prof. dr hab. inż. Halina Koczyk - WOIIB

Zakres wystąpienia• Wprowadzenie• Zasady bilansowania energetycznego• Podstawowe zaleŜności obliczeniowecharakterystyki energetycznej• Świadectwo energetyczne• Uwagi końcowe________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20092

WprowadzenieW wyznaczaniu charakterystyki energetycznejnaleŜy uwzględnić:• jakość osłony termicznej obudowy budynku, a więcizolacyjność cieplną przegród budynku, własnościcieplne i transmisyjne przegród przezroczystych,powierzchnię przegród zewnętrznych i ichprzeszklenie, zwartość bryły budynku oraz jegoszczelność powietrzną,• zastosowane urządzenia wyposaŜenia technicznego,a więc instalacje grzewcze, przygotowania c.w.u.,wentylacji, klimatyzacji i chłodzenia orazoświetlenia wbudowanego i ich elementy,• zastosowane nośniki energii i ich źródła.________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20093

Bilanse energetyczne budynkówOznaczenia:Q G– straty wytwarzania energiiQ D– straty na rozdzialeQ T– straty ciepła przez przenikanieQ S– zyski od słońcaQ ST– straty akumulacjiQ C/E– straty przekazania ciepłaQ V– straty wentylacjiQ I– zyski ciepła od źródeł wewnętrznych________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20094

Budynek i jegojakośćQ u________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200955

Technika instalacyjnaE K________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200966

Źródła energii________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 2009E p77

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20098

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynkuStrona Ministerstwa Infrastrukturywww.mi.gov.pl________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20099

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWskaźnik zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną i energiękońcową – opcja: ogrzewanie, wentylacja i ciepła woda uŜytkowaGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200910

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWyznaczenie rocznego zapotrzebowania na nieodnawialnąenergię pierwotnąGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200911

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynkuWspółczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej w i________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200912

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWyznaczenie rocznego zapotrzebowania na energię uŜytkowądo ogrzewania i wentylacji – metoda bilansów miesięcznychWyznaczenie miesięcznego zapotrzebowania na energię uŜytkowądo ogrzewania i wentylacjiGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200913

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWyznaczenie współczynnika efektywności wykorzystania zysków ciepłaGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200914

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWyznaczenie stałej czasowej budynku (strefy budynku)________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200915

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoMiesięczne straty ciepła przez przenikanie i wentylacjęGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200916

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWspółczynnik strat ciepła przez przenikanieGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200917

Liniowe mostki termiczneŹródło: www.multi-comforthouse.pl________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20091818

Wartość współczynnika przenikania ciepła przez podłogę na gruncieWspółczynnik przenikania ciepła przez podłogę na gruncie U gr naleŜy określić wg PN-EN12831:2006 biorąc pod uwagę:1) wielkość zagłębienia poniŜej terenu z,2) wielkość współczynnika przenikania ciepła U dla konstrukcji podłogi, obliczonego wgzasad podanych w normie PN-EN 6946:2004 z uwzględnieniem oporu przejmowaniaciepła od strony wewnętrznej budynku i z pominięciem oporu przejmowania ciepła odstrony gruntu .3) wielkość parametru B’, który określa się z zaleŜnościB’= A g / 0,5P________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200919

B’= A g / 0,5Pgdzie:A gpowierzchnia rozpatrywanej płyty podłogowej łącznie ze ścianami zewnętrznymi iwewnętrznymi; w odniesieniu do wolnostojącego budynku A g jest całkowitąpowierzchnią rzutu parteru, a w odniesieniu do budynku w zabudowie szeregowejA g jest powierzchnią rzutu parteru rozpatrywanego budynkuP obwód rozpatrywanej płyty podłogowej; w odniesieniu do budynkuwolnostojącego P jest całkowitym obwodem budynku, a w odniesieniu dobudynku w zabudowie szeregowej P odpowiada jedynie sumie długości ścianzewnętrznych oddzielających rozpatrywaną przestrzeń ogrzewaną od środowiskazewnętrznegom 2m________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200920

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWspółczynnik strat ciepła na wentylacjęGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200921

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoStrumienie powietrza wentylacyjnego i przez infiltrację - przypadki________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200922

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoDodatkowy strumień powietrza przez infiltracjęGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200923

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoMiesięczne zyski ciepła wewnętrzne i od słońcaGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200924

Wartości miesięcznych zysków ciepła od nasłonecznienia przez okna wprzegrodach pionowych budynkuQ s1,s2 = Σ i C i·A i·I i·g·k α·Z kWh/mies________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200925

w którym:C iA iI igk αZudział pola powierzchni płaszczyzny szklonej do całkowitego polapowierzchni okna, jest zaleŜny od wielkości i konstrukcji okna; wartośćśrednia wynosi 0,7pole powierzchni okna lub drzwi balkonowych w świetle otworu wprzegrodziewartość energii promieniowania słonecznego w rozpatrywanym miesiącu napłaszczyznę pionową, w której usytuowane jest okno o powierzchni A i ,według danych dotyczących najbliŜszego punktu pomiarów promieniowaniasłonecznegowspółczynnik przepuszczalności energii promieniowania słonecznego przezoszklenie, według Tabeli 7współczynnik korekcyjny wartości I i ze względu na nachylenie płaszczyznypołaci dachowej do poziomu, według Tabeli 8; dla ściany pionowej k α = 1,0współczynnik zacienienia budynku ze względu na jego usytuowanie orazprzesłony na elewacji budynku, według Tabeli 9-m 2kWh/(m 2 m-c)--________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200926

