции особено воактуелниот „градежен бум“ во земјава, ќе бидаткомпатибилни со останатите олеснувања вградениво законската регулатива (Одобрение за градење во4 чекори, е-аукција за отуѓување и давање под закупна градежно земјиште сопственост на РМ, е-градежнидозволи, е-катастар итн.), сè со цел да се поттикневлезот на инвестиции во земјава.■ Да се забрза процесот на обезбедување правна основаза распределба на НАДОМЕСТОКОТ ЗА ИС КО-РИ СТУВАЊЕ НА ВОДНИТЕ РЕСУРСИ, однос но делод овој надоместок за производство на електричнаенергија да биде распределен во сооднос 50 – 50%помеѓу општините и државата.■ Да се формира посебно ТЕЛО ЗА ВОДИ, кое ќе бидеза должено за утврдување стандарди, критериуми иус лови за креирање НА ПРОГРАМАТА ЗА УПРАВАЊЕСО ВОДИ и за распределба на средствата во со гла с-ност со истата. Телото да биде составено од по еденпрет ставник од министерствата за земјоделство ишумарство, здравство, економија, транспорт и врски,локална самоуправа и тројца претставници одЗЕЛС, а со него да раководи министерот за животнасре дина и просторно планирање.Образложение: Сегашното законско решение пред­виду­ваминистерот за животна средина да ја предлага, аВла­дата да ја усвојува програмата, при што министеротза животна средина треба да прибави само мислењеод министерствата за здравство, земјоделство итранс­порт и врски. Сметаме дека на ваков начин сеис­клучени значајни институции и субјекти кои можатсуш­тински да придонесат за транспарентно, наменскои правилно насочување на средствата за реализацијана програмата.■ Да се обезбеди посебен финансиски инструмент заСУБ ВЕНЦИОНИРАЊЕ НА ИЗГРАДБАТА И ОДРЖУ-ВА-ЊЕ ТО НА ПРОЧИСТИТЕЛНИ СТАНИЦИ, бидејќи за истите се потребни огромни финансиски средства, за коидури и странската помош не е доволна. Опфатот на решенијата треба да се протега на неколку општини, сооглед на тоа што станува збор за поврзани еко-системи.Заш титата на животната средина е од особена важ ностза државата. Општините не се финансиски во состојбада вршат изградба и одржување на пречистителнитестаници. Меѓународната помош во многу случаи енедоволна. Со посебни финансиски инструменти морада се поддржи оваа надлежност на општините.3. ГРАДЕЊЕ НА КАПАЦИТЕТИ НА ОПШТИНИТЕ■ Министерството за животна средина и просторнопла нирање на Република Македонија да определитим од своите вработени за одржување ОБУКА НАОПШ ТИНСКАТА АДМИНИСТРАЦИЈА ЗА СПРОВЕ ДУ-ВАЊЕ НА ЗАКОНОТ ЗА ВОДИ и за поврзаните по д-за конски акти што досега се усвоени.Образложение: Предлогот доаѓа по упатено барањеод ЗЕЛС до МЖСПП за назначување тим од вработени,на што Министерството двапати го одби барањето одпричина што нема време за ваков вид активност. ЗЕЛСсмета дека Министерството има должност истото даго стори, затоа што Законот за води е релативно новазаконска регулатива и најдобро и најадекватно можеда ù се пренесе на општинската администрација одорганот што го спроведува Законот.

4. ЗАКОН ЗА ЗАШТИТА ОД БУЧАВА■ Глобите изречени од страна на општинските инспекториво согласност со Законот за заштита од бучава во животната средина да бидат ДИРЕКТЕН ПРИХОД НАОПШ ТИНИТЕ.КОМУНАЛНИ ДЕЈНОСТИ■ ЗЕЛС бара да се заостри и дополнително да се уредипостапката на утврдената ДОЛЖНОСТ ЗА ОТ-СТА ПУВАЊЕ НА ВОДОСНАБДИТЕЛНИТЕ СИС-ТЕМИКОН ЈАВНИТЕ ПРЕТПРИЈАТИЈА ВРЗ ОСНОВА НАЗАКОН. а со буџетот на државата да се планираатповеќе средства за реконструкција и санација наводоснабдителните системи.Образложение:aОвој нерешен проблем претставуваголем проблем за општините, кои во согласност созаконот мора да ги преземат системите, но има отпород локалното население и истото не го дозволува тоа.■ ЗЕЛС утврдува дека голем проблем за општинитепрет ставува ИЗВРШУВАЊЕТО НА ДОНЕСЕНИТЕ РЕ-ШЕ НИЈА во постапката на инспекциски надзор.Образложение: Не постои утврдена постапка и над­лежностна органите кои треба да вршат от­стра­ну­вањатана предметите, чувањето на отстранетите пред­мети ина­плата – надомест на трошоците на из­вр­шу­вањетодоколку како сопственик се јавува физичко лице.■ Заради соодветно спроведување на Законот, потребно е ДА СЕ УТВРДАТ СООДВЕТНИ КАЗНЕНИ ОД-РЕДБИ ОСОБЕНО ПО ТОЧКИТЕ 17, 18 И 19 ОД ЧЛЕН-ОТ 3 ОД ЗАКОНОТОбразложение: Станува збор за следниве комуналнидејности за кои недостигаат казнени одредби:– Отстранување и чување на непрописно паркиранивозила, хаварисани возила, земјоделски машини соприклучни или без приклучни орудија, ерадикацијана животни скитници, украсување на населенитеместа, одржување на јавни санитарни јазли, аерозапрашувања,дезинфекција, дератизација и слично;– Отстранување и чување на ситна и крупна стока иживина во урбани средини;– Сечење и складирање на огревно дрво и јаглен најавни и сообраќајни површини.1. ЗАКОН ЗА СНАБДУВАЊЕ СО ВОДА ЗА ПИЕЊЕ■ Заради загубите на вода од системите, но и зарадисанкционирање на противправно користење на значителни количини на вода, ЗЕЛС бара да се разгледаможноста за ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА КАЗНИТЕ по овојоснов, а и УТВРДУВАЊЕ НА „КРАЖБАТА НА ВОДА“КАКО КРИВИЧНО ДЕЛО.■ ЗЕЛС бара ДА СЕ ЗАБРАНИ ПРАВОТО ДА СЕ ВРШАТДУПЧЕЊА ЗА КОРИСТЕЊЕ НА ВОДА НАДВОР ОДУРБАНИСТИЧКИОТ ОПФАТ и надвор од организи -раниот водоснабдителен систем.Образложение: Воочен е тренд на исклучување одводоснабдителните системи на поголемите правнисубјекти кои се големи потрошувачи на вода и нивнотосамостојно дупчење и црпење на подземни води,при што се создаваат последици по гравитацијата наземјиштето, инсталациите итн.69

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ОПШТИНСКА АДМИНИСТРАЦИЈА■ ЗЕЛС бара да се определи СОЦИЈАНА ПОМОШ во противвредност од определена количина на по т р о шенавода ЗА СОЦИЈАЛНО ЗАГРОЗЕНИТЕ ДО МА ЌИН СТВА.Образложение: Социјалните домаќинства прават долго­вишто не може да се наплатат.2. ЗАКОН ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ОТПАД■ ЗЕЛС бара да се уреди прашањето со ДЕПОНИРАЊЕНА ГРАДЕЖНИОТ ШУТ И ЗЕМЈА ОД ИСКОП, а со којтреба да се уредат посебните услови на орга-низирање,изгледот и стандардите на депониите и начинотна управувањето.Образложение: Ова прашање создава неоснованоказ­нување на неконтролираното исфрлање зарадине­мање места кои се определени за оваа намена, абидејќи општините немаат законска основа за истото,односно констатиран е правен вакуум.■ Да се изврши УСОГЛАСУВАЊЕ НА КАЗНЕНИТЕ ОД-РЕДБИ НА ЗАКОНОТ ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ОТ-ПАД СОЗАКОНОТ ЗА ЈАВНА ЧИСТОТА каде за ист прекршоксе предвидени различни износи на парични казни.Образложение: Ова барање се поткрепува соследниот пример: физичките лица се казнуваат сомандатна казна од 60 евра во согласност со Законотза управување со отпад, додека со Законот за јавначистота за истиот прекршок се изрекува казна од 50евра во денарска противвредност, а и за прекршокотза палење на отпад во урбана средина со првиот законе предвидена казна во висина од 150 евра додека совториот закон - казна во висина од 50 евра.■ ЗЕЛС и Владата на Република Македонија со ре сорнитеминистерства да воспостават практика за секојдонесен закон и подзаконски акт, како и за измении дополнувања на законската регулатива, а коиштово целост или дел се однесуваат на спроведувањенадлежност на локално ниво да се обезбеди тим одсоодветните државни органи и институции за иститеда им се претстават и објаснат на општините, прекуспроведување обуки или советувања.■ ЗЕЛС и МИОА да воспостават меѓусебен систем/ме -ханизам на РАЗМЕНА НА ПОДАТОЦИ ЗА СПРО ВЕ-ДЕНИ ОБУКИ НА ОПШТИНСКАТА АДМИНИ-СТРА-ЦИЈА, како и за присуства на истите од стра на навработените во општините. Целта е да се овоз можипреглед на одржани обуки и присутни лица ида се најде компатибилност во планирањето наобуките, со оглед на тоа што ЗЕЛС реализира спе цијализиранинаменски обуки во согласност со по требитена општинската администрација кои се предвидени во годишни програми за обука.70

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011АКТИВНОСТИ НА ЗЕЛС ВО ПОДГОТОВКАИ ИМПЛЕМЕНТИРАЊЕ НА ЗАКОНИ ОДОБЛАСТА НА УРБАНИЗМОТЕден од најголемите успеси на ЗЕЛС во 2011 конот за градење. ЗЕЛС активно учествуваше вого дина, во областа на урбанизмот, беше успешното лобирање и активно учество во овие закони, а продолжи и со континуирана под-целиот процес на подготвување и донесување надо несувањето на Законот за градежно земјиште. дршка на своите членки, во исполнувањето наПо веќегодишните заложби, општините да ја до бијатнадлежност да управуваат со градежното нетирање.Во тој контекст, ЗЕЛС реализира ин тен-условите за нивна примена и адекватно импле менизграденоземјиште, стана реалност. Ова за кон ско зивни консултации, советувања, тематски сред бирешение е во насока на поттикнување на ин вес-на кои градоначалниците и општинската ад ми ни-тициите во општините и развојот на локалните економии,а пред сè претставува евидентен пример назголемување на степенот на децентрализацијата вонашата земја. Во 2011 година, од особена важностза локалните власти, како и за целата држава, бешеи донесувањето на Законот за постапување собесправно изградени градби, а ЗЕЛС се вклучи иво расправата за измените и дополнувањата во За-страција од областа на урбанизмот и правните одделенија активно дискутираа со претставниците однадлежното министерство за транспорт и врски задонесување на најадекватни решенија. Беа одр жанипоголем број на седници на УО на ЗЕЛС, на коиприсуствуваше и министерот за транспорт и врс ки,Миле Јанакиески, на кои сите предлози беа де талнодискутирани.72ЗЕЛС активна во поддршката на своите членки, да се стекнат сонадлежноста да управуваат со градежното неизградено земјиштеЗЕЛС, во соработка со Министерството за транспорт иврски и МЛГА (проект на УСАИД, Македонија) презедениз­а активности во подготвувањето на законските решенијаза донесување на Законот за градежно земјиш­те.Во овој процес активно беа вклучени речисисите градоначалници и општинската администрацијаод областа на урбанизмот, кои на поголемиот број организиранисостаноци и советувања, како и по елек­тронскипат, ги изнесуваат своите предлози и забелешки.Овие активности дадоа квалитетен придонес во под­готву­вањетона конечниот предлог -документ.Законот за градежно земјиште беше донесен од странана Собранието на Република Македонија, а стапи во силаЗЕЛС ЗЕна 11 февруари, 2011 година, (објавен во Службен весникна РМ бр.17/2011 од 14 февруари 2011 година). Бешепредвидено, општините да можат да се стекнат со оваанадлежност од 1 јули, 2011 година, за што беше оставенеден подготвителен период, во кој локалните властитреба да исполнат соодветни услови. ЗЕЛС издејствувада има најголем број на претставници (тројца членови од

ЛС73

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201174ЗЕЛС) во седмочлениот Комитетот за градежно земјиште,по чие изнесено мислење, Министерството за транспорт иврски ù предлага на Владата на РМ, да донесе одлука завршење на работите за располагање со градежно земјиштесопственост на Република Македонија, за општината којаги исполнила условите од членот 89 на овој Закон.Во согласност со член 89, став 1 и 2 од Законот заградежното земјиште (Сл. весник на РМ бр.17/2011),општините, општините во градот Скопје и градотСкопје можат да ги вршат работите на располагањесо градежно земјиште, сопственост на РепубликаМакедонија, доколку ги исполнуваат следниве услови:1. да имаат изготвено и усвоено ЕДНОГОДИШНАПРОГ­РАМА ЗА РАБОТА во областа на расп­о­ла­гање­тосо градежното земјиште сопственост на РепубликаМакедонија,2. да имаат потребен број на ВРАБОТЕНИ ЛИЦА КОИПОСЕДУВААТ ОВЛАСТУВАЊЕ,3. да имаат формирано КОМИСИЈА ЗА СПРОВЕДУВАЊЕНА ПОСТАПКИ ЗА ЈАВНО НАДДАВАЊЕ и4. да имаат воспоставено ЕЛЕКТРОНСКИ СИСТЕМ ЗАЈАВНО НАДДАВАЊЕ на градежно земјиште сопстве­ностна Република Македонија.Поддршката на ЗЕЛС кон своите членки интензивно продол­жии во периодот по донесувањето на Законот. Особеное значајно што ЗЕЛС ја доби обврската (утврдена во Законот)да ги организира активностите за исполнување наеден од најзначајните услови: општината да го обез­бедипотребниот број вработени лица, кои поседуваат ОВ­ЛАС­ТУВАЊЕ. ЗЕЛС се обврза да ги организира обуките иполагањето на испитот, преку кој, законски утврдениотброј на државни службеници од редот на раководните илистручни државни службеници од општините, ќе се стекнатсо потребното овластување да ги водат постапките заотуѓување и давање под закуп на градежно неизграденоземјиште, сопственост на Република Македонија.ЗЕЛС ги координираше и активностите околу формирањетона Програмскиот совет, утврден во согласност со законот,кој по објавениот јавен оглас, се формира во состав:Родна Живковска, професор на Правниот факултет, наУниверзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, ВладимирАрсовски, професор на Факултетот за архитектура иЈован Јованов, професор на Градежниот факултет, одделгеодезија.Советот ја утврди содржина на почетната обука и одлучиистата да се организира во два дела: стручен (теоретскиотдел ја опфаќа областа на правото и урбанистичкото пла­нирање)и практичен (обука за користење на софтверскатаапликација за е -регистар и е –аукција).За потребите за реализација на практичната обука иполагањето на испитот, во просториите на ЗЕЛС, бешеорганизирана посебна компјутерска училница, со28 компјутерски единици. Само кандидатите кои ги посе­туваадвата дела од обуката се стекнаа со право даполагаат испит.ЗЕЛС, пред организирањето на обуките за заинте ресиранитекандидати, објавуваше јавен оглас во тридневни весници. Во рок од осум дена од јавното об­ја­вува­њена огласот од страна на комисијата, кандидатите гидоставуваа потребните документи, за што во рок од тридена, од поднесувањето на пријавата, на подносителитекои доставиле комплетна документација по електронскипат им беше испраќано корисничко име и лозинка заучество на почетната обука, потребни за полагање наиспитот. Овие активности се реализираат со поддршкана стручната служба на ЗЕЛС. Исто така, ЗЕЛС на секојкандидат му испраќаше и материјали, потребни заполагање на испитот, кои беа сублимирани во Прирачникза полагање испит за стекнување со овластување заспроведување постапки за отуѓување и давање подзакуп на градежно земјиште сопственост на РепубликаМакедонија и упатство за користење на софтверскатаапликација за е -регистар и е -аукција. Материјалите ги

подготви Програмскиот совет, кој, исто така, ги составии испитните прашања, а ги реализираше и обуките напријавените кандидати. Прирачникот беше отпечатен вотираж од 510 примероци на македонски јазик и 120 приме­роцина албански јазик.Обезбедени дополнителни попустиза плаќањето за обукатаВо согласност со одлука на Управниот одбор наЗЕЛС, стручната служба на ЗЕЛС изготви тарифникза надоместоците за посета на почетна обука и по лагањена испит за стекнување со овластување за водењепостапки за отуѓување и давање под закуп наградежно земјиште. Во него, беше предвидено и на­малу­вањена висината на надоместокот, во висина од 45%,доколку општината, во чие име кандидатот се стекнувасо овластување, ја подмирил членарината кон ЗЕЛС,заклучно со претходната календарска година, а најдоцнадо пред почетокот на закажаниот термин за одржувањена обуката. ЗЕЛС обезбедува и дополнителен попуст,во висина од 20% проценти за општините, кои на жиро–сметката на ЗЕЛС ќе ја извршат уплатата во рок од осумдена од издавањето на фактурата од страна на ЗЕЛС.ЗЕЛС во 2011 година реализира три циклуси на по четнаобука и полагање на испит за стекнување со ов ластување.Јавен оглас беше објавуван пред секој циклус.Експертскиот тим на обуките ја образложуваше стручнатаматерија за спроведувањето на Законот за градежнозем­јиште и примената на софтверските апликации. Учесни­цитесе стекнаа со познавање во делот на законскатарегулатива, поврзана со Законот за градежно земјиште,како и со одредбите од законот, со користената тер­мино­логија,спецификите на урбанистичкото и просторнопланирање, стандардите и нормативите на урбанистичкотопланирање и со деталите на еден од основните документиза стекнување надлежност во управување со градежнонеизградено државно земјиште - Програмата за работаво областа на располагање со градежното земјиштесопственост на РМ (урнек беше испратен до општините),како и со задолжителните алатки во примената наЗаконот: – е -аукција и е –регистар (овие две апликации имсе бесплатно достапни на сите општини во РМ на интернетстраницата www.gradezno-zemjiste.mk, поставена во рамки­тена веб страницата на ЗЕЛС www.zels.org.mk).Првиот циклус на обуки беше организиран во периодотмај –јуни, 2011 годинаНа 26 и 27 мај, 2011, во хотел „Континентал“, се одржа теорет­скиотдел, а на 30 и 31 мај и на 7 и 8 јуни –практичниотдел (во компјутерската училница во ЗЕЛС). На обукатасе пријавија 244 кандидати од кои во целост условитеги исполни 231 кандидат. По испитот реализиран на 13 и14 јуни, 2011година и на двата дополнителни термини заиспит, на 20 и 21 јуни, 2011 година, со потврда се стекнаавкупно 192 кандидати.Вториот циклус на обуки беше организиран во периодотсептември -октомври, 2011 годинаНа 15 и 16 септември, 2011 година, во хотел „Радика“-Маврово, се одржа теоретскиот дел, а софтверскиот делбеше организиран на 19, 20 и 21 септември, 2011 година(во просториите на ЗЕЛС). По испитот, организиран на 26 и27 септември, 2011 година и двата дополнителни терминаза испит, на 3 и 4 октомври, 2011 година, со потврда сестекнаа вкупно 68 кандидати.Третиот циклус на обуки беше организиран во периодотноември-декември, 2011 годинаНа 29 ноември, 2011 година, во хотел „Холидеј Ин“, сеодржа теоретскиот дел, а практичниот на 30 ноември,2011 година (во просториите на ЗЕЛС). По полагањето наиспитот на 9 декември, 2011 година и дополнителниотдатум, на 16 декември, 2011 година, од 41 кандидаткои присуствуваа на обуката, со потврда се стекнаа 38кандидати.Пред почетокот на испитната сесија, во софтверскиотсистем беа внесени вкупно 685 испитни прашања. При75

