ZESPÓŁ METOD BADANIA PRACY

6.3. Metody pomiaru pracyMierzenie czasu pracy rozpoczyna omówienie zespołu metod składających się na badanie pracy.W praktyce gospodarczej ta grupa metod jest stosowana dopiero po odpowiednimprzeanalizowaniu procesu pracy i po ustaleniu właściwej metody pracy. Celem tych metod jestdobranie ostatecznej wartości czasu pracy przez jego pomiar. Następnie można dokonać jegonormowania.6.3.1. Struktura czasu pracyKażda praca ma swoje odrębne właściwości. Można więc ustalić pewne czynności związanebezpośrednio lub pośrednio z daną pracą. Znajduje to swoje odbicie w strukturze czasu. Jest onabardzo złożona, ale można w niej wyróżnić dwie główne grupy składników:I. Czas jednostkowy - możliwy do ustalenia dla danego produktu lub usługi, z którego możnawydzielić:1. Czas przeznaczony na wykonanie, na który składają się czasy następujących czynności:• Czas główny – nazywany także technologicznym – ujmuje czynności wynikającebezpośrednio z procesu technologicznego. Może to dotyczyć kształtu, własnościfizycznych bądź chemicznych, położenia, wymiarów itp.• Czas pomocniczy. Obejmuje czynności uzupełniające niezbędne dla wykonaniaczynności podstawowych, np. włączenie lub wyłączenie maszyny, zamocowanieprzedmiotu itp.2. Czas uzupełniający. Obejmuje czynności dodatkowe, potrzebne do wykonania czynnościpodstawowych narzuconych procesem technologicznym. Obejmuje:• Czas obsługi technicznej stanowiska. Zawiera niezbędne czynności uzupełniającezwiązane z techniczną obsługą dla wykonania czynności podstawowych.• Czas obsługi organizacyjnej. Obejmuje czynności uzupełniające związane z obsługąorganizacyjną na stanowisku pracy oraz kontakty zewnętrzne pracownika.3. Czas przeznaczony na potrzeby fizjologiczne. Obejmuje on:• Czas czynności potrzebnych do likwidacji skutków zmęczenia oraz niezbędny dlaregeneracji sił. Obejmuje czynności aktywne, np. gimnastyka w miejscu pracy, lub inneelementy regeneracyjne oraz czynności bierne: bezczynność, drzemka, itp.• Czas na czynności naturalne, w tym także na spożywanie posiłków.Każda praca wymaga nie tylko wysiłku fizycznego, ale i psychicznego. Należy szczególniemocno podkreślić rolę czasu dodatkowego, przeznaczonego na zrealizowanie potrzebnaturalnych, w tym szczególnie na odpoczynek. Jego rola jest często bagatelizowana przezkierownictwo zarówno w odniesieniu do siebie, jak i podwładnych. Wysiłek fizyczny wywołujezmęczenie fizyczne, zaś psychiczny – groźne znużenie, które z czasem się kumuluje.Regeneracja fizyczna następuje stosunkowo szybko, psychiczna zaś – znacznie wolniej. Wpływna regenerację ma również oddziaływanie warunków pracy. Wzrost zmęczenia jestproporcjonalny do uciążliwości pracy, zatem czas przeznaczony na regenerację powinien być ztym skorelowany. Współczesne podejścia do zwiększenia efektywności wykonawstwa wiąże sięz tworzeniem właściwych warunków dla regeneracji sił fizycznych, a także z odpowiedniąodnową sił psychicznych. Projektuje się zatem technologię w taki sposób, aby regeneracja80