Wartości współczynnika zacienienia budynku ZLp. Usytuowanie mieszkania i/lub przesłony występujące na elewacji budynku Z1 Budynki na otwartej przestrzeni, lub wysokie i wysokościowe w centrach miast 1,02 Mieszkanie jw. w których co najmniej połowa okien zacieniona jest przez elementy 0,96loggii lub balkonu sąsiedniego mieszkania3 Budynki w miastach w otoczeniu budynków o zbliŜonej wysokości 0,954 Budynki niskie i średniowysokie w centrach miast 0,90Wartość miesięcznych wewnętrznych zysków ciepła Q int w budynku lub lokalumieszkalnymQ int = q int ·A f· t M · 10 -3 kWh/miesgdzie:q intobciąŜenie cieplne pomieszczenia zyskami wewnętrznymi W/m 2A fjest powierzchnią pomieszczeń o regulowanej temperaturze w budynku lub lokalu m 2________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200927

Średnia moc jednostkowa wewnętrznych zysków ciepła (bez zysków od instalacjigrzewczych i ciepłej wody) – odniesiona do powierzchni A fLp. Rodzaj budynku (lokalu)q intW/m 21 Dom jednorodzinny 2,5-3,52 Dom wielorodzinny (lokal mieszkalny) 3,2-6,03 Szkoły 1,5-4,74 Urzędy 3,5-6,4________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200928

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoDługość trwania sezonu ogrzewczego w danym miesiącu i w roku________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200929

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoDługość trwania sezonu ogrzewczego w danym miesiącu i w roku________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200930

Współczynnik efektywności wykorzystania zyskówciepła η H,gna H =3,89________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20093131

Długość sezonu ogrzewczego f H,mmiesiące________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20093232

TechnikainstalacyjnaInstalacje:• H - Heating and ventilatingsystem ogrzewania i wentylacji•W - domestic hot Waterprzygotowanie ciepłej wody uŜytkowej• el - napęd urządzeń pomocniczychelectronicsEnergia:• K - końcowa• P - pierwotnaSprawność:• tot – total (całkowita)•e – emission (regulacji i wykorzystania ciepła)•d – dystribution (transportu nośnika ciepła)•s – storage (akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych)• g – generation (wytworzenia i dostarczenia ciepła do budynku)________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20093333

Energia końcowa________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 20093434

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWyznaczenie rocznego zapotrzebowania na energię końcowądo ogrzewania i wentylacjiGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200935

Wyznaczenie sprawności elementów instalacji:∆Q H,e = Q H,nd · (1/η H,e - 1)η H,d = (Q H,nd + ∆Q H,e ) /(Q H,nd + ∆Q H,e + ∆Q H,d )η H,s = (Q H,nd + ∆Q H,e + ∆Q H,d ) /(Q H,nd + ∆Q H,e + ∆Q H,d + ∆Q H,s )gdzie:∆Q H,e∆Q H,duśrednione sezonowe straty ciepła w wyniku niedoskonałej regulacji i przekazaniaciepła w budynku,uśrednione sezonowe straty ciepła instalacji transportu (dystrybucji) nośnika ciepła wbudynku (w osłony bilansowej lub poza nią),uśrednione sezonowe straty ciepła w elementach pojemnościowych systemugrzewczego budynku (w obrębie osłony bilansowej lub poza nią),∆Q H,s________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 2009kWh/akWh/akWh/a36

Straty ciepła sieci transportu nośnika ciepłaoraz zbiornika buforowego∆Q H,d = Σ (l i · q li · t SG ) 10 -3∆Q H,s = Σ (V S · q S · t SG ) 10 -3kWh/akWh/agdzie:l i długość i-tego odcinka sieci dystrybucji nośnika ciepła, mq li jednostkowe straty ciepła przewodów ogrzewań wodnych, wg tabeli 3a W/mt SG czas trwania sezonu ogrzewczego hV S pojemność zbiornika buforowego dm 3q S jednostkowe straty ciepła zbiornika buforowego, wg tabeli 3b W/dm 3________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200937

Straty ciepła wytwarzania∆QH,g=⎛⎜⎝1ηH,g⎞−1⎟⎠⋅ (QH,nd+ ∆QH,e+ ∆QH,d+∆QH, s)________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200938

Jednostkowe straty ciepła przez przewody centralnego ogrzewaniaq l [W/m]Parametry°C90/70°Cstałe90/70°Cregulowane70/55°Cregulowane55/45°Cregulowane35/28°CregulowaneIzolacja termicznaNa zewnątrz osłony izolacyjnejbudynkuWewnątrz osłony izolacyjnejbudynkuprzewodów DN DN DN DN DN DN DN DN10-15 20-32 40-65 80-100 10-15 20-32 40-65 80-100nieizolowane 39,3 65,0 106,8 163,2 34,7 57,3 94,2 144,0½ grubości wg WT 1) 20,1 27,7 38,8 52,4 17,8 24,4 34,2 46,2grubość wg WT 10,1 12,6 12,1 12,1 8,9 11,1 10,7 10,72x grubość wg WT 7,6 8,1 8,1 8,1 6,7 7,1 7,1 7,1nieizolowane 24,3 40,1 66,0 100,8 19,6 32,5 53,4 81,6½ grubości wg WT 1) 12,4 17,1 24,0 32,4 10,1 13,9 19,4 26,2grubość wg WT 6,2 7,8 7,5 7,5 5,0 6,3 6,0 6,02x grubość wg WT 4,7 5,0 5,0 5,0 3,8 4,0 4,0 4,0nieizolowane 18,5 30,6 50,3 76,8 13,9 22,9 37,7 57,6½ grubości wg WT 1) 9,5 13,0 18,3 24,7 7,1 9,8 13,7 18,5grubość wg WT 4,7 5,9 5,7 5,7 3,6 4,4 4,3 4,32x grubość wg WT 3,6 3,8 3,8 3,8 2,7 2,8 2,8 2,8nieizolowane 14,4 23,9 39,3 60,0 9,8 16,2 26,7 40,8½ grubości wg WT 1) 7,4 10,2 14,3 19,3 5,0 6,9 9,7 13,1grubość wg WT 3,7 4,6 4,4 4,4 2,5 3,1 3,0 3,02x grubość wg WT 2,8 3,0 3,0 3,0 1,9 2,0 2,0 2,0nieizolowane 8,1 13,4 22,0 33,6 3,5 5,7 9,4 14,4½ grubości wg WT 1) 4,1 5,7 8,0 10,8 1,8 2,4 3,4 4,6grubość wg WT 2,1 2,6 2,5 2,5 0,9 1,1 1,1 1,12x grubość wg WT 1,6 1,7 1,7 1,7 0,7 0,7 0,7 0,7391) ________________________________________________________________________________________________________________________grubości izolacji podane w Rozporządzeniu o warunkach technicznych jakim powinny odpowiadaćH. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówbudynki i ich usytuowanie … (WT)BUDMA Poznań, 20 stycznia 2009

