ZESPÓŁ METOD BADANIA PRACY

Pod pojęciem badanie metod pracy rozumie się „systematyczne rejestrowanie, analizowanie ikrytyczna ocena istniejących lub proponowanych sposobów wykonania pracy orazzaprojektowanie i wprowadzenie w życie metod łatwiejszych i bardziej efektywnych” 67 .Mierzenie pracy jest natomiast uzupełnieniem i rozwinięciem wcześniejszego badania metodpracy. Polega ono na ustaleniu pracochłonności danej metody pracy. Celem mierzenia pracyjest wyznaczenie lub określenie czasu potrzebnego do wykonania danej czynności (orazewentualne oszacowanie wysiłku fizycznego, mierzonego ciężarem podnoszonychmateriałów na daną wysokość oraz drogę, jaką mają one przebyć w linii poziomej). Podobniepostępuje się zarówno w badaniu pracy ludzkiej i maszyn, jak i w badaniu przebiegumateriałów, gdzie istotny jest czas ich transportu. Ma to bezpośredni wpływ na koszty z nimzwiązane. 68Normowanie pracy polega na wyznaczaniu norm czasu pracy potrzebnego dla wykonaniadanej pracy i poddanie analizie wyników tego badania. Wartościowanie pracy to inaczejwycena wartości pracy wykonywanej przez danego pracownika, dokonana na podstawiewysiłku (fizycznego, intelektualnego) wkładanego przez niego dla wykonania danej pracy.Powinny do tego zostać uwzględnione jego kwalifikacje (wykształcenie, specjalistyczneprzeszkolenie, doświadczenie), wymagania psychofizyczne i umysłowe niezbędne dlawykonania danej pracy, zakres odpowiedzialności na danym stanowisku oraz warunkiśrodowiska pracy. 69Tak więc zauważyć można, że wszystkie grupy badanych zagadnień są ze sobą powiązane.Jakie są zależności przyczynowo–skutkowe pomiędzy nimi? Podstawą tych zagadnień jestjedno z nich: mierzenie pracy. Powinno ono poprzedzać zarówno normowanie pracy, jak ibadanie metod pracy. Może też być potrzebne do ustalenia wartości pracy (np. poprzez ocenęrzeczywistego czasu wykonywania pracy, bez przestojów, odpoczynku, itp.). Są to zaleceniapotrzebne do przeprowadzenia badania pracy zgodnie z jego zasadami metodycznymi. Niemuszą być rygorystycznie przestrzegane. Czasami obserwacja pracownika bez podjęciadziałań związanych z mierzeniem czasu poszczególnych czynności i ich opisania możenasunąć spostrzeżenia co do ewentualnych niepożądanych czynności (np. zbyt długieprzestoje, zbyt długa droga transportu). Należy zauważyć jednak dwa zagrożenia. Pierwsze,związane z pozbawieniem się materiału źródłowego, który można rzetelnie analizować iuzyskać obiektywne wyniki. Drugie, polega na samym sposobie przeprowadzenia obserwacji.Jeżeli dokonuje ją kierownik organizacji, a jego pracownicy wiedzą o tym, że sąobserwowani, mogą oni zmienić swoje zachowanie i sposób pracy tak, by zostali korzystniejocenieni przez ich przełożonego. Uproszczenie mierzenia pracy do obserwacji bezzachowania reguł metodycznych, pozwala na oszczędności czasowe i finansowe (kosztysprzętu, przeszkolenia). Jest to ważne zwłaszcza z punktu widzenia małej firmy. Tymniemniej należy dążyć do postępowania jak najbardziej zgodnego z zasadami postępowaniametodycznego.67 Badanie pracy, PWE, Warszawa 1971, s. 40.68 Por. japońska koncepcja just-in-time, w której czas transportu jest skoordynowany w czasie ze stanemmagazynu, a wszelkie opóźnienia w dostawach niosą ryzyko przestojów w produkcji.69 Por. Martyniak Z., Metody wartościowania pracy, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa1984, ss. 8-11.79