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201176секој влез на електронскиот тест, софтверскиот систем доделувашесет од 60 прашања, за секој кандидат по­единеч­но,со поединечен редослед на одговори. Испитнитепра­шања беа достапни на македонски и албански јазик.За успешно положен испит се смета 80% точно одговоренипрашања. Секој испит се одвиваше во времетраење од 60минути, при што по истекот на определеното време софтверскиотсистем, автоматски го затвора тестот на канди­датот.Резултатите на кандидатите, беа објавувани вопериод од 10 минути, по завршувањето на поединечниотис­пит, на интернет страницата на ЗЕЛС (www.zels.org.mk).Полагањето на испитите се реализираше во комп­ју­терска­таучилница, во просториите на ЗЕЛС. Во зависност одпостигнатите резултати, учесниците добиваа потврда запосетена обука, издадена од Министерството за транспорти врски и ЗЕЛС.Вкупно 77 општини, или 90,59% од локалните властиво земјава, по трите циклуси на обуки и испити, ор ганизирани во 2011 година, од страна на ЗЕЛС, исполнијаеден од најзначајните законски услови (да имаат потребен број на сертифицирани службеници кои се стекналесо овластување за водење на постапката). Станува збор за вкупно 307 кандидати, претставници одопштинската администрација.ЗЕЛС ги поддржа своите членки и во исполнувањетона уште еден услов: општината да има воспоставеноЕЛЕКТ РОНСКИ СИСТЕМ ЗА ЈАВНО НАДДАВАЊЕ наградежно земјиште, сопственост на Република Ма кедонија. ЗЕЛС со поддршка на УСАИД –Македонија,обез беди СОФТВЕРСКИ СИСТЕМ за опслужување наап ликацијата за електронски регистар на градежнозем јиште и апликацијата за јавно надавање. Обез­беду­вањетои одржувањето на овој софтверски систем говрши новоформираната единица на ЗЕЛС, за поддршка нае -општини (ЗЕПЕ). Во функција се ставени и апликациитеза електронска аукција на градежното земјиште и електрон­скиотрегистер на земјиштето, кои се достапни засите општини, што ќе се стекнат со соодветната лиценца,во согласност со законот, бидејќи располагањето со градежнотоземјиште единствено е возможно преку електронскиспроведени аукции. На овој начин, ЗЕЛС истовре­меноим помага на општините во заштеда на огромнисредства за воспоставување на сопствени системи запод­дршка, при поединечната набавка за изработка насофтверските апликации за непречено располагање соградежното земјиште. За оваа цел, ЗЕЛС креираше иинтернет страница: www.e-uslugi.mk, како основен порталпреку кој сите општини ќе може да пристапувааткон поединечни апликации и страницата: www.gradeznozemjiste.mk,каде е поставен софтверот за е -аукции, зарасполагање со градежното земјиште.ЗЕЛС им помогна на своите членки и во исполнувањетона условот за добивање со лиценца: општината да имааизготвено и усвоено ЕДНОГОДИШНА ПРОГРАМА ЗАРАБОТА во областа на располагањето со градежнотоземјиште сопственост на Република Македонија. Вотекот на обуката, претставниците на општинската ад­мини­страцијабеа запознаени и со соодветен образец нагодишната програма, што е потребно да ја усвои Советотна секоја општина. ЗЕЛС образецот на годишната програмаго достави како „урнек“ до сите општини во земјата.Претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски и министеротза транспорти врски, Миле Јанакиески, присуствуваана денот на отпочнувањето на првата обука. Настанотго проследија поголем број на медиуми, пред коипретседателот на ЗЕЛС, истакна задоволство од сериозниотпристап на општините за навремено започнување соактивностите за исполнување на законските услови застекнување со правото да управуваат со градежнотоземјиште, при што упати пофални зборови за стручнатаслужба на ЗЕЛС за подготовките и одличната организацијана овој циклус. Јанакиески истакна дека високиот одѕивна пријавени кандидати, ја покажува цврстата определбана општините за стручно и адекватно извршување нановата надлежност.

На пригодна свеченост, по завршувањето на првиотциклус, на 24 јуни, 2011 година, во организацијана ЗЕЛС, на вкупно 192 кандидати од општинскатаадминистрација, им беа врачени потврдите за стекнатоовластување за водење на постапка за отуѓување идавање под закуп на градежно земјиште, сопственостна Република Македонија. Со тоа, уште во месец јуни,48 општини, или 56, 47 % од вкупниот број на општиниво земјава, се стекнаа со еден од најзначајните условиза спроведување на надлежноста за управување соградежното неизградено земјиште. На свеченоста, вопреполната сала на Советот на град Скопје, сертификатитена кандидатите од општинската администрација имги врачија претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановскии министерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески.Во честитките тие им посакаа успех на претставницитена општините, во натамошното спроведување на оваанадлежност. Министерот за транспорт и врски, МилеЈанакиески, при упатувањето на честитките потсетидека општините од 1 јули, доколку ги исполнат и другитепотребни услови, ќе можат во целост да ја презематнадлежноста да управуваат со градежното неизграденоземјиште. Тој изрази и големо задоволство од целокупнатасоработка со ЗЕЛС.Во 2011 година, комплетна надлежност утврдена соЗа конот за градежно земјиште, превземаа: 1.Битола,2.Штип. 3.Гевгелија, 4.Демир Капија, 5.Пробиштип, 6.Илинден,7. Кочани, 8. Берово, 9. Карпош, 10.Струмица,11. Струга, 12. Кисела Вода, 13. Виница и 14.Делчево.Советувања, расправи, дискусии во ­организација на ЗЕЛС, за важни закони од ­урбанизмот и комунални дејностиПредлог-нацртот на Законот за третман на бесправноизградени објекти и измените и дополнувањата на Законотза градење, беа предмет на дискусија на членовите на УО,заедно со претставниците од Министерството за транспорти врски, предводени од министерот Миле Јанакиески, на14-тата седница на УО, одржана на 21 и 22 јануари, 2011година, во Маврово. Министерот истакна дека со изменитена Законот за градење, драстично се намалуваатроковите, времето и чинењето на целокупната постапказа градење на куќи, згради и трговски центри, односноод 21 чекор, се сведува на четири до пет чекори, а тоаима за цел да овозможи интензивирање на градежнитезафати и инвестиции во земјата. Законот е ставен на јавнарасправа, а општините и по електронски пат доставувааниза квалитетни предлози и решенија.Членовите на УО дискутираа за предлозите за законскарегулатива за легализација на дивоградбите и овозможувањетона натамошно планско урбанизирање наопштините, особено што во некои општини дури 60%проценти од објектите не се легано изградени. Претставницитена УО, беа децидни дека овој закон требада се однесува на сите објекти и без ограничување налегализацијата, односно за индивидуални куќи и колективниградби да бидат опфатени и оние со висинанад 10,2м, како и деловни објекти. Беше изразена загриженостоколу предвидениот надоместок за ле­гализацијатаод едно евро за м 2 , истакнувајќи дека општинатаод добиените средства ни минимално не ќе можеда ја обезбеди потребната инфраструктура. Притоа забележаадека на овој начин, исто така, централнатавласт навлегува во ингеренциите на локалните власти. УОпобара, Советот на општината да има право самостојнода донесува одлука за висината на надоместокот77

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201178

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201180за легализација, а за легализација на објектите насоцијалните случаи, државата да даде одреден придонес.Беше побарано средствата да се уплатуваат на посебнасметка на општината и да се утврди колку средства седобиени и истите да бидат намени за донесување на новидетални урбанистички планови. Забелешки имаше и закраткиот рок (шест месеци) за прибирање на потребнитедокументи. Претставниците од руралните општини,укажаа дека немаат доволно кадри кои ќе можат да гипроцесираат сите потребни активности за вака краток рок,потсетувајќи дека најголемиот број дивоградби всушностсе наоѓаат токму, во руралните средини. Тие укажаа декасе соочуваат и со недостаток на средства за изработка напотребните детални урбанистички планови.Советување за имплементација на штотукудонесените закони за урбанизамЗЕЛС на 25 февруари, 2011 година, во Охрид организирастручно советување за примена на донесените: Законза градежно земјиште, изменувањата и дополнувањатана Закон за градење, Закон за третман на бесправноизградени објекти и измените и дополнувањата наЗакон за гробишта и погребални услуги. Повеќеод 300 вработени од општинските администрацијапоставуваа прашања за разјаснување на дилемитеза примена на овие законски решенија на коиодговараше министерот за транспорт и врски, МилеЈанакиески и соодветниот тим од МТВ. Со Законотза градежното земјиште се пренесува надлежноставо управувањето со државно неизградено градежноземјиште од централно на локално ниво, од штопрофитот за општините ќе биде 80% од вредноста наотуѓеното и дадено под заем земјиште на територијатаод соодветната општина. Еднакво важна законскарегулатива, во насока на воспоставување систем нарегулирање на дивоградбите, легализација, како инивно воведување во даночниот систем на општинитее донесувањето на Законот за бесправно изграденитеобјекти. Законот ги уредува условите, начинот ипостапката за евидентирање, утврдување на правенстатус и санкционирање на бесправно изграденитеобјекти. Со ова законско решение се реши деценискиотпроблем на диво изградени објекти: индивидуални,колективни и индустриски, а сопствениците добијаможност да ги впишат во јавната книга за запишувањена правата на недвижности и да ги вклопат воурбанистичко-планската документација, на начини во постапка, определени со законските одредби.Рокот за поднесување на барање за утврдувањена правниот статус на дивоградбите изнесува шестмесеци, од денот на влегувањето во сила на овојзакон.Измените и дополнувањата на Законот за градење,пак, во значителна мера ги поедноставуваатпостапките за стигнување до одобрението за градење.Новините во Законот предвидуваат две категории,наместо досегашните пет, односно прва категоријаградби од значење за државата и втора категоријакоја ги обединува претходните трета, четврта и петтакатегорија градби од локално значење. Измените гиукинаа: одобрението за градба на потпорни ѕидови илипомошни градби во функција на објект за домување(огради, потпорни ѕидови и помошни градби) и сеградат на иста урбанистичка парцела (гаража, остава,септичка јама итн.). Ревизијата на основниот проект инадзорот на градбата нема да бидат задолжителни заградбите за индивидуално домување со површина до200 метри квадратни, а за кои доволно ќе биде да сестават во употреба со изјава од изведувачот, заверенана нотар. Постапката за добивање на одобрениеза градење е сведена на четири чекори, освен заиндустриските објекти, за кои е потребно и изработкана студија за влијание врз животната средина, штосе поднесува во Министерството за животна срединаи просторно планирање на Република Македонија.

За водење на постапката за издавање одобрениеза градење се применуваат и одредбите од Законотза општа управна постапка. Напорот на ЗЕЛС и наМТВ е во насока, што е можно поскоро одобрениетоза градење да се издава по електронски пат, штоќе придонесе за зголемување на транспарентнотоработење на општината и индиректно олеснувањеза инвеститорите во следењето на постапките заградење.Дискусија за примената на подзаконскитеакти за легализација на дивоградбитеОколу 300 правници и урбанисти од локалната власт,дискутираа за примената на подзаконските акти залегализација на дивоградбите, на два еднодневнисеминари, одржани во организација на ЗЕЛС, на 5 и 6мај, 2011 година, во хотелот „Континентал“, во Скопје. Сотоа ЗЕЛС им даде целосна поддршка на своите членкиво обезбедувањето на поквалитетни услуги од страна наопштините. Спроведувањето на Законот за постапување собесправно изградени објекти, во овој период, претставуваеден од најзначајните императиви за сите локалнивласти во земјава, па во соработка со стручни лица одМТВ и директорот на Државниот градежен инспекторат,Сашо Дуковски, акцент беше ставен на новодонесенитеподзаконски акти од оваа област. Седумте правилници сеоднесуваа на формата и содржината на: правниот статусза бесправен објект, записникот за извршен увид насамото место со технички податоци за бесправниот објект,регистарот за поднесени барања за утврдување правенстатус на бесправни објекти, решението за утврдувањеправен статус на бесправен објект, урбанистичкатасогласност, решение за одбивање на барање заутврдување правен статус на бесправен објект, како иПравилникот за стандарди за вклопување на бесправнитеобјекти во урбанистичко-планската документација.Директорот на ДГИ истакна и примери кои произлегуваатпо неодамнешната практична примена на Законот, по штоследеа прашања од присутните. Тие се консултираат засите проблеми со кои се соочиле при досегашната применана Законот за постапување со бесправно изградени објекти(Службен весник на РМ, бр. 23 од 24. 2.2011 година), зашто добиваа исцрпни одговори од стручните лица.Препораки од УО на ЗЕЛС до општините, заподдршка на граѓаните во поднесувањето набарањата за легализација на дивите градбиУправниот одбор на ЗЕЛС, по одржаната средба соминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, на18 август, 2011 година, во просториите на град Скопје,упати препораки до локалните власти, во однос напреземање на дополнителни мерки за поддршкана граѓаните, во поднесувањето на барањата залегализација на дивите градби, чии рок на истекувањее трети септември, 2011 година. Министерот заедно соградоначалниците, ги утврдија следните препораки:1. Најголемиот дел од општините, до 3-ти септемврида работат во две смени, 2. Да се примаат барања воопштината и во саботите, кои ќе бидат работни, со целда им се излезе во пресрет и на граѓаните кои порадиработните обврски не можат да го остварат ова правои 3. Дополнително да се ангажираат службениците,или пак времено да се ангажираат лица, кои би импомагале на граѓаните во пополнувањето на барањатаи би ги посетувале и информирале за можноста заостварување на ова право преку посети во нивнитедомови.81

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Општините подготвени за целоснаимплементација на Законот за постапувањесо бесправно изградени објектиПо завршувањето на законскиот рок за поднесувањена барања за легализација на објектите, од страна награѓаните, а во согласност на Законот за постапувањесо бесправно изградени објекти, претседателот на ЗЕЛС,Коце Трајановски и потпретседателот на ЗЕЛС, ИзетМеџити, заедно со министерот за транспорт и врски,Миле Јанакиески, на петти септември, 2011 година, вопросториите на Владата на Република Македонија, одржаапрес-конференција на која информираа за резултатите одимплементирањето на Законот.„ До полноќ, на 3 септември, 2011 година, крајниот рокза поднесување на барањата во општините, биле применивкупно 342 794 барања за легализација, што е близудо утврдениот максимум од 350 илјади дивоградби.Во оваа бројка сè уште не се влезени и барањата одграѓаните доставени по пошта“, истакна министерот МилеЈанакиески пред новинарите, на прес-конференцијата. Тојпотенцира дека, со ова, заврши првата фаза од процесотза легализација, по што следат активностите во рамките наопштините, кои до петти септември, веќе реализирале 6 200барања од граѓаните за легализација на нивните објекти.Министерот Јанакиески изрази сомнеж дека единствено„тесно грло” во понатамошните активности може дапретставува изготвувањето на елаборатите. Претседателотна ЗЕЛС, Коце Трајановски и потпретседателот наЗЕЛС, Изет Меџити изразија задоволство од бројот наподнесени барања и заинтересираноста на граѓаните даги легализираат своите дивоградби. Тие истакнаа декапрепораките донесени на Управниот одбор на ЗЕЛС,ги прифатиле голем број општини, што дополнителнопридонело граѓаните да го исползуваат ова свое право.Поточно, општинската администрација во последнитеденови, како и во саботниот ден, работеле во две смени,па дури и до 24 часот, а некои општини формирале идополнителни тимови кои ги посетувале нелегалнитеобјекти и им помагале на граѓаните и во пополнувањетона барањата за легализација. Трајановски истакна декапреку ЗЕЛС беше направена и дополнителна објава водневните весници, како потсетување за граѓаните да гипријават нелегалните објекти во општината каде тие селоцирани. Тој ја потенцира максималната ангажираностшто ја дадоа сите општини за реализацијата на оваафаза од спроведувањето на законот, истакнувајќи декаопштините се подготвени да им излезат во пресрет насвоите граѓани и во натамошното спроведување напостапката. Потпретседателот на ЗЕЛС, Изет Меџити,посочи дека следните шест години ќе бидат понапорни залокалните власти, кога граѓаните ќе ги докомплетираатдокументите, до фазата на впишување на имотот вокатастарот, но дека тие се добро обучени и не се очекуваникаков застој во реализацијата.Дискусија и за други значајни предлози иактивности во областа на урбанизмотМинистерот Миле Јанакиески присуствуваше на 4-татаседница на УО на ЗЕЛС, одржана на 10 ноември, 2011година и побара поголема ажурност на општините вооднос на доставувањето на податоци до МТВ, за веќеутврдени локации, како и за податоците за локациитекои се предвидува да бидат опфатени со урбанистичко –планската документација за изградба на индивидуалникуќи или индустриски објекти, што ќе бидат разгледаниод Комитетот за градежна експанзија, формиран приВладата на РМ. Беше побарано ЗЕЛС да ги потсети 16–те општини, кои во согласност со член 26 од Законот запостапување со бесправно изградени објекти, досега недоставиле до МТВ примерок од регистарот за поднесенибарања за утврдување на статус на бесправни објекти,тоа да го сторат во најкус можен рок. Поголем бројопштини до ЗЕЛС поднесоа иницијативи и предлози за82

измени во овој закон, поради воочени недоследностипри неговото имплементирање. Истите беа доставени доМТВ, а на седницата беше договорено овие предлози дасе разгледаат на заедничко тематско советување, што ќего организира ЗЕЛС, а на кое преку отворена дискусијаќе се дефинираат сите забелешки за изменување идополнување на Законот за постапување со бесправноизградени објекти. Градоначалниците истакнаа декапостои злоупотреба од страна на субјектите коиги користат празнините настанати со измените напрописите, со кои се утврдува категоризацијата наобјектите и намената на градбите, поради што општинитеимаат големи финансиски загуби од комуналиите, прииздавањето на градежните дозволи. Беше побараноМТВ да допрецизира или ревидира одредени одредбиод Правилникот за категоризација на објекти. Истотака, УО побараа од МТВ поголема ажурност порадипојава на дивоградби во периодот непосредно предистекување на рокот за пријавување за легализација.Во согласност со мерките за поттикнување на развојотна земјоделството, беше побарано општините дадостават предлози за локации за изградба на откупно –дистрибутивни центри за земјоделски производи, во штопократок рок. Заинтересираните општини да се обрататдо Министерството со предложена локација за изградба.Интерактивна дискусија на локалната ицентралната власт за примена на законите одурбанизмот и комуналните дејностина 16 и 17 декември, 2011 година, во Струга, организиратематска средба од областа на урбанизмот и комуналнитедејности. На средбата присуствуваа претставници одМТВ и министерот Јанакиески, кој ги поттикнувашеприсутните да ги изнесат сите забележани пропусти приспроведувањето на утврдени постапки и процедури, соцел нивно ревидирање и подобрување. Во рамките наоваа тема беше презентиран и концептот за воведувањена систем за електронско издавање на одобрение заградење, во согласност со Законот за градење. Накраткобеше претставен и новиот концепт на Предлог –законотза регистар на подземни објекти и инфраструктура, априсутните имаа можност да се советуваат и за одредениотворени прашања од спроведувањето на Законот заградежно земјиште. Со цел подобрување на инвестициитево општините, што е една од приоритетните заложби воовој период на секоја општина, присутните разговараа заиницијативите за утврдување на локации за изградба наобјекти за индивидуално домување и лесна индустрија,за откупно-дистрибутивните центри за земјоделскипроизводи, како и за функционирањето на технолошкоиндустрискитезони во општините. На советувањетоприсуствува околу 300 претставници од општинскатаадминистрација од одделенијата за урбанизам икомунални дејности, што укажува на сериозниот пристапна локалните власти во спроведувањето на надлежноститеи високото ниво на заинтересираност на службите заадекватно спроведување на законските прописи.Поради утврдување на одредени пропусти во процедуритеи примената на Законот за третман на бесправно изградениградби и Законот за градење, како и обезбедување надискусија за измени во Закон за гробишта и погребалниуслуги и Закон за комунални дејности, на барање начленовите на Надзорниот одбор и на Управниот одборна ЗЕЛС, како и на општинската администрација, ЗЕЛС,83

