ZESPÓŠMETOD BADANIA PRACY
ZESPÓŠMETOD BADANIA PRACY ZESPÓŠMETOD BADANIA PRACY
6.3. Metody pomiaru pracyMierzenie czasu pracy rozpoczyna omówienie zespołu metod składających się na badanie pracy.W praktyce gospodarczej ta grupa metod jest stosowana dopiero po odpowiednimprzeanalizowaniu procesu pracy i po ustaleniu właściwej metody pracy. Celem tych metod jestdobranie ostatecznej wartości czasu pracy przez jego pomiar. Następnie można dokonać jegonormowania.6.3.1. Struktura czasu pracyKażda praca ma swoje odrębne właściwości. Można więc ustalić pewne czynności związanebezpośrednio lub pośrednio z daną pracą. Znajduje to swoje odbicie w strukturze czasu. Jest onabardzo złożona, ale można w niej wyróżnić dwie główne grupy składników:I. Czas jednostkowy - możliwy do ustalenia dla danego produktu lub usługi, z którego możnawydzielić:1. Czas przeznaczony na wykonanie, na który składają się czasy następujących czynności:• Czas główny – nazywany także technologicznym – ujmuje czynności wynikającebezpośrednio z procesu technologicznego. Może to dotyczyć kształtu, własnościfizycznych bądź chemicznych, położenia, wymiarów itp.• Czas pomocniczy. Obejmuje czynności uzupełniające niezbędne dla wykonaniaczynności podstawowych, np. włączenie lub wyłączenie maszyny, zamocowanieprzedmiotu itp.2. Czas uzupełniający. Obejmuje czynności dodatkowe, potrzebne do wykonania czynnościpodstawowych narzuconych procesem technologicznym. Obejmuje:• Czas obsługi technicznej stanowiska. Zawiera niezbędne czynności uzupełniającezwiązane z techniczną obsługą dla wykonania czynności podstawowych.• Czas obsługi organizacyjnej. Obejmuje czynności uzupełniające związane z obsługąorganizacyjną na stanowisku pracy oraz kontakty zewnętrzne pracownika.3. Czas przeznaczony na potrzeby fizjologiczne. Obejmuje on:• Czas czynności potrzebnych do likwidacji skutków zmęczenia oraz niezbędny dlaregeneracji sił. Obejmuje czynności aktywne, np. gimnastyka w miejscu pracy, lub inneelementy regeneracyjne oraz czynności bierne: bezczynność, drzemka, itp.• Czas na czynności naturalne, w tym także na spożywanie posiłków.Każda praca wymaga nie tylko wysiłku fizycznego, ale i psychicznego. Należy szczególniemocno podkreślić rolę czasu dodatkowego, przeznaczonego na zrealizowanie potrzebnaturalnych, w tym szczególnie na odpoczynek. Jego rola jest często bagatelizowana przezkierownictwo zarówno w odniesieniu do siebie, jak i podwładnych. Wysiłek fizyczny wywołujezmęczenie fizyczne, zaś psychiczny – groźne znużenie, które z czasem się kumuluje.Regeneracja fizyczna następuje stosunkowo szybko, psychiczna zaś – znacznie wolniej. Wpływna regenerację ma również oddziaływanie warunków pracy. Wzrost zmęczenia jestproporcjonalny do uciążliwości pracy, zatem czas przeznaczony na regenerację powinien być ztym skorelowany. Współczesne podejścia do zwiększenia efektywności wykonawstwa wiąże sięz tworzeniem właściwych warunków dla regeneracji sił fizycznych, a także z odpowiedniąodnową sił psychicznych. Projektuje się zatem technologię w taki sposób, aby regeneracja80
dokonywała się nie tylko podczas przerwy przeznaczonej na odpoczynek, ale także w trakcietrwania wybranych etapów samego procesu pracy.II. Czas przygotowawczo-zakończeniowy. Obejmuje działania związane z przygotowaniemczynności głównych i uzupełniających oraz z ich zakończeniem. Trzeba mocno podkreślić, żeczas ten należy zarezerwować bez względu na rozmiar produkcji. Rozlicza się go w odniesieniudo określonej partii wyrobów. Z tych względów prace jednostkowe okazują się droższe odseryjnych, ponieważ na przygotowanie i zakończenie pracy znacząco wpływa czasskonsumowany.6.3.2. Techniki mierzenia czasu pracyTechniki mierzenia czasu pracy służą do rejestracji stanu istniejącego. Są one podstawąnormowania pracy. Istnieje zakorzenione, błędne mniemanie, że techniki te służą głównie celompłacowym, gdy tymczasem ich zasadniczym zadaniem jest ustalenie podstawowych danych doanalizy i projektowania właściwej organizacji i zarządzania. Dopiero wtórnie, techniki te mogązostać wykorzystane do celów płacowych. Zgodnie z wieloletnimi doświadczeniami ustalono, żemierzenie czasu pracy traktuje się jako systematyczny sposób ustalania czasu wykonywaniaokreślonej pracy fizycznej, czy umysłowej. Stosuje się przy tym różnorodne podejścia i regułymetodyczne.Dla danego typu zadania pracochłonność powinna być wyznaczona na podstawie rejestracji ianalizy czasu pracy potrzebnej do jego wykonania. Do jej ustalenia przyjmuje się wykonawcęreprezentatywnego, za jakiego uważa się przeciętnego robotnika pracującego w normalnymtempie. Wybranie robotnika