Jednostkowe straty ciepła przez zbiornik buforowy (zasobnik) wukładzie centralnego ogrzewania q S [W/dm 3 ]LokalizacjabuforaParametry termiczne 70/55 o C i wyŜej Parametry termiczne 55/45 o C i niŜejPojemność[dm 3 Izolacja Izolacja Izolacja Izolacja Izolacja Izolacja]10 cm 5 cm 2 cm 10 cm 5 cm 2 cm100 0,7 – 0,9 1,1 – 1,4 2,0 – 2,7 0,3 – 0,5 0,5 – 0,8 0,9 – 1,6200 0,5 – 0,7 0,8 – 1,1 1,6 – 2,1 0,2 – 0,4 0,4 – 0,7 0,7 – 1,3500 0,4 – 0,5 0,6 – 0,8 1,2 – 1,6 0,2 – 0,3 0,3 – 0,5 0,5 – 1,01000 0,3 – 0,4 0,5 – 0,6 1,0 – 1,3 0,1 – 0,2 0,2 – 0,4 0,4 – 0,8Nazewnątrzosłonyizolacyjnejbudynku 2000 0,2 – 0,3 0,4 – 0,5 0,8 – 1,0 0,1 – 0,2 0,2 – 0,3 0,3 – 0,6Wewnątrzosłonyizolacyjnejbudynku100 0,5 – 0,7 0,8 – 1,1 1,5 – 2,2 0,1 – 0,4 0,2 – 0,6 0,4 – 1,1200 0,4 – 0,6 0,6 – 0,9 1,2 – 1,7 0,1 – 0,3 0,2 – 0,4 0,3 – 0,9500 0,3 – 0,4 0,5 – 0,7 0,9 – 1,3 0,1 – 0,2 0,1 – 0,3 0,2 – 0,61000 0,2 – 0,3 0,4 – 0,5 0,7 – 1,0 0,1 – 0,2 0,1 – 0,3 0,2 – 0,52000 0,2 0,3 – 0,4 0,6 – 0,8 0,0 – 0,1 0,1 – 0,2 0,1 – 0,4________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200940

Sprawności przesyłu (dystrybucji) ciepła η H,d (wartości średnie)Lp. Rodzaj instalacji ogrzewczej η H,d1 Źródło ciepła w pomieszczeniu (ogrzewanie elektryczne, piec kaflowy) 1,02 Ogrzewanie mieszkaniowe (kocioł gazowy lub niniwęzeł) 1,03 Ogrzewanie centralne wodne z lokalnego źródła ciepła 1) usytuowanego w0,96-0,98ogrzewanym budynku, z zaizolowanymi przewodami, armaturą i urządzeniami, któresą zainstalowane w pomieszczeniach ogrzewanych4 Ogrzewanie centralne wodne z lokalnego źródła ciepła usytuowanego w ogrzewanym 0,92-0,95budynku, z zaizolowanymi przewodami, armaturą i urządzeniami, które sązainstalowane w pomieszczeniach nieogrzewanych5 Ogrzewanie centralne wodne z lokalnego źródła ciepła usytuowanego w ogrzewanym 0,87-0,90budynku, bez izolacji cieplnej na przewodach, armaturze i urządzeniach, które sązainstalowane w pomieszczeniach nieogrzewanych6 Ogrzewanie powietrzne 0,951) węzeł cieplny, kotłownia gazowa, olejowa, węglowa, biopaliwa________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200941

Sprawności układu akumulacji ciepła w systemie ogrzewczymη H,sLp.Parametry zasobnika buforowego i jego usytuowanieη H,s1 Bufor w systemie grzewczym o parametrach 70/55 o C wewnątrz osłony 0,93-0,97termicznej budynku2 Bufor w systemie grzewczym o parametrach 70/55 o C na zewnątrz osłony 0,91-0,95termicznej budynku3. Bufor w systemie grzewczym o parametrach 55/45 o C wewnątrz osłony 0,95-0,99termicznej budynku4. Bufor w systemie grzewczym o parametrach 55/45 o C na zewnątrz osłony 0,93-0,97termicznej budynku5. Brak zasobnika buforowego 1,00________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200942