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011201184ЗЕЛСЗЕ

ЗАЈАКНУВАЊЕНА КАПАЦИТЕТИТЕНА АДМИНИСТРАЦИЈАТАОД ОПШТИНИТЕ2011ЗЕЛС ТРЕНИНГ ЦЕНТАР (ЗТЦ)ЗЕЛС ТРЕНИНГ ЦЕНТАРОТ, во текот на 2011 година, даде силна поддршка законтинуирано усовршување и надградување на капацитетите на општинскатаадминистрација, преку реализација на низа квалитетни обуки. Овие активности сереализираат во согласност со стратегиската цел на ЗЕЛС, за воспоставување на системна обуки, со утврдени стандарди за следење на потребите, евалуација и сертификацијана стручната подготвеност на државните службеници и другите функционери од ЕЛС.Процесот на децентрализација е многу динамичен, паот­тука потребно е интервентно да се преземаат ак­тивностиза пренесување на знаења, размена на ис­кустваи советувања за новите законски решенија и про­пи­си,со цел нивна квалитетна имплементација, за по­нуда наквалитетни услуги за граѓаните. Најголем дел од опш­тинитевоведоа посебно работно место, на одговорно ли­ЛСце за човечки ресурси, кое, меѓу другото, треба да гиутвр­ди методите и мерките за развој на капацитетите наопштинската администрација. Беше утврдено дека е по­требенорганизиран при­стап на систематско следење на знаењатаи капацитетите на општинската администрација, какои утврдување на сеопфатна и тековна програма на континуираноучење. Веќе неколку години, во ЗЕЛС се одвивапроцес на градење на ЗЕЛС тренинг центар, со годишникурикулуми и програми за зајакнување на капацитетитена општинската администрација и на избрани лица налокално ниво, во согласност со нив­ни­те директни потреби.Програмата беше резултат на че­ти­римесечно истражувањена потребите на општините, те­ренски и стручно и истатабеше комплетирана во март, 2011 година. Претставницитеод ЗЕЛС тренинг центарот, ги по­сетија сите општини,кога запо­тре­бите за зајакнување на капацитетите на општинскатаад­министрација, разговараа со најкомпетентните лица воопш­тината: градоначалник, секретар и раководителите наодделенијата. Предлози беа конкретизирани и со ба­рањатаза обуки, што непосредно произлегоа од членовитена мрежите и комисиите при ЗЕЛС.85

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201186ЗЕЛС тренинг центарот, најадекватно и најбрзо одговорана потребите за организирање и коорди-нирање на обукиза нивната администрација, токму поради фактот што ворамките на ЗЕЛС се формирани 12 професионални мрежина претставници од локалната администрација, кои, меѓудругото, ги истакнуваат сите законски и програмскипромени од одредена надлежност за локалната власт,за чие спроведување им е потребна реализација наадекватна обука.Во првата година од имплементирањето на про грамата,одржани е 21 тематска единица, односно 3советувања, 1 работилница и 17 теми на обуки, накои биле опфатени 1560 лица од општинската администрација, што е за 59% повеќе од 2010 година.Овие активности беа спроведени во следниве об ласти:урбанизам, право, финансии, човечки ре сур си,односи со јавноста, образование, локален еко номскиразвој и информатичко-комуникациски тех но логии.Обуките се одржуваа како еднодневни или дво дневни,а најискористени логистички центри се Скопје, Мавровои Велес.Испораката на обуките, преку ЗЕЛС ТРЕНИНГ ЦЕНТАРОТ ебесплатна за членките на ЗЕЛС, што во следниов периодќе биде предмет на дополнителни измени и прецизирања,кои ќе го следат системот на редовно надоместување начленарината на секоја членка, кон ЗЕЛС.ЗЕЛС во поголем број обуки, воспостави систем наобезбедување на предавачи од ресорните министерства,кои се квалитетни кадри и кои на најсоодветен начин им гипренесоа искуствата и законските измени, на вработенитево локалната администрација. За одредени обуки беаангажирани и други експерти, по направена селекција одпријавените кандидати на објавените огласи. На обуките,се воспостави и мошне ефикасен систем на размена надобрите практики меѓу вработените од општините, пришто на дел од обуките учествуваа и претставници одопштинската администрација, кои во своето работењеоствариле голем напредок и вовеле низа новини,корисни за поквалитетно извршување на обврските иобезбедување на квалитетни услуги кон граѓаните.Учесниците, по завршувањето на обуката, по електронскипат ги добиваа материјалите од обработуваната тема,како и други документи кои присутните меѓусебно сакаада ги споделат со своите колеги, а дел од материјалитесе делеа и на самата обука. По секоја обука, следешеевалуација од страна на учесниците, со која се утврдувастепенот на успешноста на спроведената обука од странана ЗЕЛС.ЗЕЛС ТРЕНИНГ ЦЕНТАРОТ воведе и мини -тестирањаза секој учесник, на крајот од обуката, чии резултатибеа испраќани и до градоначалникот, со цел неговозапознавање за стекнатото ниво на апсолвирање наобработуваните теми, за секој вработен. Учесниците наобуките добиваа „Потврда за учество“ за секоја тема одреализираните обуки.Во прегледот даден во продолжение, нумерички итекстуално се претставени следниве активности :А). Број на одржани обуки, работилници исоветувања:1. Спроведени во согласност со Програма за обуки наЗЕЛС.Во согласност со програмата којашто опфаќа актив­ностиза период од две години, во 2011 година спроведенисе 17 тематски единици, од вкупно 50 распределениво 12 области, односно се бележи 28% реализација напрограмата во 2011 година. Најмногу активности сеевидентирани во областа на урбанизмот, којашто опфатитри теми на кои се спроведени 2 советувања и 1работилница со вкупно 675 учесници, што претставува43% од вкупниот број учесници во сите активности заградење на капацитетите, спроведени од ЗЕЛС во 2011година.

ОБЛАСТБРОЈ НАРЕАЛИЗИРАНИ ТЕМИ% ВО ОДНОС ВКУПНОТЕМИ ПО ОБЛАСТБРОЈ НА УЧЕСНИЦИ% ВО ОДНОС НАГОДИШЕН БРОЈ НАУЧЕСНИЦИУрбанизам 2 40% 675 43%Право 2 40% 56 3.6%Финансии 2 25% 82 5.3%Човечки ресурси 3 75% 93 5.9%Односи со јавност 1 66.7% 33 2.1%Образование 1 50% 137 8.8%ЛЕР 2 50% 41 2.8%ИКТ 2 40% 40 2.7%2. Обуки произлезени во согласност со законот.Со стапување на сила на Законот за градежно земјиште,во согласност со член 96 од Законот, ЗЕЛС е обврзанза спроведување на обука и испит за државните службе­ницизаради стекнување со овластување за водењепостапка за отуѓување и давање под закуп на градежноземјиште сопственост на Република Македонија. Во согласностсо законот. ЗЕЛС реализира 21 обука и спроведе29 испитни термини, со што 307 општински држав­нислужбеници се стекнаа со условот за добивањеов­ластување за водење постапка, и 2 (две) лица одцентралната администрација (Министерство за транспорти врски).3.Дополнителни или/и ад хок активности за градење накапацитети Во 2011 година, ЗЕЛС спроведе дополнителна петдне­в­наобука во рамки на проектот САТИС на тема„Ко­ристење на локални ресурси за одржлив микро–регионален развој во агробизнисот и туризмот“, на­менетаза мрежите на ЛЕР и животна средина. Обуката,која се одржа двапати (Битола и Тетово) ја посетија 60ли­ца од општинската администрација, што е 3,8% одвкуп­ниот број обучени лица во оваа година. Третатаобу­ка, на барање на обучувачите, беше презакажаназа јануари, 2012 година. На барање на членовите на Мрежата за односи со јавностна ЗЕЛС, се одржа еднодневна обука за применана Правилникот за јавност во работењето на локалнитевласти, документ, исто така, произлезен од ЗЕЛС, штоја посетија 27 ПР лица од општините. Поголем број градоначалници изразија потреба одорганизирање на едукации за примена на про­то­коларниправила во спроведувањето на одредени актив­ностина општината. Од 10 до 12 февруари, 2011година, заинтересирана група од 10 градоначалници,учествуваа на платената обука „Протокол“, во која беаобработени пет модули.87

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Б). Категоријата на лица опфатени соактивностите за градење на капацитетите,односно наменети за :а) Избрани функционери на локално нивоб) Општинска администрација – државни и јавнислужбеници.ОДРЖАНИ АКТИВНОСТИ ЗА ГРАДЕЊЕ КАПАЦИТЕТИ ВО 2011 ГОДИНАБр Тема Целна група Период/Место01 Закони за градежно земјиште,за градење, за легализација надивоградби и за комунални ипогребални дејностиградоначалници, општинскаадминистрација и јавнии приватни комуналнипретпријатијафевруари,ОхридБр. научеснициВид наактивност320 советување02 Градење на позитивен имиџ наопштината–предизвик за секојградоначалникградоначалници03 Закон за легализација набесправно изградени објекти04 Закон за градежно земјиште државни службеници одопштинска и централнаадминистрацијаФевруари,Битола10 обукаопштинска администрација мај, Скопје 102 работилницамај-јуни, Скопјесепт.-окт.,Мавровоноем-дек.,Скопје309 обука ииспит05 управување на системи,Мрежа на ИТ мај, Маврово 17 Обукаконфигурација и работа во Сервердомен06 процедури и протоколи – важни Мрежа на образование мај, Велес 49 Обукаалатки адекватно и навременоспроведување на законскитеобврски во образованието07 управување со човечки ресурси Мрежа на ЧР јуни, Маврово 33 ОбукаЈули, Велес08 стратешко планирање, развој иинвестицииМрежа на ЛЕР јуни, Велес 12 Обука09 примената на етичките стандардина ПР лицата во општинитеМрежа на ПРјуни, Мавровојуни, Битола33 Обука88

Бр Тема Целна група Период/ Место Бр. научесници10 заштита на податоци Мрежа на правници иМрежа на ЧР11 задолжување – процедури иобврски за известување наопштините12 јавно-приватно партнерство,стратешко планирање, развој иинвестиции13 водење на регистри за воспитнообразовни установи14 Правилник за јавност во работатана општината (транспарентност)15 оценување на државнислужбеници16 Закон за волонтерство иприменета во работата налокалната самоуправа17 подготовка на Годишен извештајза работа и други планови иизвештаи на инспекторскатаслужба за образованиеМрежа на финансискиработнициМрежа на ЛЕР и нафинансиски работнициВид наактивностјуни, Скопје 26 Советувањејуни, Маврово 67 Обукаоктомври,Мавровооктомври,Охриддекември,Велес41 ОбукаМрежа на образование септември, Велес 44 ОбукаМрежа на ПР октомври/Скопје 27 ОбукаМрежа на ЧРоктомври/Охридноември/Мавровоноември/ Велес38 ОбукаМрежа на ЧР октомври/Скопје 22 ОбукаМрежа за образование ноември/ 44 Обука18 ИТ Мрежа на ИТ ноември/ Молика 23 Обука19 користење на локални ресурсиза одржлив микро – регионаленразвој во агробизнисот и туризмот(САТИС)Мрежа на ЛЕР и животнасрединадекември/ Битола иТетово60 Обука20 Закони за градежно земјиште,за легализација и за комуналнидејностиградоначалници,општинска администрацијаи јавни и приватникомунални претпријатијадекември / Струга 253 Советување21 Закон за јавни службеници Мрежа на правници декември/Велес 30 ОбукаВКУПНО 156089

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ТЕМИ И СОДРЖИНА НА ОБУКИТЕОбуки за финансиските работници одлокалната властПостапка за задолжување на општинитеОд 27 до 29 јуни, 2011 година, ЗЕЛС во соработка соМинистерството за финансии на Република Македонија,спроведе три еднодневни обуки за финансискитеработници од сите општини на тема „Постапка зазадолжување и обврска за известување на општините“.Обуките следеа по најновите измени во Законот зајавен долг и по донесување на подзаконските акти зазадолжување, особено во делот на отпочнување напостапката за задолжување и постапка за поднесувањебарање за задолжување, која се поедноставува соновиот правилник. Учесниците говореа и за обврската заподнесување на извештај за состојбата на задолженостна општината и на јавните претпријатија, основаниод општината, бидејќи податоците од поединечнатазадолженост на општината, се вклучуваат во вкупниотјавен долг на државата. Општините можат да сезадолжуваат со склучување договори за заем и соиздавање обврзници, инструменти со кои можат да гопоттикнуваат и планираат локалниот економски развојпреку реализација на проекти од значење за општината.Обуки за советниците за образованиеи општинските просветни инспекториПроцедури и протоколи – важни алатки заадекватно и навремено спроведување назаконските обврски во образованиетоЗа членовите на Мрежата на одговорни лица за об­ра­зова­ниеод локалните власти, ЗЕЛС организираше три сесиина регионални обуки, кои опфатија теми произлезени однивните барањата, доставени до ЗЕЛС и преточени воПрограмата за работа на ЗЕЛС тренинг центарот. Во обукитебеа опфатени советниците за образование и општинскитепросветни инспектори. На 30 и 31 мај, 2011 година,ЗЕЛС организираше две регионални еднодневни обукикои беа посветени на темата за важноста на запазувањена процедурите во спроведувањето на постапките. Сеговореше и за: „Процедури и протоколи“, „Согласностиза формирање на паралелки со помал број ученици -протокол“, „Пропусти во постапките за избор на директорна ВОУ“, а стана збор и за темата „Што може да направимеза интегрирано образование“. Обуката ја реализираа ЃорѓиНиколов, советник во Министерството за образование инаука и Соња Ѓошевска-Ивановиќ, овластен инспектор заобразование во град Скопје. На обуката се дискутирашеза процедурите и протоколите, како важни алатки заадекватно и навремено спроведување на законскитеобврски во областа на образованието. Беше претставенпредлог - протокол за формирање на паралелки со помалброј на ученици, изготвен од страна на МОН, по штопроизлегоа предлози во насока уписот на првачињата дазапочне уште во април, со цел навремено започнувањесо активностите за обезбедување на влез на сите децаво образовниот систем, а заради неажурност на некои90

родители. Беше укажано дека дел од податоците коипристигнуваат од МВР во одредени средини не даваатнајточна слика за бројот на децата (одредени семејства сеиселиле во друг град или држава, а тоа не е евидентирано).Од дискусијата произлезе заеднички став на присутните,дека не треба да се затвораат подрачните училишта, кадеима паралелки од по само неколку деца, но беше посочени проблемот со паралелки кои го надминуваат законскидозволениот максимум од 34 деца. Во овој случај доколкусе формираат две паралелки, бројот на деца во паралелкаби бил под дозволениот минимум, односно помалку од 24деца. Беше забележано дека крајниот датум кога МОНтреба да се изјасни, дали ќе дозволи, односно дали ќедаде согласност за формирање на паралелки со помалброј на ученици, да биде 15 август. Целта е општинатада направи навремено екипирање на одделението сопотребниот наставен кадар и обезбедување на другиуслови. Претставникот од МОН појасни дека согласностаза формирање на нова паралелка, автоматски не значидека МОН ќе обезбеди и дополнителни средства заопштината, бидејќи распределбата на средствата севрши во согласност со утврдениот годишен буџет на РМ иутврдената распределба на блок дотациите по општините.Во делот на процедурите, беше истакнато дека од големозначење е нивно графичко претставување, кое дава увидза евентуалните пропусти кои можат да настанат. Беададени и одредени практични примери, а беше истакнатаи иницијатива за создавање на каталог на вакви важнипроцедури во образованието. Внимание предизвика иодредената законска одредба за водење на општинскирегистри за училиштата. Беше констатирано декаисполнувањето на оваа законска обврска, општинитеразлично ја реализираат и дека на поголем број општиниим е потребна дополнителна практична обука заводењето на овие регистри. Присутните беа запознаени исо стратегиските цели за интегрирано образование и со ЕУдолгорочните стратегиски предизвици и итни приоритети.Водење на регистри за воспитнообразовни установиНа 20 и 21 септември, 2011 година, ЗЕЛС организира дверегионални еднодневни обуки за одговорните лица заобразование од општините, на тема „ Водење на регистриза воспитнообразовни установи, со практичен дел“. Оваатема беше реализирана на барање на мрежата со целстекнување со релевантни сознанија за постапката околуисполнувањето на законската обврска, за водење нарегистер за воспитнообразовните установи чиј основач еопштината. Искуствата од оваа област, на присутните им гипренесе претставникот од Министерството за образованиеи наука, Дана Бишкоска, која ја изнесе законскатарегулатива со која се задолжува секоја општина да имаизготвено ваков регистар. ЗЕЛС ги искористи искустватаи на општините Велес и Штип (кои веќе изготвилеелектронски регистри и отпечатен регистер), односноовластените инспектори: Божидар Јовиќ од општинаВелес и Ванче Маневски од општина Штип, во своитепрезентации поподробно говореа за целата постапка штоја реализирале, применувајќи го Правилникот за начинотна верификација на основното, средното училиште и засодржината, формата и начинот на водење на регистрите,утврден во Сл. весник на Република Македонија бр. 81 од2007 година. Своите искуства околу подготвувањето ипополнувањето на регистрите со присутните на обуката гисподелија и претставниците од општините Струмица, Охриди Гевгелија. На барање на присутните, претставниците одШтип и од Велес се согласија да го споделат својот веќеизготвен регистер со сите општини кој преку ЗЕЛС бешеиспратен до секој член на мрежата да им послужи како„урнек –регистер“.91

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201192Подготовка на Годишен извештај заработа и други планови и извештаина инспекторската служба заобразованиеНа 8 и 9 ноември, 2011 година, ЗЕЛС организира две еднодневниобуки за општинските инспектори за об­разованиена тема „ Подготовка на годишен извештај заработа и на останатите планови и извештаи на инс­пекторскатаслужба за образование”. За реализација на обуката,Државниот просветен инспекторат, ја одреди АнтонелаСтојановска, просветен инспектор од ДПИ, којана најадекватен начин ги сподели своите искуства соопштинските инспектори на темите: „Надлежности и овластувањана општинските просветни инспектори” и „Проце­дуриза водење на управна постапка”, по што се развидис­кусија за сите актуелни прашања од оваа област. Наоваа обука, беше поканет општинскиот инспектор за обра­зованиеод општина Струмица, Зоран Узунов, кој гипре­зентира своите активности и материјални документишто ги изготвил, со цел поефикасно и поефективно функционирањена општинската просветна инспекција. Присутнитебеа запознаени со активностите на Комисијатаза разграничување на ингеренциите меѓу државнитепро­светни инспектори и општинските инспектори, заизготвениот предлог –документ за постојните пре­кло­пу­вањаво ингеренциите на инспекциските служби од цен­тралнои локално ниво, како и за укажаната потреба од законскоусогласување на статусот на овластените опш­тинскиинспектори. Во рамките на активностите на опш­тинскитеинспектори се вбројува и следењето на ин­теграцијата наеколошката едукација во македонскиот об­разовен систем.Претставниците од Проектот за ин­тег­рација на еколошкаедукација во македонскиот об­ра­зовен систем, поддржан одСДЦ, а имплементиран од МОН и здружението на граѓани –ОХО, ги изнесоа целите на проектот и активностите што сереализираат низ учи­лиш­тата во земјава.Обуки за ИТ лицата од општинитеУправување со системи, конфигурација иработа во серверска околинаНа 27 и на 28 мај, 2011 година, во Маврово, членовитена Мрежата на одговорните лица за информатичкатех­нологија од општините, проследија обука на тема„Управување со системи, конфигурација и работа во серверскаоколина“. Петнаесетина претставници од општините,одговорни за ИТ развојот во локалната власт,со ангажирани експерти со завршени докторски дисертацииод оваа област, два дена дискутираа за технологијатаза управување и конфигурирање со Windowsсервер 2008, како и работа во единствена окол­ина“Domain” со active directory и DNS Server. Членовите одИТ Мрежата при ЗЕЛС ја следеа обуката за работа со базина податоци (MS SQL и MsSQL), како и обука за дефи­нирањена правилата и процедурите за управувањесо внатрешна работна околина (интранет), сигурноснико­пии (back-up), политика за безбедност и политика зазаштита на податоци. Учесниците на ИТ Мрежата, изра­ботијакостур-темплејт за правилата и процедуритево електронско управување со системите во локалнатавласт, а беше изведена и писмена проверка за стекнатитезнае­ња. Од извршената евалуација беше утврдено декапрет­ставниците од локалната власт го поддржуваатвак­виот начин на стекнување на нови знаења од овааобласт, корисни за нивните работни активности, при штопред­ложија и повеќе теми кои би сакале да ги проследатна некоја следна обука, а кои би им помогнале за обезбедувањена поквалитетно давање на услуги за гра­ѓа­нитеод општината.