jako reprezentatywnego oznacza, że wskazano osobę, która mawystarczające przygotowanie ogólne i zawodowe do wykonywania danej pracy oraz posiadaodpowiednie doświadczenie i wprawę. W zależności od celu, jakiemu ma służyć mierzeniepracy, dokonuje się wyboru zarówno sposobu ujęcia zadania, jak i przyjętej technikinormowania, wyróżniając w niej regułę metodyczną i podejścia potrzebne do analizowanejpracy. Ogólnie wyróżnia się trzy główne grupy technik mierzenia pracy:1. obserwacja bezpośrednia, w tym:• fotografia procesu pracy,• chronometraż,• obserwacje migawkowe,2. synteza uzyskanych danych;3. szacunkowe ustalenie potrzebnego czasu pracy.Poniżej opisana została jedna z nich.6.3.3. Fotografia procesu pracyBadany proces pracy można zanotować za pomocą techniki nazywanej „fotografią” procesupracy. Nazwa ta ma znaczenie historyczne, ujmuje jednak istotny aspekt metodyczny nazywany„stopklatką”. Fotografowania procesu pracy można dokonać dynamicznie, w sposób ciągłypoprzez filmowanie. Można też tego dokonać statycznie, poprzez rejestrację wybranychkolejnych zjawisk zachodzących w określonych odstępach czasowych. Można to wykonaćpoprzez fotografowanie. Następnie można odtworzyć przebieg całego procesu (opierając się natych zdarzeniach, które zostały uchwycone na fotografiach.81
- Page 1 and 2: Rozdział 6.DIAGNOZOWANIE WYKONAWST
- Page 3 and 4: Im większa jest poprawność wykor
- Page 5: Pod pojęciem badanie metod pracy r
- Page 9 and 10: się tu z założenia, że wprawdzi
- Page 11 and 12: 1. podejście czynnościowe,2. pode
- Page 13 and 14: czynności, które dokonywane są n
- Page 15 and 16: Niestety następstwem tego jest ró
- Page 17 and 18: 6.5.4. Urządzenia rejestrująceDo
- Page 19 and 20: harmonogram pracy zespołu, a takż
dokonywała się nie tylko podczas przerwy przeznaczonej na odpoczynek, ale także w trakcietrwania wybranych etapów samego procesu pracy.II. Czas przygotowawczo-zakończeniowy. Obejmuje działania związane z przygotowaniemczynności głównych i uzupełniających oraz z ich zakończeniem. Trzeba mocno podkreślić, żeczas ten należy zarezerwować bez względu na rozmiar produkcji. Rozlicza się go w odniesieniudo określonej partii wyrobów. Z tych względów prace jednostkowe okazują się droższe odseryjnych, ponieważ na przygotowanie i zakończenie pracy znacząco wpływa czasskonsumowany.6.3.2. Techniki mierzenia czasu pracyTechniki mierzenia czasu pracy służą do rejestracji stanu istniejącego. Są one podstawąnormowania pracy. Istnieje zakorzenione, błędne mniemanie, że techniki te służą głównie celompłacowym, gdy tymczasem ich zasadniczym zadaniem jest ustalenie podstawowych danych doanalizy i projektowania właściwej organizacji i zarządzania. Dopiero wtórnie, techniki te mogązostać wykorzystane do celów płacowych. Zgodnie z wieloletnimi doświadczeniami ustalono, żemierzenie czasu pracy traktuje się jako systematyczny sposób ustalania czasu wykonywaniaokreślonej pracy fizycznej, czy umysłowej. Stosuje się przy tym różnorodne podejścia i regułymetodyczne.Dla danego typu zadania pracochłonność powinna być wyznaczona na podstawie rejestracji ianalizy czasu pracy potrzebnej do jego wykonania. Do jej ustalenia przyjmuje się wykonawcęreprezentatywnego, za jakiego uważa się przeciętnego robotnika pracującego w normalnymtempie. Wybranie robotnika jako reprezentatywnego oznacza, że wskazano osobę, która mawystarczające przygotowanie ogólne i zawodowe do wykonywania danej pracy oraz posiadaodpowiednie doświadczenie i wprawę. W zależności od celu, jakiemu ma służyć mierzeniepracy, dokonuje się wyboru zarówno sposobu ujęcia zadania, jak i przyjętej technikinormowania, wyróżniając w niej regułę metodyczną i podejścia potrzebne do analizowanejpracy. Ogólnie wyróżnia się trzy główne grupy technik mierzenia pracy:1. obserwacja bezpośrednia, w tym:• fotografia procesu pracy,• chronometraż,• obserwacje migawkowe,2. synteza uzyskanych danych;3. szacunkowe ustalenie potrzebnego czasu pracy.Poniżej opisana została jedna z nich.6.3.3. Fotografia procesu pracyBadany proces pracy można zanotować za pomocą techniki nazywanej „fotografią” procesupracy. Nazwa ta ma znaczenie historyczne, ujmuje jednak istotny aspekt metodyczny nazywany„stopklatką”. Fotografowania procesu pracy można dokonać dynamicznie, w sposób ciągłypoprzez filmowanie. Można też tego dokonać statycznie, poprzez rejestrację wybranychkolejnych zjawisk zachodzących w określonych odstępach czasowych. Można to wykonaćpoprzez fotografowanie. Następnie można odtworzyć przebieg całego procesu (opierając się natych zdarzeniach, które zostały uchwycone na fotografiach.81
Change language