Sprawności wytwarzania ciepła (dla ogrzewania) w źródłach η H,gLp. Rodzaj źródła ciepła η H,g (ε H,g )1 Kotły węglowe wyprodukowane po 2000 r. 0,822 Kotły węglowe wyprodukowane w latach 1980-2000 0,65 - 0,753 Kotły węglowe wyprodukowane przed 1980 r. 0,50 - 0,654 Kotły na biomasę (słoma) wrzutowe z obsługą ręczną o mocy do 100 kW 0,635 Kotły na biomasę (drewno: polana, brykiety, palety, zrębki) wrzutowe z obsługą ręczną o mocy do 100 kW 0,726 Kotły na biomasę (słoma) wrzutowe z obsługą ręczną o mocy powyŜej 100 kW 0,707 Kotły na biomasę (słoma) automatyczne o mocy powyŜej 100 kW do 600 kW 0,758 Kotły na biomasę (drewno: polana, brykiety, palety, zrębki) automatyczne o mocy powyŜej 100 kW do 600 kW 0,859 Kotły na biomasę (słoma, drewno) automatyczne z mechanicznym podawaniem paliwa o mocy powyŜej 500 kW 0,8510 Podgrzewacze elektryczne - przepływowe 0,9411 Podgrzewacze elektrotermiczne 1,0012 Elektryczne grzejniki bezpośrednie: konwektorowe, płaszczyznowe, promiennikowe i podłogowe kablowe 0,9913 Ogrzewanie podłogowe elektryczno-wodne 0,9514 Piece kaflowe 0,60-0,7015 Piece olejowe pomieszczeniowe 0,8416 Piece gazowe pomieszczeniowe 0,7517 Kotły na paliwo gazowe lub płynne z otwartą komorą spalania (palnikami atmosferycznymi) i dwustawną0,86regulacją procesu spalania18 Kotły niskotemperaturowe na paliwo gazowe lub płynne z zamkniętą komorą spalania i palnikiem modulowanym- do 50 kW0,87-0,91- 50-120 kW0,91-0,97- 120-1200 kW0,94-0,9819 Kotły gazowe kondensacyjne 1)- do 50 kW (70/55 o C)- do 50 kW (55/45 o C)- 50-120 kW (70/55 o C)- 50-120 kW (55/45 o C)- 120-1200 kW (70/55 o C)- 120-1200 kW (55/45 o C)0,91-0,970,94-1,000,91-0,980,95-1,010,92-0,990,96-1,0220 Pompy ciepła woda/woda w nowych/istniejących budynkach 3,8/ 3,5 2)21 Pompy ciepła glikol/woda w nowych/istniejących budynkach 3,5/ 3,322 Pompy ciepła powietrze/woda w nowych/istniejących budynkach 2,7/ 2,523 Węzeł cieplny kompaktowy z obudową- do 100 kW- powyŜej 100 kW24 Węzeł cieplny kompaktowy bez obudowy________________________________________________________________________________________________________________________- do 100 kW- 100-300 kWH. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynków- powyŜej 300 kW1) sprawność odniesiona do wartości BUDMA opałowej Poznań, paliwa, 20 2) stycznia sezonowy 2009 współczynnik wydajności grzejnej pompy ciepła (SPF)0,980,990,910,930,9543

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWyznaczenie rocznego zapotrzebowania na energię uŜytkowądo podgrzewania ciepłej wodyGdzie:________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200944

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnego________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200945

Wyznaczenie rocznego zapotrzebowania energiikońcowej na cele c.w.u.Q K,W = Q W,nd /η W,tot kWh/miesiącη W,tot = η W,g· η W,d · η W,s · η W,egdzie:Q W,nd zapotrzebowanie ciepła uŜytkowego do podgrzania ciepłej wody kWh/aη W,g średnia sezonowa sprawność wytworzenia nośnika ciepła z energii dostarczanej do granicy bilansowej budynku -(energii końcowej),η W,d średnia sezonowa sprawność transportu (dystrybucji) ciepłej wody w obrębie budynku (osłony bilansowej lub poza -nią),η W,s średnia sezonowa sprawność akumulacji ciepłej wody w elementach pojemnościowych systemu ciepłej wody (w -obrębie osłony bilansowej lub poza nią),η W,e średnia sezonowa sprawność wykorzystania (przyjmuje się 1,0) -________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200946

Wyznaczenie sprawności elementów instalacji:η W,d = Q W,nd /(Q W,nd + ∆Q W,d )η W,s = (Q W,nd + ∆Q W,d /(Q W,nd + ∆Q W,d + ∆Q W,s )gdzie:∆Q W,d∆Q W,suśrednione roczne straty ciepła instalacji transportu (dystrybucji) ciepłej wody uŜytkowej wbudynku (w osłonie bilansowej lub poza nią),uśrednione sezonowe straty ciepła w elementach pojemnościowych systemu grzewczego budynku(w obrębie osłony bilansowej lub poza nią),kWh/akWh/a________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200947

Straty ciepła sieci transportu ciepłej wody uŜytkowejoraz zasobnika ciepłej wody:∆Q W,d = Σ (l i · q li · t CW ) 10 -3 kWh/a∆Q W,s = Σ (V S · q S · t CW ) 10 -3kWh/agdzie:l i długość i-tego odcinka sieci ciepłęj wody uŜytkowej, mq li jednostkowe straty ciepła przewodów ciepłej wody, wg tabeli 11a W/mt CW czas działania układu ciepłej wody w ciągu roku hV S pojemność zasobnika ciepłęj wody dm 3q S jednostkowe straty ciepła zasobnika ciepłej wody, wg tabeli 11b W/dm 3________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200948

Jednostkowe straty ciepła przez przewody ciepłej wodyuŜytkowej q l [W/m]Przewodyotemperaturze°CPrzewodyciepłej wodyuŜytkowej –przepływzmienny55 o CPrzewodycyrkulacyjne– stałyprzepływ55 o CIzolacja termicznaNa zewnątrz osłony izolacyjnejbudynkuWewnątrz osłony izolacyjnejbudynkuprzewodów DN DN DN DN DN DN DN DN10-15 20-32 40-65 80-100 10-15 20-32 40-65 80-100nieizolowane 24,9 33,2 47,7 68,4 14,9 19,9 28,6 41,0½ grubości wg WT 1) 5,7 8,8 13,5 20,7 3,4 5,3 8,1 12,4grubość wg WT 4,1 4,6 4,6 4,6 2,5 2,7 2,7 2,72x grubość wg WT 3,0 3,4 3,2 3,2 1,8 2,0 1,9 1,9nieizolowane 53,5 71,3 102,5 147,1 37,3 49,8 71,5 102,6½ grubości wg WT 1) 12,3 18,9 29,0 44,6 8,6 13,2 20,2 31,1grubość wg WT 8,8 9,8 9,8 9,8 6,1 6,8 6,8 6,82x grubość wg WT 6,5 7,2 6,9 6,9 4,5 5,1 4,8 4,81) grubości izolacji podane w Rozporządzeniu o warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ichusytuowanie …________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200949