Примена на Законот за електронскоуправување со подзаконските акти и ГИС волокалната самоуправаНа 10 и 11 ноември, 2011 година во Битола, за претставницитеод ИТ одделенијата на локалните власти, ЗЕЛСорганизира обука за примената на Законот за електронскоуправување со подзаконските акти и имплементацијатаи примената на ГИС во локалната самоуправа. Обукатабеше организирана во соработка со МИОА, а искустватаод своето работење во оваа област ги пренесоапретставниците од градот Скопје и општините: Карпош иБитола. На обуката во делот на Законот за електронскоуправување беа презентирани обврските кои ќе ги имаатопштините со започнувањето на примената на законот, во2012 година. Детално беа појаснети подзаконските акти,како и нивната примена во локалните самоуправи. За овојзакон општините имаа предлози за измена на одредениодредби, како и за негова одложена примена, при што какопричини ги наведоа: немањето на финансиски средства идоволен соодветен кадар за негова имплементација.Во рамките на вториот дел - имплементација и примена наГИС во локалната самоуправа, се презентираа позитивнитепридобивки кои ги имаат општините во примена на ГИСсистемите. Беа презентирани најдобрите светски практикии стандарди во имплементацијата на ваквите системи, апотоа свое претставување во напредокот на применатана ГИС имаа претставниците на градот Скопје, општинаКарпош и општина Битола. Во согласност со светскатапрактика, обврска на ИТ одделенијата е да ги одржуваатовие системи, кои со релевантни податоци ги полнатодделенијата за урбанизам и градежништво. Во тоанасока, беше дискутирано и за цената и видовите на ГИСсистеми, во рамките на нивното поставување и одржувањеи на членовите на мрежата им беа претставени три модулиза имплементација: „Самостоен клиент ГИС“ „,ГИС вебсервер“ и „ГИС облак“.Обуки за управување со човечки ресурси воопштинитеУлогата и обврските на одделението за човечки ресурси„Управување со човечки ресурси во единиците за локал­насамоуправа“ беше темата на двете дводневниобу­ки, што ги организираше ЗЕЛС, за одговорните лицаза управување со човечки ресурси во општините.Пре­давачи беа претставници од МИОА и Агенцијата заадминистрација, Александар Голев и Николина То­ша­но­ва.Самата обука опфати повеќе поттеми, меѓу кои: за улога­тана одделението за човечки ресурси, обврските навра­ботените во тоа одделение, потребата од водење навлезно интервју, начините на спроведување на ис­то­то.При тоа учесниците имаа и практични вежби за по­полну­вањетона прашалник за влезно интервју, каде беапо­тенцирани важните моменти на кои треба да обрнатвни­мание одговорните лица од општините за УЧР.Учес­ниците на обуката беа запознаени и со постапкатаи начинот на изработката на Годишен план за обуки, соначините на мапирање и анализа на потребите за обукикај вработени во општината, како и за важноста одизработката на полугодишен извештај за спроведениспе­цијализирани обуки за државните службеници. Беапрезентирани практични примери од домашни и странскиискуства во овие области, а учесниците на обукатапре­ку вежби се запознаа со методите на анкета и из­работ­кана анкетен прашалник, потоа дискутираа околуоце­нувањето на државните службеници од аспект наана­лиза на потреби за обуки, работеа на изработка на Годи­шенплан за обуки. Исто така, се говореше и за улогатана ОЧР во спроведувањето на одредбите од Законот заспре­чување на корупција и Законот за судир на интереси,ка­ко и за примената на алатката излезно интервју приза­минувањето на вработен од институцијата.Прет­ставниците од општините укажаа на мар­ги­на­лизи­ранатаулога на одделението за УЧР во општинитеи потребата од негова поголема промоција внатре во93

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201194општината. Исто така, тие констатираа дека е потребнововедување на процедури за следење и сумирање напосетеноста и учеството на вработените на обуки од ситеодделенија во општината. ЗЕЛС преку мрежата за УЧР ќесе обиде да ги минимизира овие проблеми и заедничкисо членовите на истата да развие процедури потребниза доследно извршување на обврските во рамките наодделението за управување со човечки ресурси.Оценување на државните службеници одопштинитеПо барање на одговорните лица од општините за уп­ра­ву­вањесо човечки ресурси, за итна испорака на обука на тема„Оценување на државните службеници“, ЗЕЛС тренингцен­тарот експресно одговори на потребите на Мрежата наУЧР. На 20 и 21 октомври, 2011 година, во Охрид, за­поч­наиспораката на првата регионална обука на оваа те­ма запретставниците од општините од Пелагонискиот и Ју­го­западниотрегион. Следната обука беше организирана на 3и 4 ноември, 2011 за претставниците од општините од Полош­киот,Скопскиот и Североисточниот регион и на 10 и11 ноември, 2011 година, во Велес, за претставниците одМре­жата на УЧР при ЗЕЛС од Вардарскиот, Југоисточниоти Источниот регион.За поддршка во реализацијата на оваа обука, ЗЕЛС по­вторносе обрати до МИОА, кои ги испратија нивните експерти,Александар Голев од Министерството за информатичкоопш­тество и администрација и Николина Тошанова одАген­цијата за администрација, кои воедно се и автори наПри­рачникот за начинот и постапката за оценување на државнитеслужбеници, со што ја продолжи одличната со­работкаво зајакнувањето на капацитетите на државната адми­нистрацијаод општините во областа на управувањетосо човечки ресурси. Претставниците од МИОА говореа запо­стапката за оценување која е од исклучителна важностза проверка на работата на општинската администрација.Присутните поставуваа низа прашања поврзани со пополнувањетона обрасците и извештаите за оценување.Бе­ше сугерирано дека токму одговорните за УЧР требада преземаат иницијативи, да ги организираат останатитевработени, а особено раководителите за исполнувањена обврската за оценување на државните служебници,при што беше нагласено дека од особена важност еинформациите и извештаите да се испраќаат навременодо одговорните институции.Беше нагласено дека оценувањето не се користи заказнување, туку треба да претставува реална ева­луаци­јана сработеното на вработениот. Се говореше и заоценувањето како основа за прераспоредување на држав­ниотслужбеник, кога и како оценката влијае запрестанувањето на работниот однос на лицето кое сеоценува со оценката „не задоволува“. На работилницатабеше претставено оценувањето и како основа за развојна кариерата. Преку вежба за утврдување на целите иактивностите на оценуваниот, беше разјаснета постапкатаза оценување на државниот службеник. На ниво на ситедржавни службеници е утврдена следнава состојба: 69%од администрацијата има оценка „се истакнува, оценка„задоволува“ имаат 28% „,делумно задоволува“ добиле2 % од администрацијата и со „не задоволува“ се оценети1% од државната администрација. Беше истакнато декаоценувачите треба да се водат од објективните состојби,со цел да се обезбеди развој на капацитети на вработенитеи остварување на крајната цел - подобри услуги за граѓаните.На обуката беше презентирана и законската рамка иобврските кои произлегуваат од Законот за државнислужбеници во однос на оценувањето, за потребата одкористење на Правилникот за оценување, потоа бешеобјаснето кои државни службеници се оценуваат, кој говрши оценувањето, видовите на оценки, подготовка ииспраќање на извештаите и поднесување на приговори вооднос на оценката. Се говореше и за оценувањето, какооснова за прераспоредување на државниот службеник,

но и за ситуациите кога и како може оценката да влијаеза престанувањето на работниот однос на државниотслужбеник. Истовремено, беше опфатена и спротивнатастрана, односно оценувањето како основ за развој накариерата, поврзаноста на оценувањето и мотивацијатаи оценувањето врз основа на компетенциите, а деталнобеше објаснет и циклусот за оценување 360 степени. Наоваа обука присутните добија информации и за најавенитеновини за оценувањето кои се планира да се применуваатод следната година. Беа изведувани практични вежби,со што присутните добија појасна слика за целокупнатапостапка за оценување на државниот службеник.Присутните беа информирани дека сите општини требада изготват годишна програма за стручно оспособувањеи усовршување на државните службеници за 2012која се доставува до Министерството за информатичкоопштество и администрација. „Оценувањето на државнитеслужбеници е континуирана обврска, за што ќе сеизготвуваат извештаи на шест месеци. Предвидени сеи измени на воспоставената динамика на оценувањето,веќе од следната година”. Ова се дел од новините кои имбеа пренесени на присутните. Иницијативите и предлозиза промените во делот на оценувањето, во голем процентсе поклопуваа со новините кои претстојат и се работат ворамките на МИОА.Можности за волонтерско ангажирање и волокалната властНа шести октомври, 2011 година беше организиранаеднодневна обука за одговорните лица за управувањесо човечки ресурси во општините, на тема: „Законот заволонтерство и примената во работата на локалнатасамоуправа“. За значењето на Законот за волонтерствои потребата од негова поголема промоција во земјаваговореше Мирјанка Алексовска од секторот за труд приМинистерството за труд и социјална политика. Во својатапрезентација, таа се осврна на условите и начините завршење на волонтерска работа, за можноста на во­лонтирањена домашни и странски државјани, под кои усло­витие може да волонтираат, како и за обврските заор­ганизаторот на волонтерската работа. Исто така, бешепре­зентирана и Стратегијата за волонтерство 2010 -2015година, при што беа образложени нејзините вредностите,меѓу кои признавање на традиционалната хуманост исолидарност искажана во волонтерското работење награѓаните на РМ, поттикнување кон создавање на здравоопштество на свесни и совесни граѓани, промовирање насоработка и чувство за општо добро кај сите општественигрупи и сегменти, зголемување на свеста на граѓанитеза волонтерско ангажирање, создавање на соодветнакултура на негување и практикување на волонтерски ангажман,развивање на механизми за поддршка на во­лонтер­ствотово сите волонтерски ангажмани.Претставниците од општините се интересираа за на­чинитена донесување на Програма за волонтерска работа,кој ја издава волонтерската книшка, кој го во­дирегистарот, што треба да содржи Договорот за во­лонтер­ство.Исто така, се отвори дискусија и околу тоа штосе може да влезе под волонтерска работа, дали само ворамките на надлежностите на општините, или поширокооколу останатите потреби на граѓаните (пр. изучувањена странски јазици). Учесниците се согласија дека занајефективно спроведување на Законот за волонтерство,клучна е Програмата за волонтерство како и Договорза ангажирање на волонтер каде прецизно треба дасе наведат планираните работи, односно обврски надоговорните страни.95

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 201196

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Обуки за поддршка на лицата заодноси со јавност (ПР)Примената на етичките стандарди на ПР лицатаво општинитеВо зголемувањето на степенот на информираност најавноста за активностите и достигнувањата на општината иза обезбедување на транспарентно работење на локалнатавласт, значајна улога имаат лицата задолжени за односисо јавноста (ПР лицата). Оваа област е доста комплекснаи постојано се надградува, а лицата кои се занимаваатсо оваа дејност мора да применуваат високи етичкистандарди. Затоа, на 7 и 8 јуни, 2011 година, во Маврово и на15 и 16 јуни, во Битола, ЗЕЛС организирани две дводневниобуки на кои носечка тема беше „Примената на етичкитестандарди на ПР лицата во комуникацијата со јавноста“, асе дискутираше и за значењето на односите со јавност залокалната власт и беа презентирани добри ПР практикиод општините. Активностите на ЗЕЛС во оваа област сенасочени кон преземање на активности за зајакнување накапацитетите на ПР лицата на општините, со цел локалнитевласти континуирано да обезбедуваат поголем проток наинформации кон јавноста, кон останатите општини и конЗЕЛС, со максимална примена на етичките стандарди во овааобласт. Се дискутираше за етичките принципи на Кодексотод Брисел, како и примената на етички стандарди на лицатаза односи со јавност во нашата земја, но и за напредокотна локалните власти во спроведувањето на активности затранспарентност и отчетност. Взаемното информирање наопштините и размената на добрите практики во областа наодносите со јавноста се, исто така, дел од целите што ЗЕЛСсака да ги постигне преку овие обуки. Токму затоа, на овааобука, улогата на обучувачи, ЗЕЛС им ја довери на актуелниопштински ПР лица: од општините Велес и од Штип, коидел од своите активности ги споделија со своите колеги оддругите општини. Активностите на Мрежата на ПР лицатапри ЗЕЛС и на досега организираните обуки за ПР лицата наопштините, беа насочени во правец на создавање на стручникадри, кои овие знаења ќе ги применат во својата општина,но и ќе ги пренесат и ќе им помогнат на колегите од другитеЕЛС. Во делот кој се однесуваше на размена на добрипрактики, претставниците од општина Штип го презентираа„електронскиот дневен билтен“- мошне корисна алатка закомуникација на општината со медиумите и обезбедувањена што поголема присутност на активностите на општинатаво јавноста.Внатрешната комуникација, како системза остварување на добра надворешнакомуникација„Внатрешната комуникација, како систем за остварување надобра надворешна комуникација“ беше темата на вторатаеднодневна работилницата за ПР лицата, одржана на 27октомври, 2011 година, во хотел „Романтик“. Внатрешнатакомуникација е од големо значење за постигнување успехво обезбедувањето на транспарентно и отчетно работењена секоја организација и таа може да биде потпомогнатаи со утврдување и запазување на одредени процедуриво протокот на информацијата. Непостоење на систем навнатрешна комуникација, интерни и нестандардизираниад хок процедури кои не се почитуваат, непостоењена ИСО стандардот, како алатка за зголемување натранспарентноста во општината, стихијно организирањена колегиуми и состаноци, еднонасочна комуникација одгоре кон долу - по вертикала, а недоволна по хоризонтала,преоптовареност на градоначалниците со непотребниинформации, изолирани случаи за документи за внатрешнакомуникација „,криење на информациите“ се секојдневиетово поголем број општини. Изработени документи од странана ЗЕЛС за следење на одредени процедури за јавноство работата на општината, во електронска форма им беа98

доставени на учесниците. На оваа обука, ЗЕЛС им овозможина претставниците од општините: Ресен, Кочани и КриваПаланка да ги презентираат своите позитивни искуства наова поле.Градење на позитивен имиџ на општината–предизвик за секој градоначалник (платенаобука)Во градењето на позитивниот имиџ на локалните властипред граѓаните, домашните и странските институции иорганизации, со кои општината соработува во текот на 2011година, поголем број градоначалници изразија потреба одорганизирање на едукации за примена на протоколарниправила во спроведувањето на одредени активности наопштината. Малата застапеност на ваков вид на обуки нанашите простори и неможноста општините да ја покријатрелативно високата цена за обучување на лицата одкабинетите за поддршка на градоначалникот, бешепредизвик, ЗЕЛС да организира ваков вид на обука која, какоплатена услуга, за почеток им ја понуди на претставницитена општината – на градоначалниците.Од 10 до 12 февруари, 2011 година, во хотелот „Епинал“во Битола, како резултат на заинтересираност на групаградоначалници, ЗЕЛС ја организира обуката „Протокол“, вокоја беа обработени пет модули: 1. подготовка на делегацијапред заминување на деловно патување, 2.организирање надипломатски официјални настани, поставување на знамиња,3. важни протоколарни моменти при организирање нанастан, 4. уметност на говорењето при јавен настап, 5.познавање на културата на облекување за официјалнисредби, распоред на поставување на гостите споредтитули......... Градоначалниците истакнаа заинтересираност,ЗЕЛС да продолжи со организирање на ваков вид на обуки иза дел од општинската администрација, која е инволвиранапри организирање на настани, пречек на делегации,подготвување на општинска делегација која присуствува наразни настани во земјава и надвор од неа... На обуката бешеконстатирано дека во постојната Пресеанс листа на МНР,не е ставена функцијата градоначалник, освен функцијата„градоначалник на град Скопје“ поради што е потребнокорекција на истиот.Обуки за локален економски развојСтратегиско планирање и ЈППЗЕЛС во текот на 2011 година организираше повеќе дводневниобуки, на кои беа презентирани темите: „Стратегископланирање, развој и инвестиции“ и „Зго­ле­мувањена финансиските можности на општините со развивањена проекти со модели на Јавно – приватно партнерство“.Обуките беа наменети за претставниците одопш­тинските одделенија за локален економски развоји за претставниците од одделенијата за финансии. Прва­таобука се одржа на 7-ми и 8-ми јуни, 2011, во Велес,потоа на 4 и 5 октомври, во Маврово, на 26 и 27, ­октомв­ри,2011 година, во Охрид и на 27 и 28 декември,2011 година, во Велес. Обуките ги реализираа м-р СашаМаксимовски, советник во одделение за ЛЕР во општинаЧаир и Горѓи Цонев, од општина Василево. Беа презен­тирании примери на јавно- приватно партнерствоод други општини, меѓу кои : „Физибилити студија зајав­но приватно партнерство“, приложена од страна наГеорги Цонев од општина Василево, потоа „Физибилитистудија за развој и заштита на просторот и рекреацијана историски локалитет на браната Турија во општинаВа­силево. Тоше Ѓеоргиевски од општина Штип приложипри­мер на јавно-приватно партнерство: проект помеѓуопш­тина Штип и Светската банка за уредување на централноподрачје, а разјаснети беа и многу законски одред­биза ангажирање на локалните власти за преземањена првите чекори во ЈПП. Споделувањето на добрите99

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011практики од оваа област претставуваат и стимул задругите општини и тие да иницираат реализација назначајни проекти за општината преку ЈПП концептите.Главната цел на оваа обука е да се подигнат капацитетитена претставниците на локалните самоуправи од областа настратегиското планирање за локален економски развој,позиционирањето на идното стратегиско планирање наЛЕР активностите, во контекст на евроинтеграциите,ориентација кон квалитет и ефикасност на јавнитеуслуги, фокусирање кон инвентивни модели на проектнофинансирање. На обуката учесниците беа запознаенисо постапките и процедурите за реализација на проектисо модели на ЈПП со Законот за концесии и другивидови на ЈПП, како да идентификуваат изводливиЈПП проекти, како се врши техничка, финансиска иекономска проценка на проектите и охрабрување налокалната власт за носење на одлуки за ЈПП. Присутнитебеа запознаени и со содржината, потребата и улогатана Студија за концесиски проект, потоа вообичаенатаструктура на проектно финансирање, видови на договориза соработка, ЈПП проектен циклус и друго.ТЕМПУС обуки за користење на локални ресурсиза оддржлив микрорегионален развој воагробизнисот и туризмотЗаедницата на единиците на локалната самоуправа– ЗЕЛС, организира три циклуси на петдневни обуки,на тема „Користење на локални ресурси за одржливмикрорегионален развој во агробизнисот и туризмот воЈужен Балкан”. Обуките се дел од активностите кои ЗЕЛС гиспроведува во соработка со ТЕМПУС програмата, чија целе преку обуки и менторирање да им помогне на општинитево поттикнување на развојот на органското земјоделство,водостопанството, екотуризмот и руралниот туризам.Од 14-18 ноември, 2011 година, беше организиран првиотциклус, во Универзитетот „Климент Охридски“– Факултетза биотехнички науки во Битола. Вториот циклус наобуки се одржа од 7 до 14 декември на Универзитетот наЈугоисточна Европа во Тетово, а третиот е планиран за25-27 јануари, 2012 година, на Земјоделскиот факултет,кампус 2, на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип.Главната цел на обуките е да се подигнат капацитетите напретставниците на локалните самоуправи од одделенијатаза ЛЕР, за животна средина и за урбанизам во областите наземјоделството, шумарството и туризмот. Општините требада се поттикнат да преземаат активности за обезбедувањена микрорегионален развој. Обуките ги реализираатистакнати универзитетски професори од РепубликаМакедонија од наведените универзитети.Пилот –обука за подготовка на проекти, зааплицирање во европските фондовиВо согласност со петтата стратегиската цел, дефиниранаво Стратегискиот план на ЗЕЛС за 2011-2015 година,продолжија активностите за зајакнување на капацитетитена локалните власти за подготвување на проекти зааплицирање во разновидни фондови, особено оние штодоаѓаат од Европската унија.Во тој контекст, ЗЕЛС континуирано, преку веб страницатаи со директни дописи ги информира своите членки заразновидните програми и проекти и нивните објави зааплицирање, а преку Канцеларијата во Брисел, ЗЕЛСинтензивно лобираше за добивање на грантови заопштините. Затоа ЗЕЛС во континуитет гради и развивадобри односи со меѓународни и домашни донаторскиорганизации и институции, а истовремено се залага заобезбедување на учество во телата кои ги утврдувааткритериумите за распределба на средства од фондовите.Обучена општинска администрација за изработка наапликациите и проектите е основниот предуслов за штопоголема искористеност на средствата од фондовите.Тргнувајќи од тие сознанија, ЗЕЛС организира дво-дневна,100

