Təbii fəlakətlər riskinin azaldılması üzrə müəllimlər üçün metodik ...

Ekoloji təsirin qiymətləndirilməsi – layihə və ya proqramın mənfi təsirinin məhdudlaşdırılması(azaldılması) məqsədilə nəzərdə tutulan layihə və ya proqramın ətraf mühitə təsirininqiymətləndirilməsinin aparıldığı, qərarların planlaşdırılması və qəbul edilməsi proseslərininayrılmaz tərkib hissəsi olan proses.Zəlzələ ocağı - əmələ gələn və ya inkişaf edən tektonik qırılma boyunca kütlələrin sürətliyerdəyişməsinin və qüvvətli titrəyişlərin, yığılmış enerjinin azad olmasının baş verdiyi litosferqatı.Sel – çayın su rejiminin fazası; qarların, buzlaqların sürətli əriməsi, güclü yağıntılar nəticəsindəçayda suyun səviyyəsinin nisbətən qısa müddətli və qeyri-periodik olaraq qalxması. Daşqındanfərqli olaraq sel ilin istənilən vaxtı yarana bilər. Bir-birinin ardınca davam edən sellər daşqınəmələ gətirə bilər.Parnik qazları – yer səthinin, atmosferin özünün və buludların buraxdığı infraqırmızı istilikşüalarını udan və buraxan, həm təbii, həm də antropogen mənşəli atmosferin qaz halında olantərkib hissələri.Torpaqdan istifadənin planlaşdırılması – dövlət orqanları tərəfi ndən torpaqdan istifadəninmüxtəlif variantlarının müəyyən edilməsi, qiymətləndirilməsi və seçilməsi məqsədilə, o cümlədənuzun müddətli ictimai- iqtisadi, ekoloji hədəfl ər, müxtəlif icmalar və hədəf qruplar üçün bunlarınnəticələri nəzərə alınmaqla həyata keçirilən proses, həmçinin torpaqdan istifadənin icazə vəyol verilən metodlarını təsvir edən planların daha sonrakı formalaşdırılması və açıqlanması.Riskin ötürülməsi – nəticə etibarı ilə digər tərəfə təqdim edilən daimi və ya kompensasiyaxarakterli ictimai, maliyyə mənfəətləri müqabilində fəlakət baş verdikdən sonra ev təsərrüfatının,müəssisənin və dövlət orqanının həmin tərəfdən resursları aldığı, konkret risklərin maliyyənəticələrinin bir tərəfdən digərinə ötürülməsinin rəsmi və ya qeyri-rəsmi prosesi.Fəlakət riskinin azaldılması planı – fəlakət riskinin azaldılmasının məqsəd və konkrethədəfl ərinin, həmçinin bu hədəfl ərə nail olmaq üçün müvafi q tədbirlərin əks olunduğu, dövlətorqanı, sahə, təşkilat və ya müəssisə tərəfi ndən hazırlanmış sənəd.Fövqəladə hal üçün planlaşdırma – cəmiyyət və ya ətraf mühit üçün təhlükə törədən konkretpotensial və ya yaranmaqda olan vəziyyətlərin təhlilinin aparıldığı, bu cür hadisə və vəziyyətlərəvaxtlı-vaxtında, səmərəli və adekvat cavab tədbirlərini təmin edən mexanizmlərin əvvəlcədənyaradıldığı idarəetmə prosesi.Yanğın – maddi qiymətlilərin məhv edilməsi ilə müşayiət olunan və insan həyatı üçün təhlükəyaradan, nəzarət edilə bilməyən yanma prosesi.Təhlükəyə məruz qalma – yüksək təhlükə zonasında olan və beləliklə potensial şəkildə zərərəuğrama təhlükəsinə məruz qalan insanlar, əmlak, sistemlər və digər elementlər.Lüğət9