Jednostkowe straty ciepła przez zasobniki ciepłej wodyuŜytkowej q S [W/dm 3 ]LokalizacjazasobnikaNazewnątrzosłonyizolacyjnejbudynkuWewnątrzosłonyizolacyjnejbudynkuPośrednio podgrzewane, biwalentne zasobnikiMałesolarne, zasobniki elektryczne całodobowezasobnikiIzolacja Izolacja Izolacjaelektryczne10 cm 5 cm2 cm25 0,68 1,13 2,04 2,80 3,1350 0,54 0,86 1,58 2,80 3,07100 0,43 0,65 1,23 2,80 3,02200 0,34 0,49 0,95 2,96500 0,25 0,34 0,68 2,891000 0,20 0,26 0,53 2,841500 0,18 0,22 0,46 2,81Pojemność[dm 3 ]________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 2009Zasobnikigazowe2000 0,16 0,20 0,41 2,7825 0,55 0,92 1,66 2,28 2,5550 0,44 0,70 1,29 2,28 2,50100 0,35 0,53 1,00 2,28 2,46200 0,28 0,40 0,78 2,41500 0,21 0,28 0,56 2,351000 0,17 0,21 0,43 2,311500 0,14 0,18 0,37 2,282000 0,13 0,16 0,33 2,2750

Sprawności wytwarzania ciepła (dla podgrzewania ciepłej wody)w źródłach η H,gLp. Rodzaj źródła ciepła η H,g (ε H,g )1 Przepływowy podgrzewacz gazowy z zapłonem elektrycznym 0,84-0,992 Przepływowy podgrzewacz gazowy z zapłonem płomieniem dyŜurnym 0,16-0,743 Kotły stałotemperaturowe (tylko ciepła woda) 0,40-0,724 Kotły stałotemperaturowe dwufunkcyjne (ogrzewanie i ciepła woda) 0,65-0,775 Kotły niskotemperaturowe o mocy do 50 kW 0,83-0,906 Kotły niskotemperaturowe o mocy ponad 50 kW 0,88-0,927 Kotły gazowe kondensacyjne o mocy do 50 kW 1) 0,85-0,918 Kotły gazowe kondensacyjne o mocy ponad 50 kW 0,88-0,9317 Elektryczny podgrzewacz akumulacyjny (z zasobnikiem bez strat) 0,96-0,9917 Elektryczny podgrzewacz przepływowy 0,99-1,0024 Pompy ciepła woda/woda 3,0-4,5 2)25 Pompy ciepła glikol/woda 2,6-3,826 Pompy ciepła powietrze/woda 2,2-3,127 Węzeł cieplny kompaktowy z obudową 0,88-0,9028 Węzeł cieplny kompaktowy bez obudowy 0,80-0,8527 Węzeł cieplny kompaktowy z obudową (ogrzewanie i ciepła woda) 0,94-0,97________________________________________________________________________________________________________________________28 Węzeł cieplny kompaktowy bez obudowy (ogrzewanie i ciepła woda) 0,88-0,96H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynków1) sprawność odniesiona do wartości opałowej paliwa, 2) sezonowy współczynnik wydajności grzejnej pompy ciepła (SPF)BUDMA Poznań, 20 stycznia 200951

Sprawność przesyłu wody ciepłej uŜytkowej η W,dSprawność przesyłu wodyRodzaje instalacji ciepłej wodyciepłej η W,d1. Miejscowe przygotowanie ciepłej wody, instalacje ciepłej wody bez obiegów cyrkulacyjnychMiejscowe przygotowanie ciepłej wody bezpośrednio przy punktach poboru wody ciepłej 1,0Miejscowe przygotowanie ciepłej wody dla grupy punktów poboru wody ciepłej w jednympomieszczeniu sanitarnym, bez obiegu cyrkulacyjnego2. Mieszkaniowe węzły cieplneKompaktowy węzeł cieplny dla pojedynczego lokalu mieszkalnego, bez obiegu cyrkulacyjnego 0,853. Centralne przygotowanie ciepłej wody, instalacja cieplej wody bez obiegów cyrkulacyjnychInstalacje ciepłej wody w budynkach jednorodzinnych 0,64. Centralne przygotowanie ciepłej wody, instalacje z obiegami cyrkulacyjnymi, piony instalacyjne nie izolowane, przewodyrozprowadzające izolowaneInstalacje małe, do 30 punktów poboru ciepłej wody 0,6Instalacje średnie, 30-100 punktów poboru ciepłej wody 0,5Instalacje duŜe, powyŜej 100 punktów poboru ciepłej wody 0,45. Centralne przygotowanie ciepłej wody, instalacje z obiegami cyrkulacyjnymi, piony instalacyjne i przewodyrozprowadzające izolowane 1)Instalacje małe, do 30 punktów poboru cieplej wody 0,7Instalacje średnie, 30-100 punktów poboru ciepłej wody 0,6Instalacje duŜe, powyŜej 100 punktów poboru ciepłej wody 0,56. Centralne przygotowanie ciepłej wody, instalacje z obiegami cyrkulacyjnymi z ograniczeniem czasu pracy 2) , pionyinstalacyjne i przewody rozprowadzające izolowaneInstalacje małe, do 30 punktów poboru ciepłej wody 0,8Instalacje średnie, 30-100 punktów poboru ciepłej wody 0,7Instalacje duŜe, powyŜej 100 punktów poboru ciepłej wody 0,6Objaśnienia:1) Przewody ________________________________________________________________________________________________________________________izolowane wykonane z rur stalowych lub miedzianych, lub przewody nieizolowane wykonane z rur z tworzyw sztucznych.2)Ograniczenie czasu pracy pompy cyrkulacyjnej do ciepłej wody w godzinach nocnych lub zastosowanie pomp obiegowych ze sterowaniem zaH. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówpomocą układów termostatycznych. BUDMA Poznań, 20 stycznia 20090,852