пилот обука, на 9 и 10 февруари, 2011 година, во општинаБитола. Обуката ја следеше дел од администрацијата наопштина Битола и се однесуваше на изработка на проекти,каде акцентот беше ставен на детектирање на потребитеи подготовка на логичката рамка. Со цел аплицирање запоголеми проекти, за кои е потребен и регионален пристап,на обука беа повикани и претставници од Центарот наПолошкиот плански регион, кои ги споделија искустватаи размислувањата со општинската администрација запоттикнување на поголема взаемна соработка. Обуката сеспроведе со учество на експерти од Данска и Унгарија, аактивноста беше поддржана од Светско учење, проект наУСАИД.Обуки за претставници од правните одделенија/секториЛокалните власти запознаени со обврските од прописите зазаштита на личните податоциЗЕЛС, во соработка со Дирекцијата за заштита на личниподатоци, на шести јуни, 2011 година, во хотел „ХолидејИн“, во Скопје организираше советување на тема:„Заштитана лични податоци и обврските на единиците за локалнасамоуправа во однос на прописите“. Обуката ја следеачленови на Мрежата на правници и на Мрежата за управувањесо човечки ресурси при ЗЕЛС, како и другизаинтересирани лица од општините инволвирани воследењето на оваа проблематика. На присутните им сеобратија извршниот директор на ЗЕЛС – Душица Перишиќ идиректорот на Дирекцијата за заштита на лични податоци –Димитар Георгиевски, кои укажаа на важноста од правилноимплементирање на Законот за заштита на лични податоции неговите подзаконски акти. Претставниците од ДЗЛПнаправија краток осврт на правната рамка која ја регулираоваа проблематика, при што акцентот го ставија на обврскитекои произлегуваат за единиците на локалната самоуправа,кои се контролори во овој процес. Во дискусијата, учесницитеинтерактивно ги разменија своите искуства од досегашнатапримена Законот и подзаконските акти, при што истакнаапотреба за организирање на дополнителни обуки на оваатема.Дискусија за Законот за државни службеници иЗаконот за јавни службенициЗЕЛС, во соработката со Министерството за информатичкоопш­тество и администрација (МИОА), на 21 и 22 декември,2011 година, во Велес организираше две еднодневни обукиза администрацијата од правните сектори/од­де­ле­нијана сите општини, посветени на разрешување на проб­лемитево имплементирањето на Законот за државни службе­ниции Законот за јавни службеници. Обучувачи беапрет­ставниците од МИОА, Љупчо Младенов, помошникра­ководител во секторот за администрација, задолжен задр­жавната администрација и г-ѓа Грета Настева, помошникра­ководител во секторот за администрација, задолжена зало­калната администрација од МИОА. Посебен акцент бешеста­вен на прашањата кои се однесуваат на вработувањетои мобилноста во државната служба, правата и должноститена државните и јавните службеници, дисциплинската има­теријална одговорност која истите ја имаат, платата инаградувањето на службениците, пробната работа, ка­ко иосврт на подзаконските акти кои дополнително ја раз­рабо­туваатоваа законска регулатива. Присутните посочијаде­ка се среќаваат со недоречености, односно нема јаснираз­граничувања за профилот јавен службеник во одреденаинс­титуција. Тоа засега во локалните власти предизвикуваза­бавување на целокупниот процес на имплементација наовие два закона. Претставниците од МИОА нагласија декаво подготовка е нов Закон за администрација, каде се преци­зираниодредени недоречености и со кој се очекува дасе разрешат сегашните проблеми поврзани со постапките ипроцедурите за работењето на државните служби. При­сутнитеизразија задоволство од организирањето на ва­ков видна обуки од страна на ЗЕЛС кои во голема мера ко­рес­понди­раатсо нивните актуелни потреби.101

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011102

ДОМАШНА И МЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКАСОРАБОТКА СО ЦЕНТРАЛНАТАВЛАСТ, РЕЛЕВАНТНИ ИНСТИТУЦИИИ НЕВЛАДИНИ ОРГАНИЗАЦИИВзаемната соработката на локалната и централната власт, претставува еден одусловите за успешно спроведување, на најголемиот реформски процес во нашатаземја, процесот на децентрализацијата.Во согласност со Меморандумот за соработка помеѓу ЗЕЛС и Владата на РепубликаМакедонија, склучен уште во 2003 година, веќе традиционално, најмалку еднаш вогодината, се организира состанок меѓу овие две институции. Оваа средба претставувауште една потврда за продолжување на воспоставената практика на заедничкидијалог, за решавање на многу значајни предизвици со кои се соочуваат општините, воспроведувањето на префрлените надлежности.Заеднички дијалог на ЗЕЛСи Владата на Република МакедонијаНа 28 декември, 2011 година, во просториите на ЗЕЛС, сеодржа средба на Управниот одбор на ЗЕЛС, со Владата наРепублика Македонија. Членовите на Управниот одбор наЗЕЛС, на средбата, ги презентираат „СИСТЕМАТИЗИРАНИСТАВОВИ на ЗЕЛС“. Во нив се сублимирани заедничкитебарања на локалните власти, од секоја област поединечно:комунални дејности, образование, животна средина,култура, рамномерен регионален развој, градење накапацитетите на општинската администрација, енергетика,како и барања кои се однесуваат на обезбедувањетона поголема финансиска независност на локалнатасамоуправа.На средбата присуствуваше Претседателот на Владата наРепублика Македонија, Никола Груевски и поголем бројминистри. Членовите на УО, ги изнесуваа ставовите, областпо област, а ресорниот министер или друг претставник одВладата, даваа образложение за можностите за нивноприфаќање или одбивање. Одреден број на барања, беаприфатени од страна на централната власт, а за поголем делбеше договорено дополнително да се утврди најсоодветнорешени, со обезбедување на дополнителни анализи. Насредбата, беа упатени совети до градоначалниците, запримена на нови форми и активности за заштедување насредства, при секојдневното работење на општината.103

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011104Средбата ја проследија и медиумите, пред кои Претседате­лотна ЗЕЛС, Коце Трајановски, истакна дека овиесредби на ЗЕЛС со Владата на РМ, претставуваат потврдаза вос­поставената практика на заеднички дијалог меѓуцен­тралната и локалната власт и дека тие секогаш проду­цираатзаеднички решенија, кои претставуваат развојна локалната власт и децентрализацијата во земјата. Меѓуизнесените ставови на ЗЕЛС, особено значење имашебарањето за зголемувањето на зафаќањето од ДДВна 6% и од персоналниот данок на 30%, со цел обезбедувањена поголема финансиска стабилност на општини,за што, од страна на министерот за финансии бе­шеелаборирано дека вкупните трансфери кон ЕЛС, се­ко­јагодина во континуитет се зголемуваат, но дека во следниотпериод, може да се направат анализи, кои ќе доведатдо взаемно разумно решение за финансиско за­јакну­вањена општините. Беше потенцирано и барањето задо­полнителни финансиски средства во блок дотациите заобразование, каде ресорниот министер образложи декаи во оваа област, во континуитет се префрлаат по­веќесредства на локалните власти за оваа намена. Тој ис­такнадека централната власт, преку најразновидни проекти,дополнително вложува во училиштата и дека општините,заедно со училиштата треба да направат попрецизнианализи во користењето на расположливите дотации.Притоа министерот истакна дека од страна на голем бројопштини, на трезорската сметка стојат неискористени парии на самиот крај на годината. На средбата меѓу големиотброј барања, нагласени беа иницијативите општинитеда се стекнат со право на управување со земјоделскотоземјиште, пасиштата и шумите, за потребите на руралниотразвој и развојот на земјоделството, како и средстватадобиени од закупнините на земјоделското земјиштеи пасиштата, и средствата добиени од надоместот одконцесија за лов, риболов и да се распределат во сооднос20% - 80%, во корист на општините.aПретседателот на ЗЕЛС на средбата, меѓу другото, гинагласи и успешно реализираните барања на ЗЕЛС,од минатогодишната средба, каде го потенцира доне­сувањетона Законот за градежно земјиште и наЗаконот за постапување со бесправно изградени објекти,потоа изготвувањето на нацрт-верзијата на нов Законза комунални дејности. Од особено значење за сителокални власти, пред сè за општините кои не се влезениво втората фаза од фискалната децентрализација, беа иизмените во Законот за финансирање на единиците налокална самоуправа, каде се зголеми времетраењето набескаматно позајмување на општините од централниотбуџет, на 10 години.Претседателот на Владата, Никола Груевски, на средбатапосочи дека соработка со ЗЕЛС ќе продолжи, бидејќидава добри, ефикасни и квалитетни решенија, со што, од2005 до 2011 година, процесот на децентрализација воземјата бележи континуиран напредок. Тој упати апелдо градоначалниците да ја забрзаат динамиката наурбанизација, да обезбедуваат поволни услови за развојна локалното стопанство, бидејќи е од особено значењеза граѓаните, но и за подобрување на финансискатасостојба на самите локални власти. Беше нагласенодека целта на Владата е максимално да им помогнена општините, па затоа, освен редовните дотации штосе префрлаат, во согласност со законите, Владатареализира и дополнителни инвестиции за општините.Пресметките на Министерството за финансии покажуваатдека инвестициите во рурален развој и во развој наопштините изнесуваат 1,1 % од бруто домашниотпроизвод. Владата инвестира 120 милиони евра воизградба и реконструкција на регионални и локалнипатишта, 50 милиони евра во изградба на водоводи иканализациски системи во сите општини, а Премиеротнајави дека се планира повлекување и нови средствапреку Светската банка, во висина од околу 35 милиониевра, за изградба и реконструкција на училишта, кои ќебидат надополнети со пет милиони евра од Владата исо дополнителните средства, што се користат од другилинии. Беше нагласено дека Владата ќе остане целосно

посветена за рамномерниот регионален развој воРепублика Македонија и дека и натаму ќе дава помоши поддршка на општините, преку разновидни директниинвестиции, без селективен избор на општините.Средба на раководството на ЗЕЛСсо тројца министриНа 18 август, 2011 година, раководството на ЗЕЛСоствари средба со тројца министри од Владата наРепублика Македонија. Оваа беше прва официјалнасредба на претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски ипотпретседателите Изет Меџити и Зоран Дамјановски соновите министри за локална самоуправа, Невзат Бејтаи за образование и наука, Панче Кралев. На средбатаприсуствуваше и министерот за транспорт и врски МилеЈанакиевски.Дискусијата ги опфати актуелните состојби одспроведувањето на надлежностите на локалнитевласти. Новиот министер за локална самоуправа, НевзатБејта, изрази уверување за натамошна квалитетнасоработка на Министерството со единиците на локалнасамоуправа и со ЗЕЛС на патот на остварување напоуспешна децентрализација на власта во нашатаземја. Познавајќи ги проблемите на општините, какопоранешен градоначалник, потенцираше дека ќе вложимаксимални напори во поддршката за обезбедувањена поадекватни услови за поквалитетно остварувањена надлежностите и дека во соработка со ЗЕЛС ќе сезаложи наскоро сите општини да влезат во втората фазаод фискалната децентрализација. Министерот Бејта,најави дека редовно ќе ги посетува општините, со целнепосредно да се запознае со нивните проблеми, при штоупати порака до градоначалниците, максимално да сезаложат за спроведувањето на Законот за постапувањесо бесправно изградени објекти, а во изјавата даденапред медиумите кои го проследија овој настан, ги повикаграѓаните да аплицираат за легализација на дивитеобјекти, истакнувајќи дека ваков закон се донесуваеднаш на 50 години.Министерот за транспорт и врски, Миле Јанакиевски,говореше за активностите на локалните власти заобезбедување на што поголем број на поднесени барањаза легализација на дивоградбите, како и за активноститеза стекнување со надлежноста за управување соградежното неизградено земјиште.Образованието претставува една покомплексна тема,за што е потребно реализирање на почести средби напретставници од ЗЕЛС и МОН, беше заедничкиот ставна раководството на ЗЕЛС и министерот Кралев на овојсостанок. Претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, муукажа на новиот министер за образование и наука декаоваа надлежност на општините уште од самиот почетокна децентрализацијата е проследена со неадекватнафинансиска поддршка од страна на централната власти дека тоа во континуитет предизвикува проблемипри нејзината реализација кај локалните власти. Воразговорот беа наведени систематизираните ставови наЗЕЛС, при што беше договорено зголемена соработкаво изнаоѓањето на меѓусебно прифатливи решенија.Претставниците од ЗЕЛС истакнаа дека ваквите средби сеод взаемна корист и за локалната и за централната власти дека одат во правец на обезбедување на поквалитетниуслуги за граѓаните.Првиот круг од третата фаза од Програмата„Форуми во заедницата“ - со 18 општиниПрограмата „Форуми во заедницата“ на свеченосторганизирана на 21 септември, 2011 година, во хотелот„Холидеј Ин“ во Скопје, го означи почетокот на првиоткруг од третата фаза од Програмата „Форуми во за­едни­цата“.На новоопфатените 18 општини во проектот:Крива Паланка, Македонски Брод, Гостивар, Боговиње,105

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Маврово-Ростуше, Кратово, Кавадарци, Росоман, ДемирКапија, Брвеница, Вевчани, Врапчиште, Чешиново-Облешево, Градско, Босилово, Берово, Струмица и Дебар,и на имплементаторите (АЛКА, АДИ, ЦИРа, МЦМС иФООМ) им беа доделени сертификати. Оваа Програма,за вклучување на граѓаните во одредувањето наприоритетите на локалната самоуправа, е финансиранаод Швајцарската агенција за соработка и развој (СДЦ).Пред присутните градоначалници и голем број значајнигости, потпретседателот на ЗЕЛС, Изет Меџити, истакнадека имплементацијата на овој проект претставува големпредизвик за локалните власти. - „Досега советите во 45општини изгласаа статутарни промени, со усвојување надва важни документи изготвени од ЗЕЛС и усвоени одУправниот одбор : Предлог -одлука за измена на Статутотна ЕЛС со којашто се воведува форумот како начин награѓанско учество и Предлог -правилник за организирањеи одржување на форумите на заедницата во ЕЛС“, речеМеџити. Амбасадорот на Швајцарија во РепубликаМакедонија, Н.Е..Стефано Лазарото, најави дека воследните три години, 40 општини ќе имаат можност дасе вклучат во оваа Програма, при што потсети дека 45општини веќе го имаат вклучено моделот на „Форумиво заедницата“ во нивните статути, правејќи го моделотрегуларна пракса на нивна комуникација со граѓаните.Во новиот циклус од Програмата што ќе трае три години,ќе се организираат 17 форуми, за што се издвоенисредства во висина од 59 милиони и 675 илјади денари,од кои 31 милион и 75 илјади денари се финансираниод СДЦ, а остаток претставува учество на општините,вклучени во Програмата во реализација на проектитекои ќе бидат утврдени од граѓаните. Спроведувањетона сертификацијата на модераторите на форумите, ќе јареализира ЗЕЛС тренинг центарот.Потреба од засилена соработка на граѓанскитеорганизации, општините и бизнис заедницатаПотребата од засилена соработка меѓу граѓанскитеорганизации, општините и бизнис заедницата, прекуконкретни механизми, стратегии и алатки, поголемоискористување на референдумот, зголемено учествотона граѓанските организации во процесот на донесувањена одлуки на локално ниво и потребата од поголемавклученост на младите, во работата на граѓанскитеорганизации и во локалната власт, беа дел одзаклучоците донесени на дводневната националнаконференција „Соработка на граѓанските организации солокалната самоуправа“, што се одржа на 27 и 28 јуни,2011 година, во Охрид. Конференцијата ја организираПроектот ТАСКО, финансиран од ЕУ, во соработкасо ЗЕЛС, Националниот совет на родова еднаквост,Центарот за одржливи земјоделски практики и рураленразвој и Конференцијата на работодавачите.Претставниците од ЗЕЛС и градоначалниците наопштините Аеродром и Ресен пред присутните ги изнесоаактивностите кои ги реализира Заедницата и локалнитевласти на полето на соработката со граѓанскитеорганизации и бизнис заедницата. Нивните ставови беадел од заедничките заклучоци, каде беше потенциранапотребата од зајакнување на соработката на општинатасо граѓанските организации во правец на обезбедувањена поквалитетни услуги за граѓаните, при што беапосочени проектите што ги работи ЗЕЛС на полето наподобрувањето на транспарентноста и отчетноста, воработењето на локалните власти.106

ЗЕЛС активен во координацијата на општинитево „Ден на дрвото“ЗЕЛС и во 2011 година даде активен придонес вокоординацијата на своите членки, при нивното учество натрадиционалната акција „Ден на дрвото“, што годинава сереализира на 31 март. Во акцијата реализирана низ целатаземја, се вклучуваат сите граѓани и институции со цел дасе придонесе за поголемо озеленување на површините воРепублика Македонија и за облагородување на просторотво кој живееме. Придонесот на локалните власти во овааакција е многу значаен. Освен пошумувањето на блискитевисочински места, општините преземаа активностии за збогатување со зелени насади на дворовите научилиштата, градинките, амбулантите, парковите идругите јавни површини во населените и урбаните места.Во оваа акција беа засадени околу три милиони стебла, одвидовите: питом костен, чемпрес, бреза, јавор, јасен, дивамаслинка, даб, аризонски чемпрес и багрем.Локалните власти со значајна улога воимплементирањето на Охридскиот рамковендоговорВо рамките на одбележувањето на 10-годишнината одимплементацијата на Охридскиот рамковен договор,Владата на Република Македонија и Секретаријатот заимплементација на Охридскиот договор, организираанационална Конференција на тема „Децентрализацијатаи мултикултурализмот“. На настанот, покрај високитедржавни претставници, експерти, претставници нанационални и меѓународни институции и организации иКомесарот за проширување на ЕУ, Штефан Филе, во иметона ЗЕЛС, пред присутните се обрати потпретседателот наЗЕЛС и градоначалник на општина Чаир, Изет Меџити. Тојво својот говор особен акцент стави на улогата на ЗЕЛС ина локалните власти во процесот на децентрализацијатаи развојот на демократијата во земјата, како важенпридонес за имплементација на Охридскиот договор иевроинтеграциите на нашата земја.-„ Чекорите на децентрализација во нашата земјазапочнаа токму пред една декада, по потпишувањетона Охридскиот договор и за овој изминат период тојги даде најефективните и најефикасните резултати вонеговата имплементација“, рече Меџити, додавајќи декаобезбедувањето на функционален систем на локалнатасамоуправа е од клучна важност за социјалниот развој,кохезијата и демократијата во земјата. Тој потенцирадека Охридскиот рамковен договор овозможипродолжување на вековната традиција на интеграцијаи почитување на постојните културни, етнички, јазичнии други различности, основа за градењето на мир,соживот и јакнење на мултикултуризмот. -„Охридскиотдоговор е модел кој овозможува зачувување набезбедноста, стабилноста и економски просперитет, којтреба постојано да се надградува и усовршува со еднаединствена цел - уживање на правата, но и почитувањеи споделување на одговорностите кои произлегуваатод уставниот поредок”, истакна Меџити. Потоа,потпретседателот на ЗЕЛС, поконкретно ги претставипроектите со кои ЗЕЛС, понепосредно се вклучи воимплементирањето на Охридскиот договор, меѓу кои:опремувањето на над 30 општински сали со комплетенсистем за симултан превод, каде се одржуваат седницитена советите. Беше потенцирана и директната поддршкана ЗЕЛС во формирањето и понатаму во функционирањена Комисиите за односи меѓу заедниците и тоа не само воопштините каде над 20% од населението се припадницина друга националност, туку и онаму каде овој проценте понизок. Меџити истакна дека ЗЕЛС им дава силнаподдршка на своите членки во градење на ефикаснии ефективни општини, каде владеат принципите направичност и еднаквост, на патот кон евроинтеграциите.107

