Təbii fəlakətlər riskinin azaldılması üzrə müəllimlər üçün metodik ...

№ Komanda Fəaliyyət sahəsi1 Xilasedicilər2 Zərərçəkənlər3 Uşaqlar4 Tibb işçiləri“Fikirlər xətti” rol oyunuSinif otağı “tamamilə razıyam”, “qismən razıyam”, “qismən razı deyiləm”, “cavab verməkdəçətinlik çəkirəm” kimi qeyd edilən dörd fi kir küncünə bölünür (xəyalən).Aparıcı seçilir. Aparıcı şifahi olaraq kartlara yazılmış fi kirləri oxuyur. Hər bir iştirakçı diqqətlədeyilən fi kirləri dinləməli və xətdə onun fi krinə ən çox uyğun gələn “yerini” tutmalı.Hər dəfə xətdə düzüldükdən sonra xətdə müxtəlif yerləri tutmuş uşaqlar öz fi kirlərini şərhedirlər.Fikir nümunələri:1. Daşqın zamanı mən heç bir şey edə bilməyəcəyəm.2. Daşqın zamanı özüm özümə kömək edə biləcəyəm.3. Mən bilirəm daşqın zamanı özümü düzgün şəkildə necə aparmalıyam.4. Daşqına hazırlaşmaq mümkün deyil və s.Uşağı bu və ya digər mövqeyi tutmaq, obyekti bir tək nöqtədən deyil, müxtəlif tərəflərdəngörmək bacarığına öyrətmək. Bunun üçün şagirdlərə aşağıdakılar təqdim edilməlidir:a) şagirdlərdə mümkün mövqelər “əlifba”sının olması (məsələn, “tərəddüd edən”, “tənqidçi”,“yaxşı bilən”, “şagird”, “fi zikaçı”, “tarixçi”, “eksperimentator”, “idarəedici”, “tədqiqatçı”, “kənardanbaxan” və s.); bundan başqa sonsuz sayda “şəxsi mövqelər”: “nə vaxtsa nəyisə etmiş kimsə”,“nəyisə istəyən kimsə” və s.b) “şəxsi tanışlıq”, dünyaya və oradakı hadisələrə müxtəlif mövqelərdən baxılması“təcrübəsi”, empatiya etmə vərdişinin inkişaf etdirilməsi, bu zaman özünü özü ilə eyniləşdirmədeyil, müəyyən “Mən”in bir növü “Sən” və ya “O” olması.“Eyni şey”ə müxtəlif mövqelərdən baxılmasının mümkünlüyü fi krinə izahat hesabına deyil,fəaliyyətə əsasən nail olunur: “Bu məsələni xilasedicilər kimi həll etməyə çalışaq. İndi isə -zərərçəkənlər kimi. İndi isə buna uşağın mövqeyindən baxaq.”;v) “düzgün cavab”ın, xüsusilə də “həyatın bütün halları üçün düzgün cavab”ın olmadığınainamın formalaşdırılması.72 Təbii fəlakətlər riskinin azaldılması problemi üzrə müəllimlər üçün vəsait