Sprawności akumulacji ciepła w systemie ciepłej wody η W,sLp. Parametry zasobnika ciepłej wody i jego usytuowanie η W,s1 Zasobnik w systemie wg standardu z lat 1970-tych 0,30-0,592 Zasobnik w systemie wg standardu z lat 1977-1995 0,55-0,693 Zasobnik w systemie wg standardu z lat 1995-2000 0,60-0,744 Zasobnik w systemie wg standardu budynku niskoenergetycznego 0,83-0,86________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200953

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWyznaczenie rocznego zapotrzebowania na energiępomocniczą________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200954

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWyznaczenie rocznego zapotrzebowania na energiępomocniczą________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200955

Zasady obliczania charakterystyki energetycznejbudynku mieszkalnegoWyznaczenie rocznego zapotrzebowania na energię pomocniczą________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200956

Procedura obliczania charakterystyki energetycznejbudynków uŜytecznoyteczności ci publicznejProcedura obliczania wprzypadku chłodzenia,wentylacji i podgrzewaniaciepłej wody________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200957

Procedura obliczania charakterystyki energetycznejbudynków uŜytecznoyteczności ci publicznejProcedura obliczania wprzypadku oświetleniawbudowanego________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200958

Budynki i lokale niemieszkalneWskaźnik rocznego zapotrzebowania energii pierwotnej EP dlabudynków i lokali niemieszkalnych wymagających chłodzeniaEP = Q P /A f kWh/(m 2 a)gdzie:Q Proczne zapotrzebowanie energii pierwotnej dla ogrzewania, chłodzenia i wentylacji,przygotowania ciepłej wody, oświetlenia wbudowanego oraz napędu urządzeńpomocniczychkWh/a________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200959

Wyznaczenie rocznego zapotrzebowania energii pierwotnej dlabudynków i lokali niemieszkalnychQ P = Q P,H + Q P,W +Q P,C +Q P,L kWh/aQ P,H = w H · Q K,H + w el · E el,pom,H kWh/aQ P,W = w W · Q K,W + w el · E el,pom,W kWh/aQ P,C = w C · Q K,C + w el · E el,pom,C kWh/aQ P,L = w el · E K,L + w el · E el,pom,L kWh/a________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200960

Wyznaczenie rocznego zapotrzebowania energii pierwotnej dlabudynków i lokali niemieszkalnychgdzie:Q P,L roczne zapotrzebowanie energii pierwotnej przez system oświetlenia wbudowanego kWh/aE K,L roczne zapotrzebowanie energii końcowej przez oświetlenia wbudowanego kWh/aE el,pom,L roczne zapotrzebowanie energii elektrycznej do napędu urządzeń pomocniczych kWh/asystemu oświetlenia wbudowanegow iwspółczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i -dostarczenie nośnika energii (lub energii) końcowej do ocenianego budynku (w el ,w H , w W , w C , w L ), który określa dostawca energii lub nośnika energii; przy brakudanych moŜna korzystać z tabl. 1 zał. 1 (w el – dotyczy energii elektrycznej, w H –dotyczy ciepła dla ogrzewania, w W – dotyczy ciepła do przygotowania ciepłej wodyuŜytkowej, w C – dotyczy wytwarzania chłodu, dla agregatu o napędzie elektrycznymw C = w el , w L – dotyczy oświetlenia, w L = w el )________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200961

Zachowanie termiczne budynku________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200962

Chłodzenie i wentylacjaIlość chłodu niezbędnego dla pokrycia potrzeb chłodniczychbudynku dla kaŜdej jego strefy w danym miesiącu w przypadkuchłodzenia ciągłegoQC, nd= QC, nd , cont= QC, gn−ηC,lsQC, htnatomiast w przypadku chłodzenia z przerwamiQ C,nd = Q C,nd,intermgdzie:Q C,nd ilość chłodu niezbędna na pokrycie potrzeb chłodzenia budynku (lokalu, strefy) w okresie miesięcznym kWh/m-cQ C,nd,cont ilość chłodu niezbędna na pokrycie potrzeb chłodzenia ciągłego budynku (lokalu, strefy) w okresie kWh/m-cmiesięcznymQ C,nd,interm ilość chłodu niezbędna na pokrycie potrzeb chłodzenia z przerwami budynku (lokalu, strefy) w okresie kWh/m-cmiesięcznymQ C,ht całkowity przepływ ciepła przez przenikanie i wentylację dla trybu chłodzenia w okresie miesięcznym kWh/m-cQ C,gn całkowite zyski ciepła dla trybu chłodzenia w okresie miesięcznym kWh/m-c63η C,ls________________________________________________________________________________________________________________________współczynnik efektywności wykorzystania strat ciepła w trybie chłodzenia -H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 2009