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Меѓуопштинската соработка - ­важна алатка во зајакнувањето на ­процесот на децентрализацијата„Заедно до подобри услуги за граѓаните“, беше тематана дводневниот регионален форум за меѓуопштинскасоработка, што се одржа на 13 и 14 октомври, 2011година во Скопје, каде во името на ЗЕЛС говорешепотпретседателот на ЗЕЛС, Изет Меџити. Тој истакнаблагодарност до организаторот на форумот, УНДП,за поддршката што оваа организација им ја дава наопштините во нашата земја, при градењето на меѓусебнипартнерства, при што претстави и неколку уникатни иуспешни примери од нашите општини што работат на оваполе. Бројните позитивни примери, особено кај помалитеопштини, се потврда на значењето на оваа корисна алаткаво зајакнување на процесот на децентрализацијата инадминување на одредени проблеми со недостатокна финансиски средства или човечки ресурси, прекуформирање на заеднички служби, претпријатија,размена на услуги и друго. Досега, општините покажаависок степен на свесност, за развивање на моделот намеѓуопштинската соработка, што им носи придобивки насите вклучени страни, а добри примери има во сфератана финансиите, ИТ секторот, образованието, комуналнатаобласт, данокот, инспекциите... а се планира неговапримена и во сферата на животната средина и социјалата,во правец на остварување на милениумските цели занамалување на сиромаштијата на локално ниво. Предприсутните градоначалници од нашата земја, но и одземјите од регионот, претставниците од општинскатаадминистрација и поканетите меѓународни експертиод оваа област, говореше и министерот за локалнасамоуправа, Невзат Бејта, кој истакна дека РепубликаМакедонија е една од неколкуте земји во Европа, која овааинституција ја има регулирано со Закон за меѓуопштинскасоработка. Постојаниот претставник на УНДП во нашатаземја, Диадре Бојд, ја потенцира добрата соработка соЗЕЛС и со МЛС, нагласувајќи дека досега тие поддржалеповеќе од 26 успешни меѓуопштински партнерства, во коиучествувале над 62 општини.Иницијативи за успешна соработка на ЗЕЛС соСтопанската комора на Република МакедонијаПретседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски и прет­ставни­циод ЗЕЛС, остварија прва официјална средба сопрет­седателот на Стопанската комора на РепубликаМа­кедонија, Бранко Азески, на која присуствуваа претседателитена регионалните стопански комори. Насредбата, која се одржа во просториите на Стопанскатакомора, на втори ноември, 2011 година, беа договоренизначајни прашања во правец на натамошно унапредувањеи зацврстување на соработката на бизнис заедницата солокалните власти, формирање на економски совети наниво на поголемите општини или региони, склучувањена Меморандум за соработка помеѓу ЗЕЛС и Стопанскатакомора, шестмесечни средби за разгледување назаеднички постигнатите резултати и дефинирањето наидните развојни правци на соработка, како и заедничкотоутврдување на приоритетни инвестиции на локално и нарегионално ниво.-„ Оваа средба е клучна и за локалните власти и застопанствениците, бидејќи заедничката цел и на дветестрани е зголемен економски развој на земјата, развој настопанството и на секоја локална заедница“, потенцирапретседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, на почетокотна средбата. Тој укажа дека со донесувањето на Законотза градежно земјиште, најважниот дел од активноститена стопанствениците ќе се реализираат во рамките наопштините, поради што формирањето на економскитесовети ќе биде од големо значење за реализација назначајни локални и регионални проекти. Речиси секојалокална власт има обемна економска програма за чијареализација ù е потребна поддршка од бизнис секторот“,108

109

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011потенцираше Трајановски. Тој предложи, во иднина, присекоја изработка на ГУП-ови од страна на локалнитевласти, активно учество да земаат и претставницитеод регионалните комори. Трајановски ги информирашеприсутните дека ЗЕЛС и Градот Скопје имаат отвореноКанцеларија во Брисел, која може да послужи какосолидна подлога за изнаоѓање на средства од европскитефондови, за реализација на заеднички проекти налокалната власт и бизнис секторот. До стопанственицитебеше упатена покана да учествуваат или да го посетатпретстојниот Саем на општините, посветен на развојот налокалната економија.Потребата од зацврстувањето на заедничка соработкана стопанствениците со локалната власт, ја потенцирашеи претседателот на Стопанската комора на РепубликаМакедонија, Бранко Азески, особено за заедничкаподготовка на проекти од средства од европскитефондови, промовирање на иницијативи за унапредувањена економскиот развој на општините, реализација наактивности поврзани со отуѓување и давање под закупна градежно земјиште, сопственост на РМ, заедничкапромоција и друго.Зајакната соработката на општината,полицијата и граѓаните, преку Локални советиза превенцијашто формирањето на овој Совет, на локално ниво, надоброволна основа, постои во речиси сите општини“,истакна претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, на пресконференцијата што се одржа на осми декември, 2011година во просториите на Министерството за внатрешниработи, посветена на одбележувањето на 9 декември„Денот на превенцијата во Република Македонија“. Насредбата говореа и министерката за внатрешни работи,Гордана Јанкуловска и амбасадорот на ОБСЕ во РМ, РалфБрет. Трајановски истакна дека Советите за превенцијасе функционални тела на локално ниво, преку кои сепреземаат значајни мерки на превенција за безбедноста воучилиштата, малолетничката деликвенција, алкохолизмоти другите пороци кај младите. Советодавните групи награѓани се можност за непосредната комуникација, којае особено нужна за полицијата заради инволвирање наполициските службеници во процесот на превенција.Со поддршка на локалните власти спроведени сениза успешни кампањи, се организираат трибини, седистрибуираат промотивни материјали за важни темикако: безбедност на децата во сообраќајот, намалувањена насилството во училиштата со мешан етнички состав,борба против сексуалната злоупотреба на децата, но икампањи насочени кон заштита на шумите од пожари,заштита на граѓаните од провални кражби и друго.- „Работата на Локалните совети за превенција воизминативе три години претставува исклучително важнаалатка за соработка на општините со полицијата. Прекунив се јакне партнерството во вербата на граѓаните конлокалната власт. Истражувањето што го направи ОБСЕза „Перцепцијата на градоначалниците за полицискитеактивности и соработката меѓу локалната полицијаи општината, покажува дека најголемиот процентградоначалници ја поддржуваат работата на локалнитесовети за превенција. Ова се потврдува и со фактот110

МЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКА НАЗЕЛС И ПОДДРШКА НА ЧЛЕНКИТЕЗА СТЕКНУВАЊЕ НА ЕВРОПСКИИСКУСТВА И ПРИСТАП КОН ЕУ -ФОНДОВИТЕЗЕЛС е членка на:ЦЛРАЕЦЕМРНАЛАСАЛДАЗКККонгрес на локалните и регионалните властина Советот на ЕвропаКонгрес на европски општини и региониМрежа на асоцијации на локалните власти одЈугоисточна ЕвропаАсоцијација на агенции за локалнадемократија Не е преведеноЗаедничкиот консултативен комитет меѓуРепублика Македонија и Комитетот нарегионите на Европската унија.Испратена препорака до општинитеза приклучување на „Конвенцијата наградоначалници“Управниот одбор на ЗЕЛС, на 14-тата седница, ја поддржаорганизацијата „КОНВЕНЦИЈА НА ГРАДОНАЧАЛНИЦИ“,која упати иницијатива до сите асоцијации од регионот,за поддршка во вклучувањето на општините вонејзините активности. УО на ЗЕЛС одлучи да го прифатиМеморандумот за приклучување кон организацијатаи притоа испрати препорака до градоначалниците даја разгледаат можноста за соработка во рамките наКонвенцијата на градоначалници, чие седиште е во Брисел,Белгија. Досегашна членка од Република Македонијана оваа мрежа е Градот Скопје. За приклучување наопштините, Советот треба да донесе одлука и за тоа дасе информира Европската комисија, со доставување наинформација до Конвенцијата на градоначалници, по штосе вметнуваат на јавната листа на Конвенцијата. Во рок одедна година, тие треба да ги подготват своите стратегииза енергетска одржливост.Европската комисија во 2008 г. ја основаше Конвенцијатана градоначалниците, отворена за градови и општини одсите големини во Европа, со цел вклучување на локалнитевласти и граѓаните во развојот и имплементацијата наенергетската политика на Европската унија. Конвенцијатасе состои од обврска на земјите и градови потписничкида одат подалеку од целите на ЕУ за намалување наемисиите на СО2, преку мерки за енергетска ефикасности активности поврзани со обновливи извори на енергија иеколошки чист транспорт.Претставници од ЗЕЛС на саемот на локалнитесамоуправи во Југоисточна Европа –НЕКСПОГрадот Скопје и општина Карпош, со свои штандови сепрет­ставија на првиот саем на локалните самоуправи воЈу­гоисточна Европа –НЕКСПО, што се одржа на 10 и 11март 2011 година, во салата „Зетра“, во Сараево, Боснаи Херцеговина, во организација на Асоцијацијата нанационални асоцијации на локални власти во Ју­го­источнаЕвропа - НАЛАС, каде ЗЕЛС активно учест­ву­ва. На саемскатаманифестација присуствуваа и прет­ставници од ЗЕЛС, коидадоа свој придонес на ор­га­ни­зираните конференции,тркалезни маси и де­бат­ни седници за развојот на локалнатасамоуправа во ре­гион­от. Особено внимание беше посветенона те­ми­те на доб­ро­то управување, социјалната инклузија,елек­тронски опш­тини, збратимување и енергетска ефикасност,каде се раз­менуваа искуствата и добрите практи­киод локалните власти во регионот, меѓу кои имаше ипозитивни примери од нашата земја.111

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011На третата седница на УО на ЗЕЛС потврден нов двогодишенмандат на делегати и нивни заменици воГенералното собрание на НАЛАС:1. Коце Трајановски, градоначалник на Град Скопје -делегат2. Бајрам Кадриу, градоначалник на општинаВрапчиште - делегат3. Тони Трајковски, градоначалник на општина ГазиБаба – заменик-делегат4. Милосим Војноски, градоначалник на општинаМакедонски Брод - заменик-делегатДелегацијата на Конгресот на локални ирегионални власти при Советот на Европа,во ЗЕЛСВо согласност со правилата на Советот на Европа, насекои пет години, специјална делегација на Конгресот налокални и регионални власти, посетува некоја од земјитечленки,со цел утврдување на состојбата на локалнатадемократија и почитување на Европската повелба залокална самоуправа. Од 5 до 7 декември, 2011 година,таква делегација, предводена од Јан Микалеф, локаленфункционер од Малта, а составена од експерти и локалнифункционери, беше во посета на Република Македонија.Во рамките на овој престој, делегацијата одржа состаноции со градоначалниците Иван Франгов, градоначалникна Гевгелија, Зоран Заев, градоначалник на Струмицаи Енвер Пајазити, градоначалник на Брвеница, какои со претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски ипотпретседателот, Зоран Дамјановски. Средбата бешеодржана во просториите на ЗЕЛС.Делегацијата беше заинтересирана за развивањетона процесот на децентрализација во нашата земја,степенот на слободно одлучување во општините наРепублика Македонија, надлежностите на локалнитевласти и предизвиците со кои се соочуваат во нивнотоспроведување, нивото на соработката со централнитевласти и другите државни институции. Посебен акцентво разговорите се даде на состојбата со финансискатадецентрализација, а едно од основните прашањаупатени кон македонските претставници се однесувашена степенот на почитувањето на Европската повелба залокалните власти, од страна на државните институции итела. Повелбата, меѓу другото, предвидува дека ниту еднанадлежност не може да се префрли на локалните власти,доколку не им се префрлат и соодветни финансискисредства за извршување на истата. Тема на разговорбеше и посветеноста на локалните власти на енергетскатаефикасност, употребата на јазиците на локално ниво, какои за рамноправно учество на половите во управувањетово локалната самоуправа. Извештајот од посетата,предвиден е да биде презентиран на пленарната седницана Конгресот за локални и регионални власти.На третата седница на УО на ЗЕЛС, потврден нов двогодишенмандат на делегати и нивни заменици воКонгресот на локални и регионални власти при Советотна Европа:Делегати:1. Владимир Талевски- градоначалник на општинаБитола2. Зоран Заев- градоначалник на општина Струмица3. Енвер Пајазити – градоначалник на општинаБрвеницаЗаменици :1. Ирена Мишева- советник во Град Скопје2. Иван Франгов - градоначалник на општина Гевгелија3. Назмие Идризи – советник во општина Тетово112

Учество на Конференција, во организацијана ФранцУ ското здружение на Советот наопштините и Регионите на Европа (АФЦЦРЕ)На 18 и 19 февруари, 2011 година, во Францускиот сенат,во Париз, делегација од ЗЕЛС, предводена одпретседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, пот­претседателитена ЗЕЛС, Зоран Дамјановски и Изет Ме­џетии извршната директорка на ЗЕЛС, Душица Пе­ри­шиќ,учествуваа на конференција „Европската перс­пективана земјите од Западен Балкан – придонесот натериторијалните заедници“. На Конференцијата учествуваапретставници на локалните и регионалните властиод сите земји на Балканот и претставници на ев­ропски­теинституции, а организатор беше Францускотоздру­жение на Советот на општините и регионите наЕв­ропа (АФЦЦРЕ), во партнерство со градот Дижон иАг­ломерацијата Гранд (голем) Дижон и со финансискапод­дршка на Министерството за надворешни и европскира­боти на Република Франција.Уло­гата и придонесот на меѓународната соработка на локал­нитевласти, во процесот на европската интеграција,бе­ше една од главните теми на разговор. Се презентирааис­куствата за користењето на европските фондови одстра­на на локалните заедници. Претседателот на ЗЕЛС,збо­руваше за развојот на процесот на децентрализацијатаво нашата земја и за придонесот на локалните власти водоб­лижувањето на Република Македонија во европскотосе­мејство, како и за значењето на поддршката што ни јада­ваат регионалните власти од земјите, членките на ЕУ,за нашето приближување во ова „европско семејство“.Прет­ставниците од францускиот регион на Долна Норман­дијаговореа за исклучително успешната соработкашто ја имаат со локалните власти од Македонија, кадене­колку градови оствариле и поблиска соработка прекузбра­тимување. Франсоа Ребсамен, градоначалникот исенаторот на Дижон и еден од организаторите на конфе­ренцијата,зборуваше за обновената соработка на овајфранцуски град со Градот Скопје. Конференцијата воПариз се одржува во моментот кога Франција на на­ционал­нониво изразува извесна воздржаност за процесотна проширувањето, но територијалните заедници на овааземја сметаат дека процесот на проширувањето треба дапро­должи, а тие се подготвени да помогнат, посебно воприб­лижувањето на граѓаните од земјите-кандидати сотие кои се веќе членки.ЗЕЛС партнер во „СТАНД АП“, европски проектза збратимување на општинитеЗЕЛС беше едена од 18-те партнери, во проект за збрати­мување„СТАНД АП“ (Зајакнување на договорите зазбра­тимување и вмрежување, за развој-обединети вопарт­нерството), што го имплементира Асоцијација наагенции за локална демократија (АЛДА),каде ЗЕЛС члену­ваод 2008 година. „СТАНД АП“ беше едногодишенпроект финансиран од Европската комисија во рамкитена програмата „Европа за граѓаните“,мерка 2.2., со целзајакнување на вклученоста на организациите на граѓан­скотоопштество во целокупната рамка на збра­тиму­вањетона ЕУ, создавање на подобро организирансистем за соработка помеѓу локалната самоуправа и граѓанскитеорганизации и поголемо вклучување на јавно-приватни партнерства во борбата против економската исоцијална грижа, како и за промовирање на мобилностза демократија и европскиот идентитет. Проектот оп­фатитри меѓународни работилници, семинари и 17 ло­калниактивности во кои беа вклучени локалните власти,стопанските субјекти, граѓански организации. Другитедве меѓународни активности ќе бидат одржани во Вене­ција(Италија) и на Малта. Локалните активности ќебидат имплементирани од страна на партнерите на проект­отво 11 земји од Европа и тоа: Албанија во Скадар,Бугарија - Софија, Пловдив, Габрово и Варна. Од Малтае градот Балзан, од Латвија–Рига, од Хрватска - Осиек,113

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011од Франција се градовите Демувил, Каен, Монтреил, одГрција -Костур, од Италија - Бари и Венеција, од Полска -Познан, од Романија - Букурешт и Скопје од Македонија.Меѓународните активности беа организирани во април,2011 година, во Рига (Латвија) а потоа во Венеција(Италија) и на Малта, на кои учествуваа и претставнициод ЗЕЛС.Соработка во Програма за партнерство,на Светската банкаВо просториите на ЗЕЛС, 21 јули 2011 година, претставницина Програмата за партнерство, на Светската банка, (лидеротна Програмата за урбан равој, Кетрин Фарвак – Витковиќ,координаторот на програмата за балканските земји,Тамара Николиќ и Сабине Палмреутер од Светската банка,Вашингтон) одржаа состанок со претставници на ЗЕЛС,меѓу кои и од општините: Кичево и Карпош. За Програматаза урбан развој, беа презентирани четирите главни теми:1.урбаното планирање и менаџирањето со земјиштето, 2.општинското финансирање и менаџирање со средствата,3.обезбедувањето на услуги и 4. обезбедувањето набезбедни и одржливи градови. Посебен акцент беше ставенна два дела од Програмата за урбанизам: Програмите заелектронско учење, кои се составен дел на развојнатапрограма на Светската Банка и Дијалог помеѓу градовите– програма која ќе биде реализирана преку работилницисо учество и размена на знаењето на претставнициод регионот. ЗЕЛС учествуваше во информирање наопштините за одржување на електронски курсеви одобласта на урбанизмот, во препраќањето на кориснилинкови и вести за сите активности на Програмата, пришто вклучи и свои претставници, кои на работилницитеги презентираа искуствата на нашите локални власти одоваа област.Средба Трајановски – Валтер (известувач одСоветот на Европа)Во рамките на тридневната посета на известувачотза Македонија, г-дин Роберт Валтер, на мониторингкомисијата за почитување на обврските и заложбите наземјите -членки на Советот на Европа, на негово барање,беше реализирана средба и со претседателот на ЗЕЛС,Коце Трајановски. Средбата се одржа во просториитена ЗЕЛС, на 28 септември 2011 година. Роберт Валтерго информира Трајановски за целите на неговата посетаво Македонија и обврската во 2012 година да поднесеизвештај пред Парламентот на Советот на Европа, вооднос на состојбата на нашата земја по однос на тризначајни прашања : за политичката клима во РМ поизборите, за состојбата со медиумите и за напредокотво реализацијата на Охридскиот рамковен договор.Валтер особено беше заинтересиран за процесотна децентрализацијата во нашата земја и улогата ивклученоста на локалните власти во имплементирањетона Охридскиот договор.Претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, информирашеза интензивниот развој на децентрализацијата во земјаваи за добрата соработка што локалните власти, прекуЗЕЛС ја воспоставија со централната власт. Притоа, тој гипотенцираше заедничките средби на кои се презентираатставовите на ЗЕЛС, каде од особено значење е барањетоза обезбедување на поголема финансиска независностна општините. Како значаен успех на локалната властбеше посочено донесувањето на Законот за градежноземјиште, со кој градежното неизградено земјиштесе предава на управување на општините. Исто така,претставникот Валтер беше запознаен со активноститена локалните власти во правец на имплементирање наОхридскиот договор, како и со директните активностишто ЗЕЛС ги реализира на ова поле: поддршката воформирањето на комисиите за односи меѓу заедниците итоа не само во општините кои имаат над 20 % население114

