0:11 ↓ → 2 3 wzięcie pudełek5 rozładowanie drugiej chłodni w sam. ↑ ← ⇒ przeniesienie ich⇒ droga od sam. do stosu pudełek ↓ 0:120:14 ↓ → 4 5 6 wzięcie tektur6 rozładowanie trzeciej chłodni w sam. ↑ ← ⇒ przeniesienie ich⇒ droga od sam. do stosu pudełek ↓ 0:150:17 ↓ → 7 8 wzięcie pudełek7 rozładowanie czwartej chłodni w sam. ↑ ← ⇒ przeniesienie ich⇒ droga od sam. do stosu pudełek ↓ 0:190:200:22 → II III rozładowanie piątej i szóstej chłodni w samochodzie↑ ⇒ droga od samochodu do stosu pudełek0:24 ← ↓↓IV sprawdzenie faktur↓0:28 ↓ koniec rozładunku samochoduWyjaśnienia:• cyfry rzymskie oznaczają czynności wykonywane razem przez kierowcę i pracownika• cyfry arabskie to numery czynności kierowcy lub pracownika• z lewej strony znajdują się czynności kierowcy, z prawej - pracownika• zachowana jest skala czasowa (1 linia to 1 minuta)• strzałki oznaczają pętle, tj. czynności powtarzające się• sam. to skrót od słowa samochódŹródło:Raport z badań przeprowadzonych w sklepie firmowym przedsiębiorstwa Zielona Budka Sp. z o.o.,Katedra Small Businessu Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 1997, grant Komitetu BadańNaukowych nr 1 H02D 011 13 (materiały niepublikowane)Karta przebiegu materiałuPrzedstawia szczegółowy i zarazem chronologiczny zapis stanów materiału (i czynności ztym związanych) w danym procesie pracy. Przedmiotem badania jest więc materiał, a nieczynność. Karta ta powinna uwzględniać nie tylko czas wykonywania czynności orazodległości, przez które materiał jest transportowany w kolejnych fazach procesu, ale również iilość materiału, którego dana czynność dotyczy (co nie jest wymogiem, choć może byćstosowane w pozostałych kartach przebiegu).Przykład 6.2.Analiza informacji i wnioski z karty przebiegu materiałuKartę przebiegu materiału (KPM) wykorzystano do badania przebiegu materiału od mielenia surowców, aż dopakowania wyrobów gotowych.Karta przebiegu materiału uwidacznia etapy powstawania wyrobu gotowego, w których przedmiotem opisu jestw zasadzie stan materiału, z którego ten wyrób powstaje. Uwagą objęto materiał od momentu załadowywaniasurowców do młyna, aż do momentu magazynowania wyrobów gotowych w magazynie. Informacje zawarte wkarcie przebiegu materiału pozyskane zostały przede wszystkim dzięki obserwacji bezpośredniej, ale ze względuna długi cykl produkcyjny obejmujący także pory nocne i wynikającą z niego niemożność pełnej obserwacji,pomocą okazał się też wywiad z pracownikami, bezpośrednimi i naturalnymi świadkami owych zmian materiału.88
Niestety następstwem tego jest również utrata niektórych wielkości, bądź zamieszczenie ich przybliżeń w karcieprzebiegu materiału. Trzeba też dodać, że z racji szerokiego asortymentu produkcji badanego przedsiębiorstwa,pewne wielkości występujące w opisie dotyczą tego, konkretnego momentu produkcji, przypadającego na czasobserwacji, co oznacza, iż np. innego dnia ilość materiału w odpowiednich etapach czy partiach produktówmoże być większa lub mniejsza.Jeśli chodzi o etapy związane z odkładaniem materiału na półkę i ich oczekiwaniem na dalsze przetworzenie, toczas oczekiwania jest różny i zależy od tymczasowego popytu na określone wzory. Zwiększa to trudnościzwiązane z magazynowaniem półproduktów na półkach, i tak ciągle wypełnionych.Warto odnotować fakt, iż pomimo ciągłych strat materiału w całym procesie produkcyjnym, które powstająchociażby podczas rozlewania masy do form, czy obróbki ręcznej doniczek (przed wypaleniem), te odpadkimateriału są zbierane i wykorzystywane jeszcze raz jako surowiec. Oznacza to, iż w rezultacie straty materiałupodczas produkcji są bardzo niewielkie.Źródło:Raport z badań przeprowadzonych w przedsiębiorstwie ABC (nazwa zmieniona), Katedra SmallBusinessu Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 1998, grant Komitetu Badań Naukowych nr 1H02D 011 13 (materiały niepublikowane)Karty przebiegu czynnościZawierają chronologiczny zapis czynności wykonywanych przez pracownika (pracowników)w procesie pracy. Istnieją trzy typy kart przebiegu czynności.1. Karty przebiegu czynności indywidualnych. Ten rodzaj kart jest najczęściej stosowany.Zazwyczaj przyjmuje się jednak w domyśle, że karta przebiegu czynności dotyczyjednego pracownika (czyli, że jest to karta przebiegu czynności indywidualnych). Jeśli taknie jest, dodaje się określenie uzupełniające nazwę.Przedstawiona w tab. 6.3 karta, w części zawierającej podsumowanie całego badanegoprocesu pracy, obejmuje jedynie analizę metody obecnej. W literaturze spotyka sięrównież rubrykę „metoda proponowana”. Zdaniem autorów, umieszczenie jej na karciesłużącej do zbierania informacji, może być jednak przedwczesne; etap proponowaniausprawnień powinien zostać przeprowadzony później. Tak też postąpiono wprzeprowadzonym badaniu.2. Karty przebiegu czynności zespołowych. Służą one do rejestracji pracy wykonywanejjednocześnie przez kilku wykonawców. Czynności poszczególnych wykonawcówrejestruje się oddzielnie, a następnie zestawia jednej na karcie i na tej podstawie dokonujeobserwacji pracy całego zespołu. Tak więc narzędzie to pełni nie tylko funkcję zbieraniadanych, ale też i wstępnej ich analizy.3. Karty czynności obu rąk. Są one rzadziej stosowanym narzędziem, ze względu naszczegółowość badania i wiążące się z nim koszty. Powinny być stosowane dla czynnościwymagających równomiernego zaangażowania obu kończyn, w celu jak najszybszegowykonania pracy. Karta ta może być użyta do badania mikroruchów. Odmianą tej kartyjest karta czynności obu nóg i jest wykorzystywana w przypadkach ważniejszej rolikończyn dolnych w procesie pracy (np. kierowcy, szwaczki itd.).89