Całkowite straty i zyski ciepłaDla kaŜdej strefy budynku oraz dla kaŜdego miesiąca całkowitestraty ciepłaQ ht = Q tr + Q venatomiast całkowite zyski ciepłaQ gn = Q int + Q solgdzie:Q ht całkowity przepływ ciepła przez przenikanie i wentylację w okresie miesięcznym kWh/m-cQ tr całkowity przepływ ciepła przez przenikanie w okresie miesięcznym kWh/m-cQ ve całkowity przepływ ciepła przez wentylację w okresie miesięcznym kWh/m-cQ gn całkowite zyski ciepła w okresie miesięcznym kWh/m-cQ int wewnętrzne zyski ciepła w okresie miesięcznym kWh/m-cQ sol zyski ciepła od promieniowania słonecznego przez przegrody przezroczyste w okresie miesięcznym kWh/m-c________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200964

Długośćsezonu ogrzewczego i chłodniczegoDługość sezonu chłodniczego niezbędna do wyznaczenia czasupracy elementów instalacji chłodniczej budynku (pomp,wentylatorów, agregatów chłodniczych itd.)12∑L C= f Cm=1W metodzie tej w pierwszej kolejności wyznaczany jest udziałgraniczny potrzeb cieplnych, m⎛ 1⎜⎝ γC⎞⎟⎠lim=a + 1CaC________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200965

Dla m-tego mmiesiąca analizowanajest wielkość1/γ Ci na tej podstawie określana jestwartośćf C,m dla kaŜdego miesiąca– zgodnie z normąPN-EN 13790, według następujpującej procedury:wartość 1/γ C na początku miesiąca m-tegoJest ona obliczana jako średnia arytmetyczna wartości 1/γ Cmiesiąca m-tego i miesiąca poprzedzającego (np. dla styczniamiesiącem poprzedzającym jest grudzień);wartość 1/γ Cna końcu miesiąca m-tegoJest ona obliczana jako średnia arytmetyczna wartości 1/γ Cmiesiąca m-tego i miesiąca następnego (np. dla styczniamiesiącem następnym jest luty, a dla grudnia styczeń);mniejszą w dwóch wyŜej obliczonych wielkości oznacza się(1/γ C) 1a większą (1/γ C) 2;Uwaga: jeŜeli wystąpi ujemna wartość 1/γ C, to zastępuje się ją wartościądodatnią 1/γ CnajbliŜszego miesiąca.________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200966

Wyznaczenie względnej długodugości czasuchłodzenia w m-tym mmiesiącu:jeŜeli (1/γ C ) 2 < (1/γ C ) lim , to cały miesiąc jest częścią sezonu chłodzenia, f C,m = 1;jeŜeli (1/γ C ) 1 > (1/γ C ) lim , to cały miesiąc nie jest częścią sezonu chłodzenia, f C,m = 0;w przeciwnym przypadku tylko ułamek m-tego miesiąca jest częścią sezonuchłodzenia, co wyznacza się następująco:o jeŜeli (1/γ C ) > (1/γ C ) lim , to f C = 0,5 · [(1/γ C ) lim - (1/γ C ) 1 ]/[(1/γ C ) - (1/γ C ) 1 ];o jeŜeli (1/γ C ) ≤ (1/γ C ) lim , to f C = 0,5 + 0,5 · [(1/γ C ) lim - (1/γ C )]/[(1/γ C ) 2 - (1/γ C ).________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200967

Miesięczne straty/zyski przez przenikanieciepła a przez przegrodyIlość ciepła przenikającego w danym miesiącu sezonuchłodniczego w strefie budynku z wyznaczana jestzgodnie z PN-EN 13790,Qtr( θ )int, set,C−e⋅ tM= Hθtr, adj·10 -3 [kWh/miesiąc]________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200968

Miesięczne straty/zyski ciepła a związanegozanegoz wentylacjąIlość ciepła przepływającego w danym miesiącusezonu chłodniczego w strefie budynku związanego zwentylacją strefy budynku wyznaczana jest zgodnie zPN-EN 13790Qve( θ )int, set,C−e⋅tM= Hθve, adj·10 -3 [kWh/miesiąc]________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200969

Zyski ciepła a od nasłonecznieniaObliczenia zysków ciepła od nasłonecznienia dla strefybudynku uwzględniają:• Orientację przegród nasłonecznionych w strefiebudynku,• Powierzchnię efektywną przegród nasłonecznionych wstrefie budynku,• Współczynniki absorpcji i transmisji promieniowania dlaposzczególnych przegród,• Współczynniki przenikania ciepła dla poszczególnychprzegród,• Obecność stałych i ruchomych elementówzacieniających.________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200970

Całkowite zyski ciepła a od nasłonecznieniaCałkowite zyski ciepła od nasłonecznienia w danymmiesiącu dla danej strefy budynku wyznaczane sązgodnie z PN-EN 13790Qsol⎡⎢⎣= ∑Φ( )sol mn k+ ∑ ,− btr,lΦsol,mn,u,l⋅ tMk⎤,1 ⎥ ·10 -3 [kWh/m-c]l⎦gdzie:Φ wartość średnia miesięczna strumienia ciepła przekazywanego przez źródło ksol , mn,kpromieniowania słonecznego,Φ wartość średnia miesięczna strumienia ciepła przekazywanego przez źródło promieniowaniasol , mn,,u,lsłonecznego zlokalizowanego w przyległej strefie o nieregulowanej temperaturze,b ,współczynnik korekcyjny dla przyległej strefy o nieregulowanej temperaturze, -tr lt M długość miesiąca. h________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 2009WW71

Cząstkowe zyski ciepła a od nasłonecznieniaZyski ciepła od nasłonecznienia w danym miesiącu dladanej strefy budynku dla poszczególnych kategorii tychzysków wyznaczane są zgodnie z procedurą opisanąw PN-EN 13790Zyski ciepła dla poszczególnych elementów obudowybudynkuΦsol= F A I − F Φ, k sh , ob , k sol , k sol , k r , k r , k________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200972

