Təbii fəlakətlər riskinin azaldılması üzrə müəllimlər üçün metodik ...

Qruplarda işQruplara tapşırıq – konkret vəziyyətdə hərəkət planını tərtib etmək.1-ci qrup – daşqın təhlükəsi zamanı əhalini xəbərdar etmə və evakuasiya;2-ci qrup – daşqın təhlükəsi zamanı (daşqın barədə əvvəlcədən xəbərdarlıq edildikdə);3-cü qrup – qəfi l daşqın zamanı: yardım gələnədək; məcburi özünü evakuasiya zamanı;4-cü qrup – daşqından sonra.Hər bir qrup öz işini təqdim edir. Kollektiv müzakirə davam edir.Yoxlama sualları1-ci variant1. Daşqın barədə əvvəlcədən xəbərdarlıq edildikdə əhalinin hərəkətləri haqqında danışın.2. Daşqın zamanı evdə (məktəbdə) olduqda hərəkətləriniz haqqında danışın.3. Daşqın zamanı açıq məkanda olduqda hərəkətləriniz haqqında danışın.4. Hansı hallarda su basmış rayonlardan müstəqil şəkildə çıxmağa yol verilir?2-ci variant1. Daşqınların səbəbləri.2. Daşqınların ilkin və törəmə nəticələri.3. Daşqın haqqında əvvəlcədən xəbərdarlıq edildikdə nə etməli?4. Daşqın qəfi ldən başladıqda nə etməli: binadan evakuasiya zamanı; binada qalmışınızsa?3-cü variant1. Daşqınların təsnifatı.2. Daşqınlara məruz qalan rayonlarda daşqın riskinin azaldılması üçün həyata keçirilən əsastədbirləri sadalayın.3. Qəfi l daşqın zamanı nə etməli: yardım gələnədək; məcburi özünü evakuasiya zamanı?Əsas anlayışDaşqın – qar əriyən, leysanlar, suyun küləklərlə gətirildiyi, yığıntı, tıxanma və s. zamanı çayda,göldə və ya dənizdə suyun səviyyəsinin qalxması nəticəsində ərazinin müvəqqəti olaraqəhəmiyyətli dərəcədə subasması. Dəniz sahillərində daşqınlar sunami zamanı yaranır.Su basma – ərazidə sərbəst su səthinin yaranmasına gətirib çıxaran su axımının, nohurunvə ya yeraltı suların su səviyyəsinin yüksəlməsi. Su basmış torpaq sahələrinin təsərrüfatistifadəsinin mümkün olmadığı və ya məqsədəuyğun olmadığı uzun müddətli su basması vəmüvəqqəti su basması fərqləndirilir.Sel – çayın su rejimi fazası; qarın, buzlaqların sürətli əriməsi, gur yağışlar nəticəsində çaydasuyun səviyyəsinin nisbətən qısa müddətli və qeyri-periodik qalxması. Daşqından fərqli olaraqsel ilin istənilən vaxtı yarana bilər. Bir-birinin ardından baş verən sellər daşqın əmələ gətirəbilərlər.76 Təbii fəlakətlər riskinin azaldılması problemi üzrə müəllimlər üçün vəsait