од друга националност, туку и во други општини коиизразија интерес, потоа, во обезбедувањето на техничкаподдршка, односно обезбедување на опрема засимултан превод, за околу 30 сали на општински совети,како и активности кои придонесуваат за почитувањетона уставните одредби за втор службен јазик, употребана знамето и друго. Известувачот од Советот на Европаизрази големо задоволство од оваа средба и им посакауспех на локалните власти во натамошното развивање надецентрализацијата на власта во земјава.Делегација од ЗЕЛС на 21-та сесија наКонгресот на локални и регионални властина Советот на Европа во СтразбурОд 18 до 20 октомври, 2011 година, во Стразбур, претставнициод ЗЕЛС, учествуваа на 21-та сесија на Конгресотна локални и регионални власти на Советот наЕвропа. Темата на оваа сесија беше фокусирана на општественитевклучувања на граѓаните и подигнување насвеста за човековите права на локално ниво. Членовитеподетално расправаа за граѓанските активности иурбаното насилство, а беа потенцирани и напорите ворамките на Советот на Европа за борба против детскатапорнографија. На сесијата се најдоа и извештаите засостојбата на локалната и регионалната демократијаво Србија, Словенија, Финска, Латвија и Бугарија, какои набљудувањата и истражувањата спроведени во Македонијаи Албанија. Дискусиите се засноваа главно натемата „Заеднични достоинствен живот“, што значи вклучувањена граѓаните во донесувањето на одлуките налокално ниво, особено што во овој период се реализира и„Неделата на локалната демократија“.Претставници од српската асоцијацијана локални власти црпат искуства затранспарентно работење одмакедонските општиниПретставници од српската асоцијација на локалнивласти, Постојана конференција на градови и општини наСрбија (СКГО) и експерти од областа на транспарентноработење, на 16 септември, 2011 година го посетија ЗЕЛСи неколку македонски општини, со цел понепосреднода се запознаат со искуствата и добрите практикишто нашите локални власти ги постигнаа на ова поле.ЗЕЛС во изминатите пет години посветува исклучивовнимание на континуирана имплементација и развој напроекти во делот на транспарентноста и отчетноста налокалните власти, во оспособувањето да претставуваавистински сервис на граѓаните, нивна вклученост вопроцесот на донесувањето на одлуките на локалнониво и создавањето на ефикасни општини. Извршниотдиректор на ЗЕЛС, Душица Перишиќ, експлицитно гизапозна гостите, со сите сегменти од работењето на ЗЕЛСво оваа област а, потоа претставниците на СКГО имааможност и непосредно да се сретнат и да дискутираатсо општинската администрација од неколку општини,меѓу кои и со администрацијата од општините Велес иБитола. Стекнатите искуства претставниците од СКГОќе ги имплементираат во проектите наменети за своитечленки. ЗЕЛС и СКГО имаат одлична соработка воразмената на искуства од процесите на развивање налокалната самоуправа, а пред неколку години, дветеасоцијации потпишаа и официјален Меморандум замеѓусебна соработка.115

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Одржан шестиот состанок на Заедничкатаконсултативна комисија помеѓу РепубликаМакедонија и Европска Унија, претставуванаод Комитетот на регионитеНа 17 октомври, 2011 година, во Брисел (Белгија) возградата на Комитетот на регионите, се одржа шестатасредба на Заедничката консултативна комисија помеѓуРепублика Македонија и Европска унија, претставуванаод Комитетот на регионите (ЗКК). На присутните делегатиим се обратија копретседавачите на ЗКК: Зоран Алексов,градоначалник на општина Штип и Бодкер Андерсен,советник во Комитетот на региони.Беа одржани две сесии. На првата се говореше занапредокот и влијанието на локалната власт во правецна приближување на нашата земја кон Европскатаунија. За последниот извештај на Европската комисија,за преземените позитивни чекори во процесот надецентрализацијата, за Програмата за спроведување напроцесот на децентрализација за периодот 2011 - 2014година, усвоена од Владата на РМ и за имплементирањетона поддршката на ЕУ, преку ИПА инструментот запрекугранична соработка, говореше министерот залокална самоуправа на Република Македонија, НевзатБејта. Претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, на оваасесија ги запозна присутните со активностите на ЗЕЛС,на полето на зајакнување на локалната власт, а особеного потенцира успешното исполнување на условите одстрана на локалните власти за преземање на новатанадлежност за управување со градежното неизграденоземјиште, во име на државата. Трајановски говорешеи за имплементирањето на законските можности залегализирање на дивите градби, како и за иднитеприоритети на ЗЕЛС во обезбедувањето на поголемафинансиска независност на општините.Претставниците од Комитетот на регионите на Европскатаунија изнесоа одредени размислувања во однос наприближувањето на нашата земја кон Европската унијаи во однос на Извештајот на Европската комисија занапредокот на Република Македонија, објавен на 12октомври, 2011 година. Беше нагласен релативниотнапредокот во имплементацијата на ИПА оперативнитепрограми за регионален развој и развојот на човечкиресурси. Беше потенцирана потребата од поддршка зацелосно искористување на расположливите ресурси, запроцентуално поголемо искористување на фондовите.Беше потенциран и генералниот умерен напредок вообласта на регионалната политика и координацијата наструктурните инструменти.Втората сесија беше посветена на руралниот развојво рамките на локалниот и на регионалниот развој. Засостојбите во оваа област во нашата земја говорешеСтојан Лазарев, градоначалник на општината Конче ипретседател на Комисијата за рурален развој при ЗЕЛС.Тој ги презентираше систематизираните ставови наЗЕЛС за рурален развој и заложбите на ЗЕЛС за нивнацелосна реализација, со цел подобрување на условите налокалните власти во овие рурални средини.На третата седница на УО на ЗЕЛС беше потврден новиот, двогодишен, мандат на делегатите и нивните заменици во Заедничката консултативна комисија помеѓуРе публика Македонија и Европска унија, претставуванаод Комитетот на регионите :116

Програмата за децентрализирана соработкапомеѓу регионот Долна Нормандија иМакедонијаПретставници од пет македонски општини: Дебар, Берово,Велес, Струга и Крушево, кои се збратимени со локалнивласти од регионот Долна Нормандија, од Франција, напетти декември, 2011 година, одржаа заеднички состанокво просториите на ЗЕЛС. Состанокот го иницирашеКанцеларијата за соработката меѓу Долна Нормандијаи Македонија во Скопје, Асоцијацијата на агенцииза локална демократија (АЛДА), а ЗЕЛС го поддржа.Целта беше да се овозможи поголема координацијана овие пет македонски општини,информирање на сите локалнивласти и нивно вклучување воПрограмата за децентрализиранасоработка помеѓу регионот ДолнаНормандија и Македонија, какои обезбедување на нови формиза натамошно зајакнување насоработката на локалните властиод овие две земји.Координаторите од петте општиниги претставија про­ектитешто ги работат со свои­те збратимениопштини од Дол­на Нормандијаи говореа за по­зитивнипрактики стекнати од такватамеѓусебната соработка. Од дискусијатапроизлезе дека најпродуктивниобласти за соработкаи размена на искуства секултурата, животната срединаи одржливиот развој, при штобеше заклучено дека е потребнода се дејствува во правец напроширување и збогатување намеѓусебната соработката и вклучување на повеќеопштини од Македонија и од Долна Нормандија, коизаеднички би работеле на одредени проекти прекуформирање на работни групи и обуки. На состанокотбеше договорено да се формира работна група во којаќе членуваат и координаторите на петте општини, да сезасили нивната координација и меѓусебна соработкаи преку заеднички настапи да се изработуваат новипроекти во рамките на оваа програма. Всушност, ворамките на Проектот на децентрализирана соработка117

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011меѓу Долна Нормандија и Македонија, соработкатана градовите, како посебна гранка, постојано серазвива и вклучува нови локални власти од двететеритории кои работат на остварување на заедничкицели. ЗЕЛС и натаму продолжува со поддршката напрограмата, преку информирање на сите општини зановините и резултатите кои произлегуваат од неа,со цел обезбедување на поголема вклученост намакедонските општини во искуствата и погодноститена овој билатерален проект, посветен на зајакнувањена локалната власт во нашата земја.Активности за вклучување на македонскитеопштини во „Европска недела на локалнадемократија“Конгресот на локални и регионални власти приСоветот на Европа (ЦЛРАЕ) испрати барање до ситечленки, асоцијации на локални власти во Европа, заприклучување кон годинашните и идните настани на„Европската недела на локална демократија“. ЗЕЛСја прифати оваа иницијатива и активно се вклучи воинформирањето на сите општини и координирањетона членките, кои покажаа интерес за учество.„Европската недела на локална демократија“ енастан кој се одржува секоја година, во организацијана ЦЛРАЕ, на одредена тема. Во периодот од 10 до 13октомври, 2011 година во Брисел, присутните дебатирааза „Човековите права на локално ниво“. Развојот иунапредувањето на човековите права не е обврскасамо на националните власти, туку и на регионалнитеи локалните. Конгресот одлучи да ја вклучи оваадимензија, како дел од мониторинг-активностите налокалните и регионалните власти. Со претставувањетона општините на оваа тема, општините и градовитетреба да ја промовираат грижата за превенција оддискриминација на населението, на локално ниво.„Европската недела на локална демократија“ еиницијатива на Советот на Европа и на Конгресот,којашто за првпат беше промовирана во октомври2007 година, во Валенсија. Шпанија, за време наКонференцијата на министри одговорни за локалнии регионални власти од 47 членки на Советот наЕвропа. Континуирано, овој настан добива поширокаприфатеност од државите, со што станува паневропскинастан. Целта е да се подигне свеста налокалните власти за нивните секојдневни одговорностии надлежности со цел јакнење на демократскитеинституции и врските на населението и локалнатавласт. Неделата околу 15 октомври, оваа година,е избрана за одржување на настанот, како почиткон Европската повелба на локалните самоуправи,што е потпишана на истиот датум, во 1985 година.Конгресот како Собрание на избраните претставнициво заедниците е одговорно тело за координирање наовој настан во Советот на Европа.118

119

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011120

ТРАНСПАРЕНТНОСТ И ПРОМОЦИЈААктивностите на ЗЕЛС и во текот на 2011 годинапродолжија во правец на обезбедување напоголема транспарентност во своето работењеи континуирано промовирање на принципите надеполитизираност, рамноправност на членките,лојалност, политичка независност и професионалност.Информирањето, ЗЕЛС го насо чуваше во два главниправци. Првиот беше упатен директно кон своитечленки–општините, со цел истовремено добивањена повратни информации, а вториот правец бешенасочен, кон централната власт, релевантнитеинституции и целокупната јавност, од каде потврдапретставуваа прифаќањата на бројно понуденитерешенија, во полза на зацврстувањето на процесот надецентрализацијата на власта и градењето на силналокална демократија. Редовното информирање,претставува императив во заложбите на ЗЕЛС зазголемување на учеството на граѓаните во локалнотовладеење и порастот на вкупните демократскипроцеси во земјата.ЗЕЛС, во тој контекст, во континуитет има да-ва силнаподдршка на своите членки за широко прифаќање натранспарентноста во своето рабо тење и примена наевропски етички стандарди: транспарентност, нултатолеранција на корупција, учество на граѓаните,ЗЕЛС во 2011 година, им даде поддршка на локалнитевласти во изработката на значајни документи сокои ќе се подобри внатрешната комуникација,како исклучително важен фактор за транспарентнопретставување на општината, кон нејзините надворешницелни јавности.Зајакнување на капацитетите на лицата за односи сојавност на општините (ПР) што ЗЕЛС го спроведуваво континуитет, има значајна улога во зголемениотстепен на пласирање на информации од локалнитевласти во јавноста. Полезноста од овие активностина ЗЕЛС е двојна,бидејќи на тој начин се зајакнуваповратната информираност ЗЕЛС од општините, какои развивањето на меѓусебната соработка и разменана добри практики од оваа област, меѓу самитеопштини.Алатките кои ги применува ЗЕЛС во реализацијатана транспарентното работење и информирање начленството и јавноста се најразновидни: ЗЕЛС вебпортал, (www.zels.org.mk), поголем број е–апликации,месечни гласила, периодични информации заактивности на ЗЕЛС, годишни извештаи, публикации,организирање на настани, конференции, медиумскикампањи, изјави за новинари, соопштенија за јавност.2011професионалност, отчетност.Во 2011 година редовно се надополнуваше веб локацијатана ЗЕЛС (www.zels.org.mk), која изобилува соголем број на напредни алатки. Информациите на веблокацијата, може да се прочитаат на македонски, албанскии на англиски јазик, со што се зголемува транспарентностана работењето на ЗЕЛС. Веб локацијата поседува бројниалатки со кои се подобрува комуникацијата со општините,но и се обезбедува меѓусебна интерактивност на членкитесо ЗЕЛС и на претставниците на општините кои поактивносоработуваат во Комисиите на ЗЕЛС. Обезбедена е и121

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011опција за пребарување на веб страницата, за брза достап­ностна податоците, а има и алатка за поставувањена најдобри практики, каде општините имаат можност даги презентираат своите најдобри искуства, распределенипо области: култура, образование, урбанизам, економскираз­вој и други. На веб локацијата редовно се поставуваати информации од сите настани во организација на ЗЕЛС,со фотографии. Во 2011 година биле поставени 113 ин­формации.Сепоставуваат и секое отпечатено Гласило на ЗЕЛС,публикациите што ги подготвил ЗЕЛС и други публикациичија содржина ќе им користи на локалните власти, а сенаоѓаат и значајни документи и извештаи од седници наУправниот одбор на ЗЕЛС, комисиите, мрежите, значајнисредби, потпишани меморандуми за соработка...Со цел зајакнување на електронските услуги и поддршкана општините во достигнувањето на епитетот „е –општина“ЗЕЛС обезбеди хардвер и софтвер со кој се овозможиопштините бесплатно да ги користат следниве системикои се поставени на веб страницата на ЗЕЛС :1. Системот за е -регистрација и е -аукција на гра­дежноземјиште www.gradezno-zemjiste.mk;2. Системот за следење на енергетската ефикасностна јавните објекти www.eeopstini.mk;3. Електронската пријава на проблеми во надлежностна локалната самоуправа (забелешка: иако е промо­вирани достапен за сите општини само дваесетопш­тини го имаат побарано, а од нив 6 активно гоко­ристат).Периодични информации за активностите на ЗЕЛС еалатка со која ЗЕЛС, по електронски пат, ги информираградоначалниците за најважните настани и активности наЗЕЛС, реализирани во одреден пократок период. Разнииницијативи, предлози за измени на закони, барања исоопштенија од централната власт, постојана консултацијаи комуникација на дневна основа, ЗЕЛС остварува сосвоите членки по електронски пат. Документите седоставуваат до градоначалниците, како и до комисиите ипрофесионалните мрежи на општинската администрација,со што се остварува брза комуникација и се обезбедуваатнавремени одговори и дејствувања.Соработката на ЗЕЛС со медиумите е на задоволителнониво. Преку соопштенија, ЗЕЛС навремено ги информирамедиумите за сите активности што ги реализира.Истовремено редовно ги поканува на состаноците наУправните одбори на ЗЕЛС, на Генерално собрание, средбисо Владата и министри, на конференции, советувања,а воедно организира и прес конференции по поводобјавување на значајни вести од локалната самоуправа.Во текот на 2011 година, имаше широка медиумскапокриеност на активностите на ЗЕЛС, за сите важнинастани. Беше организирана едномесечна медиумскакампања за „Форуми во заедницата“, во која беаопфатени 17 локални медиуми, потоа беше обезбеденомедиумско покровителство при организирањето на„ЗЕЛС ЕКСПО 2011 година“ од четири дневни весници итри национални телевизии. За овој настан, Македонскателевизија (МТВ) обезбеди и „отворено студио“ во саматасала, каде што пренесе дел од случувањата на оваасаемска манифестација. ЗЕЛС е во постојана комуникацијасо новинарите, со цел обезбедување на поголем бројна информации за јавноста, за предизвиците со кои сесоочуваат локалните власти како и за постигнатите успесина полето на локалното владеење.Во текот на 2011 година, ЗЕЛС подготви и издаде десетброја од Гласилото на ЗЕЛС. Во нив се презентираат122

сите најважни активности на Заедницата, конференции,седници на Управниот одбор, работилници, состаноцина комисии на ЗЕЛС и на мрежите на ЗЕЛС, како иинформации од општините кои можат да послужат какодобри пракси за сите локални власти. Месечните гласиласе дистрибуираат до сите градоначалници, претседателина совети и сите советници, општинската администрација,до лицата за односи со јавност на општините, како идо членовите на Владата на РМ, парламентарците, домедиумите, до претставници на невладиниот сектор ина странски организации присутни во земјава, кои делод своите активности ги посветуваат на зајакнувањена децентрализацијата во нашата земја. Секое изданиена Гласилото се поставува и на веб страницата на ЗЕЛС.Тие се печатат на македонско -албански и македонско-англиски јазик.Во текот на 2011 година ЗЕЛС продолжи со поддршкатана лицата за односи со јавност (ПР) од општините. Беаорганизирани три регионални обуки, со теми „Применатана етичките стандарди на ПР лицата во општините“;„Значењето на односите со јавноста за локалнатавласт“ и „Внатрешната комуникација, како систем заостварување на добра надворешна комуникација“. Истотака, беа презентирани добри ПР практики од општините.Активностите на ЗЕЛС во оваа област, се насочени конпреземање на активности за зајакнување на капацитетитена ПР лицата на општините, со цел локалните властиконтинуирано да обезбедуваат поголем проток наинформации кон јавноста, кон останатите општини и конЗЕЛС, со максимална примена на етичките стандарди вооваа област.Медиумска кампања за поттикнувањена граѓаните за учество во „Форуми возаедницата“ЗЕЛС во поддршката на своите членки за подигнувањена нивото на демократија во локалните власти и транспарентнотоработење, продолжи со активности и воимплементирањето на програмата „Форуми во за­едни­цата“.„ЗАЕДНО ЗА ИДНИНАТА НА ОПШТИНАТА“бе­ше слоганот на медиумската кампања во рамкитена проектот „Институционализација на Форумите возаедницата“, што од 24 јануари до 24 февруари, 2011година, ја реализираше ЗЕЛС. Основна идеја на кам­пања­табеше да се поттикнат граѓаните поактивно да севклу­чат во креирањето на локалните политики, нивно дирек­тноучество во решавањето на локалните проблеми,ак­тивно предлагање и застапување на сопствени идеиза правилно насочување на локалните власти во креи­рањетона локалната власт и исполнувањето на своите основ­низадачи за обезбедување на адекватни и подобриус­лови и услуги за своите граѓани.Во рамките на кампањата на „Форуми во заедницата“се емитуваше аудиовизуелен спот (17 секунди) во триударни термини, во текот на денот на 17 локални те­левизискистаници низ целата територија на Република Мак­едонија(МТМ, КТВ, Нова, Интел, Тера, Стар, Кисс, ТВ М,Еми, Делчево, Здравкин, Визија, Коха, Хана, Дуе, Гурра,Калтрина). Беа отпечатени флаери и постери на ма­кедон­скии на албански јазик, кои беа доставени до ситеопш­тини, а беа дистрибуирани и во два дневни весника„Днев­ник“ и „ Коха”, на 26 јануари и на 28 јануари, 2011година. Во флаерите беа објаснети начините на вклу­чува­њена граѓаните во форумите на заедницата, што е тоафо­рум, како работи, видовите на форумите и чекорите занив­но ­спроведување, како и целта и потребата од нив.123

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011124Изработени нови алатка за подобрувањена внатрешната комуникација итранспарентноста на општините - третата фазаод проектот „Транспарентна општина“ЗЕЛС, во рамките на своите стратешки цели и општиопределби за воспоставување на висок степен на локалнадемократија, заснована на етички критериуми, стандардии принципи и развивање и унапредување на општините вовистински сервис на граѓаните и во 2011 година работешена континуирана имплементација на проекти во делот натранспарентноста и отчетноста на единиците на локалнатасамоуправа на РМ. Целта е обезбедување на поголемавклученост на граѓаните во процесот на донесување наодлуките на локално ниво и организирање на ефикасни,транспарентни и отчетни општини, кои ќе бидат примерво регионот.ЗЕЛС со поддршка на УСАИД/ Програма за локалнасамоуправа, продолжи со активностите за зголемувањена транспарентно работење на локалните власти и во2011 година ја реализира третата фаза од проектот„Транспарентна општина“. Од активностите спроведениво 14- те пилот општини во претходните фази, произлегоадва значајни документа: Правилникот и Планот за јавноство работата на општините. Управниот одбор на ЗЕЛС упатипрепорака до членките на ЗЕЛС за усвојување на овиедокументи од општинските совети. Со цел побрза применана нивните одредби, ЗЕЛС изработи дополнителнидокументи: Процедура за организирање на колегиум,Деловник за колегиум, Процедура за внатрешенпроток на информации. Истите беа дистрибуирани доопштините, да им помогнат во унапредувањето навнатрешната комуникација на хоризонтално и вертикалнониво, регулирањето на начинот на координацијата наколегиумите на ниво на градоначалник и на сектори, запоефикасна размената на информации и формирањена заклучоци и насоки за работата, по завршување насостаноците и следење на извршувањето на зададенитезадачи. За подготовка и примената на овие документи,општините изразија барање до ЗЕЛС за спроведувањена обуки. Беа реализирани три обуки за претставницитеод сите општини, а ги следеа најинволвираните лица воовие процеси (секретарот на општина, лице задолженоза односи со јавност, раководители на одделенија....)Првата обука беше организирана на 25 јануари, 2011година, во хотел „Континентал“, Скопје за претставнициод Скопскиот и Североисточниот регион. На учесницитеим беа презентирани двата документи кои го регулираатвнатрешното и надворешно информирање во општините,начинот за организирање на колегиуми и дистрибуцијана донесените заклучоци, насоките за дефинирање напрашања кои се од интерес за јавноста и критериумитеза нивна селекција, процедурата за проток наинформации од јавен интерес и начинот како да сеобезбеди јавност во работата на Советот на општината.Учесниците побараа дополнителни насоки во односна формирањето на телото за надзор над јавноста воработата на општината, односно за профилот на неговитечленови. За претставниците од Вардарскиот, Источниоти Југоисточниот регион, обуката беше реализиранана 27 јануари, 2011 година, во Велес. Поголем број одприсутните истакнаа дека документите веќе се усвоениод Советот на општината, при што побараа да се издвоиделот од Правилникот кој се однесува на работатана општината, посветен на регулирање на јавноставо работата на Советот на општината, со цел полеснаи одделна примена, од страна на градоначалникот иопштината и од Советот на општината. На 8 февруари2011 година, Маврово, претставници од општините одПолошкиот регион ја истакнаа потребата за водење наевиденција за вработените, во однос на исполнување наобврските кои ќе произлезат од одржаниот колегиум,со цел следење на ефикасноста во извршувањето наобврските. Учесниците на обуката, кои покажаа интересза надградување на транспарентното работење наопштината, во рамките на проектот, добија помош