Cząstkowe zyski ciepła a od nasłonecznieniagdzie:współczynnik zacienienia powierzchni nasłonecznionej k związany z -,zewnętrznymi elementami zacieniającymi,A efektywne pole powierzchni nasłonecznionej k, m 2,Fsh ob,ksolkI średnia miesięczna wartość promieniowania słonecznego na powierzchnię k, W/m 2sol, kdla danej orientacji przegrody oraz jej kąta nachylenia,F współczynnik kierunkowy dla danej przegrody k i powierzchni nieba, -,rkΦ strumień ciepła oddawanego przez przegrodę k w kierunku nieba na drodzer,kpromieniowania.W________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200973

Cząstkowe zyski ciepła a odnasłonecznienia( ) F AF , k w,p kA = F g 1 −sol , k sh,gl,k gl , k,gdzie:F współczynnik zacienienia powierzchni nasłonecznionej k związany z -sh, gl,kruchomymi elementami zacieniającymi,g współczynnik przepuszczalności energii promieniowania słonecznego dla -gl , kprzegrody k,F współczynnik uwzględniający udział powierzchni ramy w całkowitej -F , kpowierzchni przegrody nasłonecznionej k,A całkowite pole powierzchni przegrody nasłonecznionej k. m 2w , p , k________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200974

Cząstkowe zyski ciepła a od nasłonecznieniaΦr , k=RseUCAChr∆θergdzie:R współczynnik oporu cieplnego zewnętrznej powierzchni przegrody, m 2 K/WseU współczynnik przenikania ciepła dla przegrody, W/(m 2 K)CA pole powierzchni przegrody nasłonecznionej, m 2Ch współczynnik zewnętrznego promieniowania cieplnego, W/(m 2 K)∆ średnia róŜnica temperatur powietrza zewnętrznego i nieba.o Crθ er________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200975

Cząstkowe zyski ciepła a odnasłonecznieniahr=ss( θ ) 44 εσ + 2733gdzie:ε emisyjność powierzchni zewnętrznej przegrody, -σ stała Stefana-Boltzmanna, W/(m 2 K 4 )θ średnia arytmetyczna temperatura powierzchni przegrody i nieba.o Css________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200976

Wewnętrzne zyski ciepłaObliczenia wewnętrznych zysków ciepła dla strefybudynku obejmują:• Zyski ciepła od osób uŜytkujących strefę budynku,• Zyski ciepła od oświetlenia,• Zyski ciepła od instalacji rurowych prowadzonych wbudynku,• Zyski ciepła od urządzeń i procesów zachodzących wbudynku.________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200977

Całkowite wewnętrzne zyski ciepłaCałkowite wewnętrzne zyski ciepła w danym miesiącu dladanej strefy budynku wyznaczane są zgodniez PN-EN 13790Qin⎡⎢⎣= ∑Φ( )in mn k+ ∑ ,− btr,lΦin,mn,u,l⋅ tMk⎤,1 ⎥ ·10 -3 [kWh/m-c]l⎦gdzie:Φ wartość średnia miesięczna strumienia ciepła przekazywanego przez źródło kint,mn,kwewnętrznego źródła ciepła,Φ wartość średnia miesięczna strumienia ciepła przekazywanego przezint, mn ,, u,lwewnętrzne źródło ciepła zlokalizowanego w przyległej strefie onieregulowanej temperaturze,b ,współczynnik korekcyjny dla przyległej strefy o nieregulowanej temperaturze, -tr lt M długość miesiąca. h________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 2009WW78

Parametry dynamiczne budynkuWspółczynnik efektywności wykorzystania strat ciepła wtrybie chłodzenia wyznaczany jest zgodnie z PN-EN 13790QC,gndla γC= ≠ 1iγC> 0QC,htηC,ls1− γ=1− γ−aC−(aCCC+ 1)dla γ C =1:ηC,ls=aaCC+ 1dla γ C

Świadectwa charakterystyki energetycznejbudynków w PolsceŚwiadectwa charakterystykienergetycznej:– wymóg dyrektywy 2002/91/EC on theenergy performance of buildings,– waŜne w krajach UE od 01.2006,– w Polsce waŜne od 01.2009,Zakres oceny energetycznej budynku:– ogrzewanie i wentylacja,– chłodzenia,– podgrzewanie ciepłej wody uŜytkowej,– oświetlenie (budynki uŜytecznościpublicznej).Istotne wskaźniki oceny:– nieodnawialna energia pierwotne,– emisja dwutlenku węgla (w Polsce wokresie późniejszym).________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200980

Świadectwo charakterystyki energetycznejbudynku – PolskaBudynek mieszkalny________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200981

Świadectwo charakterystyki energetycznejbudynku – PolskaBudynek mieszkalny________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200982

Świadectwo charakterystyki energetycznejbudynku – PolskaLokal mieszkalny________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200983

Świadectwo charakterystyki energetycznejbudynku – PolskaBudynek niemieszkalny________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200984

Świadectwo charakterystyki energetycznejbudynku – PolskaLokal niemieszkalny________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200985

Certyfikat dla budynku pasywnego(wg Passivhaus Institut Darmstadt)________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200986

Uwagi końcowe– certyfikacja• Dla budynków i lokali po 1.01.2009 sąwymagane świadectwa charakterystykienergetycznej, w których będą określoneparametry energetyczne budynku lublokalu.• Budynki pasywne po wybudowaniuwymagają wykonania badań odbiorczych.• Uznanie budynku jako pasywnystwierdza się w nadanym certyfikacie.________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200987

Dziękujkuję za uwagę________________________________________________________________________________________________________________________H. Koczyk 2009 Świadectwa charakterystyki energetycznej budynkówBUDMA Poznań, 20 stycznia 200988