од ЗЕЛС во изработката на потребните документи заимплементирање на правилникот.Досегашната поддршка на ЗЕЛС за транспарентноработење на општините беше насочена и во изработка наЕтички кодекс, изготвен во рамки на проектот со УНДП,кој веќе е усвоен од страна на сите општини и локалнитефункционери кои работат во согласност со утврденитеетичките одредби и начела. ЗЕЛС, прв во регионот, госпроведе проектот „Кон транспарентна општина“ наСоветот на Европа, а со финансиска поддршка на ЕУ,каде беа опфатени 13-општини, кои работеа на применана европските етички стандарди: транспарентност,нулта толеранција на корупција, учество на граѓаните,професионалнос и отчетност. Како резултат на овојпроект сега во општините имаме листа на услуги,процедури за вработување, изработен сопствен етичкикодекс, мапа на НВО и нивно континуирано вклучувањево работата на општините, развиени односи со јавностаитн...ЗЕЛС промотор на успешните практики затранспарентно работење на локалните властиЗаедницата на единиците на локалната самоуправа наРе­публика Македонија - ЗЕЛС, на 16 септември, 2011,во Куманово, на завршната регионална конференцијаза „Ресурси за одговорно, транспарентно и отчетно рабо­тење“,во организација на здружението „Регионаленцен­тар за одржлив развој“ од Кратово, ги презентирашедос­тигнувањата на општините од спроведените проектиза транспарентна општина. Претставникот од ЗЕЛС гипрезентираше четиригодишните искуствата од реали­зиранитеактивности на полето на развивањето на транспа­рентнои одговорно работење на општините, каде беаопфатени повеќе од 50-тина општини. Искуствата одпионерските чекори и стекнатите добри практики во граде­њена капацитетите на општинската администрацијана ова поле, ЗЕЛС сè почесто несебично ги споделува собројн­и домашни, но и странски организации кои сакаат дара­ботат на овој значаен сегмент од локалното владеење.Пре­зентирани беа креираните Етички кодекс за локалнифунк­ционери, етичките стандарди за транспарентно иод­говорно работење, регулирањето на внатрешната инад­ворешна комуникација во општините, како значаенфактор за транспарентно работење.125

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011126ЗЕЛС- ЕКСПО 2011Саемот на општините - промоција наможностите за инвестирање во развој налокалната економијаСаемот на општините „ЗЕЛС–ЕКСПО“ е традиционалнаманифестација, што ЗЕЛС ја организира секоја вторагодина и претставува промоција на развојот на локалнитевласти и на децентрализацијата во Република Македонија.На 25 и 26 ноември, 2011 година, во „Метрополис арена“,хала 1, беше одржан шестиот по ред саем на општините,со тема : „Локален економски развој и можностите заинвестирање во општините во Република Македонија“.Причината зошто Управниот одбор на ЗЕЛС, се одлучиза оваа тема е донесувањето и имплементирањето наеден од позначајните закони за локалните власти -Законот за градежно земјиште. Со овој закон се задоволиповеќегодишното барање на ЗЕЛС, општините да бидатвистински креатори на развојот на локалната економија,активно да дејствуваат во нејзиното развивање, прекусоздавање и обезбедување на поповолни услуги и условиза инвестирање и развој на локалното стопанство.„ЗЕЛС ЕКСПО 2011“ официјално го отвори вицепремиероти министер за финансии, Зоран Ставрески. Воведнообраќање имаше и претседателот на ЗЕЛС, КоцеТрајановски, кој накратко ги претстави најзначајнитедостигнувања на локалните власти, истакнувајќи декакако резултат на нивното единство постигнати се значајнирезултати и забрзан развој во децентрализацијата,која низа години наназад добива позитивни оценки иво извештаите на Европската комисија за напредокотна нашата земја. Во обраќањето, Трајановски гипотенцираше и следните предизвици кои се однесуваатна обезбедувањето на поголема финансиска независностна локалните власти и развивање на електронски услугиза граѓаните. На присутните им се обратија и министеротза локална самоуправа Невзат Бејта, потоа Н.Е. ПолВолерс, Амбасадор на САД во Република Македонија,Амбасадорот на Швајцарија во нашата земја, Н.Е СтефаноЛазарото и Н.Е. Робин Лидел, вршител на должност наДелегацијата на ЕУ во РМ. Веднаш по официјалнитеговори, почесните гости направија кратка прошетка низштандовите на општините.На Саемот присуствуваа сите претставници од локалнитевласти, а на поставените штандови промотивни материјалии презентации изложија 58 општини, од кои дел беаорганизирани во рамките на своите плански региони. На„ЗЕЛС ЕКСПО 2011“ учество зема и Министерството залокална самоуправа, меѓународни организации присутниво нашата земја и одреден број заинтересирани стопанскисубјекти.Саемот го посетија, во текот на двата дена, поголемброј на граѓани, а пред сè стопанственици и инвеститориод земјата и од странство, кои имаа можност директно инепосредно, на едно место, да добијат информации од ситеопштини, односно од градоначалниците и општинскатаадминистрација за условите и за плановите на локалнатавласт за развивање на локалната економија. Влезот бешебесплатен.Презентации на проекти од општините, како ипрезентации на други организации (УНДП, МЦМС, ОБСЕ)кои се однесуваа на поддршка на локалната демократија,беа организирани во двете сали на управната зграда наСкопски саем (Дипломатик и Бизнис сала). Исто така,средби и дискусии организираа и неколку мрежи настручна администрација од општините, кои дискутирааза актуелни теми од нивната област. Во соработка соМинистерството за економија беше организирана панелдискусија „Јавно приватно партнерство, можностите заразвој на туризмот и енергетската ефикасност“, на којаприсуствуваше заменик министерката за економија,Катерина Костеска, како и поголем број градоначалниции претставници од одделенијата за ЛЕР при општините.За посетителите, општините приредија и богата културно

- уметничка програма која се одвиваше на поставенатабина, во Метрополис арена, хала 1.Спонзори на „ЗЕЛС ЕКСПО 2011“ беа: Швајцарскатаагенција за соработка и развој (СДЦ), Мисијата на ОБСЕво Скопје, Канцеларијата на програмата за развој наОбединетите нации (УНДП) во Република Македонија.Медиумски покровители на настанот беа: Македонскателевизија (МТВ) „,Телма“ –телевизија „,Алфа“ –телевизија,потоа дневните весници: „Коха“ „,Вечер“ „,Дневник“ и„Нова Македонија“. ЗЕЛС ЕКСПО го проследија поголемброј на национални и локални медиуми, а во рамките наманифестацијата, МТВ организираше отворено студиопреку кое во живо течеше слика од самиот настан. Заманифестација, како и за активностите на локалнитевласти говореше претседателството на ЗЕЛС и поголемброј присутни градоначалници. Преку медиумскитепокровители, една недела пред започнувањето на ЗЕЛС–ЕКСПО 2011“ беше обезбедена интензивна најава,со 40 секунден спот во електронските медиуми, и сообјава на плакатот на,ЗЕЛС-ЕКСПО“на ¼ страница вобоја, во дневните весници - медиумски покровители.Претседателот на ЗЕЛС и двајцата потпретседатели имааинтервјуа во три дневни весници, а самиот настан бешепроследен од речиси сите национални и локални медиуми.Логото на ЗЕЛС во рамките на оваа манифестација бешевидно истакнато на сите поважни пунктови: на бината, вопанел–салите, на натписите на секоја општина –учесничкана манифестацијата. Во рамките на „ЗЕЛС –ЕКСПО2011“ беа отпечатени 200 плакати, 700 роковници, 1500приврзоци со знакот на ЗЕЛС, кои заедно со печатениматеријали и списанија на ЗЕЛС, се делеа на посетителитеи учесниците на манифестацијата.„ЗЕЛС -ЕКСПО 2011“ имаше голем успех, особеново претставувањето на достигнувањата во процесотна децентрализацијата на власта, во меѓусебнатаразмена на добрите искуства на општините и пред сè вопретставувањето на можностите налокалните власти за привлекувањена нови инвестиции и развивањена локалната економија. Во „Метрополисарена“ два дена „пулсираше“единството на сите локал­нивласти од земјава, под чадоротна нивната националнаасо­цијација –ЗЕЛС. Беше изразенви­сокиот степен на соработка меѓуградоначалниците, општинската администрација,чии штандови беа посетуваниод голем број на граѓани,домашни и странски потенцијалниинвеститори и пријателите од невла­динии меѓународни ор­га­ни­зации,кои изразуваа задоволство одорганизирањето на оваа саемскаманифестација.127

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011128

129

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011130

РЕАЛИЗАЦИЈА НА ФИНАНСИСКИ ПЛАН НАЗЕЛС ЗА 2011 ГОДИНАОСТВАРЕНИ ПРИХОДИСТРУКТУРА НА ПРИХОДИТЕ ОСТВАРЕНИ ВО 2011 ГОДИНАПРИХОДИ СПОРЕД ИЗВОРИДЕНАРИУЧЕСТВО ВОВКУПНИ ПРИХОДИВО %Приходи од членарина 9,116,531.50 13.13Приходи од донации 12,024,718.50 17.32Приходи од камата и поз курсни разлики 497,384.00 0.72Приходи од закуп 1,481,412.00 2.13Приходи од услуги и други приходи 6,656,771.00 9.59Пренесени вишок на приходи од мината година 39,650,579.50 57.11Вкупно 69,427,396.50 100.00131

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ОСТВАРЕНИ ПРИХОДИ ОД ДОНАТОРИ ВО 2011 ГОДИНАДОНАТОР ДЕНАРИ УЧЕСТВО ВО ВКУПНИ ПРИХОДИ ВО %Швајцарска Агенција за Развој и Соработка1,009,151.00 8.39Проект Самостојност на ЗЕЛС и услугиШвајцарска Агенција за Развој и Соработка8,092,950.00 67.30Проект Институционална поддршкаУСАИД 1,079,898.00 8.98ЛОГИН 37,555.50 0.31Заедница на романски општини 232,337.50 1.93NALAS 447,575.50 3.72UNDP 270,600.00 2.25OSCE 246,000.00 2.05GTZ RED 121,770.00 1.01Други 486,881.00 4.05Вкупно 12,024,718.50 100.00132

133

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011ОСТВАРЕНИ РАСХОДИСтруктура на расходите во 2011 годинаРАСХОДИ ВО 2011 ГОДИНА ДЕНАРИ УЧЕСТВО ВО ВКУПНИ РАСХОДИ ВО %Трошоци за материјали (канцеларискиматеријал, потрошен материјал, средства захигиена)363,233.00 1.44Трошоци за енергија (струја, парно и друго) 973,214.50 3.87Трошоци за пошта, телефон, интернет услуги 419,980.50 1.67Трошоци за поправка, сервис, услуги и надзор 299,241.50 1.19Услуги за дизајнирање и печатење 1,261,389.50 5.01Услуги за превоз 205,952.50 0.82Трошоци за репрезентација (функционалентрошок)Трошоци за наем на простор и опрема за ЗЕЛСЕКСПОТрошоци за канцеларија во Брисел (активности,кирија и плата)5,800.00 0.021,733,125.00 6.882,832,898.50 11.25Трошоци за sлужбени весници, огласи, објави 287,596.00 1.14Tрошоци за организирање на собрание,конференции, семинари, обуки (сместување ихрана)Регистрација на возила, премии за осигирувањена опрема и возила3,952,529.50 15.70216,230.00 0.86Банкарски трошоци 59,959.00 0.24Интелектуални услуги (надокнада за експертии преведувачи, адвокати, систематски преглед)Трошоци за меѓународна соработка(членарина,котизација)Трошоци за службен пат (патни сметки, авиобилети)1,835,274.00 7.29184,355.50 0.73615,047.00 2.44134

РАСХОДИ ВО 2011 ГОДИНА ДЕНАРИ УЧЕСТВО ВО ВКУПНИ РАСХОДИ ВО %Бруто плати, надоместоци и други примања навработени8,597,252.00 34.15Набавка на опрема, опрема за симултан превод 1,032,862.00 4.10Даноци што не зависат од резултат, негативникурсни разлики, судски такси108,490.00 0.43Поврат на средства од проект 192,742.00 0.77ВКУПНО РАСХОДИ 25,177,172.00 100.00135

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011136РЕАЛИЗАЦИЈА НА ФИНАНСИСКИ ПЛАНЗА РАБОТЕЊЕТО НА ЗЕЛС ВО 2011 годинаПРИХОДИПЛАНИРАНО ВО2011 ГОДИНАРЕАЛИЗИРАНОЗА 2011 ГОДИНАОСТВАРЕНОВО%1 Вишок на приходи од минатата година 20,150,000.00 39,650,579.50 196.782 Членски придонес од општините 16,169,760.00 9,116,531.50 56.383 Приходи од донации 13,662,000.00 12,024,718.50 88.024 Приходи од извршени услуги, закуп и друго 1,214,240.00 1,481,412.00 122.006 Приходи од услуги и други приходи 2,520,000.00 6,656,771.00 264.167 Приходи од камата, курсни разлики 296,000.00 497,384.00 168.04ВКУПНО ПРИХОДИ 54,012,000.00 69,427,396.50 128.54РАСХОДИПЛАНИРАНО ВО2011 ГОДИНАРЕАЛИЗИРАНОЗА 2011 ГОДИНАОСТВАРЕНОВО%1Трошоци за материјали (канцелариски материјал,395,000.00 363,233.00 91.96потрошен материјал, средства за хигиена)2 Трошоци за енергија (струја, парно и друго) 2,441,000.00 973,214.50 39.873 Трошоци за пошта, телефон, интернет 1,576,000.00 419,980.50 26.654 Трошоци за поправка, сервис, услуги и надзор 650,000.00 299,241.50 46.045Услуги за дизајнирање и печатење и медиумска3,030,000.00 1,261,389.50 41.63кампања6 Услуги за превоз 910,000.00 205,952.50 22.637Трошоци за репрезентација (функционален трошок) и550,000.00 5,800.00 1.05реклама8 Трошоци за наем на простор и опрема за ЗЕЛС ЕКСПО 3,965,000.00 1,733,125.00 43.719Трошоци за канцеларија во Брисел (активности, кирија7,542,000.00 2,832,898.50 37.56и плата)10 Трошоци за службени весници, огласи, објави 220,000.00 287,596.00 130.7311Tрошоци за организирање на собрание, конференции,семинари, обуки (сместување, опрема и храна)7,185,000.00 3,952,529.50 55.01

РАСХОДИПЛАНИРАНО ВО2011 ГОДИНАРЕАЛИЗИРАНОЗА 2011 ГОДИНАОСТВАРЕНОВО%12Регистрација на возила, премии за осигурување на632,000.00 216,230.00 34.21опрема и возила13 Банкарски трошоци 105,000.00 59,959.00 57.1014Интелектуални услуги (надокнада за експерти,преведувачи, адвокати)4,920,000.00 1,835,274.00 37.3015Трошоци за меѓународна соработка (членарина -540,000.00 184,355.50 34.14котизација)16 Трошоци за службен пат (патни сметки, авио билети) 1,210,000.00 615,047.00 50.8317Бруто плати, надоместоци и други примања на10,962,000.00 8,597,252.00 78.43вработени18 Набавка на опрема и софтвер 7,179,000.00 1,032,862.00 14.3919 Даноци што не зависат од резултат, нег курсни разлики 0.00 108,490.00 0.0020 Поврат на средства од проект 0.00 192,742.00 0.00ВКУПНО РАСХОДИ 54,012,000.00 25,177,172.00 46.61ВИШОК НА ПРИХОДИ НАД РАСХОДИ 0.00 44,250,224.50137

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011РЕВИЗОРСКИ ИЗВЕШТАЈ138

139

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Стручна служба на ЗЕЛС140

141

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011Содржина■ ВИЗИЈА, МИСИЈА И СТРАТЕГИСКИ ЦЕЛИ НА ЗЕЛС 5ЗА ЗЕЛС 5ВИЗИЈА 7МИСИЈА 7СТРАТЕГИСКИ ЦЕЛИ 7■ НАЈВИСОКИ ОРГАНИ НА ЗЕЛС 11ОРГАНИ НА ЗЕЛС 11ГЕНЕРАЛНО СОБРАНИЕ 11УПРАВЕН ОДБОР НА ЗЕЛС 14НАДЗОРЕН ОДБОР 29КОМИТЕТ НА СОВЕТИТЕ 31■ КОМИСИИ И ПРОФЕСИОНАЛНИ МРЕЖИ НА ЗЕЛС 33АКТИВНОСТИ НА КОМИСИИТЕ И НА ПРОФЕСИОНАЛНИТЕ МРЕЖИ 34■ СИСТЕМАТИЗИРАНИ СТАВОВИ НА ЗЕЛС 55142

■ АКТИВНОСТИ НА ЗЕЛС ВО ПОДГОТОВКА И ИМПЛЕМЕНТИРАЊЕНА ЗАКОНИ ОД ОБЛАСТА НА УРБАНИЗМОТ 72■ ЗАЈАКНУВАЊЕ НА КАПАЦИТЕТИТЕ НААДМИНИСТРАЦИЈАТА ОД ОПШТИНИТЕ 85ТЕМИ И СОДРЖИНА НА ОБУКИТЕ 90■ ДОМАШНА И МЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКА 103МЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКА НА ЗЕЛС И ПОДДРШКА НА ЧЛЕНКИТЕЗА СТЕКНУВАЊЕ НА ЕВРОПСКИ ИСКУСТВА И ПРИСТАП КОН ЕУ - ФОНДОВИТЕ 111■ ТРАНСПАРЕНТНОСТ И ПРОМОЦИЈА 121ЗЕЛС- ЕКСПО 2011 126■ РЕАЛИЗАЦИЈА НА ФИНАНСИСКИ ПЛАН НА ЗЕЛС ЗА 2011 ГОДИНА 131■ РЕВИЗОРСКИ ИЗВЕШТАЈ 138■ Стручна служба на ЗЕЛС 140143

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2011CIP - Каталогизација во публикацијаНационална и универзитетска библиотека “Св. Климент Охридски”,Скопје352.075.7(497.7)”2011”(047)ГОДИШЕН извештај на ЗЕЛС за 2011 година / [подготвила ВеснаАрсовска-Динковска]. - Скопје : Заедница на единиците на локалнатасамоуправа на Република Македонија - ЗЕЛС, 2012. - 140 стр. : илустр.;22x23 смISBN 978-9989-186-64-61. Арсовска-Динковска, Весна [уредник]а) Заедници на единиците на локалната самоуправа на РепубликаМакедонија - 2011 - ИзвештаиCOBISS.MK-ID 91137290144